👈هِرات، سرزمین باستانی فارسی زبانان در خاور پهنکوه (فلات) ایران👉

#بخش_یک

@LoversofIRAN

✳️هِرات (به فارسی باستان: هَرَیْوه (Haraiva) که در گفتارهای ادبی و رسمی هِرات_باستان گویند. از کلان‌شهرهای افغانستان و مرکز ولایت/استان هِرات در غرب کشور که پس از #کابل، دومین شهر پرجمعیت #افغانستان، قطب صنعتی ومهمترین کانون فرهنگی_هنری افغانستان است.
رودخانه معروف #هریرود از کنار این شهر می‌گذرد. در ایران هِرات در گفتار عامیانه به اشتباه هَرات گفته می‌شود. هرات همراه با #کابل، #مزار_شریف و #قندهار چهار شهر بزرگ افغانستان اند.

باشندگان اصلی هرات به #زبان #فارسی با لهجه #هراتی سخن می‌گویند. از ۱۳۷۰هرات امن، پذیرای مهاجران از سراسر افغانستان بوده‌است که باعث شده بافت ساکنان اصلی این شهر که فارسی‌زبان بودند، هم‌اکنون از اقوام گوناگون #پشتون، #هزاره، #ترکمن و #عرب باشد اما همچنان زبان گفتاری شهر، فارسی لهجه هراتی است.

این شهر با #مناره‌_ها و معماری‌ باشکوهش شهرت دارد و از گذشته تا امروز، از مراکز بزرگ آموزشی بوده است. در سال ۲۰۰۹ پس از بررسی شهرهای مختلف جهان توسط سازمان #یونسکو شامل برنامه "هزار شهر و هزار زندگی" این سازمان گردید. نماد هرات، #قلعه_اختیار_الدین (اَرگ) است. #مسجد_جامع و #مناره‌های این شهر نیز نمادهای دیگر آن هستند. منارهای هرات یکی از بزرگ‌ترین آثار تاریخی افغانستان با ۹۳۰سال پیشینه تاریخی اند.

هرات با داشتن مرز مشترک با #ایران و #ترکمنستان، بزرگترین #شهرک_صنعتی و مرکز تجارتی آن کشور را دارد.
تاکنون سرشماری دقیقی در شهر هرات نشده‌است، اما اخیرا دولت اعلام کرده‌ که این شهر ظرفیت پذیرش جمعیت بیشتر را ندارد. هرات میزبان نزدیک به نیمی از فعالیت های صنعتی افغانستان است. کارخانه هایی تجهیزات موتورسیکلت، برق و الکترونیک، منسوجات، شکر، سمنت(سیمان) و انواع خوراکی در این شهر واقع شده‌اند، همچنین بازار بزرگ فروش خودروهای وارداتی در سراسر افغانستان است. در شمال حومهٔ هرات دولت در حال ساخت پالایشگاه #نفت است.

بیشتر تاریخ‌شناسان ریشهٔ نام سرزمین باستانی هِرات را از نام #ایرانی باستان «هَرَیو» که به معنی «پُرشتاب» است می‌دانند. نام سرزمین باستانی #هریوا /haraiva از نام رودخانه هریرود که در آن جاری است گرفته شده‌است. برگرفتن نام سرزمین‌ها و شهر اصلی آن‌ها از نام رودخانه در سرزمین‌های باستانی شرقی #فلات_ایران معمول بوده‌است. «هَرَیو-» را با «سَرَیو-» (Saráyuu) در زبان #هندی کهن #سانسکریت که نام رودخانه‌ای بوده‌است، همانند می‌دانند.

سَرایو- معادل سانسکریت ودایی آن در کتاب "ریگ‌ودا"، در فهرست رودهای ریگ‌ودا است که در کنار سه رود دیگر یاد شده: کوبها (همان رود #کابل)، رَسا (همان رَنهای اوستایی) و کُرومو (دره #کُرَم در مناطق قبیله‌ای فدرال #پاکستان).
نمونه دیگر نام اوستایی «باخذی-» (Bāxδī) و پارسی باستانی «باختریش-» (Bāxtriš) یا #بلخ امروزی که از نام رودخانهٔ #بلخاب (به یونانی: باکتروس) گرفته شده‌است و همچنین نام اوستایی «هَرخوَیتی-»، پارسی باستانی «هَرَهُوَتی-» و سانسکریت «سَرَسوَتی-» (Sárasvatī) که از نام رودخانهٔ #ارغنداب گرفته شده‌است.

امروزه هرات به نام‌های دیگری هم شهرت دارد. #هریوا، هِرَی یا هَرِی، دیگر نام‌های این شهر است. باشندگان(ساکنان) آن را "هِرَوی"نیز ‌گویند.
هرات پیش از کشف اقیانوس #هند در گذرگاه #جاده_ابریشم قرار داشت و نقش بزرگ بازرگانی میان شبه قاره هند، شرق میانه، آسیای مرکزی و اروپا داشت. هرات از دید جغرافیایی بستر مناسب برخورد تمدن‌های شرق و غرب بوده است و از گهواره‌های تمدنی تاریخ پربار #خراسان.

بسیاری از نامداران #فارسی_زبان در این شهر بوده اند:
#خواجه_عبدالله_انصاری مشهور به #پیر_هرات، عارف و شاعر سدهٔ ۵
#کمال_‌الدین_بهزاد، نقاش مینیاتوریست عصر تیموریان
#غیاث_‌الدین_نقاش، نقاش مینیاتوریست عصر تیموریان
#امیرعلی_شیرنوایی، دانشمند وشاعر عصر تیموریان
#میرعلی_هروی، خوشنویس عصر تیموریان
#میر_خواند، مورخ عصر تیموریان
#شاه_عباس_یکم، نامدارترین شهریار #صفوی
#ساتی_‌برزن، والی هریوا در عصر #داریوش_سوم آخرین شاه #هخامنشی
#خواجه_علی_موفق_بغدادی، شاعر سدهٔ ۳
#فوشنجی_هروی، عارف سدهٔ ۴
#میرعبدالواحد معروف به #سلطان_آغا
#خواجه_غلطان_ولی، استاد خواجه عبدالله انصاری
#سیدعبدالله_مختار
#ابوعبدالله_هروی، از مشایخ #تصوف
#سیفی_هروی، مورخ تاریخ‌نامه هرات قرن۸
#سعادت_ملوک_تابش، عارف شاعر نویسنده

■بنکده ها/منابع:
●دانشگاه فرانکفورت آلمان. “Old Persian Corpus, Part No. 8, Text: DB1.
http://titus.uni-frankfurt.de
 ●هِرات قطب صنعتی افغانستان
●پایتخت تمدن اسلام در آسیا
●هِرات در ردیف هزار شهر برتر دنیا
د●«ARYANS‎(انگلیسی)‎
●دانشنامه ایرانیکا، سرواژه هرات
●جاده ابریشم گردشی آرام در امتداد بیابان

ترانه هراتی👇
https://t.me/LoversofIRAN/5532

مهاجران #افغانستان در سینمای #هند:
۵ بازیگر سرشناس و پرآوازه #هندی با ریشه #افغانستانی!

ایران هم می توانست قشر فرهیخته و ثروتمند این مهاجران را در خود جای دهد و از آنها سود ببرد اگر ...
@LoversofIRAN

‍ 👈استاد شفیعی کدکنی و زبان‌های محلّی

@LoversofIRAN
#استعمار #انگلیس #روسیه #بریتانیا

⬅️چند روز پیش فایل شنیداری هفت دقیقه‌ایی از دکتر #محمدرضا_شفیعی_کدکنی منتشر شد که دربارهٔ #زبان #فارسی و زبان‌های #محلی بود. این هفت دقیقه بخشی از کلاس درس ایشان در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران در تاریخ یک خرداد ۱۳۹۷ است.

چنان‌که در فایل منتشرشده نیز شنیده می‌شود، استاد ابتدا خاطره‌ای از دوران حضورشان در #آکسفورد و برخوردشان با جُنگی خطی می‌گویند که شامل اشعاری به #سبک_هندی از فردی انگلیسی‌زبان و عضو #کمپانی_هند_شرقی است. سپس از اهداف انگلیسی‌ها در یادگیری زبان فارسی و آشنایی با فرهنگ #ایرانی سخن می‌گویند که با این کار زبان فارسی را در #هند برانداختند و با رواج زبان #اردو(که در واقع در مقایسه با فارسی، یک زبان محلی بود) راه را برای گسترش زبان #انگلیسی گشودند و اندک‌اندک آنچه خواستند، کردند.

استاد در این بخش می‌گویند: «[انگلیسی‌ها] بعد از اینکه مسلّط شدند، گفتند گور بابای زبان فارسی، شما زبان فارسی براتون خوب نیست. شما بیایید اردو رو که یک زبان محلّی است، اینو بگیرید بزرگش کنید و همین کار رو کردند. می‌دونستند که زبان فارسی #شاهنامه داره، #مثنوی داره، #سعدی داره، #حافظ داره، #نظامی داره؛ می‌تونه با #شکسپیر کشتی بگیره. ولی زبان اردو چیزی نداره که با شکسپیر کشتی بگیره. بعد از مدتی بچّهٔ #هندی میگه: گور بابای این زبان اردو. من که می‌تونم شکسپیر بخونم، چرا این شعرهای ضعیف و این ادبیات ... اصلاً زبانم رو انگلیسی می‌کنم، چنانکه کردند» (از ۱:۱۳ تا ۲:۷ از فایل منتشرشده)

پس از آن با اندرزی مشفقانه به ماجرای این روزهای زبان‌های محلّی اشاره‌ای کوتاه می‌کنند و به سیاست #روس‌_ها در #آسیای_میانه می‌پردازند که هر قومیّت کوچکی را پرورش می‌دهند و آنها را از زبان فارسی و فرهنگ ایرانی دور می‌کنند تا آنچه #انگلیسی_‌ها در #هند کردند، اینها در آسیای میانه بکنند. یعنی با پرداختن به زبان‌های محلّی و از بین بردن زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در آسیای میانه، جوان قوم #قزاق که زبان‌ محلّی‌‌اش آثاری مانند آنچه در زبان فارسی می‌بینیم، ندارد، می‌گوید حال که زبان #ملی من از لحاظ دارا بودن آثار ادبی چنین ضعیف است پس من پوشیکن می‌خوانم، لرمانتف می‌خوانم و روس می‌شود.

سپس برای اینکه سوءتفاهمی پیش نیاید و همه بدانند غرضی جز خیرخواهی و دوراندیشی در این سخنان نیست، می‌گویند: «ما نمی‌خوایم هیچ زبان محلّیی رو خدای‌نکرده (حذف کنیم)... چون این زبان‌های محلّی پشتوانهٔ #فرهنگی ما هستند. ما اگر این زبان‌های محلّی رو حفظ نکنیم، بخش اعظمی از فرهنگ مشترکمون رو عملاً نمی‌فهمیم. ولی این زبان بین‌الاقوامی (زبان فارسی) که قرن‌ها و قرن‌ها و قرن‌ها همهٔ این #اقوام درش مساهمه دارند. هیچ #قومی بر هیچ #قوم دیگری تقدم نداره در ساختن امواج این دریای بزرگ» (از ۴:۳۶ تا ۵:۱۴ از فایل منتشرشده).

سپس دوباره به تشویق‌های قدرت‌های سلطه‌طلب دربارهٔ زبان‌های محلّی می‌پردازند و اندرز می‌دهند که مواظب این مسائل باشیم. پس از آن دوباره به آسیای میانه و روس شدن فرزندان و نسل‌های آیندهٔ آنها در ادامهٔ همین سیاست‌های زیرکانه و استعمارگرانه که در قالب حمایت از زبان‌های محلّی و فرهنگ‌های قومی روی می‌نمایند، اشاره می‌کنند.
@LoversofIRAN

با وجود این، برخی که پیوسته قصدشان مکابره است، سخنان دکتر شفیعی را دیگرگون فهمیده‌اند و برداشت‌های عجیب و غریبی از آن کرده‌اند و آن سخنان را توهین به زبان‌های محلّی دانسته‌اند.

برای برطرف‌شدن این سوءتفاهم، ما نظر دکتر #شفیعی_کدکنی را دربارهٔ زبان‌ها و فرهنگ‌های محلّی ایران و ضرورت گردآوری و تدوین اشعار و آثار هنری آنها را که برگرفته از کلاس درس ایشان در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران در تاریخ هجدهم اردیبهشت ۱۳۹۷ است در اینجا می آوریم تا شبهه‌ای در این باره در ذهن مخاطبان عزیز باقی نماند.

در جلسهٔ مذکور بحث دربارهٔ ضرورت تذکره‌نویسی و گردآوری آثار ادبی مناطق مختلف ایران در دورهٔ معاصر و مؤلّفه‌های این تذکره‌نویسی است که از دکتر شفیعی دربارهٔ جایگاه زبان‌های محلّی می‌پرسند./از کانال مجمع پریشانی/
@LoversofIRAN

پرسش و پاسخ شنیدنی و کوتاه 59 ثانیه ای پایان این پیام را بشنوید که تکمیل کننده این فایل شنیداری است که پیشتر از ایشان در کانال گذاشته شد.👇
https://t.me/LoversofIRAN/6208

پرسش و پاسخ کوتاهی در تکمیل سخنان قبلی ایشان 👇

اجرای #غزال_عنایت هنرمند بنام #افغانستان در جشن روز استقلال #تاجیکستان (احتمالا ۱۳۹۵)

گرچه روش آوازی او گاه سبک #هندی ست
اما همینکه خواننده زن #فارسی_زبان افغانستان است خودش غنیمت است🙂
@LoversofIRAN

‍ 👈استاد شفیعی کدکنی و زبان‌های محلّی

@LoversofIRAN
#استعمار #انگلیس #روسیه #بریتانیا

⬅️چند روز پیش فایل شنیداری هفت دقیقه‌ایی از دکتر #محمدرضا_شفیعی_کدکنی منتشر شد که دربارهٔ #زبان #فارسی و زبان‌های #محلی بود. این هفت دقیقه بخشی از کلاس درس ایشان در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران در تاریخ یک خرداد ۱۳۹۷ است.

چنان‌که در فایل منتشرشده نیز شنیده می‌شود، استاد ابتدا خاطره‌ای از دوران حضورشان در #آکسفورد و برخوردشان با جُنگی خطی می‌گویند که شامل اشعاری به #سبک_هندی از فردی انگلیسی‌زبان و عضو #کمپانی_هند_شرقی است. سپس از اهداف انگلیسی‌ها در یادگیری زبان فارسی و آشنایی با فرهنگ #ایرانی سخن می‌گویند که با این کار زبان فارسی را در #هند برانداختند و با رواج زبان #اردو(که در واقع در مقایسه با فارسی، یک زبان محلی بود) راه را برای گسترش زبان #انگلیسی گشودند و اندک‌اندک آنچه خواستند، کردند.

استاد در این بخش می‌گویند: «[انگلیسی‌ها] بعد از اینکه مسلّط شدند، گفتند گور بابای زبان فارسی، شما زبان فارسی براتون خوب نیست. شما بیایید اردو رو که یک زبان محلّی است، اینو بگیرید بزرگش کنید و همین کار رو کردند. می‌دونستند که زبان فارسی #شاهنامه داره، #مثنوی داره، #سعدی داره، #حافظ داره، #نظامی داره؛ می‌تونه با #شکسپیر کشتی بگیره. ولی زبان اردو چیزی نداره که با شکسپیر کشتی بگیره. بعد از مدتی بچّهٔ #هندی میگه: گور بابای این زبان اردو. من که می‌تونم شکسپیر بخونم، چرا این شعرهای ضعیف و این ادبیات ... اصلاً زبانم رو انگلیسی می‌کنم، چنانکه کردند» (از ۱:۱۳ تا ۲:۷ از فایل منتشرشده)

پس از آن با اندرزی مشفقانه به ماجرای این روزهای زبان‌های محلّی اشاره‌ای کوتاه می‌کنند و به سیاست #روس‌_ها در #آسیای_میانه می‌پردازند که هر قومیّت کوچکی را پرورش می‌دهند و آنها را از زبان فارسی و فرهنگ ایرانی دور می‌کنند تا آنچه #انگلیسی_‌ها در #هند کردند، اینها در آسیای میانه بکنند. یعنی با پرداختن به زبان‌های محلّی و از بین بردن زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در آسیای میانه، جوان قوم #قزاق که زبان‌ محلّی‌‌اش آثاری مانند آنچه در زبان فارسی می‌بینیم، ندارد، می‌گوید حال که زبان #ملی من از لحاظ دارا بودن آثار ادبی چنین ضعیف است پس من پوشیکن می‌خوانم، لرمانتف می‌خوانم و روس می‌شود.

سپس برای اینکه سوءتفاهمی پیش نیاید و همه بدانند غرضی جز خیرخواهی و دوراندیشی در این سخنان نیست، می‌گویند: «ما نمی‌خوایم هیچ زبان محلّیی رو خدای‌نکرده (حذف کنیم)... چون این زبان‌های محلّی پشتوانهٔ #فرهنگی ما هستند. ما اگر این زبان‌های محلّی رو حفظ نکنیم، بخش اعظمی از فرهنگ مشترکمون رو عملاً نمی‌فهمیم. ولی این زبان بین‌الاقوامی (زبان فارسی) که قرن‌ها و قرن‌ها و قرن‌ها همهٔ این #اقوام درش مساهمه دارند. هیچ #قومی بر هیچ #قوم دیگری تقدم نداره در ساختن امواج این دریای بزرگ» (از ۴:۳۶ تا ۵:۱۴ از فایل منتشرشده).

سپس دوباره به تشویق‌های قدرت‌های سلطه‌طلب دربارهٔ زبان‌های محلّی می‌پردازند و اندرز می‌دهند که مواظب این مسائل باشیم. پس از آن دوباره به آسیای میانه و روس شدن فرزندان و نسل‌های آیندهٔ آنها در ادامهٔ همین سیاست‌های زیرکانه و استعمارگرانه که در قالب حمایت از زبان‌های محلّی و فرهنگ‌های قومی روی می‌نمایند، اشاره می‌کنند.
@LoversofIRAN

با وجود این، برخی که پیوسته قصدشان مکابره است، سخنان دکتر شفیعی را دیگرگون فهمیده‌اند و برداشت‌های عجیب و غریبی از آن کرده‌اند و آن سخنان را توهین به زبان‌های محلّی دانسته‌اند.

برای برطرف‌شدن این سوءتفاهم، ما نظر دکتر #شفیعی_کدکنی را دربارهٔ زبان‌ها و فرهنگ‌های محلّی ایران و ضرورت گردآوری و تدوین اشعار و آثار هنری آنها را که برگرفته از کلاس درس ایشان در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران در تاریخ هجدهم اردیبهشت ۱۳۹۷ است در اینجا می آوریم تا شبهه‌ای در این باره در ذهن مخاطبان عزیز باقی نماند.

در جلسهٔ مذکور بحث دربارهٔ ضرورت تذکره‌نویسی و گردآوری آثار ادبی مناطق مختلف ایران در دورهٔ معاصر و مؤلّفه‌های این تذکره‌نویسی است که از دکتر شفیعی دربارهٔ جایگاه زبان‌های محلّی می‌پرسند./از کانال مجمع پریشانی/
@LoversofIRAN

پرسش و پاسخ شنیدنی و کوتاه 59 ثانیه ای پایان این پیام را بشنوید که تکمیل کننده این فایل شنیداری است که پیشتر از ایشان در کانال گذاشته شد.👇
https://t.me/LoversofIRAN/6208

پرسش و پاسخ کوتاهی در تکمیل سخنان قبلی ایشان 👇

👈فارسی شیرین ما، برای دیگران شکرقند است


⬅️ #زبان #فارسی به گوش یک خارجی چگونه است؟
این پرسشی بود که در سایت Quora که یک سایت پربازدید پرسش و پاسخ است مطرح شد. افراد از کشورهای مختلف دنیابه این پرسش پاسخ داده اند. به جز یکی دو مورد، تقریباً تمامی نظرات مثبت و البته جالب بودند. در اینجا، تعدادی از نظرات را ترجمه می کنم.

🔹لارا نواکو که #انگلیسی و #صربی صحبت میکند می گوید:
فارسی زیبا به نظر می آید. همکلاسی ای دارم که نیمه ایرانی است و معمولاً با مادرش فارسی صحبت می کند و من همیشه اون شیطونی هستم که خودم را می کشم تا به صحبتهایشان گوش بدهم چرا که به نظرم (این زبان) آهنگین و احساسی می آید

🔹اسامه احمد از #پاکستان:
(فارسی در حکم) موسیقی است به گوش من...مانند نوری است که از جواهر #تخت_طاووس می تابد.
پدربزرگ مادری من به فارسی صحبت می کرد و می نوشت. او فارسی را «فرانسه آسیا» می نامید و هم چنین آن را زبان «شاهان» می خواند چرا که فارسی، زبانی شاهانه برای آنها به شمار می رفت...

🔹 جانی ژیگوا:
همانگونه که #فرانسوی به گوش یک ایرانی که فرانسوی نمی داند، به نظر می آید... من این را زمانی که صحبت کردن فارسی یک دختر زیبای ایرانی راشنیدم، فهمیدم. فارسی و #فرانسه آواهای شبیه به هم دارند و هر دو زبانهایی زیبایند..

🔹یان سیلوا (دانشگاه #تگزاس):
برای پاسخ دادن به این پرسش، ۳۰ دقیقه bbcفارسی را روشن کردم تا به صدای این زبان گوش بدهم. زیبا به نظر می آید. بسیار ظریف، شیرین و سیال است. نه مانند #عربی از گلو می آید و نه مانند #هندی تودماغی است...

🔹 پاتاک (هندی می داند):
فارسی، زبان بیگانه به نظر نمی آید.. آشنا به نظر میرسد... زبان ما به شدت تحت نفوذ فارسی بوده و تعداد بسیار زیادی "وام واژه فارسی" در زبان هندی وجود دارد

🔹 کورکماز ( #ترکی و #انگلیسی می داند):
واقعاً فارسی را دوست دارم و برنامه دارم که آن را یاد بگیرم. ایران برای #ترک_هایی مانند من مهم است. نقشی که #یونان_باستان برای #اروپا دارد، #ایران برای #ترکیه دارد. فارسی آهنگین و شسته و رٌفته به نظر می آید. به ویژه، موسیقی سنتی ایران عالی است

🔹دوردویچ ( #صربستان):
بسیار رمانتیک به نظر می آید و من برنامه دارم که آن را درآینده همراه با روسی و یونانی یاد بگیرم. فردی را درصربستان دیدم که 10 زبان میدانست و به من گفت که در میان همه آنها، فارسی را بیشتراز همه دوست دارد، چرا که بسیار شاعرانه است. به من گفت باید آن را یادبگیری

🔹 کاراکوش:
برای من مانند زبان عشق است. اولین باری که آن را شنیدم به شدت غافلگیر شدم چرا که {متوجه شدم} شباهت های بسیاری بین #کردی (زبان بومی من) و فارسی وجود دارد...شوربختانه فقط اندکی از فارسی را میفهمم ولی یک روز آن را یاد خواهم گرفت چون که خیلی فارسی را دوست دارم

🔹گایاردی:
در یک کلام، عاشقانه است.
پیراسته، موزیکال، ماساژدهنده تار صوتی، زمانی که زمزمه اش می کنی.

🔹 جونر (آشنا به انگلیسی، نروژی، ایتالیایی و اسپانیایی):
گوش کردن به فارسی معادل صوتی نوشیدن شراب سفید است.آنقدر شیرین است که پس از شنیدن آن در فیلم ها و آهنگ ها و مردم اطراف، شروع کردم به یاد گرفتن آن.

🔹تولگا هان:
پاسخ من شاید به نظر مردم فارسی زبان مسخره آید. ولی برای من یادآور #ترکی_عثمانی است. منظورم از ترکی عثمانی، زبان #دیوانی است که توسط قصرنشینان #عثمانی و نخبگان #پارسی شده دولت عثمانی استفاده میشد.
(لازم به توضیح است که زبان ترکی دیوانی و دفتری در دوران عثمانی، بسیار از زبان فارسی تاثیرگرفته بود و حتا گاهی در نامه ها و اسناد شاهانه دوره عثمانی، نوشته ها یا سروده هایی می بینیم که کاملا به زبان فارسی است)

از@baadafrah

🔗https://twitter.com/sheshgalani
🔗@baadafrah
🔗https://www.quora.com/How-does-Persian-sound-for-non-Persian-speakers

👈بالاگرفتنِ هیاهوها بر سر واژه‌ "خیابان" در افغانستان


⬅️چند هفته پیش، هیاهوها بر سرِ واژه‌ «خیابان» در شهرِ هراتِ #افغانستان بالا گرفت

به گزارشِ مردم‌سالاری آنلاین، این هیاهوها از آنجا آغاز شد که شهردارِ #هرات، محمدداوود انوری، خواستارِ جایگزینی واژه‌ی #هندی سرک بجای واژه پارسیِ "خیابان" شد و در کمال بلاهت در برگه‌ی فیس‌بوکش نوشت: اصول و قاعده‌ی ملت‌سازی حکم می‌کند که افغانستان به جای کلمه‌ خیابان کلمه‌ی سرک را به کار ببرد. هرچند کلمه‌ خیابان مقبول است، ولی برای تفکیکِ هویتِ ملی در افغانستان باید از کلماتِ رایج در #ایران خودداری کنیم!!!

این سخنانِ شهردارِ هرات میانِ کاربرانِ #هراتی شبکه‌های اجتماعی، به ویژه فیس‌بوک، با واکنشهایی بسیار روبه‌رو شد. #نجیب_بارور شاعرِ نامیِ از #پنجشیر، این را "در پاسخِ شهردارِ بی‌فرهنگِ هرات" سرود:

زادگاهِ رستم و شاهانِ ساسانی یکی ‌ست
شوکتِ شهنامه و فرهنگِ ایرانی یکی ‌ست

ارزشِ خاکِ بخارا و سمرقندِ عزیز
نزدِ ما با گوهر و لعلِ بدخشانی یکی‌ ست

ما اگر چون شاخه‌ها دوریم از هم عیب نیست
ریشه‌ی کولابی و بلخی و تهرانی یکی ‌ست

از درفشِ کاویان آوازِ دیگر می‌رسد
بازوانِ کاوه و شمشیرِ #سامانی یکی ‌ست

چیست فرقِ شعرِ #حافظ، با سرودِ #مولوی؟
مکتبِ هندی، عراقی و خراسانی یکی ‌ست

فرقِ شعرِ #بیدل و #اقبال و #غالب در کجاست؟
#رودکی و حضرتِ #جامی و #خاقانی یکی ‌ست

مرزها دیگر اساسِ دوریِ ما نیستند
ای برادر! اصل ما را نیک می‌دانی یکی‌ ست

#تاجیکی، یا #فارسی، یا خویش پنداری #دری
این زبان #پارسی را هرچه می‌خوانی، یکی ‌ست!

این سروده همچون برگِ زر در شبکه‌های اجتماعیِ کاربرانِ افغانستانی دست به دست شد و سروده‌ها و سخنانی از این دست گروهی از جوانانِ #هراتی را چنان برانگیخت که در خیزشی خودجوش همه‌ تابلوهایی که در آن واژه‌ی بیگانه ی "سرک" جایگزینِ واژه‌ "خیابان" شده بودند از راهها و گذرها پایین کشیدند.

@LoversofIRAN

اقبال؛ اقبال لاهوری شاعر پارسی گوی از #پاکستان
بیدل؛ بیدل دهلوی شاعر پارسی گوی از پنته هندوستان

👈پیوست به گفتگوی استاد جنیدی درباره ریشه آیین چهارشنبه سوری👉


امروز در پژوهش های علم #زبان_شناسی تاریخی و اسطوره شناسی، بازسازی هایی بر پایهٔ گواهی های زبانی، فرهنگی، تاریخی انجام می شود.
این بازسازی ها غالبا ممکن است در منابع کهن و مکتوب اثری روشن و عینی از خود به جای نگذاشته باشند، اما بر مبنای منابع جنبی و قیاسات منطقی می توان مدعای آن بازسازی ها را پذیرفت یا دست کم فرضی علمی دانست.

نمونه های فراوانی در فرهنگ های ریشه شناختی از این بازسازی های مبتنی بر #زبانشناسی تاریخی دیده می شود.
در بررسی وقایع و آداب و رسوم #کهن نیز هنگامی که به مطالعات گاهان پژوهان، ودا پژوهان، و علمای تئولوژی و اسطوره شناسی #هندی و #ایرانی می نگریم، تعبیرها و تعلیلهایی فرض می‌شود که مبنایش آثار و باورهای موجود در متون #اوستا و #سنسکریت و ... و حتی روایات شفاهی است.

مثلا در آثار #هلموت_هومباخ، #ژان_کلنز، #مهرداد_بهار، و دیگران می توان چنین بازسازی هایی را در تفسیر متون، رویدادها و آداب کهن یافت.
یکی از رویدادهای مهم در فرهنگ ایران، رواج #جشن #چهارشنبه_سوری‌ است.
استاد #فریدون_جنیدی هم در فیلم مربوط به گزارش رویداد #چهارشنبه_سوری بر بنیاد آگاهی از آیین های بزرگداشت #گهنبارها در #ایران_باستان، پنجهٔ دزدیده، "گرامی داشت آتش در ایران باستان" و نبود هفته و نام روزهای هفته در فرهنگ کهن ایرانی تا پیش از رواج #یهودیت، #مسیحیت و #مانویت در ایران، چنین بازسازی ای را در تعبیر رویداد یا آیین #چهارشنبه_سوری کردند.

این سخن بدین روی افزوده شد تا برخی از هموندان، اگر آگاه نیستند، بدانند که چنین بازسازی هایی در مطالعات زبانشناسی تاریخی و پژوهش در فرهنگ مردم و آداب و رسوم کهن ایرانی امری‌ جاری است.
نکته دیگر آنکه استاد #جنیدی در برخی نشست های پرسش و پاسخ و... به این مطلب اشاره کرده اند که #سور یا #سوری نیز می تواند به معنی #آتش یا سرخی آتش باشد، ولی باورشان بر این است که سور در #چهارشنبه_سوری برابر است با شادمانی و بزم در هنگام #روز.

این گفتار، به روشنی، تازه بودن و نادرست بودن بنیان کهن برای جشن #چهارشنبه_سوری را نشان می دهد.
تازه بودن آن، بدان روی است که جشنی از زمان باستان با این نام و نشان در ایران نبوده است (البته این تازه بودن به معنای نداشتن قدمت و پیشینه نیست بلکه چهارشنبه سوزی سده ها در ایران جشن گرفته شده است، پس منظور استار جنیدی از تازگی این جشن آنست که در مقایسه با نوروز باستانی و مهرگان و... جشنی نیست که پیشینه آن به دوران باستان برسد) ؛
زیرا:
_نخستین) در این باستان هفته نبوده تا در چهارشنبه چنین جشنی گرفته شود.
_دویم) سور برابر است با خوراک و شادی هنگام روز، و این
جشن در شب برگزار می شود.
_سیوم) چرایی پدید آمدن چنین جشن نادرستی از نگاه تاریخی در فیلمی که از استاد #جنیدی در این باره آمده، روشن شده است و ...

در گفتار پیشین بر روایی چنین بازسازی هایی در میان زبانشناسان و #ایرانشناسان انگشت نهاده شد، تا خوانندگان گرامی در یابند که این بازسازی ها در میان ایرانشناسان و استادان فرهنگ و زبانهای باستانی به آیین است و استاد #جنیدی هم چنین کرده اند و از راه پژوهش دانشی پای بیرون نگذاشته اند.

توضیحی دیگر اینکه؛
#پنجه_گهنبار ( #گهنبار_پنجه) درست ترین نام برای پنج روز پایان سال در نزد ایرانیان باستان بود.
"پنجهٔ دزدیده" یا "خمسهٔ مسترقه" نامی تازه و نادرست برای پنج روز پایان سال است.

از بنیاد نیشابور bonyad_neyshaboor@

سخنان استاد جنیدی درباره چهارشنبه سوری👇
https://t.me/LoversofIRAN/5270

👈 شعری جاودان، به وسعت ایران زمین 👉

بخش ۲
#اختصاصی_کانال

سروده ی جاودان سعدی شیرین سخن، از خراسان تا اصفهان و کردستان، و از افغانستان تا ازبکستان و جمهوری باکو را در نوردیده است. از موسیقی مقامی تا سنتی و پاپ
@LoversofIRAN

#ایرانشهری #ایرانشهر #ایران_زمین #موسیقی #شعر #فرهنک #مقامی #محلی #سنتی #پاپ #مدرن #سعدی
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

🔷 دومین قطعه و ملودی/آهنگ شناخته شده ای که بر این شعر ساخته شد، کار هنرمند ارجمند ایرانی اهل #سنندج #کردستان، محمد #جلیل_عندلیبی بود (گویا برپایه ملودی #کردی ساختار یافته) که با صدای گرم و مخملین #علیرضا_افتخاری اهل #اصفهان، (خواننده نامدار و توانای #مکتب_آواز_اصفهان) بسیاری از ایرانیان در دهه ۷۰ خورشیدی آن را به گوش نیوشیدند (سال انتشار ۷۷).
در آغاز این قطعه، افتخاری این دو بیت بیادماندنی را بشکل آواز می خواند و سپس شعر سعدی را اجرا می کند:
/کسی که گفت به گل نسبتی ست روی تو را
فزود قدر گل و کاست آبروی تو را
گرم بیایی و پرسی چه بردی اندر خاک؟
زخاک نعره برآرم که آرزوی تو را/
درباره سراینده این دو بیت هم اطلاع دقیقی به دست نیاوردم در جستجو و پرس و جویی که داشتم. برخی تارنماها آن را از #بیدل_دهلوی دانسته اند که به نظر قابل اعتنا نمی آمد چون این بیت در دیوان بیدل نبود. (اگر اطلاع دقیقتری در این باره دارید به ما بگویید)
اجرای این قطعه👇
https://t.me/LoversofIRAN/4918

🔷 سومین قطعه با آهنگ/ملودی است که خواننده #ترک_زبان و نامدار #ازبکستان، #یولدوز_توردیه_وا خوانده است. درباره سازنده این قطعه آگاهی ندارم و با جستجویی که در اینترنت داشتم به داده های کافی نرسیدم، ولی احیانا ساخت یک هنرمند #ازبک باشد (اگر در این باره اطلاع دقیقتری دارید، لطفا به ما بگویید)
این اجرای او از این قطعه، به تازگی در تلویزیون خزر جمهوری #باکو (آذربایجان) بوده است که آن هم کشوری است با سیاست های بشدت ضد ایرانی و فارسی ستیز، اما موسیقی آن ابزاری است که بدون جنگ و خونریزی دل ها را فتح می کند و جان ها را تسخیر و به همین دلیل، موسیقی ایرانی در جمهوری باکو، طرفدار دارد👇
https://t.me/LoversofIRAN/4915
"یولدوز توردیه وا" بانوی هنرمندی است که افزون بر آواز "شش مقامی" که روش آوازی ویژه ازبک ها است، دستگاه های آواز ایرانی را نیز می داند و اجراهایی که از قطعات بانو #مرضیه و استاد #شجریان داشته است، اجراهایی قوی و ارزشمند بوده اند که هم در ازبکستان، هم در #تاجیکستان، و هم در جمهوری #باکو (آذربایجان) با استقبال بسیار روبرو شده اند. ارزش کار هنرمندانی چون او زمانی آشکار می شود که بدانیم سال هاست در ازبکستان سیاست های دولتی در راستای کاهش توان و جایگاه #زبان_فارسی در بین گویشوران این کشور بوده است حال آنکه آن کشور از سرزمین های مهم ایرانی است که #سمرقند و #بخارا را به نام نگین های ادب و هنر #پارسی در خود دارد. در چنین فضایی، کار هنرمندی چون توردیه وا که فارسی را به خوبی می خواند و بالاتر از آن به دستگاه آواز ایرانی مسلط است، در حکم یک عمل شجاعانه و قابل تقدیر پنداشته می شود.
و نامی که بر این بانو گذاشته اند چه شایسته و برازنده او است چنانکه یولدوز (گویش ترکی آن "اولدوز" است) به چم/معنی "ستاره" و "توردیه وا" هم به چم "ماندگار است؛ و او ستاره ماندگار آواز فارسی در کشوری است که دولتش (با تحریک لابی های خارجی #ترک و #روس/ #روسیه ) سال ها در پی سرکوب فارسی زبانان بوده است و ترک سازی (ازبک سازی) و یکسان سازی فرهنگی آن کشور و جدا کردنش از ریشه های کهن بیش از ۲۰۰۰ ساله ایرانی اش.


🔷اجرای دیگر این شعر مربوط به کشور #افغانستان است که یکی از این اجراها از #احمد_ولی هنرمند بنام آن کشور است که ملودی کارش متاثر از موسیقی #هندی است.

🔷 این شعر زیبا را با اجراهای نوتر خوانندگان جوان سبک های تلفیقی و پاپ ایران هم داریم از جمله:

●قطعه ای که #مهدی_یغمایی خوانده است که ملودی آن از: مهدی یغمایی/ تنظیم: دانیال شاکری/ میکس و مسترینگ: بنیامین عمران/ مدیر تولید: علی برکت.👇
https://t.me/LoversofIRAN/4925
●اجرای دیگر این شعر از گروه #دنگ_شو است با نام قطعه "حلوا"/ از آلبوم "اتاق گوشواره”.👇
https://t.me/LoversofIRAN/4926
●اجرای مدرن دیگری از این شعر هم کاری از #علی_اعتماد است.👇
https://t.me/LoversofIRAN/4927

👈فاجعه در مدارس ایران که میان هیاهوی دوطیف مخالف گم شد (مذهبیون متعصب و حسرت زدگان آزادی)

@LoversofIRAN.

.✍ #ماریا_بهمن_پور

⬅️ از کجا به کجا رسیدیم!

توژک ۱: #سرود_مدرسه ای در ایران سال۱۳۵۵
۲: تیزر #جنتلمن #ساسی (ساسان حیدری)
۳: موزیک ویدیوی رسمی جنتلمن

(برای دیدن این توژک/ویدیو ها، به اینستاگرام عاشقان ایران بروید⬇️
https://www.instagram.com/p/BxQOnzBHGvL/?utm_source=ig_share_sheet&igshid=1j6jsbe4jemyw

🔹 به دید من نمآهنگ "جنتلمن" (که بر خلاف نامش، کنشی غیر جنتلمنانه دارد) کاملا هدفمند در #اردیبهشت به بازار آمد با هدف پخش در مدارس؛
زیرا؛
_نسخه شنیداری آن ۱۶ اسفند پخش شد
_اما تیزر رسمی اش با چهره دختران دبیرستانی و ترانه #باز_آمد_بوی_ماه_مهر ۳ اردیبهشت آمد!
_کلیپ رسمی آن هم ۶ اردیبهشت؛ با رقص همان دختران در #مانتوی_مدرسه، سپس در لباس #هندی و بعد هم پیراهن کوتاه در #دیسکو و چهره پسرانی با سرهای #خر شده و تبدیل به صفحه نمایش مکعبی شده!
_نخستین فیلمی هم که از رقص دانش آموزان در مدارس با این آهنگ پخش گسترده شد و در تاربرگ خود خواننده (ساسی) هم بازپخش شد مربوط به جشن #روز_معلم /۱۲ اردیبهشت/ بود!

پروژه، گام به گام تا مسخ دختران و پسران ایرانی!
.
.
■اما بیشتر واکنش های این روزها؛
یا از سوی طیف تندروی #اصولگرا برای کوبیدن و محاکمه مسوولین مدرسه ها بود و درخواست پیاده سازی شدید اسلام و شریعت!
یا از سوی تشنگان و بی قراران #غربگرا برای تشویق دانش آموزان و دست اندرکاران مدارس در رقص با این ترانه سخیف!

به قشر مذهبی تندرو و #خشک_مقدس های نامنعطف باید گفت؛ مگر ۴۰سال شعار #اسلام در این کشور داده نشد و بودجه های کلان برای تبلیغ #مذهب و کنترل ذائقه مردم هزینه نشد؟ پس چرا یک ترانه سخیف و زننده و نه ترانه ای مناسب، توانسته این خیل لجبازی با سیاست های رسمی جمهوری اسلامی را به راه اندازد و چالش سخت این روزهای وزارت #آموزش_پرورش شود؟
آنقدر اجازه ساخت ترانه های شاد ومتنوع مناسب کودک و نوجوان و پخش در مدارس را ندادید که امروز ازحسرت های انبان شده فاجعه رخ داد!

به قشر حسرت زده ی آزادی های بیشتر هم باید گفت به راستی از خود بپرسید، آیا باید از استقبال دانش آموزان از ترانه ای که نمادهای جنسی و #سکسیسم را تبلیغ می کند، شادبود؟
#شادی و #رقص و ساز و آواز حق فرزندان این سرزمین است اما #کودک دبستانی و #نوجوان دبیرستانی آنهم در فضای #مدرسه که جایگاه پالودن پلیدی و آموزش راستی هاست؛ آیا سزاست با ترانه ای به رقص آید که گرچه مسایل #سکسی و #جنسی را به شکلی سخیف هدف گرفته اما در زرورقی دلچسب، افیون #ارتباط_جنسی #خیابانی و #دیسکویی را برای #فرزندان_ایران پیچیده است؟
.
بخشی از مذهبیون #جامعه_ایرانی را چه شده، در آستانه قرن ۱۵ خورشیدی چنان واپس مانده که نیاز روز هم میهنانش را برای شادی و آزادی نمی فهمند؟
و بخش دیگری از جامعه ایرانی را چه شده، چنان دچار فروپاشی اخلاقی وسستی بنیان اندیشه شده اند که موج دردآور تعریف و تمجید برای رقص کودکان با سخیف ترین ترانه این روزهای موسیقی #فارسی راه انداخته اند؟ گویی دیگر برای ساحت رقص و شادی فرزندان پاکشان حرمت و حریمی نمی خواهند!

سرهای پسران این نماهنگ، که به سر #خر تبدیل شده است و چهره هایشان مسخ شده چنانکه تنها چهره پسر خواننده دیده می شود و آنهم گاه به گاه به شکل یک جعبه مکعبی پخش تلویزیونی و گاه به شکل یک خر دگرگون می شود، نهیبی تلخ بر من می زند و به یاد آن بخش از سریال "پینوکیو" می افتم که کودکان فریب خورده و دزدیده شده از دامان خانواده ها با رفتن به شهری نفرین شده که تنها در آن بازی و شادی معنا داشت، پس از اندک زمانی به خر و الاغ تبدیل می شدند و برای مالک آن شهر، گاری و بار جابجا می کردند!

مباد که فرزندان ایران مسخ و سرسپرده جادوهای پلیدی شوند که انسانیت آنها را بدزدد!

👈هِرات، سرزمین باستانی فارسی زبانان در خاور پهنکوه (فلات) ایران👉

#بخش_یک

@LoversofIRAN

✳️هِرات (به فارسی باستان: هَرَیْوه (Haraiva) که در گفتارهای ادبی و رسمی هِرات_باستان گویند. از کلان‌شهرهای افغانستان و مرکز ولایت/استان هِرات در غرب کشور که پس از #کابل، دومین شهر پرجمعیت #افغانستان، قطب صنعتی ومهمترین کانون فرهنگی_هنری افغانستان است.
رودخانه معروف #هریرود از کنار این شهر می‌گذرد. در ایران هِرات در گفتار عامیانه به اشتباه هَرات گفته می‌شود. هرات همراه با #کابل، #مزار_شریف و #قندهار چهار شهر بزرگ افغانستان اند.

باشندگان اصلی هرات به #زبان #فارسی با لهجه #هراتی سخن می‌گویند. از ۱۳۷۰هرات امن، پذیرای مهاجران از سراسر افغانستان بوده‌است که باعث شده بافت ساکنان اصلی این شهر که فارسی‌زبان بودند، هم‌اکنون از اقوام گوناگون #پشتون، #هزاره، #ترکمن و #عرب باشد اما همچنان زبان گفتاری شهر، فارسی لهجه هراتی است.

این شهر با #مناره‌_ها و معماری‌ باشکوهش شهرت دارد و از گذشته تا امروز، از مراکز بزرگ آموزشی بوده است. در سال ۲۰۰۹ پس از بررسی شهرهای مختلف جهان توسط سازمان #یونسکو شامل برنامه "هزار شهر و هزار زندگی" این سازمان گردید. نماد هرات، #قلعه_اختیار_الدین (اَرگ) است. #مسجد_جامع و #مناره‌های این شهر نیز نمادهای دیگر آن هستند. منارهای هرات یکی از بزرگ‌ترین آثار تاریخی افغانستان با ۹۳۰سال پیشینه تاریخی اند.

هرات با داشتن مرز مشترک با #ایران و #ترکمنستان، بزرگترین #شهرک_صنعتی و مرکز تجارتی آن کشور را دارد.
تاکنون سرشماری دقیقی در شهر هرات نشده‌است، اما اخیرا دولت اعلام کرده‌ که این شهر ظرفیت پذیرش جمعیت بیشتر را ندارد. هرات میزبان نزدیک به نیمی از فعالیت های صنعتی افغانستان است. کارخانه هایی تجهیزات موتورسیکلت، برق و الکترونیک، منسوجات، شکر، سمنت(سیمان) و انواع خوراکی در این شهر واقع شده‌اند، همچنین بازار بزرگ فروش خودروهای وارداتی در سراسر افغانستان است. در شمال حومهٔ هرات دولت در حال ساخت پالایشگاه #نفت است.

بیشتر تاریخ‌شناسان ریشهٔ نام سرزمین باستانی هِرات را از نام #ایرانی باستان «هَرَیو» که به معنی «پُرشتاب» است می‌دانند. نام سرزمین باستانی #هریوا /haraiva از نام رودخانه هریرود که در آن جاری است گرفته شده‌است. برگرفتن نام سرزمین‌ها و شهر اصلی آن‌ها از نام رودخانه در سرزمین‌های باستانی شرقی #فلات_ایران معمول بوده‌است. «هَرَیو-» را با «سَرَیو-» (Saráyuu) در زبان #هندی کهن #سانسکریت که نام رودخانه‌ای بوده‌است، همانند می‌دانند.

سَرایو- معادل سانسکریت ودایی آن در کتاب "ریگ‌ودا"، در فهرست رودهای ریگ‌ودا است که در کنار سه رود دیگر یاد شده: کوبها (همان رود #کابل)، رَسا (همان رَنهای اوستایی) و کُرومو (دره #کُرَم در مناطق قبیله‌ای فدرال #پاکستان).
نمونه دیگر نام اوستایی «باخذی-» (Bāxδī) و پارسی باستانی «باختریش-» (Bāxtriš) یا #بلخ امروزی که از نام رودخانهٔ #بلخاب (به یونانی: باکتروس) گرفته شده‌است و همچنین نام اوستایی «هَرخوَیتی-»، پارسی باستانی «هَرَهُوَتی-» و سانسکریت «سَرَسوَتی-» (Sárasvatī) که از نام رودخانهٔ #ارغنداب گرفته شده‌است.

امروزه هرات به نام‌های دیگری هم شهرت دارد. #هریوا، هِرَی یا هَرِی، دیگر نام‌های این شهر است. باشندگان(ساکنان) آن را "هِرَوی"نیز ‌گویند.
هرات پیش از کشف اقیانوس #هند در گذرگاه #جاده_ابریشم قرار داشت و نقش بزرگ بازرگانی میان شبه قاره هند، شرق میانه، آسیای مرکزی و اروپا داشت. هرات از دید جغرافیایی بستر مناسب برخورد تمدن‌های شرق و غرب بوده است و از گهواره‌های تمدنی تاریخ پربار #خراسان.

بسیاری از نامداران #فارسی_زبان در این شهر بوده اند:
#خواجه_عبدالله_انصاری مشهور به #پیر_هرات، عارف و شاعر سدهٔ ۵
#کمال_‌الدین_بهزاد، نقاش مینیاتوریست عصر تیموریان
#غیاث_‌الدین_نقاش، نقاش مینیاتوریست عصر تیموریان
#امیرعلی_شیرنوایی، دانشمند وشاعر عصر تیموریان
#میرعلی_هروی، خوشنویس عصر تیموریان
#میر_خواند، مورخ عصر تیموریان
#شاه_عباس_یکم، نامدارترین شهریار #صفوی
#ساتی_‌برزن، والی هریوا در عصر #داریوش_سوم آخرین شاه #هخامنشی
#خواجه_علی_موفق_بغدادی، شاعر سدهٔ ۳
#فوشنجی_هروی، عارف سدهٔ ۴
#میرعبدالواحد معروف به #سلطان_آغا
#خواجه_غلطان_ولی، استاد خواجه عبدالله انصاری
#سیدعبدالله_مختار
#ابوعبدالله_هروی، از مشایخ #تصوف
#سیفی_هروی، مورخ تاریخ‌نامه هرات قرن۸
#سعادت_ملوک_تابش، عارف شاعر نویسنده

■بنکده ها/منابع:
●دانشگاه فرانکفورت آلمان. “Old Persian Corpus, Part No. 8, Text: DB1.
http://titus.uni-frankfurt.de
 ●هِرات قطب صنعتی افغانستان
●پایتخت تمدن اسلام در آسیا
●هِرات در ردیف هزار شهر برتر دنیا
د●«ARYANS‎(انگلیسی)‎
●دانشنامه ایرانیکا، سرواژه هرات
●جاده ابریشم گردشی آرام در امتداد بیابان

ترانه هراتی👇
https://t.me/LoversofIRAN/5532

👈پیوست به گفتگوی استاد جنیدی درباره ریشه آیین چهارشنبه سوری👉


امروز در پژوهش های علم #زبان_شناسی تاریخی و اسطوره شناسی، بازسازی هایی بر پایهٔ گواهی های زبانی، فرهنگی، تاریخی انجام می شود.
این بازسازی ها غالبا ممکن است در منابع کهن و مکتوب اثری روشن و عینی از خود به جای نگذاشته باشند، اما بر مبنای منابع جنبی و قیاسات منطقی می توان مدعای آن بازسازی ها را پذیرفت یا دست کم فرضی علمی دانست.

نمونه های فراوانی در فرهنگ های ریشه شناختی از این بازسازی های مبتنی بر #زبانشناسی تاریخی دیده می شود.
در بررسی وقایع و آداب و رسوم #کهن نیز هنگامی که به مطالعات گاهان پژوهان، ودا پژوهان، و علمای تئولوژی و اسطوره شناسی #هندی و #ایرانی می نگریم، تعبیرها و تعلیلهایی فرض می‌شود که مبنایش آثار و باورهای موجود در متون #اوستا و #سنسکریت و ... و حتی روایات شفاهی است.

مثلا در آثار #هلموت_هومباخ، #ژان_کلنز، #مهرداد_بهار، و دیگران می توان چنین بازسازی هایی را در تفسیر متون، رویدادها و آداب کهن یافت.
یکی از رویدادهای مهم در فرهنگ ایران، رواج #جشن #چهارشنبه_سوری‌ است.
استاد #فریدون_جنیدی هم در فیلم مربوط به گزارش رویداد #چهارشنبه_سوری بر بنیاد آگاهی از آیین های بزرگداشت #گهنبارها در #ایران_باستان، پنجهٔ دزدیده، "گرامی داشت آتش در ایران باستان" و نبود هفته و نام روزهای هفته در فرهنگ کهن ایرانی تا پیش از رواج #یهودیت، #مسیحیت و #مانویت در ایران، چنین بازسازی ای را در تعبیر رویداد یا آیین #چهارشنبه_سوری کردند.

این سخن بدین روی افزوده شد تا برخی از هموندان، اگر آگاه نیستند، بدانند که چنین بازسازی هایی در مطالعات زبانشناسی تاریخی و پژوهش در فرهنگ مردم و آداب و رسوم کهن ایرانی امری‌ جاری است.
نکته دیگر آنکه استاد #جنیدی در برخی نشست های پرسش و پاسخ و... به این مطلب اشاره کرده اند که #سور یا #سوری نیز می تواند به معنی #آتش یا سرخی آتش باشد، ولی باورشان بر این است که سور در #چهارشنبه_سوری برابر است با شادمانی و بزم در هنگام #روز.

این گفتار، به روشنی، تازه بودن و نادرست بودن بنیان کهن برای جشن #چهارشنبه_سوری را نشان می دهد.
تازه بودن آن، بدان روی است که جشنی از زمان باستان با این نام و نشان در ایران نبوده است (البته این تازه بودن به معنای نداشتن قدمت و پیشینه نیست بلکه چهارشنبه سوزی سده ها در ایران جشن گرفته شده است، پس منظور استار جنیدی از تازگی این جشن آنست که در مقایسه با نوروز باستانی و مهرگان و... جشنی نیست که پیشینه آن به دوران باستان برسد) ؛
زیرا:
_نخستین) در این باستان هفته نبوده تا در چهارشنبه چنین جشنی گرفته شود.
_دویم) سور برابر است با خوراک و شادی هنگام روز، و این
جشن در شب برگزار می شود.
_سیوم) چرایی پدید آمدن چنین جشن نادرستی از نگاه تاریخی در فیلمی که از استاد #جنیدی در این باره آمده، روشن شده است و ...

در گفتار پیشین بر روایی چنین بازسازی هایی در میان زبانشناسان و #ایرانشناسان انگشت نهاده شد، تا خوانندگان گرامی در یابند که این بازسازی ها در میان ایرانشناسان و استادان فرهنگ و زبانهای باستانی به آیین است و استاد #جنیدی هم چنین کرده اند و از راه پژوهش دانشی پای بیرون نگذاشته اند.

توضیحی دیگر اینکه؛
#پنجه_گهنبار ( #گهنبار_پنجه) درست ترین نام برای پنج روز پایان سال در نزد ایرانیان باستان بود.
"پنجهٔ دزدیده" یا "خمسهٔ مسترقه" نامی تازه و نادرست برای پنج روز پایان سال است.

از بنیاد نیشابور bonyad_neyshaboor@

سخنان استاد جنیدی درباره چهارشنبه سوری👇
https://t.me/LoversofIRAN/5270