👈هِرات، سرزمین باستانی فارسی زبانان در خاور پهنکوه (فلات) ایران👉

#بخش_یک

@LoversofIRAN

✳️هِرات (به فارسی باستان: هَرَیْوه (Haraiva) که در گفتارهای ادبی و رسمی هِرات_باستان گویند. از کلان‌شهرهای افغانستان و مرکز ولایت/استان هِرات در غرب کشور که پس از #کابل، دومین شهر پرجمعیت #افغانستان، قطب صنعتی ومهمترین کانون فرهنگی_هنری افغانستان است.
رودخانه معروف #هریرود از کنار این شهر می‌گذرد. در ایران هِرات در گفتار عامیانه به اشتباه هَرات گفته می‌شود. هرات همراه با #کابل، #مزار_شریف و #قندهار چهار شهر بزرگ افغانستان اند.

باشندگان اصلی هرات به #زبان #فارسی با لهجه #هراتی سخن می‌گویند. از ۱۳۷۰هرات امن، پذیرای مهاجران از سراسر افغانستان بوده‌است که باعث شده بافت ساکنان اصلی این شهر که فارسی‌زبان بودند، هم‌اکنون از اقوام گوناگون #پشتون، #هزاره، #ترکمن و #عرب باشد اما همچنان زبان گفتاری شهر، فارسی لهجه هراتی است.

این شهر با #مناره‌_ها و معماری‌ باشکوهش شهرت دارد و از گذشته تا امروز، از مراکز بزرگ آموزشی بوده است. در سال ۲۰۰۹ پس از بررسی شهرهای مختلف جهان توسط سازمان #یونسکو شامل برنامه "هزار شهر و هزار زندگی" این سازمان گردید. نماد هرات، #قلعه_اختیار_الدین (اَرگ) است. #مسجد_جامع و #مناره‌های این شهر نیز نمادهای دیگر آن هستند. منارهای هرات یکی از بزرگ‌ترین آثار تاریخی افغانستان با ۹۳۰سال پیشینه تاریخی اند.

هرات با داشتن مرز مشترک با #ایران و #ترکمنستان، بزرگترین #شهرک_صنعتی و مرکز تجارتی آن کشور را دارد.
تاکنون سرشماری دقیقی در شهر هرات نشده‌است، اما اخیرا دولت اعلام کرده‌ که این شهر ظرفیت پذیرش جمعیت بیشتر را ندارد. هرات میزبان نزدیک به نیمی از فعالیت های صنعتی افغانستان است. کارخانه هایی تجهیزات موتورسیکلت، برق و الکترونیک، منسوجات، شکر، سمنت(سیمان) و انواع خوراکی در این شهر واقع شده‌اند، همچنین بازار بزرگ فروش خودروهای وارداتی در سراسر افغانستان است. در شمال حومهٔ هرات دولت در حال ساخت پالایشگاه #نفت است.

بیشتر تاریخ‌شناسان ریشهٔ نام سرزمین باستانی هِرات را از نام #ایرانی باستان «هَرَیو» که به معنی «پُرشتاب» است می‌دانند. نام سرزمین باستانی #هریوا /haraiva از نام رودخانه هریرود که در آن جاری است گرفته شده‌است. برگرفتن نام سرزمین‌ها و شهر اصلی آن‌ها از نام رودخانه در سرزمین‌های باستانی شرقی #فلات_ایران معمول بوده‌است. «هَرَیو-» را با «سَرَیو-» (Saráyuu) در زبان #هندی کهن #سانسکریت که نام رودخانه‌ای بوده‌است، همانند می‌دانند.

سَرایو- معادل سانسکریت ودایی آن در کتاب "ریگ‌ودا"، در فهرست رودهای ریگ‌ودا است که در کنار سه رود دیگر یاد شده: کوبها (همان رود #کابل)، رَسا (همان رَنهای اوستایی) و کُرومو (دره #کُرَم در مناطق قبیله‌ای فدرال #پاکستان).
نمونه دیگر نام اوستایی «باخذی-» (Bāxδī) و پارسی باستانی «باختریش-» (Bāxtriš) یا #بلخ امروزی که از نام رودخانهٔ #بلخاب (به یونانی: باکتروس) گرفته شده‌است و همچنین نام اوستایی «هَرخوَیتی-»، پارسی باستانی «هَرَهُوَتی-» و سانسکریت «سَرَسوَتی-» (Sárasvatī) که از نام رودخانهٔ #ارغنداب گرفته شده‌است.

امروزه هرات به نام‌های دیگری هم شهرت دارد. #هریوا، هِرَی یا هَرِی، دیگر نام‌های این شهر است. باشندگان(ساکنان) آن را "هِرَوی"نیز ‌گویند.
هرات پیش از کشف اقیانوس #هند در گذرگاه #جاده_ابریشم قرار داشت و نقش بزرگ بازرگانی میان شبه قاره هند، شرق میانه، آسیای مرکزی و اروپا داشت. هرات از دید جغرافیایی بستر مناسب برخورد تمدن‌های شرق و غرب بوده است و از گهواره‌های تمدنی تاریخ پربار #خراسان.

بسیاری از نامداران #فارسی_زبان در این شهر بوده اند:
#خواجه_عبدالله_انصاری مشهور به #پیر_هرات، عارف و شاعر سدهٔ ۵
#کمال_‌الدین_بهزاد، نقاش مینیاتوریست عصر تیموریان
#غیاث_‌الدین_نقاش، نقاش مینیاتوریست عصر تیموریان
#امیرعلی_شیرنوایی، دانشمند وشاعر عصر تیموریان
#میرعلی_هروی، خوشنویس عصر تیموریان
#میر_خواند، مورخ عصر تیموریان
#شاه_عباس_یکم، نامدارترین شهریار #صفوی
#ساتی_‌برزن، والی هریوا در عصر #داریوش_سوم آخرین شاه #هخامنشی
#خواجه_علی_موفق_بغدادی، شاعر سدهٔ ۳
#فوشنجی_هروی، عارف سدهٔ ۴
#میرعبدالواحد معروف به #سلطان_آغا
#خواجه_غلطان_ولی، استاد خواجه عبدالله انصاری
#سیدعبدالله_مختار
#ابوعبدالله_هروی، از مشایخ #تصوف
#سیفی_هروی، مورخ تاریخ‌نامه هرات قرن۸
#سعادت_ملوک_تابش، عارف شاعر نویسنده

■بنکده ها/منابع:
●دانشگاه فرانکفورت آلمان. “Old Persian Corpus, Part No. 8, Text: DB1.
http://titus.uni-frankfurt.de
 ●هِرات قطب صنعتی افغانستان
●پایتخت تمدن اسلام در آسیا
●هِرات در ردیف هزار شهر برتر دنیا
د●«ARYANS‎(انگلیسی)‎
●دانشنامه ایرانیکا، سرواژه هرات
●جاده ابریشم گردشی آرام در امتداد بیابان

ترانه هراتی👇
https://t.me/LoversofIRAN/5532

📚 #فرهنگی #ادبی 🖌

🎥 رونمایی از بزرگترین #شاهنامه فردوسیِ جهان

🔹این شاهنامه که ‌در #هند نگارش شده است:
۳۲ کیلوگرم وزن، ۵۴۰ صفحه،
۹۰ سانتیمتر طول، ۵۰ سانتیمتر عرض دارد.
بیش از ۶ سال برای نگارش این شاهنامه تلاش شده است. هر صفحه آن یک #تذهیب ایرانی خاص دارد و ۴۲ #مینیاتور
خطاط این اثر بزرگ «شمیم احمد» از هنرمندان هندی است.
مینیاتورهای این کتاب به دست گروهی از نگارگران ایرانی و هندی علاقمند به هنر #تذهیب_ایرانی انجام شد.
همه مواد این کتاب از جمله کاغذ، جلد و حتی صندوقچه ساخته شده از عاج فیل آن، دست ساز هنرمندان هندی و ایرانی است.


شاهنامه #فردوسی بزرگ در هند هواداران بسیار دارد و پیونددهنده فرهنگی #ایران و #هندوستان است.


🔅🔅 در این جهان پر از افراط گرایی، شاهنامه هنوز چراغ راه و روشن کننده نور خردورزی است.


عاشقان ایران💌
@LoversofIRAN

"من آمده ام"
آهنگساز #جلیل_زلاند
برپایه ملودی محلی #افغان(احتمالا شمال افغانستان)
این قطعه با آواز #گوگوش، خواننده برجسته پاپ ایران شناخته شد.

بازخوانی #سیتا_قاسمی از این قطعه به هندی و فارسی.
سیتا قاسمی هنرمند سرشناس #افغانستان، به زبان های #فارسی، #پشتو و #اردو آواز می خواند و روش آوازی او تحت تاثیر سبک آوازی زنان #هند است.
در این ۴ دهه با کاهش روابط هنری ایران و افغانستان و بخاطر ممنوعیت آواز #زنان در ایران و همچنین رشد فراوان سینما،موسیقی وهنر تجاری #هندوستان، خوانندگان افغانستان گرایش بسیاری به نغمه ها و آوازهای هندی پیدا کرده اند.

اما پیش از #انقلاب ایران، پیوندهای هنری #ایران و #افغانستان در موسیقی پررنگ بود و برخی هنرمندان برجسته موسیقی پاپ ایران مانند #فرید_زلاند و پدرش جلیل زلاند به ایران آمدند و در اینجا فعالیت کردند. چنانکه فرید زلاند در ایران بورسیه دانشگاه شد و در ایران ماند. او برای گوگوش ابی داریوش ستار لیلافروهر و... حدود ۵۰ سال است قطعات ماندگار و زیبایی ساخته است.. فرید، پس از انقلاب همراه هنرمندان ایرانی به خارج کوچ کرد، و در آمریکا به زندگی، تحصیل و کار ادامه داده است.

@LoversofIRAN

موسیقی تحویل سال ایرانیان که هرسال در لحظه آغاز #سال_نو می شنویم از چه کسی است؟

#سرنا و #دهل زیبای ایرانی در #موسیقی_آغاز_سال_ایرانی
#نوروزنامه
#نوروزخوانی
#نوروز_ایرانی

استاد زنده یاد #دهکردی، هنرمند بزرگ از استان زیبای #چهارمحال_بختیاری، این قطعه زیبا در دستگاه #چهارگاه، یادگار او برای همه ایرانیان است و در آغاز سال، نشانه آوای #نوروز است.

این قطعه در سازمان #یونسکو به همراه آیین(رسم) نوروز، #ثبت جهانی شده است.

☝️تنها فیلم اجرای ایشان از نوروزنامه در حال سرنانوازی همراه با دهل #علی_حیدری.
آهنگ سریال #روزی_روزگاری هم اجرای ایشان است. وی بر سازهای سرنا و کرنا و کمانچه چیره بود.
یاد و نامش زنده باد و روانش شاد

#نوروز بر #ایرانیان و #ایرانی_تباران شاد و فرخنده باد و سال ۱۳۹۹ خورشیدی سرشار از دهش های آسمان و زمین و آورده های ارزنده برای این مردمان

نوروز در #ایران و #افغانستان، آغاز سال نو است و #تاجیکستان #روسیه #قرقیزستان #قزاقستان کردهای #سوریه و #عراق و #ترکیه، #گرجستان، #باکو ، #آلبانی، اویغورهای غرب #چین، #ترکمنستان، پارسیان #هند، #پاکستان #ازبکستان هم انرا جشن می گیرند


عاشقان ایران💌
@LoversofIRAN

🎵 #نوروز ملت #آریایی

ترانه زیبایی که دو دختر #کرد به نامهای روژبین_کزل و فهیمه، برای نوروز امسال خوانده اند(احیانا از #کردهای_ترکیه و ساکن اروپا)

/ نوروز #ملت_آریایی (ئاری) است
تو نمونه صبر و تحمل هستی
با نیروی #کاوه* آتش بارید
دل دشمن از این آتش، نالان است
امروز نوروز است
برخیزید دوباره نوروز است
آتش برپا کنید بر روی کوهها
امروز دوباره نوروز است/

*#کاوه_آهنگر قهرمان شاهنامه در نبرد با ضحاک

نوروز در #ایران #افغانستان آغاز سال است؛ و در دیگر کشورهای پیرامون ایران نیز با آیین هایی مشابه ایران آنرا جشن میگیرند و در برخی هم تعطیل رسمی است،#تاجیکستان #روسیه #قرقیزستان، #قزاقستان، کردهای #سوریه #عراق #ترکیه، #گرجستان، جمهوری #باکو (آذربایجان)، #آلبانی، مرز غربی #چین، #ترکمنستان، پارسیان #هند، #پاکستان و #ازبکستان

نوروز واژه ای ایرانی است. در همه این کشورها نوروز با همین نام خوانده می شود، گرچه گویش آن گاهی متفاوت است اما همگی از همین واژه استفاده می کنند. ایرانیان به درستی تلاش کردند در یونسکو این واژه با نوشتار مرتبط با گویش #فارسی معیار در ایران #ثبت جهانی شود یعنی >> #nowruz


عاشقان ایران💌
@LoversofIRAN

۲ پیام از کانال #سپنتا_نیکنام نماینده زرتشتیان در شورای شهر یزد که پیشتر با غضب و اغراض گروهی از سیاسیون تندرو مدتی از کار برکنار شد اما دوباره با پیگیری نمایندگان و نهادهای مردمی، عضویتش در شورای یزد برقرار شد👇

🔻خرسندم در سالروز زایش و پیامبری #اشو_زرتشت خبر رسیدن کمک های #پارسیان_هند(زرتشتیان ایرانی تبار هند) به ایران را دریافت کردم. این کمک ها بیشتر شامل دارو، وسایل حفاظت شخصی کادر درمان و دو دستگاه تنفس مصنوعی است به شهر #یزد فرستاده شد.
با حاکم شدن قرنطینه در شهر دهلی #هند و شرایط سخت تحریم، تداوم ارسال کمک به #ایران توسط پارسیان هند و دیگر #زرتشتیان خارج از کشور، فارغ از میزان آن، کار ارزشمندیست و یادآور این سخن #زرتشت است که:
خوشبختی برای کسی است که خواهان خوشبختی دیگران باشد


🔻متاسفانه تولید #زباله این روزها افزایش چشمگیری دارد و به دلیل بهداشت، تمام آن بدون تفکیک دفن می‌شود.‏مصرف #آب هم که علی برکت الله!
‏با این وضع باید منتظر بحران_پسا_کرونا ⁩بود.
‏در روز طبیعت/سیزده بدر/تجربیات خود برای کاهش تولید پسماند وکاهش مصرف آب را با این هشتگ اشتراک گذارید #بحران_پسا_کرونا


عاشقان ایران💌
@LoversofIRAN

👈جشن فروردینگان (امروز) شادباد

@LoversofIRAN


⬅️ چیستی و ریشه جشن فروردینگان

۱۹ فروردین، #جشن #فروردینگان، جشنِ گرامیداشتِ «فْرَوَهْرِ» (روانِ مینویِ) [روح] پاکان و درگذشتگان است که در فروردین روز از فروردین ‌ماه (نوزدهم فروردین) برگزار می‌شود.

در فرهنگِ «برهانِ قاطع» درباره‌ی این جشن آمده است: «[فروردین] نامِ روزِ نوزدهم باشد از هر ماهِ شمسی و در این روز از ماهِ فروردین #فارسیان جشن سازند و عید کنند بنا بر قاعده‌ی کلیه که پیشِ ایشان جاری است که هر روز از هر ماهی که نامِ همان ماه داشته باشد عید باید کرد. نیک است در این روز به اعتقادِ ایشان جامه‌ی نو پوشیدن.»

#مسعود_سعد_سلمان، از ادیبانِ روزگارِ #غزنویان، به فرخندگیِ فروردینگان چنین سروده است:
«فروردین است و روزِ فروردین
شادی و طرب همی کند تلقین»
این سروده‌ نشانگرِ آن است که این جشن دستِ کم تا سده‌ی ششم [پس از اسلام در ایران] برگزار می‌شده است.

در کتابِ «سد در نثر و سد در #بندهش»، بندهای ۳۷ و ۹۵، درباره‌ی آیینهای فروردینگان آمده است: «اینکه چون فروردیان (فروردینگان) درآید، باید که هر کس درخورِ تواناییِ خویش درون (نانی کوچک و گرد) و یزشن (ستایش) و مِیَزد (نذرِ خوراکی) و آفرینگان (سرود و نماز) کند. در این ده روز بر همه واجب است و چه شایسته‌تر که در خانه‌ی خویش برپا کنند، چون روانها به خانه‌ی خود وارد شوند و چشم به راه باشند تا آیینهای بایسته از سویِ بازماندگان انجام شود. آن ده روز همه‌ی روانها در این گیتی باشند، به هر خانه که مِیَزد (پیشکشها و نذرها) بیشتر کنند، آن کدخدا و کدبانوی خانه و دیگران را بیشتر آفرین و دعا کنند و هرآینه آن سال، کارِ آن خاندان بهتر باشد و سود و بهرشان زیادتر افتد و هر کرفه (ثواب) که از بهرِ روانِ وردگان (درگذشتگان) کنند، همچنان باشد که به روانِ خویشتن کرده باشند. چون از این گیتی بگذرند، آن روانها پذیره‌ی او بازآیند و خرمی کنند و او را دلداری دهند و نیز پیشِ دادار، گواهی دهند که این اَشو (پاک) ما را از یاد نبرد و تا در آن جهان بود ما از او خشنود بودیم. اکنون ما همداستانیم که او را از آن کرفه‌های ما هم‌بهره کنی و روانِ او را به جایگاهِ اَشَوان (پاکان) رسانی. این سخن بگویند و آن روان را امید دهند تا حساب او را بکنند... پس کوشش باید کردن تا فروردیان را نیکو دارند و روانِ پدران و مادران و خویشان از ایشان به آزادی (سپاس) باشند.»

چنین، فروردینگان جشنِ روزِ یادبودِ «روانها» (روح درگذشتگان) است، چراکه واژه‌ی فروردین و فروهر از یک ریشه برآمده‌اند و به معنای نیرویی‌اند که از جهانِ مینوی برای راهنمایی و پاسبانیِ روانها در هر جانداری نهاده شده‌اند و بر این پایه، فروهرِ هر جاندار در زمانِ زندگی‌اش بخشی جدایی‌ناپذیر از روانِ او به شمار می‌آید.
مادران و پدرانِ ما در ایرانِ باستان در این روز بر سرِ خاکِ درگذشتگانِ از دست رفته می‌رفتند و در آیینی از آنان یاد می‌کردند.
بسانِ روزگارِ باستان، کنون نیز زردشتیانِ #ایران و پارسیانِ #هند و #پاکستان فروردینگان را برپا می‌دارند. آنان سرِ خاکِ رفتگان می‌روند و برای شادیِ روانِ درگذشتگان نماز می‌خوانند و دهش می‌کنند. گفتنی است که زردشتیانِ ایران این جشن را بیشتر به نامِ «فرودگ» می‌شناسند.
زردشتیانِ #تهران در این روز به آرامگاهِ زردشتیان که در «کاخِ فیروزه» است می‌روند و از موبدان می‌خواهند که بنامِ درگذشتگانشان «آفرینگان» بخوانند. به هنگامِ خوانشِ آفرینگان بر آتش اسفند و کُندر و دیگر خوشبوکننده‌ها دود می‌کنند و شمع روشن می‌نمایند و در کنارِ گل و سبزه‌ای که از پیش آماده کرده‌اند، میوه‌های تازه را پاره می‌کنند و به همراهِ «لُرک»، که هفت گونه میوه‌ی خشک همچون بادام، گردو، سنجد، خرما، فندق، قیسی و ... است، و «سورگ» که نانِ کوچکِ گردِ پخته‌شده در روغنِ کُنجد است، پس از پایان یافتنِ خوانشِ آفرینگان میانِ باشندگان پخش می‌کنند که به شادی و خرمی بخورند. همچنین، هر کس بر آرامگاهِ نزدیکانِ خود می‌رود و گل و سبزه می‌گذارد و شمع برمی‌افروزد. اورنگ در کتاب «جشنهای ایرانِ باستان» سورگ را همسان با نانِ روغنی که مسلمانان در روزِ آدینه‌ی پایانِ سال درست می‌کنند و بر سرِ خاکِ درگذشتگان می‌دهند می‌داند.
مادران و پدرانِ ما در #ایران_باستان در این روز بر سرِ خاکِ درگذشتگانِ از دست رفته می‌رفتند و در آیینی از آنان یاد می‌کردند.

#زرتشتیان #زرتشتی #پارسیان #فروهر

از تارنمای "مردم سالاری آنلاین"👇
https://www.mardomsalari.ir/report/105557/


@LoversofIRAN