معرفی عارفان

💚

نامصوَّر یا مصوَّر پیشِ اوست
کو همه مغزست و بیرون شد ز پوست

تنزیه و تشبیه حقیقتی حضرت حقّ را تنها کسانی قادرند رعایت کنند که از پوستِ فهمِ صوری و ادراک تخیّلی و بندِ اوهام رهیده و به مقام حقیقت ( مغز ) نایل شده باشند .
هر کس از سیطرهٔ حواس ظاهری برهد و در بندِ عالَم صورت گرفتار نماند ، قطعاً می تواند حضرت حقّ را شهود کند . حضرت حقّ تعالی ، جامع میانِ تنزیه و تشبیه است.
نه تنزیه مطلق درست است که کار به تعطیلِ وصفِ او می رسد و این را قرآن نیز نپذیرفته ، زیرا در قرآن حقّ تعالی به اوصافی وصف شده و حتی برای او مَثَل نیز قائل شده است ، اما تشبیه مطلق نیز صحیح نیست ، زیرا سبب می شود که حقّ تعالی نظیر و مماثل موجودات شود و قران کریم آن را نپذیرفته است .

مثنوی دفتر دوم
استاد کریم زمانی

بیت اشاره است به آیهٔ ۲۷ سورهٔ روم و آیهٔ ۱۱ سورهٔ شوریٰ :

وَ هُوَ الَّذي يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعيدُهُ وَ هُوَ اَهْوَنُ عَلَيْهِ وَ لَهُ الْمَثَلُ الْاعْلىٰ في اسَّمٰوٰاتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَالْعَزيزُ الٰحَکیمُ

و او کسی است که خلقت را آغاز کرد و اعاده اش می کند ، و اعاده برایش آسان تر است و برای او در آسمان ها و زمین از هر مثل فرد اعلایش هست و او مقتدر حکیم است .

هر صفت کمالی که موجودات به آن متصف و ممثل می شوند از قبیل حیات ، قدرت ، علم ، ملک و کرم و عظمت و امثال آن ، در حقیقت اندکی است که رفیع ترین مرتبهٔ آن و عالی ترین حدّ آن در خدای سبحان است زیرا موجودات محدود و متناهی هستند پس به قدرِ ظرفیت خود آن صفت را فرا گرفته اند ، ولی خدای تعالی نامحدود و نامتناهی است یعنی صفات کمال در خداوند مطلق غیر مقید و خالص بدون خلط و شائبه است .
اعاده ای که متصف به آسانی است ، نزد خدا اَهون است ، یعنی آسان محض است و خالص از مشقّت می باشد بخلاف آسانی نزد خلق که در عین آسانی خالی از دشواری نیست ، پس انشاء برای خدا سخت تر از اعاده نیست زیرا قدرت او غیر متناهی است .
او عزیز است یعنی واجد است آنچه را که دیگران فاقد آنند، چیزی برایش ممتنع نیست و حکیم است یعنی نقص و فتور عارض بر فعل او نمی شود .عزت و حکمتش علی اطلاق است .

لَيْسَ کَمِثْلِهِ شَيْءٌ

هیچ چیزی مثل او نیست

به جز خدای تعالی ربی نیست ; چون صفاتی که ربّ باید داشته باشد ، مختص به خدا است و هیچ شریکی در هیچ یک از آن صفات شرکت ندارد . او پدید آورندهٔ موجودات و فاطر آنهاست و موجودات را او از کتم عدم بیرون می آورد و هر حاجتی که دارند ، به مقدارِ استحقاق برمی آورد و بر طبق اعمالشان جزایشان می دهد و مثل خداوند چیزی نیست . حرف کاف در کَمِثْلِهِ به منظور تأکید آمده است .

تفسیر المیزان
علامه طباطبائی

#قرآن_در_مثنوی
.

18 viewsسیده فریبا, 12:04