شب #چله
آذر۱۳۸۸ رادیوزمانه
گفتگوی مینو صابری #محمدعلی_دادخواه، #شاهین_سپنتا و #رضا_عبدالهی
از@SHAHINSEPANTA

دربرابر گرایش جوانانمان به کاج #کریسمس،
درخت #سرو_آذین ایرانی را جایگزین کنیم

@LoversofIRAN

سخنان شیرین و شنیدنی استاد "میرجلال الدین #کزازی"
درباره چرایی شب #چله ایرانی / #یلدا

نزدیکی آیین #مهر/ #میتراییسم
با آیین #کریسمس که ترسایان/مسیحیان نمادهایش را از ایرانیان گرفته اند.

@LoversofIRAN

پیشکش شادی وگرمی دلهایتان در سردی پاییز
انیمیشن #شب #چله
زنده یاد #مرتضی_احمدی
#تهران

بیاد تهرون قدیم با آن زنان و مردان با صفا ❤️

"چله" نامی ایرانی تر از #یلدا است.
بگوییم "شب چله"

@LoversofIRAN

رقص زیبای ایرانی
شب #چله
(از گروه رقص نیوشا، نیوشا دنس آکادمی)

ترانه "شب طولانی"
خواننده: #علی_مولایی

بدانیم که یلدا، نامی #ایرانی نیست، بلکه #سریانی است و نام درست و ایرانی بلندترین شب سال و آخرین شب پاییز، #چله است.

به یاد داریم که تا ۲۰ سال پیش همه مادرها و پدرها و بزرگترهای ما به این جشن ایرانی می گفتند: #شب_چله

نام #یلدا برای این جشن ایرانی با تبلیغات #صدا_سیما بود که بر سر زبان ها افتاد و امروز چنان شده که مردم ایرانی، نام ایرانی این جشن هزاران ساله را کمتر به کار می برند.

یلدا هم نامی زیبا و خوش آهنگ است برای دختران، اما نباید نام #جشن های کهن و شناسنامه دار ایرانی را به نامهای انیرانی(غیر ایرانی) دگرگون کنیم.

به خود و به دیگران بگوییم که نام ایرانی "شب چله" را دوباره زنده کنند و بر سر زبان ها بیندازند.

@LoversofIRAN
کانال عاشقان ایران

https://t.me/joinchat/AAAAAEE9zXIvRsbO03gfdA

استاد "میرجلال الدین #کزازی:
چرایی شب #چله ایرانی و استفاده از میوه های قرمز

@LoversofIRAN
#سرو
دربرابر گرایش جوانانمان به کاج #کریسمس، درخت #سرو_آذین_ایرانی راجایگزین کنیم
نزدیکی زمانی آغاز سال آیین #میتراییسم با جشن #کریسمس و همسانی نمادهای این دو، نشان می دهد که ترسایان(مسیحیان) نمادهای جشن آغاز سال میلادی را از آیین کهن ایرانیان (میتراییسم) گرفته اند

#یلدا واژه #سریانی و #آرامی است به معنای تولد و همریشه با ولادت و میلاد(واژه عربی/تازی) است؛ زیرا این آخرین شب پاییز زمان زایش دوباره #خور #خورشید #مهر است

در سردی و تیرگی شب های بلند پاییز،
روز پیروزی نور و خور(خورشید) بر سیاهی و پایان بلندترین شب سال شادباد

نام ایرانی این جشن #شب_چله است. چله یعنی آغاز #چله_بزرگ که همان "چهل روز زمستان" است؛ از ۱ دی تا ۱۰ بهمن. در برخی شهرهای ایران به آن "چله شو(چله شب)" هم گویند

نام ایرانی این جشن کهن ایرانی را که یادگار آیین #مهر و #میتراییسم است پاس بداریم و به جای یلدا که با تبلیغات #صدا_سیما در ۲_۳ دهه گذشته، نامش بر سر زبانها افتاده است، بگوییم "شب چله"

https://t.me/joinchat/AAAAAEE9zXIvRsbO03gfdA

آذر ۱۳۸۸ رادیو زمانه
گفتگوی مینو صابری با #محمدعلی_دادخواه
#شاهین_سپنتا
#رضا_عبدالهی

@LoversofIRAN

در برابر گرایش جوانانمان به کاج #کریسمس، درخت #سرو_آذین_ایرانی را جایگزین کنیم. نزدیکی زمانی آغاز سال در آیین #میتراییسم با آیین #کریسمس و همسانی نمادهای این دو، نشان روشنی است که ترسایان(مسیحیان) نمادهای جشن آغاز سال میلادی را از آیین کهن ایرانیان(میتراییسم) گرفته اند

#یلدا واژه ای #سریانی و #آرامی است به معنای تولد و همریشه با ولادت و میلاد (واژه عربی) است؛ زیرا این آخرین شب پاییز زمان زایش و تولد دوباره #خور/ #خورشید/ #مهر است

در سردی و تیرگی شب های بلند پاییز
روز پیروزی نور و خور(خورشید) بر سیاهی، شادباد

شب چله: چله یعنی آغاز #چله_بزرگ که همان "چهل روز زمستان" است؛ از ۱ دی تا ۱۰ بهمن. که در برخی شهرهای ایران به آن "چله شو(چله شب)" هم می گویند.

نام ایرانی این جشن کهن ایرانی را که به یادگار مانده از آیین #مهر و #میتراییسم است پاس بداریم و به جای یلدا که با تبلیغات رادیو تلویزیون در ۲_۳ دهه گذشته، نامش بر سر زبانها افتاده است، بگوییم "شب چله"


https://t.me/joinchat/AAAAAEE9zXIvRsbO03gfdA

پیشکش شادی وگرمی دلهایتان در سردی پاییز
انیمیشن #شب #چله
زنده یاد #مرتضی_احمدی
#تهران

بیاد تهرون قدیم با آن زنان و مردان با صفا ❤️

"چله" نامی ایرانی تر از #یلدا است.
بگوییم "شب چله"

@LoversofIRAN

دونوازی زیبا #سنتور #تنبک
شب چله
مهرناز_فرناز #دبیرزاده
Дуэт барои #сантӯр ва #Tумбак
хоҳарони Эрони Меҳрноз ва Фарноз Дабирзадеҳ
Шаби #челе/ялдо

#چله، نامی ایرانی✅
اما #یلدا نام سریانی
@LoversofIRAN

👈شب چله، نگرانی هستی‌شناسانه از مرگ خورشید و پایان جهان

✍ #یعقوب_یسنا، پژوهشگر افغانستانی، دانشجوی دکترای ادبیات فارسی

جشن‌های باستانی از نظر روانکاوی یونگی به ناخودآگاه جمعی ماقبل تاریخ جامعه‌های بشری رجعت می‌کند. جشن شب یلدا یا به تعبیر فارسی زبانان جشن #شب_چله نیز از جش‌های باستانی ماقبل تاریخ است که بیانگر ناخودآگاه جمعی ما است. بصورت دقیق تاریخ پیدایش این جشن مشخص نیست، اما دریافت باستان شناسی نشان می‌دهد که ۸۰۰۰سال پیشینه دارد (آیین #میتراییسم) و در #خاورمیانه #ایران #افغانستان #آسیای_میانه برگزار می‌شده‌است

پیش از این‌که به خاستگاه این جشن پرداخته شود، لازم است اندکی درباره نامش توضیح داده شود. #یلدا، واژه‌ی #سریانی است که زایش، تولد و پیدایش معنا می‌دهد. #چله، واژه‌ی #فارسی است که برخی ها آن را یک دوره "چهل روزه" می‌دانند و برخی هم #چله را جدای از این‌که چندروز باشد یک دوره زمانی می‌دانند که بعد از آن، چله دیگری می‌آید. چله‌ی نخست را #چله_بزرگ و چله‌ی دوم را #چله_کوچک گویند

روستاییان #افغانستان شب چله را می شناسند وضمن برگزاری رسم و رواج‌ها، آمادگی برای وقوع رویدادهای طبیعی فصل سرما را نیز می‌گیرند. تا جایی‌که یاددارم، پدرم نشانه‌های زیاد برای سعد و نحسِ وقوع چله می‌شناخت که این سعد و نحس را بیشتر بر مبنای حرکت ستاره‌ها در آن شب و چگونگی وقوع روز همان شب (فردا) درنظر می‌گرفت. بنابراین چله یک رویداد مهم #تقویمی در جامعه ما بوده‌است که وقوع آن، هراس‌ها و امیدهای هستی‌شناسانه را درپی داشته

این رویداد، شب اول زمستان، شب اول جدی (نام دیماه در افغانستان) است، درازترین شب سال که پس از آن، شب‌ها کوتاه‌تر و روزها بلندتر شوند. بنابراین شب چله را می‌توان یک رویداد طبیعی در بخشی از کره‌ی زمین دانست. چگونگی پیدایش این #جشن و دیگر جشن‌های باستانی مانند #نوروز، #مهرگان و... بر اساس رویدادهای طبیعی تفسیرمیگرد. شب چله یک رویداد طبیعی است که انسان، هزارها سال پیش آن را شناخت و به آن واکنش داد. انسان باستان، رویدادهای طبیعی را حس می‌کرد اما بر اساس علت طبیعی نمی‌توانست آنها را بشناسد. بنابراین، درک هر رویداد طبیعی را به رمز و راز اساطیری و دست غیر ربط می‌داد

این دست غیر، و رمز و راز برای انسان #باستان بر مبنای معرفت تقابل گرایانه (نیکی و بدی) قابل توجیه بود بخصوص در جغرافیای آسیای میانه، افغانستان و ایران بنا به واقعیت جغرافیا، فصل گرما و سرما به عنوان نیکی و بدی تعیین‌کننده بود. بنابراین، موقعی که متوجه شدند از پایان تابستان به بعد، روزها کوتاه می‌شود و شب‌ها دراز؛ این گونه توجیه ‌شد که شب، تاریکی و سرما (بدی) بر روز، روشنایی و گرما (نیکی) در حال چیره‌شدن است، یا اینکه بین امر خیر و شر، جنگ و درگیری جریان دارد و معلوم نیست نیکی پیروز شود یا بدی!

این نگرانی تا نخستین شب چله ادامه می‌یافت و در آن شب به اوجِ اضطراب اساطیری می‌رسید. انسان باستان با نگرانی این شب را سحر می‌کرد و هر لحظه هراسان بود مبادا شب و تاریکی(بدی) بر روز و روشنایی(نیکی) چیره شود و زندگی انسان و جهان با چیرگی شر به پایان رسد! اینجاست که شب چله از درک یک رویداد طبیعی فراتر می‌رود و به درک یک رویداد معرفتی و هستی‌شناسانه‌ی اساطیری غایت‌شناسانه می‌رسد که نگرانی و امید و ناامیدی انسان باستان را معنا می‌کند.
رویدادهای طبیعی بسیاری است که از رویداد حسی ساده، به مناسبات معنامند و فرهنگی رسید. مثلا هر سنگی مقدس نیست اما حجرالاسود مقدس است(مقدس/نامقدس بود شب چله و...)

در #اوستا، ماه جدی، «دی» نام دارد. دی(Day) در انگلیسی «روز» معنا می‌دهد. بنابراین فردای شب یلدا که اولین روز دیماه است را می‌توان روز خورشید یا «خورشیدروز» نامید. «دی» در اوستا نام یک ایزد است.
پژوهش درباره‌ی شب چله به عنوان یک جشن ماقبل تاریخی نیاز به کار جدی از منظر اسطوره‌شناسی و باستان‌شناسی دارد که بر فرهنگ‌های دیگر بشری تاثیر گذاشته‌است. اسطوره‌شناسان به این باورند که جشن #کریسمیس، ادامه و تحول جشن چله در #اروپا بوده است که ۱۱ دی ماه برگزار می‌شود و بعد از رواج #مسیحیت، این جشن بنام تولد حضرت #عیسی برگزارشد

جشن چله از نظر هستی‌شناسی ما را از تاریخ به ماقبل تاریخ وصل می‌کند و به این می‌رساند که انسان روایتی ناتمام از امید و هراس‌های معرفتی است. برای انسان باستان شب چله، جشن نبود، بلکه هراس جمعی از چیرگی شب بر روز بود؛ بنابراین فردای این شب که #خورشیدروز است، نیک و مبارک بود. این که ما شب چله را جشن می‌گوییم از تحول معرفتی است که نگرانی اساطیری باستان را ندارد. پس برای ادامه جشن‌های کهن در زندگی مدرن باید از آنها استفاده فرهنگی برای شادمانی های جمعی شود. از این نگاه، چله باستانی باید به عنوان #میراث_فرهنگی احترام شود تا روایت‌‌های بشری در کنار هم تجربه‌های متفاوت بشر را نمایش دهند

@LoversofIRAN

‍ 👈جشن سده، کهن ترین جشن ایرانی👉

سده یا چله کوچک را جشن بگیریم که بهانه ای زیباست برای گرم کردن دلها در سرمای زمستان

@LoversofIRAN

#جشن #سده #زرتشتی #مسلمان
#چله_بزرگ #چله_کوچک #چله #یلدا #مهر_ایزد #مهر #خورشید #آتش #ملی #شاهنامه #فردوسی #هوشنگ #پیشدادی #اوستا #استوره #اسطوره

⬅️آغاز جشن شده؛
به زمان هوشنگ پادشاه پیشدادی می رسد که برای راندن ماری سیاه و خطرناک، سنگی پرتاب می کند و آن سنگ بر سنگ دیگری می خورد و جرقه ای ایجاد می شود (هر دو سنگ چخماق بودند) و آتشی بر بوته های کنار آن سنگ ها می افتد، که در این هنگامه، ساختن آتش برای نخستین بار کشف می شود و هوشنگ شاه پیشدادی، این روز را برای سپاسگزاری از یزدان، جشن آتش برپا می کند.
شاهنامه فردوسی:
جهاندار پیش جهان آفرین
نیایش همی کرد و خواند آفرین/
که او را فروغی چنین هدیه داد
همین آتش آنگاه قبله نهاد/
بگفتا فروغیست این ایزدی
پرستید باید اگر بخردی/
شب آمد برافروخت آتش چو کوه
همان شاه در گرد او با گروه/
یکی جشن کرد آن شب و باده خورد
سده نام آن جشن فرخنده کرد/
ز هوشنگ ماند این سده یادگار
بسی باد چون او دگر شهریار/
کز آباد کردن جهان شاد کرد
جهانی به نیکی ازو یاد کرد/

هوشنگ، پادشاه پیشدادی که درباره او هم در اوستا و هم در شاهنامه سخن گفته شده است، نخستین شاهی بود که اهورامزدا آتش را به وی شناساند. همچنین نخستین ها در  استخراج‌ آهن، آهنگری و قربانی کردن حیوانات بود. بر پایه ی شاهنامه، وی نقش زیادی در یکجا نشینی مردم و گسترش‌ شهرنشینی و پرورش چهارپایان سودمند داشت.

⬅️ جشن سده یا چله کوچک چیست؟
ایرانیان که دلبستگی خاصی به نور و گرما داشتند، زمستان را با برگزاری جشن های بسیار به انتظار گرما و زایش دوباره خورشید می نشستند.
آنها ۳۶۵روز را به ۱۲ ماه ۳۰ روزه تقسیم کرده و ۵ روز آخر که پیشواز نوروز بود، #پنجه_وه می نامیدند.

همچنین آنان زمستان را به دو چله ی بزرگ و کوچک تقسیم کرده بودند و در آغاز هریک جشنی برپا میکردند.
"چله بزرگ" از یکم دی ماه (شب چله) آغاز میشد تا چهل روز بعد یعنی دهم بهمن (جشن سده) و "چله کوچک" از دهم بهمن آغاز میشد تا پایان بهمن یعنی بیست شب و بیست روز. برخی نام سده را بخاطر ۱۰۰شبانه روز (۵۰شب و۵۰روز) مانده به نوروز می دانند.

در آغاز چله بزرگ، جشن زایش "مهر ایزد" را جشن میگرفتند (یلدا) و در آغاز چله کوچک "سده" را. "مهر" به معنی پرتو خورشید در هنگام طلوع آفتاب است. در این هنگام فلق به سرخی می گراید و نور و گرمای خورشید کم کم زمین را فرا می گیرد. به همین دلیل شب چله(یلدا) را ایرانیان تا بامداد بیدار می مانند تا دمیدن نور و روشنایی را ببینند و به نماد گردی و سرخی خورشید، میوه های سرخ و گرد بر سفره های آیینی خود میگذارند.

همانطور که در بسیاری شهرهای ایران دیده و شنیده ایم، مادرها و پدرهای ما از برگزاری شب چله کوچیکه که همان جشن سده کهن #زرتشتیان است یادگارهای شنیدنی دارند. بنابراین این، کهن ترین جشن ایرانی تا چند دهه پیش هم در خانواده های #مسلمانان ایرانی برپا بوده است پس امروز هم به پویایی این یادگار کهن هزاران ساله (که گمان می رود تاریخش به ۴هزار سال پیش برسد یعنی تاریخ کشف آتش، چون در اوستا هم این داستان بشکل یک داستان اساطیری آمده است) برخیزیم.

⬅️جشن سده را چگونه برگزار کنیم؟

زرتشتیان جشن سده را اینگونه برگزار می کنند که از بامداد روز جشن همگی برای گرد آوری هیزم و بوته از دشتها همازوری(شرکت) می کنند تا توده ی بزرگی از بوته های خشک پدید می آید.
سپس در هنگام فرورفتن(غروب) خورشید آتش افروزی آغاز می شود. هفت موبد سپیدپوش با مشعل های روشن، سه دور به دور بوته ها می گردند و با خواندن اوستای آتش نیایش، بوته ها را آتش می زنند.

آتش بسیار بزرگی افروخته می شود که تا آسمان شعله می کشد و در آن سرمای استخوان شکن بهمن ماه گرما را به باشندگان ارمغان می کند.
جوانان در پیرامون آتش به شادی می پردازند، سرودها وترانه های محلی و ملی می خوانند و بزرگترها به نیایش آتش می پردازند.
اگر کسانی نتوانند به جشن بیایند بر بام خانه ها آتش افروزی می کنند.

ما نیز می توانیم از چوب های خشک بی استفاده، در حیاط، بام خانه، کوچه و محله مان این جشن را غروب امروز برگزار کنیم تا پاسی از شب. آتش افروزیم، خوراکی هایی چون آجیل، میوه و شیرینی استفاده کنیم، شاهنامه بخوانیم و از سرودهای محلی، ملی و میهنی ایران عزیزمان و یادگارها و اندوخته های فرهنگی و هنری مان برای ساختن شبی زیبا و شورآفرین بهره ببریم.

جشن سده ویژه زرتشتیان:
#یزد روستای چم و پیر رهگذر
#کرمان باغچه بوداغ آباد
#تهران مارکار تهران پارس
#شیراز باغ وقفی
#کرج خانه دولت
#اصفهان خانه زرتشتیان

@LoversofIRAN
یزد، روستای #چم، جشن سده👇

قطعه: #سده
#نوش_آفرین

ز هوشنگ ماند این سده یادگار
بسی باد چون او دگر شهریار
کز آبادکردن جهان شادکرد
جهانی به نیکی ازو یادکرد
#فردوسی

۱۰بهمن جشن کشف آتش بدست هوشنگ شاه پیشدادی
#چله_کوچک
@LoversofIRAN

🎵سروده زیبای "جشن #سده"

سراینده و اجرا: استاد #هما_ارژنگی

🌟 ۱۰ بهمن، جشن سده، یا جشن #چله_کوچک،
جشن پیدایش #آتش و از آیین های پیشواز #نوروز بر شما خجسته باد. 🌟

درباره چیستی و چرایی جشن سده در بین ایرانیان، اینجا را بخوانید👇
https://t.me/LoversofIRAN/8582


@LoversofIRAN

☀️ #جشن #چله_تابستان، یکم تیرماه فرخنده باد

✍ شاهین سپنتا
.
🌞 #تموز همزمان با تیرماه در تقویم ایرانی، گرم‌ترین ماه از سال و آغاز فصل تابستان است.

#چله_تموز یا چله تابستان، یکی از جشن‌های کهن ایرانی است.

چله تموز از یکم تیرماه (بلندترین روز سال) آغاز می‌شود و تا دهم امردادماه ادامه دارد.

روز یکم تیرماه بلند‌ترین روز سال در نیم‌کره شمالی زمین است زیرا در این روز خورشید نسبت به روزهای گذشته کمی بیشتر در آسمان خواهد ماند. این پدیده که به «انقلاب تابستانی» شهرت دارد، معمولا یکم تیرماه روی می‌دهد.

در جنوب خراسان از یکم تیرماه تا دهم امردادماه را «چله تموز»، و از دهم امردادماه تا آخر این ماه را «چله خرد»، می‌گویند.

یکی از نمودهای جشن چله تابستان، «جشن ۹۰روز» است که هنوز در روستای حوض‌ماهی از شهرستان مبارکه در استان اصفهان به همین مناسبت برگزار می‌شود.

یکی از سنت‌های این جشن، آب‌پاشان است. آیین آب‌پاشان یا آب‌پاشونک یا آب‌ریزگان را در جشن‌های دیگر همچون تیرگان (۱۳تیرماه) و یا سیزده‌به‌در (۱۳فروردین‌ماه) که همگی در روز «تیر» هستند، نیز داریم.

@SHAHINSEPANTA
@JASHNHA2


@LoversofIRAN

۳۱خرداد بلندترین روز سال
و #چله_تابستان(تموز) که مانند شب یلدا برای ایرانیان با ارزش بود شادباد (ایستگاه خرد)
🥀🥀
Емрӯз дар Эрони Бостон; #Челлеи_Тобестон(тамӯз)
буландтарин рӯзи сол

@loversofiran

امروز ۱ تير
#چله_تموز بلندترين روز سال است

#تموز در تقویم ایرانی، گرمترین ماه سال است.
#چله_بزرگ یکی از جشن‌های ایرانی فراموش شده است،‌ که درجنوب #خراسان هنوزگرامی داشته می شود@Ancient
@LoversofIRAN

🎵سروده زیبای "جشن #سده"

سراینده و اجرا: استاد #هما_ارژنگی

۱۰ بهمن، #جشن_سده یا #چله_کوچک
جشن پیدایش #آتش و از آیین های پیشواز #نوروز بر ایرانیان خجسته باد.



■ درباره چیستی و چرایی جشن سده در بین ایرانیان، اینجا را بخوانید👇
https://t.me/LoversofIRAN/8582


🎶💌 عاشقان ایران
@LoversofIRAN

‍ 👈جشن سده، کهن ترین جشن ایرانی👉

سده یا چله کوچک را جشن بگیریم که بهانه ای زیباست برای گرم کردن دلها در سرمای زمستان

@LoversofIRAN

#جشن #سده #زرتشتی #مسلمان
#چله_بزرگ #چله_کوچک #چله #یلدا #مهر_ایزد #مهر #خورشید #آتش #ملی #شاهنامه #فردوسی #هوشنگ #پیشدادی #اوستا #استوره #اسطوره

⬅️آغاز جشن شده؛
به زمان هوشنگ پادشاه پیشدادی می رسد که برای راندن ماری سیاه و خطرناک، سنگی پرتاب می کند و آن سنگ بر سنگ دیگری می خورد و جرقه ای ایجاد می شود (هر دو سنگ چخماق بودند) و آتشی بر بوته های کنار آن سنگ ها می افتد، که در این هنگامه، ساختن آتش برای نخستین بار کشف می شود و هوشنگ شاه پیشدادی، این روز را برای سپاسگزاری از یزدان، جشن آتش برپا می کند.
شاهنامه فردوسی:
جهاندار پیش جهان آفرین
نیایش همی کرد و خواند آفرین/
که او را فروغی چنین هدیه داد
همین آتش آنگاه قبله نهاد/
بگفتا فروغیست این ایزدی
پرستید باید اگر بخردی/
شب آمد برافروخت آتش چو کوه
همان شاه در گرد او با گروه/
یکی جشن کرد آن شب و باده خورد
سده نام آن جشن فرخنده کرد/
ز هوشنگ ماند این سده یادگار
بسی باد چون او دگر شهریار/
کز آباد کردن جهان شاد کرد
جهانی به نیکی ازو یاد کرد/

هوشنگ، پادشاه پیشدادی که درباره او هم در اوستا و هم در شاهنامه سخن گفته شده است، نخستین شاهی بود که اهورامزدا آتش را به وی شناساند. همچنین نخستین ها در  استخراج‌ آهن، آهنگری و قربانی کردن حیوانات بود. بر پایه ی شاهنامه، وی نقش زیادی در یکجا نشینی مردم و گسترش‌ شهرنشینی و پرورش چهارپایان سودمند داشت.

⬅️ جشن سده یا چله کوچک چیست؟
ایرانیان که دلبستگی خاصی به نور و گرما داشتند، زمستان را با برگزاری جشن های بسیار به انتظار گرما و زایش دوباره خورشید می نشستند.
آنها ۳۶۵روز را به ۱۲ ماه ۳۰ روزه تقسیم کرده و ۵ روز آخر که پیشواز نوروز بود، #پنجه_وه می نامیدند.

همچنین آنان زمستان را به دو چله ی بزرگ و کوچک تقسیم کرده بودند و در آغاز هریک جشنی برپا میکردند.
"چله بزرگ" از یکم دی ماه (شب چله) آغاز میشد تا چهل روز بعد یعنی دهم بهمن (جشن سده) و "چله کوچک" از دهم بهمن آغاز میشد تا پایان بهمن یعنی بیست شب و بیست روز. برخی نام سده را بخاطر ۱۰۰شبانه روز (۵۰شب و۵۰روز) مانده به نوروز می دانند.

در آغاز چله بزرگ، جشن زایش "مهر ایزد" را جشن میگرفتند (یلدا) و در آغاز چله کوچک "سده" را. "مهر" به معنی پرتو خورشید در هنگام طلوع آفتاب است. در این هنگام فلق به سرخی می گراید و نور و گرمای خورشید کم کم زمین را فرا می گیرد. به همین دلیل شب چله(یلدا) را ایرانیان تا بامداد بیدار می مانند تا دمیدن نور و روشنایی را ببینند و به نماد گردی و سرخی خورشید، میوه های سرخ و گرد بر سفره های آیینی خود میگذارند.

همانطور که در بسیاری شهرهای ایران دیده و شنیده ایم، مادرها و پدرهای ما از برگزاری شب چله کوچیکه که همان جشن سده کهن #زرتشتیان است یادگارهای شنیدنی دارند. بنابراین این، کهن ترین جشن ایرانی تا چند دهه پیش هم در خانواده های #مسلمانان ایرانی برپا بوده است پس امروز هم به پویایی این یادگار کهن هزاران ساله (که گمان می رود تاریخش به ۴هزار سال پیش برسد یعنی تاریخ کشف آتش، چون در اوستا هم این داستان بشکل یک داستان اساطیری آمده است) برخیزیم.

⬅️جشن سده را چگونه برگزار کنیم؟

زرتشتیان جشن سده را اینگونه برگزار می کنند که از بامداد روز جشن همگی برای گرد آوری هیزم و بوته از دشتها همازوری(شرکت) می کنند تا توده ی بزرگی از بوته های خشک پدید می آید.
سپس در هنگام فرورفتن(غروب) خورشید آتش افروزی آغاز می شود. هفت موبد سپیدپوش با مشعل های روشن، سه دور به دور بوته ها می گردند و با خواندن اوستای آتش نیایش، بوته ها را آتش می زنند.

آتش بسیار بزرگی افروخته می شود که تا آسمان شعله می کشد و در آن سرمای استخوان شکن بهمن ماه گرما را به باشندگان ارمغان می کند.
جوانان در پیرامون آتش به شادی می پردازند، سرودها وترانه های محلی و ملی می خوانند و بزرگترها به نیایش آتش می پردازند.
اگر کسانی نتوانند به جشن بیایند بر بام خانه ها آتش افروزی می کنند.

ما نیز می توانیم از چوب های خشک بی استفاده، در حیاط، بام خانه، کوچه و محله مان این جشن را غروب امروز برگزار کنیم تا پاسی از شب. آتش افروزیم، خوراکی هایی چون آجیل، میوه و شیرینی استفاده کنیم، شاهنامه بخوانیم و از سرودهای محلی، ملی و میهنی ایران عزیزمان و یادگارها و اندوخته های فرهنگی و هنری مان برای ساختن شبی زیبا و شورآفرین بهره ببریم.

جشن سده ویژه زرتشتیان:
#یزد روستای چم و پیر رهگذر
#کرمان باغچه بوداغ آباد
#تهران مارکار تهران پارس
#شیراز باغ وقفی
#کرج خانه دولت
#اصفهان خانه زرتشتیان

@LoversofIRAN
یزد، روستای #چم، جشن سده👇

قطعه: #سده
#نوش_آفرین

ز هوشنگ ماند این سده یادگار
بسی باد چون او دگر شهریار
کز آبادکردن جهان شادکرد
جهانی به نیکی ازو یادکرد
#فردوسی

۱۰بهمن جشن کشف آتش بدست هوشنگ شاه پیشدادی
#چله_کوچک
@LoversofIRAN

‌‌‍ 👈 #جشن #چله_تابستان،
یکم تیرماه فرخنده باد👉


✍ شاهین سپنتا
.
🌞 تموز، نام نخستین ماه تابستان در گاه‌شماری‌های رایج در خاورمیانه از دوران باستان تا به امروز است.

🌞 تیرماه در تقویم ایرانی، همزمان با تموز، گرم‌ترین ماه از سال و آغاز فصل تابستان است.

🌞 در ادب فارسی نیز تموز در معنای مجازی برای «گرمای تابستان» به کار برده می‌شود.

🌞 « #چله_تموز» یا «چله تابستان»، یکی از جشن‌های کهن ایرانی است. چله تابستان، در تقویم کهن ایرانی از یکم تیرماه (طولانی‌ترین روز سال در نیم‌کره شمالی زمین) آغاز و تا دهم امرداد‌ماه ادامه دارد.

🌞 روز یکم تیرماه بلند‌ترین روز سال در نیم‌کره شمالی زمین است که در پی لحظه «انقلاب تابستانی» بین ۳۱ خرداد تا یکم تیرماه، در حدود ۹۲روز و ۱۸ ساعت بعد از سال تحویل رخ می‌دهد.

🌞 در جنوب خراسان از یکم تیرماه تا دهم امردادماه را «چله تموز»، و از دهم امردادماه تا آخر این ماه را «چله خرد»، می‌گویند.

🌞 یکی از نمودهای جشن چله تابستان، «جشن ۹۰روز» است که هنوز در روستای «حوض‌ماهی» از شهرستان مبارکه در استان اصفهان به همین مناسبت برگزار می‌شود.

🌞 یکی از سنت‌های جشن چله تابستان، آب‌پاشان است. آیین آب‌پاشان یا آب‌پاشونک یا آب‌ریزگان را در جشن‌های دیگر همچون تیرگان (۱۳تیرماه) و یا سیزده‌به‌در (۱۳فروردین‌ماه) که همگی در روز «تیر» هستند، نیز انجام می‌شود.

از @jashnha2

💌 عاشقان ایران
@LoversofIRAN