‍ 👈مرغ سحر، این تیرماه، ۹۰ ساله شد👉

@LoversofIRAN

👈فایل زیبای این آهنگ را از پایان، بارگیری کنید.
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

قطعه : #مرغ_سحر
آهنگساز: #مرتضی_نی_داوود
سراینده: #ملک_الشعرا_بهار
خواننده: #محمدرضا_شجریان
دستگاه: #ماهور

⬅️ زایش ترانه:
هفتم تیر ۱۳۰۶، روزنامه ناهید که در زمینه طنز مطالبی را منتشر می‌کرد جشنی به مناسبت آغاز هفتمین سال انتشار خود برپاکرد و «تصنیف در ماهور» به عنوان «اثر طبع یکی از اساتید سخن» درآن جشن اجرا شد که متن آن را پیوست اولین شماره سال هفتم کردند. محل اجرا هم «باغ آقای سهم الدوله» بود.
این تصنیف، بعدها «مرغ سحر» یا «ناله مرغ سحر» نام گرفت و سُراینده آن نیز از پرده ابهام خارج شد و آن را معرفی کردند که ملک‌الشعرا بهار بود.
#نخستین_ضبط این اثر بر روی صفحه‌های پولیفون، در پاییز سال ۱۳۰۶ خورشیدی، با صدای #ملوک_ضرابی_کاشانی و تار #مرتضی_نی‌داوود انجام شد.

⬅️ خوانندگان تصنیف:
نخستین بار این تصنیف را زنده یاد، ملوک_ضرابی و سپس #قمرالملوک_وزیری اجرا کردند و پس از آن با صدای بسیاری از خوانندگان ایرانی اجرا شد. یکی از برترین اجراهای این تصنیف از #محمدرضا_شجریان است که در بسیاری از کنسرتهای او باتوجه به درخواست مدام مردم اجرا می شود.
خوانندگانی که این تصنیف را تا امروز اجرا کرده اند:
قمرالملوک وزیری/ ملوک ضرابی/ ایران‌الدوله هلن/ محمدرضا شجریان/ شکیلا/ سیما بینا/ نادر گلچین/ هنگامه اخوان/ همایون شجریان/ سالار عقیلی/ محمد گلریز(احتمالا)/ فرهاد مهراد/ محسن نامجو/ هوشمند عقیلی/ گوگوش/ سعید مدرس/ محمد ملک/ پیمان.
تصنیف «مرغ سحر» به لحاظ داشتن مضمونی سیاسی-اجتماعی، گویی بیان رنجها و آرزوهای مشترک سرکوب شده و #زبان_حال_ملت_ایران است به همین دلیل در این ۹۰ سالی که از زایش آن گذشته، بر سر زبانها بوده است و هنرمندان بسیاری چه سنتی چه پاپ آنرا اجرا کرده اند.
همچنین با توجه به ارزش‌های موسیقایی و ادبی این قطعه، یکی از #ماندگارترین تصنیف‌های موسیقی معاصر ایران است که روزی سرود غمنانه ی آرمان‌ها و شعارهای شکست خورده ی #انقلاب_مشروطه بود و امروز سرودی برای همه ی دوران #ایرانیان.

⬅️ زندگی این تصنیف تا امروز:
با این که مرغ سحر در سالهای اولیه به قدرت رسیدن #رضا_شاه_پهلوی و در اعتراض به وی روی صفحه ضبط و منتشر شده بود اما تا چندین دهه، چندان صدایی از آن به گوش نمی‌رسید تا اینکه در سالهای #دهه_پنجاه_خورشیدی با آغاز فصل تازه #ترانه_اعتراضی، مرغ سحر بار دیگر جان گرفت.
بیشتر اجراهای گوناگون مرغ سحر در چهار دهه گذشته به آنچه مرتضی نی داوود ساخت وفادار مانده اند و کمابیش همگان به همان شیوه ملوک ضرابی این ترانه را اجرا کرده‌اند.
از اجرای #هنگامه_اخوان همراه با تار #محمدرضا_لطفی در برنامه گلهای تازه رادیو ایران به‌عنوان نزدیکترین اجرا به‌شیوه قمر یاد می‌شود.
برخی آهنگسازان هم این ترانه را در همان ساختار سنتی اما به شیوه‌ای مدرن‌تر تنظیم کرده‌اند که شاید موفق ترین آنها #فرامرز_پایور باشد. پایور مرغ سحر را با سازبندی (ارکستراسیون) منحصر به فرد خود و به شکل چپ کوک (ماهور فا) برای #نادر_گلچین تنظیم کرد که در برنامه گلهای تازه از رادیو ایران پخش شد و از اجراهای موفق این ترانه شد. تنظیم دیگری احتمالا بدست جهانبخش پازوکی انجام گرفت که در آن شیوه ی هم‌آوایی، هارمونی دو صدایی، به کار رفته و با صدای #هوشمند_عقیلی ضبط شده است.
#گروه_کیوسک و #محسن_نامجو هم در سال ۱۳۸۹ اجرایی چندصدایی از مرغ سحر را ارائه دادند که ضرب‌آهنگ ترانه در آن تغییر یافت و بم‌ترین گام برای آن انتخاب شد (ماهور لا). این اجرا با اینکه از لحاظ سازبندی و چندصدایی بودن متفاوت بود ولی همچنان در چارچوب سنتی باقی ماند. یکی از متفاوت‌ترین اجراهای مرغ سحر را سالها پیش #فرهاد_مهراد عرضه کرد. وی با همراهی گیتار، این ترانه را با شیوه و بیانی جدید و متفاوت اجرا کرد.
محبوبیت این تصنیف تا حدی ست که خوانندگان موسیقی پاپ نیز آن را اجراکرده‌اند، از جمله #گوگوش سال۹۳ در کنسرتش در ومبلی لندن، مرغ سحر را با تنظیم بابک امینی، در سبک پاپ بازخوانی کرد.

■منابع:

●مرضیه جعفری. «مرغ سحر» وبگاه انسان‌شناسی وفرهنگ
●کامیار عابدی. «در انتظارِ سحر» مهرنامه شماره ۱۴،مرداد ۱۳۹۰
● آیا صفحهٔ «مرغ سحر» با صدای قمرالملوک وزیری وجود دارد؟. وبگاه صفحه سنگی،۲۶ ژانویه ۲۰۱۵
● مهرداد فرهمند. «گوگوش و مرغ سحر» وبسایت بی‌بی‌سی فارسی
●حرفی برای گفتن(٣): مرغ سحر بی‌بی‌سی فارسی
●از «مرغ سحر» نی داود تا «مرغ سحر» معروفی. اخبار روز، ٣۰ آوریل ۲۰۱٣

@LoversofIRAN
بارگیری کنید👇

مستند زیبای #نادر_موسیقی
درباره #نادر_گلچین هنرمند توانمند ایران
زاده۱۳۱۵ #رشت
درگذشته ۹۶/۰۶/۳۱

تصنیف های بنام او:
#مرغ_سحر
#یوسف_گم_گشته
#ناوک_مژگان
#قصه_شهرعشق
و ۳۰۰ آواز و قطعه دیگر

@LoversofIRAN