دل می‌رود ز دستم صاحب دلان خدا را
دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا
کشتی شکستگانیم ای باد شرطه برخیز
باشد که بازبینم دیدار آشنا را
ده روزه مهر گردون افسانه است و افسون
نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا
در حلقه گل و مل خوش خواند دوش بلبل
هات الصبوح هبوا یا ایها السکارا
ای صاحب کرامت شکرانه سلامت
روزی تفقدی کن درویش بی‌نوا را
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است
با دوستان مروت با دشمنان مدارا
در کوی نیک نامی ما را گذر ندادند
گر تو نمی‌پسندی تغییر کن قضا را
آن تلخ وش که صوفی ام الخبائثش خواند
اشهی لنا و احلی من قبله العذارا
هنگام تنگدستی در عیش کوش و مستی
کاین کیمیای هستی قارون کند گدا را
سرکش مشو که چون شمع از غیرتت بسوزد
دلبر که در کف او موم است سنگ خارا
آیینه سکندر جام می است بنگر
تا بر تو عرضه دارد احوال ملک دارا
خوبان (ترکان) پارسی گو بخشندگان عمرند
ساقی بده بشارت رندان پارسا را
حافظ به خود نپوشید این خرقه می آلود
ای شیخ پاکدامن معذور دار ما را
       
حضرت حافظ

عشق را اندر دو عالم هیچ پذرفتار نیست
چون گذشتی از دو عالم هیچکس را بار نیست

هر دو عالم چیست رو نعلین بیرون کن ز پای
تا رسی آنجا که آنجا نام و نور و نار نیست

چون رسی آنجا نه تو مانی و نه غیر تو هم
پس چه ماند هیچ، کانجا هیچ غیر از یار نیست

چون نمانی تو، تو مانی جمله و این فهم را
در خیال آفرینش هیچ استظهار نیست

چون رسیدی تو به تو هم هیچ باشی هم همه
چه همه چه هیچ چون اینجا سخن بر کار نیست

آنچه می‌جویی تویی و آنچه می‌خواهی تویی
پس ز تو تا آنچه گم کردی ره بسیار نیست

کل کل چون جان تو آمد اگر در هر دو کون
هیچکس را هست صاعی جز تو را دربار نیست

چون به جان فانی شدی آسان به جانان ره بری
زانکه از جان تا به جانان تو ره دشوار نیست

جان چودرجانان فروشدجمله جانان ماند وبس
خود به جز جانان کسی را هیچ استقرار نیست

جمله اینجا روی در دیوار جان خواهند داد
گر علاجی هست دیگر جز سر و دیوار نیست

گرگمان خلق ازین بیش است سودایی است بس
ور خیال غیر در راه است جز پندار نیست

هر که آمد هیچ آمد هر که شد هم هیچ شد
هم ازین و هم از آن در هر دو کون آثار نیست

هیچ چون جوید همه یا هیچ چون آید همه
چون همه باشد همه پس هیچ را مقدار نیست

راه وصلش چون روم چون نیست منزلگه پدید
حلقه بر در چون زنم چون در درون دیار نیست

هست گنجی از دو عالم مانده پنهان تا ابد
جای او جز کنج خلوتخانهٔ اسرار نیست

در زمین و آسمان این گنج کی یابی تو باز
زانکه آن جز در درون مرد معنی‌دار نیست

در درون مرد پنهان وی عجب مردان مرد
جمله کور از وی که آنجا دیده و دیدار نیست

تا تو بر جایی طلسم گنج بر جای است نیز
چون تو گم گشتی کسی از گنج برخوردار نیست

گر تو باشی گنج نی و گر نباشی گنج هست
بشنو این مشنو که این اقرار با انکار نیست

تا دل عطار بیخود شد درین مستی فتاد
بیخودی آمد ز خود او نیست شد عطار نیست
 
عطار_نیشابوری

عشق را اندر دو عالم هیچ پذرفتار نیست
چون گذشتی از دو عالم هیچکس را بار نیست

هر دو عالم چیست رو نعلین بیرون کن ز پای
تا رسی آنجا که آنجا نام و نور و نار نیست

چون رسی آنجا نه تو مانی و نه غیر تو هم
پس چه ماند هیچ، کانجا هیچ غیر از یار نیست

چون نمانی تو، تو مانی جمله و این فهم را
در خیال آفرینش هیچ استظهار نیست

چون رسیدی تو به تو هم هیچ باشی هم همه
چه همه چه هیچ چون اینجا سخن بر کار نیست

آنچه می‌جویی تویی و آنچه می‌خواهی تویی
پس ز تو تا آنچه گم کردی ره بسیار نیست

کل کل چون جان تو آمد اگر در هر دو کون
هیچکس را هست صاعی جز تو را دربار نیست

چون به جان فانی شدی آسان به جانان ره بری
زانکه از جان تا به جانان تو ره دشوار نیست

جان چودرجانان فروشدجمله جانان ماند وبس
خود به جز جانان کسی را هیچ استقرار نیست

جمله اینجا روی در دیوار جان خواهند داد
گر علاجی هست دیگر جز سر و دیوار نیست

گرگمان خلق ازین بیش است سودایی است بس
ور خیال غیر در راه است جز پندار نیست

هر که آمد هیچ آمد هر که شد هم هیچ شد
هم ازین و هم از آن در هر دو کون آثار نیست

هیچ چون جوید همه یا هیچ چون آید همه
چون همه باشد همه پس هیچ را مقدار نیست

راه وصلش چون روم چون نیست منزلگه پدید
حلقه بر در چون زنم چون در درون دیار نیست

هست گنجی از دو عالم مانده پنهان تا ابد
جای او جز کنج خلوتخانهٔ اسرار نیست

در زمین و آسمان این گنج کی یابی تو باز
زانکه آن جز در درون مرد معنی‌دار نیست

در درون مرد پنهان وی عجب مردان مرد
جمله کور از وی که آنجا دیده و دیدار نیست

تا تو بر جایی طلسم گنج بر جای است نیز
چون تو گم گشتی کسی از گنج برخوردار نیست

گر تو باشی گنج نی و گر نباشی گنج هست
بشنو این مشنو که این اقرار با انکار نیست

تا دل عطار بیخود شد درین مستی فتاد
بیخودی آمد ز خود او نیست شد عطار نیست
 
عطار_نیشابوری

بدترین حالت ماجرا این است که ...
طاقتمان تمام شود و به روی خودمان نیاوریم و تا زمان مرگ ادامه دهیم ... 
خیلی ها اینطور زندگی می کنند

#اوریانا فلاچی

تا کار تو بیداری شبهای دراز است
چشمت در فیضی است که بر روی تو باز است

افتادن و برخاستن باده پرستان
در مذهب رندان خرابات نماز است

می نیست چو در کاسه مرا رعشه در اعضاست
دستم بنظر پنجهٔ طنبورنواز است

چون بال گشایم که درین صیدگه دهر
از دام همه روی زمین سینهٔ باز است

گر پردهٔ ناموس کسی از ناخن مطرب
در بزم طرب پاره نشد پردهٔ ساز است

#غنی_کشمیری

عشق را اندر دو عالم هیچ پذرفتار نیست
چون گذشتی از دو عالم هیچکس را بار نیست

هر دو عالم چیست رو نعلین بیرون کن ز پای
تا رسی آنجا که آنجا نام و نور و نار نیست

چون رسی آنجا نه تو مانی و نه غیر تو هم
پس چه ماند هیچ، کانجا هیچ غیر از یار نیست

چون نمانی تو، تو مانی جمله و این فهم را
در خیال آفرینش هیچ استظهار نیست

چون رسیدی تو به تو هم هیچ باشی هم همه
چه همه چه هیچ چون اینجا سخن بر کار نیست

آنچه می‌جویی تویی و آنچه می‌خواهی تویی
پس ز تو تا آنچه گم کردی ره بسیار نیست

کل کل چون جان تو آمد اگر در هر دو کون
هیچکس را هست صاعی جز تو را دربار نیست

چون به جان فانی شدی آسان به جانان ره بری
زانکه از جان تا به جانان تو ره دشوار نیست

جان چودرجانان فروشدجمله جانان ماند وبس
خود به جز جانان کسی را هیچ استقرار نیست

جمله اینجا روی در دیوار جان خواهند داد
گر علاجی هست دیگر جز سر و دیوار نیست

گرگمان خلق ازین بیش است سودایی است بس
ور خیال غیر در راه است جز پندار نیست

هر که آمد هیچ آمد هر که شد هم هیچ شد
هم ازین و هم از آن در هر دو کون آثار نیست

هیچ چون جوید همه یا هیچ چون آید همه
چون همه باشد همه پس هیچ را مقدار نیست

راه وصلش چون روم چون نیست منزلگه پدید
حلقه بر در چون زنم چون در درون دیار نیست

هست گنجی از دو عالم مانده پنهان تا ابد
جای او جز کنج خلوتخانهٔ اسرار نیست

در زمین و آسمان این گنج کی یابی تو باز
زانکه آن جز در درون مرد معنی‌دار نیست

در درون مرد پنهان وی عجب مردان مرد
جمله کور از وی که آنجا دیده و دیدار نیست

تا تو بر جایی طلسم گنج بر جای است نیز
چون تو گم گشتی کسی از گنج برخوردار نیست

گر تو باشی گنج نی و گر نباشی گنج هست
بشنو این مشنو که این اقرار با انکار نیست

تا دل عطار بیخود شد درین مستی فتاد
بیخودی آمد ز خود او نیست شد عطار نیست
 
عطار_نیشابوری

تا کار تو بیداری شبهای دراز است
چشمت در فیضی است که بر روی تو باز است

افتادن و برخاستن باده پرستان
در مذهب رندان خرابات نماز است

می نیست چو در کاسه مرا رعشه در اعضاست
دستم بنظر پنجهٔ طنبورنواز است

چون بال گشایم که درین صیدگه دهر
از دام همه روی زمین سینهٔ باز است

گر پردهٔ ناموس کسی از ناخن مطرب
در بزم طرب پاره نشد پردهٔ ساز است

#غنی_کشمیری

"آنکه از دادش نیاید هیچ بد
  داند و بی خواهش خود می دهد"

#مثنوی_مولانا دفترششم


📘خداوندگاری که جز خیر در کَفَش
   نیست, خود از نیاز بندگان آگاه
   است و ناگفته می بخشد...

این کهنه رباط را که عالم نام است
وآرامگه ابلق صبح و شام است

بزمی‌ست که واماندۀ صد جمشید است
قصری‌ست که تکیه‌گاه صد بهرام است

#خیام_نیشابوری

این یک دو سه روز نوبت عمر گذشت
چون آب به جویبار و چون باد به دشت

هرگز غم دو روز مرا یاد نگشت
روزی که نیامده‌ست و روزی که گذشت

#خیام_نیشابوری

ترکیب طبایع چو به کام تو دمی‌ست
رو شاد بزی اگرچه بر تو ستمی‌ست

با اهل خرد باش که اصل تن تو
گردی و نسیمی و غباری و دمی‌ست

#خیام_نیشابوری

اصلاحیه

بگفت تو ز چه سیری بگفتم از جز تو•••

سعدی❌❌❌

#مولانا

ما ، در این شهر غریبیم و ،،، در این مُلک ، فقیر ،

به کمندِ تو ، گرفتار و ،،، به دامِ تو ، اسیر ،



درِ آفاق ، گشاده‌ست ، ولیکن بسته‌ست ،

از سرِ زلفِ تو ،،، در پایِ دلِ ما ، زنجیر ،



من ، نظر بازگرفتن نتوانم همه عمر ،

از من ای خسروِ خوبان! ،،، تو نظر بازمگیر ،





#سعدی

جز در دل و جان عاشقان جای تو نیست
واندر سر و عقل جز تمنّای تو نیست

گر سوختم از آتش سودات رواست
خامی است که در پختن سودای تو نیست

#اوحدی_کرمانی

آمده‌ای که راز من بر همگان بیان کنی
و آن شه بی‌نشانه را جلوه دهی نشان کنی

دوش خیال مست تو آمد و جام بر کفش
گفتم می نمی‌خورم گفت مکن زیان کنی

#مولانای_جان

- چکیده و گزیده‌ای از یک داستان #شاهنامه
قسمت اول




فردوسی بزرگ در داستانی از بهرام گور که به شکار رفته بود چنین می‌فرماید :



به نخجیر شد ، شهریارِ دلیر ،

یکی اژدها دید ، چون نرّه‌شیر ،


به بالایِ آن ، موی بُد بر سرش ،

دو پستان ، بسانِ زنان ، در بَرَش ،


کمان را ، به زِه کرد و ، تیرِ خدنگ ،

بزد بر ، برِ اژدها ، بی درنگ ،


دگر تیر ، زد ،، بر میانِ سرش ،

فرو ریخت ، خوناب و زهر ، از بَرَش ،


فرود آمد و ، خنجری برکشید ،

سراسر ، برِ اژدها ، بردرید ،


یکی مردِ بُرنا ، فرو بُرده بود ،

به خون و ، به زهر اندر ، افسرده بود ،




پس از کشتنِ اژدها در حالی که بر اثرِ زهرِ اژدها ، چشمانش تار شده بود ، گیج و منگ و تشنه و آرزومندِ آب ، به راه افتاد ، زنی سبو بر دوش دید و چنین گفت :


بِدو گفت بهرام : ، کایدر سپنج ،

دهند ، از گذشتن نباید به رنج ،


چنین گفت زن : ، کای نَبَرده‌سوار ،

تو ، این خانه ،، چون خانهٔ خویش ، دار ،



#کایدر = که ایدر


#تو ، این خانه ،، چون خانهٔ
خویش ، دار = این خانه را ،، مثلِ خانهٔ خودت بدان


بهرام گور پس از پاسخ زن ، به درونِ خانه رفت ، زن به شوهرش گفت : اسبش را تیمار کن و کاه و جو به اسبش بده .



بهرام گور پس از خوردنِ آب و غذا و استراحت ، به زن گفت :

از شاه ( بهرام گور ) گِله‌ای داری؟ یا از کارهایش رضایت داری؟


زن در مقامِ انتقاد با نارضایتی از رفتارهای شاه چنین گفت : زیان‌هایی که از شاه به ما و مردم می‌رسد با گنج و پول جبران نمی‌شود .


از سخنان زن ، بهرام گور ناراحت شد که چنین در میان مردم بدنام هست و در دلش گفت : از انسان و شاهِ عادل و مهربان کسی سپاسگزاری نمی‌کند ، مدتی درشتی و سختگیری می‌کنم تا فرق بین مهر و عدالت را از خشم و بی‌عدالتی دریابند .


زن ، گاوش را برای دوشیدن ، آورد و وقتی دست به پستانِ گاو زد ، متوجه شد پستانِ گاو شیر ندارد ، به شوهرش گفت :

دیشب پادشاه در دلش قصد ستمگری و بیداد ، کرد و ستمکار شد .

شوهرش گفت : چرا فالِ بد می‌زنی و اینگونه فکر می‌کنی؟

زن گفت : من بیهوده این حرف را نمی‌گویم .

وقتی شاه قصد ستم کند و ستمکار شود :

- نباید در آسمان ، ماه بتابد و نمی‌تابد و نور نمی‌دهد .

- در پستان‌ها ، شیر ، خشک می‌شود .

- نافه ، بویِ مُشک نمی‌دهد .

- زنا و ریا ، آشکارا می‌شود .

- دل‌های نرم ، مانند سنگِ خارا می‌شوند .

- در دشت ، گرگ ، مردم را می‌خورد .

- خردمند ، از بی‌خِرَد می‌گریزد .

- خایه ( تخم پرندگان ) وقتی پرنده روی آن برای در آوردن جوجه می‌خوابد ، در زیرِ پرنده تباه و ضایع و خراب می‌شود و به جوجه تبدیل نمی‌شود .

وقتی شاه بیدادگر شود :

- در بیابان و دشت ،، گور ، به موقع و به‌هنگام نمی‌زاید .

- چشم و دیدهٔ بچهٔ باز ، کور می‌شود .

#باز = پرنده‌ای شکاری

حال اصل و ادامهٔ داستان ، که اگر شاه از اندیشهٔ بیدادگری پشیمان شود ، روزگار دوباره خوب می‌شود ، را از زبان #فردوسی می‌خوانیم :


پُر اندیشه شد ، زآن سخن ، شهریار ،

که بَد شد وِرا ، نام ،، از آن مایه کار ،


به دل گفت پس ، شاهِ یزدان‌شناس ،

که از دادگر ، کس ندارد سپاس ،


دُرُشتی کنم زین سپس ، روزِ چند ،

که پیدا شود ، مِهر و داد ، از گزند ،


بدین تیره‌اندیشه ، پیچان بخفت ،

همه شب ، دلش با ستم ، بود جفت ،


بدانگه که خور ، چادر مشکبوی ،

بدَرّید و ، بر چرخ ، بنمود روی ،


بیامد زن از خانه ، با شوی گفت : ،

که هرکاره و آتش آر ، از نهفت ،


#هرکاره = دیگِ سنگین و آهنین


ز هرگونه تخم ، اندر افکن به‌آب ،

نباید که بیند وِرا ، آفتاب ،


کنون تا ، بدوشم من از گاو ،، شیر ،

تو ، این کارِ هرکاره ، آسان مگیر ،


#هرکاره = دیگِ سنگین و آهنین


بیاورد گاو ، از چراگاهِ خویش ،

فراوان گیا بُرد و ، بنهاد پیش ،


به پستانش بر ،، دست مالید و ، گفت : ،

بنامِ خداوندِ بی یار و جفت ،


تُهی دید پستانِ گاوش ، ز شیر ،

دلِ میزبانِ جوان ، گشت پیر ،


چنین گفت با شوی : ، کای کدخدای ،

دلِ شاهِ گیتی ،، دگر شد به رای ،


ستمکار شد ، شهریارِ جهان ،

دلش ، دوش پیچان شد ، اندر نهان ،


بِدو گفت شوی : ، از چه گوئی همی؟ ،

به فالِ بَد اندر ، چه پوئی همی؟ ،


چنین گفت زن : ، کای گرانمایه شوی ،

مرا ، بیهُده نیست این گفتگوی ،


چو بیدادگر شد ، جهاندار شاه ،

به گردون نتابد ببایست ماه ،


به پستان‌ها در ، شود شیر ، خشک ،

نباشد به نافه‌درون ، بویِ مُشک ،


زنا و ریا ،، آشکارا شود ،

دلِ نرم ،، چون سنگِ خارا ، شود ،


به دشت‌اندرون ،، گرگ ، مردم خورَد ،

خردمند ، بگریزد از بی خِرَد ،


شود خایه در زیرِ مرغان ، تباه ،

هر آنگه ، که بیدادگر گشت شاه ،


#خایه = تخم پرندگان


نزاید به‌هنگام ،، بر دشت ، گور ،

شود بچهٔ باز را ،، دیده ، کور ،


#باز = پرنده‌ای شکاری





#شاهنامه

ادامه دارد 👇👇👇

قسمت دوم





چراگاهِ این گاو ، کمتر نبود ،

هم ، آبشخورش نیز ، بدتر نبود ،


به پستان ، چنین خشک شد ، شیرِ اوی ،

دگرگونه شد ، رنگ و آژیرِ اوی ،


چو ، شاهِ جهان ، این سخنها شنود ،

پشیمانی آمدش از اندیشه ، زود ،


به یزدان چنین گفت : کای کامگار ،

توانا و ، دارندهٔ روزگار ،


اگر ، تاب گیرد دلِ من ، ز داد ،

از آن‌پس ، مرا تختِ شاهی مباد ،


زنِ فرّخِ پاکِ یزدان‌پرست ،

دگرباره ، بر گاو ، مالید دست ،


بنامِ خداوند ، زد دست و ، گفت : ،

که بیرون گذاری تو ، شیر ، از نهفت ،


ز پستانِ گاوش ، ببارید شیر ،

زنِ میزبان گفت : ، کای دستگیر ،


تو ، بیداد را ،، کرده‌ای دادگر ،

وگرنه ، نبودی وِرا ، این هنر ،


وزآن‌پس ، چنین گفت با کدخدای : ،

که بیداد را ،، داد ، شد باز جای ،


تو ، با خنده و رامشی باش ، ازین ،

که بخشود بر ما ، جهان‌آفرین ،


به هرکاره ، چون شیربا پخته شد ،

زن و مرد ، از آن کار ، پردخته شد ،


#شیربا = شیربرنج - شیرآش - آشی که با شیر و برنج درست می‌کنند


به‌نزدیکِ مهمان شد ، آن پاک‌رای ،

همی بُرد خوان ، از پسش ، کدخدای ،


نهاد از بَرَش ، کاسهٔ شیربا ،

چه نیکو بُدی ،، گر ، بُدی زیربا ،


#زیربا = شوربای با گوشت


از آن شیربا ،، شاه ، لَختی بخورد ،

چنین گفت با آن زن و ، نیکمرد ،


که این تازیانه ، به درگاه ، بر ،

بیاویز جائی ، که باشد گذر ،

#بر = بِبَر


نگه کن یکی نزدِ شاخِ بلند ،

نباید که از باد ، یابد گزند ،


وزآن‌پس ، ببین تا که آید ز راه؟ ،

همی ، کن بر این تازیانه ، نگاه ،


خداوندِ خانه ، بپوئید سخت ،

بیاویخت آن شیب را ، بر درخت ،


#شیب = دنبالهٔ تازیانه


همی داشت آن را ، زمانی نگاه ،

پدید آمد از راه ، بیمر سپاه ،


هر آنکس که آن تازیانه بدید ،

به بهرام‌بر ،، آفرین گسترید ،


پیاده همی پیشِ شیبِ دراز ،

برفتند و ، بُردند یکسر ، نماز ،


به زن ، شوی گفت : ،، این ، جز از شاه ، نیست ،

چنین چهره ، جز درخورِ گاه ، نیست ،


پُر از شرم ، رفتند هر دو ، ز راه ،

پیاده ، دَوان ،، تا ، به نزدیکِ شاه ،


که ، شاها ، بزرگا ،، رَدا ، بِخرَدا ،

جهاندار و ،، بر موبدان ، موبدا ،


درین خانه ، درویش بُد میزبان ،

زنی بینوا ،،، شوی ، پالیزبان ،


برین بندگی نیز ، کوشش نبود ،

هم ، از شاه ،،، ما را ، پژوهش نبود ،


که چون تو ، برین جای ، مهمان رسید ،

بدین بینوا ،، میهن و ، مان رسید ،


بِدو گفت بهرام : ،، کای روزبه ،

ترا دادم این مرز و ، این بوم و ، دِه ،


همیشه ، جز از میزبانی ، مکن ،

بر این باش و ،، پالیزبانی ، مکن ،


بگفت این و ،،، خندان ، بشد زان سرای ،

نشست از برِ بارهٔ بادپای ،


بشد زان دِهِ بینوا ،، شهریار ،

بیامد به ایوانِ گوهرنگار ،


بزرگانِ ایران ، ز بهرِ شکار ،

به درگاه رفتند ، سیصد سوار ،


ابا هر سواری ،،، پرستنده ، سی ،

ز تُرک و ، ز رومی و ، از پارسی ،



#شاهنامه

پایان

امروز چنانی ای پری‌روی
کز ماه به حسن می‌بری گوی

می‌آیی و در پی تو عشاق
دیوانه شده دوان به هر سوی

#حضرت_سعدی

#گوگوش

نمیدونی