۱ اردیبهشت #روز_سعدی عزیز گرامی باد

بخشی ازفیلم #سعدی_شیرازی
کارگردان: شیرعلی نغزعلی
تاجیکستان

درتاجیکستان، سعدی بزرگ را بسیار ارج می نهند
درتلویزیون ایران هم شخصیتهای عبری و عربی را❗️
@loversofiran

چرا #سعدی؟

استاد #شفیعی_کدکنی:
هيچ كس ترديدى ندارد كه خداوند در سرشت سعدى جوهر شاعرى را در حدّ نهايى آن به وديعه نهاده بوده است و هيچ كس ترديدى ندارد كه سعدى در جانب اكتسابىِ هنرِ شعر نيز بر مجموعهٔ ميراثِ بزرگان ادب #فارسى و #عربى اشرافى شگرف داشته است. هيچ‌كس در اين امر نيز نمى‌تواند ترديد كند كه سعدى بر تمام معارف اسلامى از فقه و كلام و حديث و تفسير و تصوّف و تاريخ و ديگر شاخه‌هاى فرهنگ وقوف كامل داشته است. با اين همه اگر محبوبيّت و سلطنتِ هنرى او را در طول اين هشت قرن حاصل اين امتيازات او بدانيم، به تمامى حقيقت اشاره نكرده‌ايم؛ زيرا يك نكتهٔ برجسته را از ياد برده‌ايم و آن اين است كه در هنر سعدى چيزى وجود دارد كه ديگر بزرگان ما از آن كمتر بهره داشته‌اند و آن "آزمونگرى و تجربه‌گرايى" سعدى است در آفاق پهناور حيات و ساحتهای مختلف زندگى اجتماعى و فردى؛ كه او خود از آن به «معاملت داشتن » تعبير مى‌كند.

می‌خواهم به يكى از گوشه‌هاى پوشيده ماندهٔ تجارب و معاملات او در آفاق حيات اشاره كنم. این ابيات بنگريد:

جوانمرد اگر راست خواهى ولى‌ست
كرم پيشهٔ شاه مردان على‌ست/

@LoversofIRAN


ادامه در پیام پسین👇

👈👈 چرا #سعدی؟


⬅️ نوشته استاد گرانقدر ادبیات فارسی، #شفیعی_کدکنی:

◾️هيچ كس در اين ترديدى ندارد كه خداوند در سرشت سعدى جوهر شاعرى را در حدّ نهايى آن به وديعه نهاده بوده است. و هيچ كس در اين ترديدى ندارد كه سعدى در جانب اكتسابىِ هنرِ شعر نيز بر مجموعهٔ ميراثِ بزرگان ادب فارسى و عربى اشرافى شگرف داشته است. هيچ‌كس در اين امر نيز نمى‌تواند ترديد كند كه سعدى بر تمام معارف اسلامى از فقه و كلام و حديث و تفسير و تصوّف و تاريخ و ديگر شاخه‌هاى فرهنگ وقوف كامل داشته است. با اين همه اگر محبوبيّت و سلطنتِ هنرى او را در طول اين هشت قرن حاصل اين امتيازات او بدانيم، به تمامى حقيقت اشاره نكرده‌ايم؛ زيرا يك نكتهٔ برجسته را از ياد برده‌ايم و آن اين است كه در هنر سعدى چيزى وجود دارد كه ديگر بزرگان ما از آن كمتر بهره داشته‌اند و آن

آزمونگرى و تجربه‌گرايى سعدى است در آفاق پهناور حيات و ساحتهای مختلف زندگى اجتماعى و فردى؛ همان چيزى كه او خود از آن به «معاملت داشتن » تعبير مى‌كند.

و من می‌خواهم به يكى از گوشه‌هاى پوشيده ماندهٔ تجارب و معاملات گوناگون او در آفاق حيات اشاره كنم. به ابياتی از اين دست بنگريد:

جوانمرد اگر راست خواهى ولى‌ست
كرم پيشهٔ شاه مردان على‌ست

يا

جوانمردىّ و لطف است آدميّت
همين نقش هيولايى مپندار

يا

علم آدميّت است و جوانمردى و ادب
ورنى ددى به صورت انسان مصوّرى


كه بالاترين حدّ انسانيت را در اين گونه ابيات به جوانمردان نسبت مى‌دهد و خود تصريح دارد كه آخرين حدِّ سير روحانى‌اش، پس از آن همه تحصيل در مدارس علوم اسلامى از قبيل نظاميّهٔ بغداد، پيوستن به جوانمردان بوده است:

نشستم با جوانمردان قلّاش
بشُستم هرچه خواندم بر اديبان

و بهترين قهرمانان داستانهاى او، از نوع جوانمردان‌اند، چنان كه در داستان آن جوانمرد تبريزى مى‌بينيم كه دزدى را از راه ديوار به سراى خويش مى‌برد و دستار و رختِ خود را بدو مى‌دهد تا در دزدى ناكام نباشد و در پايان مى‌گويد:

عجب نايد از سيرتِ بخردان
كه نيكى كنند از كرم با بدان

در چشم‌انداز نخست چنين به نظر مى‌رسد كه ستايش جوانمردى امرى است طبيعى و هر كسى به فضايل اخلاقى اشارتى داشته باشد همين حرفها را مى‌زند؛ امّا چنين نيست.
براي آنكه مساله قدرى ملموس‌تر و روشن‌تر شود، از هم‌شهرى بزرگ و بى‌همتاى سعدى، خواجهٔ شيراز ياد مى‌کنيم كه در سراسر ديوانش حتى يك بار هم از كلماتى مانند « جوانمرد» و
« جوانمردى» و « فتوّت» ياد نكرده است. آيا اين يك امر تصادفى‌ست يا مى‌تواند ريشه هايى در روانشناسى فردى و شخصى سعدى داشته باشد؟ به گفتهٔ خودش:

دگرى همين حكايت بكند كه من وليكن
چو معاملت ندارد سخن آشنا نباشد

بى‌گمان او در اين قلمرو نيز معاملت و تجربه داشته است.

/محمد‌رضا شفيعى كدكنى
قلندريّه در تاريخ
صص ۵۲۸–۵۲۷/

@LoversofIRAN

بازخوانی تصنیف:
از من چرا رنجیده ای
شعر #سعدی
اجرا۲۰۱۸ جمهوری #باکو

آواز: #یولدوز_توردیه_وا
هنرمند نامی ترک زبان #ازبکستان
مسلط به دستگاه های آوازی #ایران
که آثارشجریان را بازخوانی کرده
@LoversofIRAN

نمونه ای از مروه گی خوانی سنتی
آواز: #فیروزه_لطیف_اوا
@irtaj
از من چرا رنجیده ای؟
بخش هایی از شعر #سعدی به همراه بیت هایی از ترانه های محلی

موسیقی #مروگی یادگار ایرانیان و فارسی زبانان شهر باستانی #مرو در #فرارودان/ آسیای میانه/ #ازبکستان #تاجیکستان
@LoversofIRAN

درباره جداشدن شهر مرو باستانی از ایران دوره #قاجار، اینجا رابخوانید👇
https://t.me/LoversofIRAN/7952

👈 شعری جاودان، به وسعت ایران زمین 👉

بخش ۱

#اختصاصی_کانال

سروده ی جاودان سعدی شیرین سخن، از خراسان تا اصفهان و کردستان، و افغانستان تا ازبکستان و جمهوری باکو را در نوردیده است. از موسیقی مقامی تا سنتی و پاپ
@LoversofIRAN

#ایرانشهری #ایرانشهر #ایران_زمین #موسیقی #شعر #فرهنک #مقامی #محلی #سنتی #پاپ #مدرن
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

⬅️ نمود فرهنگ ایرانشهری در موسیقی ایرانی:

🔷 در موسیقی ایرانی نمونه هایی از ملودی ها و تصنیف ها؛ یا ترانه ها و شعرهایی را داریم که به دلیل توانایی موسیقایی و جذابیت شنیداری شان، جغرافیایی گسترده از سرزمین های ایرانی را در نوردیده اند چنانکه با هر اجرای تازه از آن، رنگی نو از هنر ایرانی بر آن افزوده شده است.
این گردش و پویایی هنری، گاه به شکل استفاده یک ملودی و آهنگ یکسان در شهرهای مختلفی که سنت های آوازی کهن و استوار داشته اند رخ نموده است، چنانکه یک آهنگ با شعر و ترانه های مختلف خوانده شده؛
گاهی نیز با دستکاری ملودی و آهنگی که بر روی یک شعر ارزنده کار شده است رخ نمایی کرده است و یک شعر، با ملودی و سبک های آوازی گوناگون خوانده شده؛
و گاه به شکل تغییر هم در ملودی و هم در شعر همراه بوده طوری که بخشی از اثر نخستین را حفظ کرده اما بخش های دیگری از آن را دگرگون ساخته است.

🔷 یکی از این نمونه های زیبا و ارزشمند، قطعه ماندگار #ساری_گلین است که تاریخ و مکان پیدایش و سازنده این قطعه مشخص نیست اما برپایه ی گمانه های قوی احیانا ملودی و شعر نخستین آن #ارمنی بوده است و از سرزمین #آرارات/ #ارمنستان سرچشمه گرفته؛ اما بعدها با وفاداری به ملودی اثر، شعر آن دگرگون شده و هم با شعر #فارسی و هم با شعر #ترکی بازخوانی شده است. البته بدون اغراق باید گفت شعر فارسی که بر این ملودی گذاشته شده است، بسیار دلنوازتر از شعر ارمنی و ترکی آن است و با فضایی لطیف و روحانی، مضمون عاشقانه و عارفانه را همزمان در خود دارد؛ در حالیکه شعر ارمنی و ترکی این ملودی، تنها از عشق ناکام زمینی به یک عروس زیبا روی می گوید (که خانواده دختر او را از پسر عاشق دور نگاه داشته اند) و تهی از مفاهیمی ژرفتر است.

🔷 نمونه دیگر از قطعه های موسیقی که نمود و بروز فرهنگ "ایران زمینی" و "ایرانشهری" در موسیقی هستند، ملودی های گوناگونی است که بر شعر زیبا و شیوای #سعدی شیرین سخن، کار شده است. شعری که به "از من چرا رنجیده ای" شناخته شده است.
این شعر زیبا چنان آهنگین و خوش ساخت و پس از چندین قرن تازه و باطراوات است که هنرمندان آهنگساز را به وجد آورده است و برای آن، در چند سبک مختلف آهنگسازی شده است.
البته در خوانش هایی که از این شعر شده، بخش هایی از آن دستکاری شده مثلا مصرع اول به شکل "ای جان من جانان من" خوانده شده است و یا بیت هایی به آن افزوده و بیت هایی کاسته شده است.
■شعر اصلی:
ای یار ناسامان من از من چرا رنجیده‌ای؟
وی درد و ای درمان من از من چرا رنجیده‌ای؟
ای سرو خوش بالای من ای دلبر رعنای من
لعل لبت حلوای من از من چرا رنجیده‌ای؟
بنگر ز هجرت چون شدم سرگشته چون گردون شدم
وز ناوکت پرخون شدم از من چرا رنجیده‌ای؟
*گر من بمیرم در غمت خونم بتا در گردنت*
فردا بگیرم دامنت از من چرا رنجیده‌ای؟
من سعدی درگاه تو عاشق به روی ماه تو
هستیم نیکوخواه تو از من چرا رنجیده‌ای؟
(معنی بیت چهارم*:
بتا(Beta)= بهل تا / بگذار تا
فردا= فردای قیامت
اگر من در غمت بمیرم بگذار خونم در گردنت باشد تا در قیامت بتوانم آن را دستاویزی کنم که دامنت را بگیرم)

🔷 نخستین قطعه، کار استاد ارجمند زنده یاد #غلامعلی_پورعطایی، هنرمند مردمی موسیقی محلی و مقامی #خراسان است که عمری را با ساده زیستی و فروتنی و عشق سرشار، برای پاسداری و زنده نگاهداشتن این موسیقی گذراند، بدون آنکه به راستی هنرش ارج گذاشته شود و جایگاهی که شایسته آن است برای او در نظر گرفته شود. این قطعه که گویا از نخستین خوانش ها برای آن شعر سعدی است، با دوتار نوازی و صدای گرم این عاشق #تربت_جام زندگی گرفت و با گوش دوستداران موسیقی محلی ایران، آشنا شد.
اجرای این قطعه 👇
https://t.me/LoversofIRAN/4917

👈 شعری جاودان، به وسعت ایران زمین 👉

بخش ۲
#اختصاصی_کانال

سروده ی جاودان سعدی شیرین سخن، از خراسان تا اصفهان و کردستان، و از افغانستان تا ازبکستان و جمهوری باکو را در نوردیده است. از موسیقی مقامی تا سنتی و پاپ
@LoversofIRAN

#ایرانشهری #ایرانشهر #ایران_زمین #موسیقی #شعر #فرهنک #مقامی #محلی #سنتی #پاپ #مدرن #سعدی
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

🔷 دومین قطعه و ملودی/آهنگ شناخته شده ای که بر این شعر ساخته شد، کار هنرمند ارجمند ایرانی اهل #سنندج #کردستان، محمد #جلیل_عندلیبی بود (گویا برپایه ملودی #کردی ساختار یافته) که با صدای گرم و مخملین #علیرضا_افتخاری اهل #اصفهان، (خواننده نامدار و توانای #مکتب_آواز_اصفهان) بسیاری از ایرانیان در دهه ۷۰ خورشیدی آن را به گوش نیوشیدند (سال انتشار ۷۷).
در آغاز این قطعه، افتخاری این دو بیت بیادماندنی را بشکل آواز می خواند و سپس شعر سعدی را اجرا می کند:
/کسی که گفت به گل نسبتی ست روی تو را
فزود قدر گل و کاست آبروی تو را
گرم بیایی و پرسی چه بردی اندر خاک؟
زخاک نعره برآرم که آرزوی تو را/
درباره سراینده این دو بیت هم اطلاع دقیقی به دست نیاوردم در جستجو و پرس و جویی که داشتم. برخی تارنماها آن را از #بیدل_دهلوی دانسته اند که به نظر قابل اعتنا نمی آمد چون این بیت در دیوان بیدل نبود. (اگر اطلاع دقیقتری در این باره دارید به ما بگویید)
اجرای این قطعه👇
https://t.me/LoversofIRAN/4918

🔷 سومین قطعه با آهنگ/ملودی است که خواننده #ترک_زبان و نامدار #ازبکستان، #یولدوز_توردیه_وا خوانده است. درباره سازنده این قطعه آگاهی ندارم و با جستجویی که در اینترنت داشتم به داده های کافی نرسیدم، ولی احیانا ساخت یک هنرمند #ازبک باشد (اگر در این باره اطلاع دقیقتری دارید، لطفا به ما بگویید)
این اجرای او از این قطعه، به تازگی در تلویزیون خزر جمهوری #باکو (آذربایجان) بوده است که آن هم کشوری است با سیاست های بشدت ضد ایرانی و فارسی ستیز، اما موسیقی آن ابزاری است که بدون جنگ و خونریزی دل ها را فتح می کند و جان ها را تسخیر و به همین دلیل، موسیقی ایرانی در جمهوری باکو، طرفدار دارد👇
https://t.me/LoversofIRAN/4915
"یولدوز توردیه وا" بانوی هنرمندی است که افزون بر آواز "شش مقامی" که روش آوازی ویژه ازبک ها است، دستگاه های آواز ایرانی را نیز می داند و اجراهایی که از قطعات بانو #مرضیه و استاد #شجریان داشته است، اجراهایی قوی و ارزشمند بوده اند که هم در ازبکستان، هم در #تاجیکستان، و هم در جمهوری #باکو (آذربایجان) با استقبال بسیار روبرو شده اند. ارزش کار هنرمندانی چون او زمانی آشکار می شود که بدانیم سال هاست در ازبکستان سیاست های دولتی در راستای کاهش توان و جایگاه #زبان_فارسی در بین گویشوران این کشور بوده است حال آنکه آن کشور از سرزمین های مهم ایرانی است که #سمرقند و #بخارا را به نام نگین های ادب و هنر #پارسی در خود دارد. در چنین فضایی، کار هنرمندی چون توردیه وا که فارسی را به خوبی می خواند و بالاتر از آن به دستگاه آواز ایرانی مسلط است، در حکم یک عمل شجاعانه و قابل تقدیر پنداشته می شود.
و نامی که بر این بانو گذاشته اند چه شایسته و برازنده او است چنانکه یولدوز (گویش ترکی آن "اولدوز" است) به چم/معنی "ستاره" و "توردیه وا" هم به چم "ماندگار است؛ و او ستاره ماندگار آواز فارسی در کشوری است که دولتش (با تحریک لابی های خارجی #ترک و #روس/ #روسیه ) سال ها در پی سرکوب فارسی زبانان بوده است و ترک سازی (ازبک سازی) و یکسان سازی فرهنگی آن کشور و جدا کردنش از ریشه های کهن بیش از ۲۰۰۰ ساله ایرانی اش.


🔷اجرای دیگر این شعر مربوط به کشور #افغانستان است که یکی از این اجراها از #احمد_ولی هنرمند بنام آن کشور است که ملودی کارش متاثر از موسیقی #هندی است.

🔷 این شعر زیبا را با اجراهای نوتر خوانندگان جوان سبک های تلفیقی و پاپ ایران هم داریم از جمله:

●قطعه ای که #مهدی_یغمایی خوانده است که ملودی آن از: مهدی یغمایی/ تنظیم: دانیال شاکری/ میکس و مسترینگ: بنیامین عمران/ مدیر تولید: علی برکت.👇
https://t.me/LoversofIRAN/4925
●اجرای دیگر این شعر از گروه #دنگ_شو است با نام قطعه "حلوا"/ از آلبوم "اتاق گوشواره”.👇
https://t.me/LoversofIRAN/4926
●اجرای مدرن دیگری از این شعر هم کاری از #علی_اعتماد است.👇
https://t.me/LoversofIRAN/4927

✨«پارسی» زیباترین زبانِ جهان است

#لیدیا_لئونتوا، استادِ زبان و ادبِ پارسیِ دانشگاهِ تالین پایتخت استونیا در #استونی می‌گوید که چندین زبان می‌دانم، ولی #پارسی زیباترین زبانِ جهان است. پارسی همچنین ساده است و یادگیری‌اش آسان.
/از پارسی‌انجمن @Parsi_anjoman‏


#زبان #فارسی، کهن زبان خوش آوازه و شیرین بیان جهان، زبان #رودکی #فردوسی #حافظ و #سعدی،
و رخشنده بر تارک #ادبیات کلاسیک جهان است. افتخار کنیم که این زبان ۱۱۰۰ سال پیوستگی بدون انقطاع دارد و ریشه های کهن آن تا پهلوی و اوستایی در ۳۰۰۰ سال پیش هم ردیابی می شود.
دور نیست که این زبان شیوا و آسان و خوش آوازه، در جهان به سان ابزاری برای گسترش دانش به کار گرفته شود، زبان علم شود و به جایگاه شایسته خود در گذشته ی پادشاهی های کهن جهان که گستره ای بزرگ را زیر پرچم خود داشت، بازگردد.

@LoversofIRAN

👈قاجاریه و دده قورقود؛ پاسخ به ادعایی تازه که مورد تبلیغ #پانترک ها قرار گرفته است

چند روز اخیر در فضای مجازی مطلبی درباره کشف نسخه #قاجاری از #دده_قورقود منتشر شده است. بدیهی است که کشف هر اثر فرهنگی و هنری مربوط به عصر #قاجاریه برای پژوهشگران تاریخ و فرهنگ عصر #قاجار دلگرم کننده و مسرت بخش است ، اما در این میان باید مراقب بود که از دامن زدن به اخبار جعلی و زرد نیز پرهیز کرد.

درباره این خبر چند نکته لازم به ذکر است :
۱. بر فرض صحت کامل اظهارات شخصیت محترمی که به عنوان کاشف این نسخه مطرح شده است ، باز قابلیت انتساب این نسخه به کتابخانه های سلطنتی قاجاریه و شخص آقا محمدخان به شدت قابل تردید است این که شخصی در کتابفروشی ادعا کرده از خاندان قاجار است یا مدعی شده این نسخه در کتابخانه #آقامحمد_خان قاجار بوده ، از نظر علمی و‌منطقی مطلقا ارزشی ندارد ، چرا که در وهله اول ممکن است آن فرد فروشنده کتاب ادعای کذبی را مطرح کرده باشد و بر فرض که صادق هم بوده باشد ممکن است اطلاعاتی که داشته نادرست بوده باشد. آن چه که مسلم است این که کتاب های متعلق به کتابخانه سلطنتی شاهان قاجار به فرزندان و اولاد آنان به ارث نرسیده بلکه جزیی از کتابخانه سلطنتی بوده و عمدتا در این کتابخانه یا کتابخانه مجلس و سایر مراکز عمومی نگهداری می شود . اگر تعدادی کتاب هم به هر شکلی از کتابخانه خارج شده باشد در اختیار مجموعه داران بزرگ است و نه هر شخصی که بخواهد کتاب را در کتابفروشی های میدان انقلاب بفروش برساند .
۲. عدم انتساب کتاب به کتابخانه سلطنتی قاجاریه به معنای رد وجود این نسخه نیست بله ممکن است این نسخه وجود داشته باشد و اتفاقا متعلق به دوره قاجار نیز باشد اما دلیل معتبری برای انتساب آن به کتابخانه شاهان قاجار ارایه نشده است .
۳. برخی شاهان قاجار به هویت قبیله ای خود که ریشه های ترکی و مغولی داشته علاقه داشتند و به همین دلیل برخی از شاهزادگان قاجاریه مانند فرزندان حسنعلی میرزا شجاع السلطنه نیز نام های مغولی هم چون: هلاکو و اباقان داشتند، اما آن چه برای شاهان قاجار به عنوان پادشاهان #ایران اصل بود #هویت_ایرانی شان بوده است که در ذیل ابراز تعلقات #شیعی و #باستانی و اسطوره ای ظهور می یافته است و البته با هویت ترکی آنان نیز تعارضی نداشته است. درست است که نام چهار شاهزاده قاجار، نام #مغولی بوده ولی تعداد بسیار بیش‌تری نام امامان معصومین علیهم السلام و شخصیت های نمادین #شیعه و نیز شاهان و بزرگان #ایران_باستان و #شاهنامه بوده است .
۴. جدای از تعلق یا عدم تعلق نسخه ای از دده قورقود به کتابخانه های شاهان قاجار، مسلم است که دده قورقود و داستان های آن جایی در میان پادشاهان قاجار باز نکرده است چنانچه در کتاب ها و دست نوشته های متعدد پادشاهان و شاهزادگان و‌نخبگان عصر قاجار اعم از #ترک زبان و غیر ترک زبان ، هیچ اشاره ای به دده قور قود وجود ندارد .
۵. آثار فرهنگی مورد علاقه شاهان قاجار ، #شاهنامه #فردوسی، دیوان #حافظ، خمسه #نظامی، #گلستان و #بوستان #سعدی بوده است .چنانچه فرهاد میرزا معتمد الدوله ، با آه و افسوس از زیارت آرامگاه حضرت نظامی یاد می کند.
بسیاری از شاهزادگان قاجار نیز چنین نام هایی داشتند :
#اردشیر میرزا ، #انوشیروان میرزا ، #ایرج میرزا، #کیومرث میرزا ، #بهمن میرزا ، #بهرام میرزا ، #پرویز میرزا ، #جهانگیر میرزا ، #داراب میرزا، #رستم میرزا، #ساسان میرزا ، #سیامک میرزا ، #سیاوش میرزا ، #شاپور میرزا ، #شاهرخ میرزا ، #طهماسب میرزا ، #کیکاووس میرزا ، #کیخسرو میرزا ، #کیقباد میرزا و #خسرو میرزا و #فرهاد میرزا بودند.
همگی این اسامی از شاهنامه اخذ شده بودند که نشان دهنده عجین بودن کامل قاجاریه با فرهنگ شاهنامه است .
۶. قاجارها نیز مانند بسیاری از ایلات #‌ترک_زبان هم چون: افشارها و بیات ها و قشقایی ها و .... به هویت قبیله ای وعشیره ای شان علاقه مند بودند ولی آن را در تضاد و تعارض با هویت ایرانی تعریف نکردند و علایق فرهنگی و هنری شان و از جمله عشق عمیق آنان به حلقه وصل فرهنگ ایرانی یعنی شاهنامه فردوسی در دل تاریخ ثبت شده و مظاهر آن متعدد است کتاب دده قور قود هم به عنوان یک اثر فرهنگی ترکی ، می توانسته مورد علاقه قاجارها قرار بگیرد ولی در مجموع رد پایی از آن در فرهنگ و هنر عصر قاجار به جای نمانده است.

/ازممالک محروسه ایران که محمل نوشته های حاصل از پژوهش در تاریخ قاجاریه است @qajariranhistory


@LoversofIRAN