ترانه زیبای #ای_بخارا
#یولدوز_توردیوا خواننده #ازبک تباری که در ایران او را با خوانش تحریرهای زیبای استاد شجریان میشناسند.
او ترانه های زیادی به زبان #فارسی خوانده
@loversofiranianculture

👈نابودی زبانهای ایرانی در باختر و خاور دریای کاسپی👉

#بخش۱

💥استفاده ازاین نوشتار، بدون گذاشتن پیوند(لینک) @loversofiran مجازنیست💥

زبانهای کهن #ایرانی؛ به دلایل تغییر اجباری خط فارسی به سیرلیک یا ترکی، #ترک_سازی زبانی، و نیز سیاستهای #تجزیه_طلبانه #روسیه در جمهوری های تازه استقلال یافته دوسوی دریاچه کاسپی(خزر) در خطر وضعف هستند.
روسیه برای حفظ نفوذخود در #قفقاز و #آسیای_میانه از سالهای پایانی روسیه تزاری تا پایان دولت کمونیستی شوروی سیاستهای کوچک سازی کشورها و نیز تغییر زبان را پیاده میکرد (چراکه فرمان دادن و کنترل کردن کشورهای کوچک و کم توان بسیار آسانتر از چالش با کشورهای بزرگ و قدرتمند است) و امروز نیز کمابیش خواهان پیشبرد همان سیاستهاست اما با روشهایی بسیار ملایمتر و کم خطرتر از گذشته.👊
تاریخ سده ی پیش؛ مساله تغییر عمدی و برنامه ریزی شده ی زبان چه در باختر دریای کاسپی (مازندران)؛و چه در خاور آنرا به روشنی نشان میدهد.

◀️خاور (شرق)
در #تاجیکستان فارسی زبان با تغییر اجباری خط فارسی به خط سیرلیک (روسی) گسست بزرگ فرهنگی بین فارسی زبانان تاجیکی و منابع غنی نوشتاری نثرونظم زبان مادریشان بوجود آمده است درحالیکه تاجیکستان مهد پرورش شاعران ونویسندگان بنام فارسی زبان در سده های گونگون بوده.
نبود امکان استفاده از متنهای فارسی تولید شده در ایران امروز نیز باعث شده فارسی تاجیکی با دگرگونیهای روز همراه نشود و با سرعتی کندتر از ایران و حتا افغانستان، بروز گردد.
در #ازبکستان نیز شرایط از این تلختر است چنانکه دولت آن کشور سعی بالایی در #ازبک_سازی و در فشار و اقلیت قراردادن تاجیکان آن کشور دارد چنانکه شمار زیادی از آنان مجبور به مهاجرت به تاجیکستان شدند وشهرهایی مانند #سمرقند و #بخارا که مانند #شیراز، شهرهای اسطوره ای ادبیات فارسی بوده اند با دگرگونی بافت جمعیتی تبدیل به مناطقی با اکثریت ازبک شده اند❗️

◀️در باختر (غرب) دریای کاسپی
شرایط از این بهتر نیست چنانکه آنجا زبانهای ایرانی #تاتی و #تالشی در معرض نابودی و انزوا هستند.
این زبانها که بیشینه گویشوران آن در #جمهوری_باکو (جعلی آذربایجان) و #ایران هستند به دو دلیل گوناگون دربرخی نواحی دچار نابودی و خاموشی شده اند.

■یک_ سیاستهای #ترک_سازی منطقه جنوب قفقاز که مثلا در ایران با هجوم عثمانیها_ترکها به این مناطق از حدود 300 سال پیش، زبان #تاتی که ریشه اش زبان #آذری_پهلوی (به گفته #ابن_مقفع و #ابن_مسکویه، زبان بومی شمالغرب و آذربایجان ایران)؛ بوده در کل این مناطق به زور تبدیل به #ترکی لهجه #آذری شده و تا امروز هم رواج دارد.
#نسل_کشی که #ترکان_عثمانی در این منطقه انجام دادند و فشاری که در جایگزینی زبان خود داشتند گویا حتا در برابر سیاستهای اعراب که هنگام اشغال ایران تا دو سده خواهان نابودی زبان فارسی بودند بسیار سختتر و سنگینتر بود؛ چنانکه اعراب نتوانستند #فارسی را نابود کنند و امروز این زبان زنده و پوینده چون نگینی در غرب آسیا به زندگی پرافتخار خود ادامه میدهد و حلقه ی پیوند مردمان بسیاری از غرب چین تا شرق مدیترانه است.

■دو_ سیاستهای تجزیه طلبانه که در کنار ترک سازی منجر به منزوی شدن زبان تاتی و تالشی در جمهوری باکو شد. این کشور با جداشدنش از ایران بزرگ به دنبال ساخت هویت جداگانه و #غیر_ایرانی در همه ی این صد و اندی سال بوده است و با توجه به همان سیاستهای #ایران_ستیزی که روسیه سالها در این مناطق دنبال کرده بود تا کشورهایی که در ژرفای تاریخ، بخشی از ایران بزرگ بودند را با کمترین اشتراک فرهنگی با مادرشان، ایران، بشکل کشورهایی با هویت نوین معرفی کند؛ (سیاستی #ضد_ایرانی که امروز هم #اسراییل ادامه دهنده ی آن در قفقاز است)، موجب شد تا کم کم با پیگیری دگرگونی زبانی در این بخش جایگزینی ترکی در جمهوری باکو بجای تاتی و تالشی؛ تا اندازه ی زیادی به پیروزی برسند.

◀️ اما امروز هنوز خوشبختانه گویشوران این دو زبان در جمهوری باکو زندگی میکنند و در پی نگهبانی از زبان دیرین خود در کشوری #خود_ترک_پندار ند.
در ایران نیز همانگونه که پیشتر در این کانال گفته شد، زبان #تالشی در مناطقی از #گیلان و #اردبیل زنده و پویاست و جوانان و شاعران همچنان در این منطقه دل به نگهداری از این زبان #ایرانی بسته اند و برایش تلاش میکنند.
اما زبان #تاتی در ایران با توجه به گستره ی بزرگی که تا ۳۰۰سال پیش پوشش میداد سرنوشتی نه چندان خوش دارد چنانکه با جایگزینی زبان ترکی با لهجه آذربایجانی گویشورانش چنان اندک شده که تنها در روستاهایی کوچک و کم شمار در نواحی غرب و شمال غرب ایران میتوانید آنرا بیابید.

منابع:
●آران از باستان تا دوران مغول ازدکتر عنایت الله رضا
●آذربایجان ایران و قفقاز از دکتر عنایت الله رضا
●برخورد تواریخ در قفقاز جنوبی از دکتر روبن گالیجیان
●گلستان ارم از عبایقلی اقا باکیخانف، سال۱۸۴۲
●ویکی پدیا
@LoversofIRAN

‍ آواز: #یولدوز_عثمانوا و #دلیر_نظروف
(خواننده های ازبکستان و تاجیکستان که ترانه ای فارسی را میخوانند)
ترانه سرا: #لایق_شیرعلی

@loversofiran

👈ویدیو را از آخر نوشتار دانلودکنید

👈 استفاده از این نوشتار بدون گذاردن پیوند کانال @loversofiran پسندیده نیست

متن زیبای این ترانه ی پارسی:

چک چک باران بــــــهار شیرین است
در یاد دارم تو را
شد بیدار در دل غم دیرینم
از ناز لاله زار
بیدلم،
بیدلم،
خنجر زدند بر سینه ام
جدا کردند ما را
میهنم،
میهنم،
تقدیرم آه همین است
چرا، چرا، آی چرا؟
چک چک باران بــــــهار شیرین است
در یاد دارم تو را
شد بیدار در دل غم دیرینم
از ناز لاله زار
〰〰〰〰〰〰〰〰

این ترانه که گویی غم مشترک همه فارسی زبانان گستره #ایران_زمین_کهن است را خوانندگان افغانستان هم خوانده اند.
غم زیبای نهفته در این ترانه را میتوان #رنج_مشترکی دید که در #تاجیکستان #ازبکستان #افغانستان و... از سوی قدرت طلبان زیاده خواه، بر مردم #پارسی_زبان رفته است.

در این بخش از آسیا در سده گذشته دو قدرت زیاده خواه #روسیه و #ترکیه، گسترش زبان پارسی و توانمندشدن فارسی زبانان و یکپارچگی آنان را خلاف اهداف خود میدیدند.

بنابراین در خاور دریای کاسپی (خزر) که همان #آسیای_میانه است، یورش به زبان پارسی را هم با تغییر اجباری خط از فارسی به #سیرلیک در حدود ۱۰۰ سال پیش از سوی اتحاد جماهیر شوروی میبینید؛ و هم پس از استقلال جمهوریهای #آسیای_میانه از شوروی سابق با تقویت #ترک_زبانان در ازبکستان (همان زبان ازبکی) در برابر فارسی زبانان که همان تاجیکهای ساکن در ازبکستان هستند میبینید. ایجاد مناقشه بین دو دولت همسایه تاجیکستان و ازبکستان که تا قطع روابط چندساله ی این کشورها و حتا قطع خطوط پروازهای هوایی دوکشور پیش رفت نیز پیامد همان سیاستهای پلید صدسال گذشته در جدایی مردمی ست که تا پیش از آن یک ملت بودند.

همه اینها در حالیست که در ازبکستان جایگاه و پایگاهی ارزشمند از فرهیختگان ادب و زبان فارسی و آرامگاههایشان و نسخه های خطی به زبان فارسی وجود دارد اما قطع گسترش این زبان توسط دولت ازبکستان و سختگیری بر فعالیتهای فارسی زبانان که به کوچ شماری از آنها به تاجیکستان انجامید، جفا و ستمی بسیار بزرگ بر این فرهنگ ارزشمند و ناب در دل آسیای میانه بود چنانکه نگین هایی از انگشتری زیبای فارسی در شهرهای سمرقند و بخارا ، سالهاست در کنترل و فشار دولت مرکزی #ازبک بسر میبرند.
سمرقند دومین شهر پرجمعیت ازبکستان، با بیشینه گویشوران فارسی زبان و پس از آن بخاراست.
از مهمترین بناهای تاریخی واقع در بخارا که مردم آن دیار با احترامی ویژه آنرا #بخارای_شریف میگویند؛ مزار #امیر_اسماعیل_سامانی بنیانگذار دودمان بزرگ سامانیان (ناجیان زبان و فرهنگ فارسی) که از شاهکارهای معماری مسلمانان در سده دهم میلادی به شمار می‌رود و نیز شمار زیادی مدرسه متعلق به سده ۱۷ میلادی هستند.
هسته تاریخی مرکزی بخارا در فهرست #میراث_تاریخی_جهانی_بشر_یونسکو به ثبت رسیده‌است.
بزرگان و دانشمندانی چون رودکی، ابوعلی سینا، بلعمی و دهها چهره ی درخشان دانش و ادب ایرانی نیز در این شهر زیسته یا زاده شده اند.

و اما در باختر دریای کاسپی (خزر) هم شرایط بهتری وجودندارد چنانکه نفوذ #ترکیه و #روسیه و حتا #اسراییل که گسترش زبان فارسی را برابر با نفوذ فرهنگی ایران امروز و خطری برای جغرافیای سیاسی و منافع بلندمدت خود،میدانند باعث شده که زبانهای زیرمجموعه زبان فارسی یعنی #تاتی و #تالشی، به گوشه ای در خاموشی کشیده شود و سخنوران این زبانها در چیرگی گسترده لهجه های زبان ترکی، روزبروز شمارشان کاهش یابد.

پس باید اندک هنرمندان شاعر، خواننده و آهنگسازی که در این بخشها برای زبان فارسی می سرایند و میخوانند را بسیار ارج نهاد که همچون چراغی فروزان، در شب تاریک هجران این زبان در خاور وباختر دریای کاسپی، هستند.
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

خواننده زنی که در زیر ویدیوی او را میبینید، #یولدوز_عثمانوا از ازبکستان است که به عنوان پرآوازه ترین خواننده ازبکستان به زبانهای گوناگون روسی، ترکی، پشتو، هندی و فارسی آواز خوانده است.
او بدلیل مشکلات سیاسی که با دولت اسلام کریموف (ازبکستان) پیداکرد مجبور به ترک کشورش و مهاجرتهایی به روسیه، آمریکا و ترکیه شد. اکنون نیز در ترکیه زندگی میکند و بیشتر آوازهایش به زبان ترکی است.
او در سال ۱۳۸۵ آلبومی به نام 《بیا جانم》 به بازار فرستاد که تمام آهنگ‌هایش به #زبان_فارسی بود. او با #اندی خوانندهٔ ایرانی نیز اجرای مشترک داشت.
به #گلهای_نیلوفری که در پشت سر خوانندگان روی صحنه، چون نقش برجسته های زیبای تخت جمشید کارشده، توجه کنید.
این #فرهنگ_مشترک_ایرانی که پیام زیبای خود را از دل #پاسارگاد تا قلب #آسیای_میانه میفرستد

@loversofiran

دانلود کنید 👇

‍ آواز: #یولدوز_عثمانوا و #دلیر_نظروف
(خواننده های ازبکستان و تاجیکستان که ترانه ای فارسی را میخوانند)
ترانه سرا: #لایق_شیرعلی

@loversofiran

👈ویدیو را از آخر نوشتار دانلودکنید

👈 استفاده از این نوشتار بدون گذاردن پیوند کانال @loversofiran پسندیده نیست

متن زیبای این ترانه ی پارسی:

چک چک باران بــــــهار شیرین است
در یاد دارم تو را
شد بیدار در دل غم دیرینم
از ناز لاله زار
بیدلم،
بیدلم،
خنجر زدند بر سینه ام
جدا کردند ما را
میهنم،
میهنم،
تقدیرم آه همین است
چرا، چرا، آی چرا؟
چک چک باران بــــــهار شیرین است
در یاد دارم تو را
شد بیدار در دل غم دیرینم
از ناز لاله زار
〰〰〰〰〰〰〰〰

این ترانه که گویی غم مشترک همه فارسی زبانان گستره #ایران_زمین_کهن است را خوانندگان افغانستان هم خوانده اند.
غم زیبای نهفته در این ترانه را میتوان #رنج_مشترکی دید که در #تاجیکستان #ازبکستان #افغانستان و... از سوی قدرت طلبان زیاده خواه، بر مردم #پارسی_زبان رفته است.

در این بخش از آسیا در سده گذشته دو قدرت زیاده خواه #روسیه و #ترکیه، گسترش زبان پارسی و توانمندشدن فارسی زبانان و یکپارچگی آنان را خلاف اهداف خود میدیدند.

بنابراین در خاور دریای کاسپی (خزر) که همان #آسیای_میانه است، یورش به زبان پارسی را هم با تغییر اجباری خط از فارسی به #سیرلیک در حدود ۱۰۰ سال پیش از سوی اتحاد جماهیر شوروی میبینید؛ و هم پس از استقلال جمهوریهای #آسیای_میانه از شوروی سابق با تقویت #ترک_زبانان در ازبکستان (همان زبان ازبکی) در برابر فارسی زبانان که همان تاجیکهای ساکن در ازبکستان هستند میبینید. ایجاد مناقشه بین دو دولت همسایه تاجیکستان و ازبکستان که تا قطع روابط چندساله ی این کشورها و حتا قطع خطوط پروازهای هوایی دوکشور پیش رفت نیز پیامد همان سیاستهای پلید صدسال گذشته در جدایی مردمی ست که تا پیش از آن یک ملت بودند.

همه اینها در حالیست که در ازبکستان جایگاه و پایگاهی ارزشمند از فرهیختگان ادب و زبان فارسی و آرامگاههایشان و نسخه های خطی به زبان فارسی وجود دارد اما قطع گسترش این زبان توسط دولت ازبکستان و سختگیری بر فعالیتهای فارسی زبانان که به کوچ شماری از آنها به تاجیکستان انجامید، جفا و ستمی بسیار بزرگ بر این فرهنگ ارزشمند و ناب در دل آسیای میانه بود چنانکه نگین هایی از انگشتری زیبای فارسی در شهرهای سمرقند و بخارا ، سالهاست در کنترل و فشار دولت مرکزی #ازبک بسر میبرند.
سمرقند دومین شهر پرجمعیت ازبکستان، با بیشینه گویشوران فارسی زبان و پس از آن بخاراست.
از مهمترین بناهای تاریخی واقع در بخارا که مردم آن دیار با احترامی ویژه آنرا #بخارای_شریف میگویند؛ مزار #امیر_اسماعیل_سامانی بنیانگذار دودمان بزرگ سامانیان (ناجیان زبان و فرهنگ فارسی) که از شاهکارهای معماری مسلمانان در سده دهم میلادی به شمار می‌رود و نیز شمار زیادی مدرسه متعلق به سده ۱۷ میلادی هستند.
هسته تاریخی مرکزی بخارا در فهرست #میراث_تاریخی_جهانی_بشر_یونسکو به ثبت رسیده‌است.
بزرگان و دانشمندانی چون رودکی، ابوعلی سینا، بلعمی و دهها چهره ی درخشان دانش و ادب ایرانی نیز در این شهر زیسته یا زاده شده اند.

و اما در باختر دریای کاسپی (خزر) هم شرایط بهتری وجودندارد چنانکه نفوذ #ترکیه و #روسیه و حتا #اسراییل که گسترش زبان فارسی را برابر با نفوذ فرهنگی ایران امروز و خطری برای جغرافیای سیاسی و منافع بلندمدت خود،میدانند باعث شده که زبانهای زیرمجموعه زبان فارسی یعنی #تاتی و #تالشی، به گوشه ای در خاموشی کشیده شود و سخنوران این زبانها در چیرگی گسترده لهجه های زبان ترکی، روزبروز شمارشان کاهش یابد.

پس باید اندک هنرمندان شاعر، خواننده و آهنگسازی که در این بخشها برای زبان فارسی می سرایند و میخوانند را بسیار ارج نهاد که همچون چراغی فروزان، در شب تاریک هجران این زبان در خاور وباختر دریای کاسپی، هستند.
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

خواننده زنی که در زیر ویدیوی او را میبینید، #یولدوز_عثمانوا از ازبکستان است که به عنوان پرآوازه ترین خواننده ازبکستان به زبانهای گوناگون روسی، ترکی، پشتو، هندی و فارسی آواز خوانده است.
او بدلیل مشکلات سیاسی که با دولت اسلام کریموف (ازبکستان) پیداکرد مجبور به ترک کشورش و مهاجرتهایی به روسیه، آمریکا و ترکیه شد. اکنون نیز در ترکیه زندگی میکند و بیشتر آوازهایش به زبان ترکی است.
او در سال ۱۳۸۵ آلبومی به نام 《بیا جانم》 به بازار فرستاد که تمام آهنگ‌هایش به #زبان_فارسی بود. او با #اندی خوانندهٔ ایرانی نیز اجرای مشترک داشت.
به #گلهای_نیلوفری که در پشت سر خوانندگان روی صحنه، چون نقش برجسته های زیبای تخت جمشید کارشده، توجه کنید.
این #فرهنگ_مشترک_ایرانی که پیام زیبای خود را از دل #پاسارگاد تا قلب #آسیای_میانه میفرستد

@loversofiran

دانلود کنید 👇

👈نابودی زبانهای ایرانی در باختر و خاور دریای کاسپی👉

#بخش۱

💥استفاده ازاین نوشتار، بدون گذاشتن پیوند(لینک) @loversofiran مجازنیست💥

زبانهای کهن #ایرانی؛ به دلایل تغییر اجباری خط فارسی به سیرلیک یا ترکی، #ترک_سازی زبانی، و نیز سیاستهای #تجزیه_طلبانه #روسیه در جمهوری های تازه استقلال یافته دوسوی دریاچه کاسپی(خزر) در خطر وضعف هستند.
روسیه برای حفظ نفوذخود در #قفقاز و #آسیای_میانه از سالهای پایانی روسیه تزاری تا پایان دولت کمونیستی شوروی سیاستهای کوچک سازی کشورها و نیز تغییر زبان را پیاده میکرد (چراکه فرمان دادن و کنترل کردن کشورهای کوچک و کم توان بسیار آسانتر از چالش با کشورهای بزرگ و قدرتمند است) و امروز نیز کمابیش خواهان پیشبرد همان سیاستهاست اما با روشهایی بسیار ملایمتر و کم خطرتر از گذشته.👊
تاریخ سده ی پیش؛ مساله تغییر عمدی و برنامه ریزی شده ی زبان چه در باختر دریای کاسپی (مازندران)؛و چه در خاور آنرا به روشنی نشان میدهد.

◀️خاور (شرق)
در #تاجیکستان فارسی زبان با تغییر اجباری خط فارسی به خط سیرلیک (روسی) گسست بزرگ فرهنگی بین فارسی زبانان تاجیکی و منابع غنی نوشتاری نثرونظم زبان مادریشان بوجود آمده است درحالیکه تاجیکستان مهد پرورش شاعران ونویسندگان بنام فارسی زبان در سده های گونگون بوده.
نبود امکان استفاده از متنهای فارسی تولید شده در ایران امروز نیز باعث شده فارسی تاجیکی با دگرگونیهای روز همراه نشود و با سرعتی کندتر از ایران و حتا افغانستان، بروز گردد.
در #ازبکستان نیز شرایط از این تلختر است چنانکه دولت آن کشور سعی بالایی در #ازبک_سازی و در فشار و اقلیت قراردادن تاجیکان آن کشور دارد چنانکه شمار زیادی از آنان مجبور به مهاجرت به تاجیکستان شدند وشهرهایی مانند #سمرقند و #بخارا که مانند #شیراز، شهرهای اسطوره ای ادبیات فارسی بوده اند با دگرگونی بافت جمعیتی تبدیل به مناطقی با اکثریت ازبک شده اند❗️

◀️در باختر (غرب) دریای کاسپی
شرایط از این بهتر نیست چنانکه آنجا زبانهای ایرانی #تاتی و #تالشی در معرض نابودی و انزوا هستند.
این زبانها که بیشینه گویشوران آن در #جمهوری_باکو (جعلی آذربایجان) و #ایران هستند به دو دلیل گوناگون دربرخی نواحی دچار نابودی و خاموشی شده اند.

■یک_ سیاستهای #ترک_سازی منطقه جنوب قفقاز که مثلا در ایران با هجوم عثمانیها_ترکها به این مناطق از حدود 300 سال پیش، زبان #تاتی که ریشه اش زبان #آذری_پهلوی (به گفته #ابن_مقفع و #ابن_مسکویه، زبان بومی شمالغرب و آذربایجان ایران)؛ بوده در کل این مناطق به زور تبدیل به #ترکی لهجه #آذری شده و تا امروز هم رواج دارد.
#نسل_کشی که #ترکان_عثمانی در این منطقه انجام دادند و فشاری که در جایگزینی زبان خود داشتند گویا حتا در برابر سیاستهای اعراب که هنگام اشغال ایران تا دو سده خواهان نابودی زبان فارسی بودند بسیار سختتر و سنگینتر بود؛ چنانکه اعراب نتوانستند #فارسی را نابود کنند و امروز این زبان زنده و پوینده چون نگینی در غرب آسیا به زندگی پرافتخار خود ادامه میدهد و حلقه ی پیوند مردمان بسیاری از غرب چین تا شرق مدیترانه است.

■دو_ سیاستهای تجزیه طلبانه که در کنار ترک سازی منجر به منزوی شدن زبان تاتی و تالشی در جمهوری باکو شد. این کشور با جداشدنش از ایران بزرگ به دنبال ساخت هویت جداگانه و #غیر_ایرانی در همه ی این صد و اندی سال بوده است و با توجه به همان سیاستهای #ایران_ستیزی که روسیه سالها در این مناطق دنبال کرده بود تا کشورهایی که در ژرفای تاریخ، بخشی از ایران بزرگ بودند را با کمترین اشتراک فرهنگی با مادرشان، ایران، بشکل کشورهایی با هویت نوین معرفی کند؛ (سیاستی #ضد_ایرانی که امروز هم #اسراییل ادامه دهنده ی آن در قفقاز است)، موجب شد تا کم کم با پیگیری دگرگونی زبانی در این بخش جایگزینی ترکی در جمهوری باکو بجای تاتی و تالشی؛ تا اندازه ی زیادی به پیروزی برسند.

◀️ اما امروز هنوز خوشبختانه گویشوران این دو زبان در جمهوری باکو زندگی میکنند و در پی نگهبانی از زبان دیرین خود در کشوری #خود_ترک_پندار ند.
در ایران نیز همانگونه که پیشتر در این کانال گفته شد، زبان #تالشی در مناطقی از #گیلان و #اردبیل زنده و پویاست و جوانان و شاعران همچنان در این منطقه دل به نگهداری از این زبان #ایرانی بسته اند و برایش تلاش میکنند.
اما زبان #تاتی در ایران با توجه به گستره ی بزرگی که تا ۳۰۰سال پیش پوشش میداد سرنوشتی نه چندان خوش دارد چنانکه با جایگزینی زبان ترکی با لهجه آذربایجانی گویشورانش چنان اندک شده که تنها در روستاهایی کوچک و کم شمار در نواحی غرب و شمال غرب ایران میتوانید آنرا بیابید.

منابع:
●آران از باستان تا دوران مغول ازدکتر عنایت الله رضا
●آذربایجان ایران و قفقاز از دکتر عنایت الله رضا
●برخورد تواریخ در قفقاز جنوبی از دکتر روبن گالیجیان
●گلستان ارم از عبایقلی اقا باکیخانف، سال۱۸۴۲
●ویکی پدیا
@LoversofIRAN

#بخارا شهری کهن که روزی
نگین فرهنگ #ایرانی، زبان #فارسی و مهد پرورش بزرگان ایرانی بود
در۱۰۰سال گذشته ی #ازبکستان، دچار سیاست استعماری فارسی زدایی روسیه و #ازبک_سازی شده

زادگاه #پور_سینا
@LoversofIRAN

‍ 👈خُجَند، نگینی از ایرانشهر که سایه تلخ لنین بر آن بوده است! 👉

#اختصاصی
《 بخش_۱ 》

من ایرانم
خجندم، از سمرقندم، من آن قلب بخارایم
من از شیراز و تبریزم، رهاورد سپاهانم
من ایرانم....

〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰
@LoversofIRAN

⬅️ خُجَند کجاست:
خجند شهری ست در گوشه شمال باختری #تاجیکستان بر کرانه ی رود سیردریا و آغاز درهٔ #فرغانه، مرکز استان (ولایت) # سُغد و دومین شهر بزرگ تاجیکستان پس از دوشنبه (پایتخت).
نام آن در زمان شوروی، #لنین_‌آباد بود و امروز پس از فروپاشی #شوروی هم، تنها شهر تاجیکستان است که مجسمه‌ #لنین هنوز در آن قراردارد !
در تقسیم بندی های نخستین پس از شوروی، خجند را نیز چون دو نگین دیگر فرهنگ #ایرانشهری، به ازبکستان بخشیدند؛ حال آنکه ازبکستان قرار بود کشوری شود با فرهنگ غالب #ترک های #ازبک، پس نوردیدگان فرهنگ #فارسی در آن، جای نشو ونما نداشتند.
اما خوشبختانه، پس از مدتی خجند توانست از این بند رهایی یابد و به تاجیکستان بپیوندد که دستکم زبان #پارسی در آن سرکوب رسمی نمی شود و سرنوشت اش چون #سمرقند و #بخارا، دردناک نشد که هنوز دو پاره ی گرانبها و جدا مانده از انگشتری زبان فارسی اند.
زبانهایی که امروز در خجند استفاده می شوند، #فارسی لهجه تاجیکی، #روسی و #ازبکی است و بیشتر جمعیت شهر #تاجیک هستند.

⬅️ ریشه واژه "خجند":
در این باره دیدگاه قطعی وجود ندارد. این واژه از آغاز سده هفتم میلادی با همین نام در بنکده ها (منابع) و سرچشمه‌های #سغدی، #پهلوی، #چینی و عربی آمده‌است.
برخی معنی خجند را، "مردم سعادتمند و بالانشین" آورده‌اند.
برخی نیز می گویند که خجند در سده‌های گذشته دگرگون شده است، چنانکه زمانی "اسکندریه اقصی"، سپس "آنتی‌آخیه" و سرانجام "خجند" نام گرفته‌است.
برای نخستین بار در سال‌نامه چینی دودمان "تنشو" (۶۱۸-۶۲۶م)، از خجند با نام "گوی جنتی" یاد شده‌است و در منابع سغدی که از "کوه مغ" بدست آمده #کوچندی نامیده شده‌است.
به تازگی نیز گفته شده، خجند از واژه مرکب "خوره-کنته" در زبان‌های ایرانی باستان ریشه گرفته و معنایش "آفتاب‌شهر" یا "شهر آفتابی" است، بخش اول این واژه، "خور" است یعنی خورشید و بخش دوم، "کنده/کنته" به معنای شهر و دهکده ‌است.

⬅️ خجند در تاریخ فرارودان (ماوراءالنهر):
بیشتر منابع تاریخی و جغرافیایی خجند را در کنار رودخانه #سیر_دریا در #فرارودان ( #ماوراءالنهر) دانسته‌اند و آورده‌اند، #اسکندر_مقدونی شهر "اسخت اسکندریه" را در این ناحیه در پایان لشکر کشی خود به "سغد" بنا نهاده بود.
گفته شده است که این شهر به عنوان دژی برای دفاع در برابر حملات #سکاها ی ساکن در شمال سیردریا ساخته شده بود؛ اما کاوش‌های باستان‌شناسان و یافته های باستانی منطقه سغد، نشان می دهد که پیشینه شهر خجند به بیش از ۲۷۰۰ سال می‌رسد پس شهر خجند پیش از رفتن اسکندر مقدونی به آن دیار نیز وجود داشته‌است.
در داستانهای کهن، بنای خجند را به #کیخسرو نسبت داده‌اند و آن را عروس دنیا خوانده‌اند.
"ابن بلخی" می‌گوید #فیروز فرزند #یزدگرد این شهر را بنیاد نهاد و دیوار ۵۰ فرسنگی خجند مرز #ایران و #توران بوده‌است.
خجند تا دوره انقلاب "بولشویکی" در روزگار فرمانروایی شوروی به "لانه هنرمندان" مشهور بود.

■ بنکده (سرچشمه/منبع):
دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی در آسیای میانه. حسن انوشه (به سرپرستی). چاپ اول (ویراست دوم).تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

ادامه را در پیام بعدی کانال بخوانید.

@LoversofIRAN

👈 شعری جاودان، به وسعت ایران زمین 👉

بخش ۲
#اختصاصی_کانال

سروده ی جاودان سعدی شیرین سخن، از خراسان تا اصفهان و کردستان، و از افغانستان تا ازبکستان و جمهوری باکو را در نوردیده است. از موسیقی مقامی تا سنتی و پاپ
@LoversofIRAN

#ایرانشهری #ایرانشهر #ایران_زمین #موسیقی #شعر #فرهنک #مقامی #محلی #سنتی #پاپ #مدرن #سعدی
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

🔷 دومین قطعه و ملودی/آهنگ شناخته شده ای که بر این شعر ساخته شد، کار هنرمند ارجمند ایرانی اهل #سنندج #کردستان، محمد #جلیل_عندلیبی بود (گویا برپایه ملودی #کردی ساختار یافته) که با صدای گرم و مخملین #علیرضا_افتخاری اهل #اصفهان، (خواننده نامدار و توانای #مکتب_آواز_اصفهان) بسیاری از ایرانیان در دهه ۷۰ خورشیدی آن را به گوش نیوشیدند (سال انتشار ۷۷).
در آغاز این قطعه، افتخاری این دو بیت بیادماندنی را بشکل آواز می خواند و سپس شعر سعدی را اجرا می کند:
/کسی که گفت به گل نسبتی ست روی تو را
فزود قدر گل و کاست آبروی تو را
گرم بیایی و پرسی چه بردی اندر خاک؟
زخاک نعره برآرم که آرزوی تو را/
درباره سراینده این دو بیت هم اطلاع دقیقی به دست نیاوردم در جستجو و پرس و جویی که داشتم. برخی تارنماها آن را از #بیدل_دهلوی دانسته اند که به نظر قابل اعتنا نمی آمد چون این بیت در دیوان بیدل نبود. (اگر اطلاع دقیقتری در این باره دارید به ما بگویید)
اجرای این قطعه👇
https://t.me/LoversofIRAN/4918

🔷 سومین قطعه با آهنگ/ملودی است که خواننده #ترک_زبان و نامدار #ازبکستان، #یولدوز_توردیه_وا خوانده است. درباره سازنده این قطعه آگاهی ندارم و با جستجویی که در اینترنت داشتم به داده های کافی نرسیدم، ولی احیانا ساخت یک هنرمند #ازبک باشد (اگر در این باره اطلاع دقیقتری دارید، لطفا به ما بگویید)
این اجرای او از این قطعه، به تازگی در تلویزیون خزر جمهوری #باکو (آذربایجان) بوده است که آن هم کشوری است با سیاست های بشدت ضد ایرانی و فارسی ستیز، اما موسیقی آن ابزاری است که بدون جنگ و خونریزی دل ها را فتح می کند و جان ها را تسخیر و به همین دلیل، موسیقی ایرانی در جمهوری باکو، طرفدار دارد👇
https://t.me/LoversofIRAN/4915
"یولدوز توردیه وا" بانوی هنرمندی است که افزون بر آواز "شش مقامی" که روش آوازی ویژه ازبک ها است، دستگاه های آواز ایرانی را نیز می داند و اجراهایی که از قطعات بانو #مرضیه و استاد #شجریان داشته است، اجراهایی قوی و ارزشمند بوده اند که هم در ازبکستان، هم در #تاجیکستان، و هم در جمهوری #باکو (آذربایجان) با استقبال بسیار روبرو شده اند. ارزش کار هنرمندانی چون او زمانی آشکار می شود که بدانیم سال هاست در ازبکستان سیاست های دولتی در راستای کاهش توان و جایگاه #زبان_فارسی در بین گویشوران این کشور بوده است حال آنکه آن کشور از سرزمین های مهم ایرانی است که #سمرقند و #بخارا را به نام نگین های ادب و هنر #پارسی در خود دارد. در چنین فضایی، کار هنرمندی چون توردیه وا که فارسی را به خوبی می خواند و بالاتر از آن به دستگاه آواز ایرانی مسلط است، در حکم یک عمل شجاعانه و قابل تقدیر پنداشته می شود.
و نامی که بر این بانو گذاشته اند چه شایسته و برازنده او است چنانکه یولدوز (گویش ترکی آن "اولدوز" است) به چم/معنی "ستاره" و "توردیه وا" هم به چم "ماندگار است؛ و او ستاره ماندگار آواز فارسی در کشوری است که دولتش (با تحریک لابی های خارجی #ترک و #روس/ #روسیه ) سال ها در پی سرکوب فارسی زبانان بوده است و ترک سازی (ازبک سازی) و یکسان سازی فرهنگی آن کشور و جدا کردنش از ریشه های کهن بیش از ۲۰۰۰ ساله ایرانی اش.


🔷اجرای دیگر این شعر مربوط به کشور #افغانستان است که یکی از این اجراها از #احمد_ولی هنرمند بنام آن کشور است که ملودی کارش متاثر از موسیقی #هندی است.

🔷 این شعر زیبا را با اجراهای نوتر خوانندگان جوان سبک های تلفیقی و پاپ ایران هم داریم از جمله:

●قطعه ای که #مهدی_یغمایی خوانده است که ملودی آن از: مهدی یغمایی/ تنظیم: دانیال شاکری/ میکس و مسترینگ: بنیامین عمران/ مدیر تولید: علی برکت.👇
https://t.me/LoversofIRAN/4925
●اجرای دیگر این شعر از گروه #دنگ_شو است با نام قطعه "حلوا"/ از آلبوم "اتاق گوشواره”.👇
https://t.me/LoversofIRAN/4926
●اجرای مدرن دیگری از این شعر هم کاری از #علی_اعتماد است.👇
https://t.me/LoversofIRAN/4927

ترانه زیبای #ای_بخارا
#یولدوز_توردیوا خواننده #ازبک تباری که در ایران او را با خوانش تحریرهای زیبای استاد شجریان میشناسند.
او ترانه های زیادی به زبان #فارسی خوانده
@loversofiranianculture

👈به بهانه زادروز #گوگوش

✍امیر هاشمی مقدم

⬅️امروز ۱۵ اردیبهشت، شصت و هشتمین زادروز بانو گوگوش (فائقه آتشین) است. این یادداشت را دو سال پیش و پس از بازگشتم از چند کشور آسیای میانه نوشتم. با وجودی‌که نامی از گوگوش یا دیگر خوانندگان نیاورده بودم، هیچ رسانه‌ای حاضر به انتشارش نشد. تنها یکی از خبرگزاری‌ها دو ساعت آنرا نمایش داد و دوباره برداشت.
«خوانندگان لس‌آنجلسی»، به‌طور کلی به خوانندگان ایرانی‌ای گفته می‌شود که پس از انقلاب سال 1357 و دگرگونی در ارزشهای رسمی، از ایران گریخته و عموماً مقصد #آمریکا را برگزیدند. بخش عمده‌ای از این خوانندگان در لس‌آنجلس ساکن شدند و همین باعث شد تا امروزه هر خواننده خارج‌نشینی را به‌طور کلی لس‌آنجلسی بنامند.

این خوانندگان نه تنها در ایران، بلکه در دیگر کشورهای فارس‌زبان و یا دارای اقلیت فارس هم دارای طرفدارانی پر و پا قرص هستند.
گوگوش، بانوی خواننده ایرانی در این میان جایگاه ویژه‌ای دارد. در #تاجیکستان نه تنها ترانه‌های این خواننده، بلکه رویدادهای زندگانی وی نیز با اشتیاق دنبال می‌شود.

تاجیکهای ازبکستان نیز دست‌کمی ندارند. راننده‌مان در بخارا خاطره‌اش از سفر به ایران در سال 1370، یافتن خانه گوگوش و چند دقیقه صحبت با او از پشت آیفون را با آب و تاب برایم تعریف می‌کرد. این خواننده نه تنها در میان فارس‌زبانان، بلکه در بین غیر فارس‌زبان ها هم شناخته‌شده و محبوب است. تا آنجا که #اسلام_کریموف، رئیس‌جمهور پیشین ازبکستان(که اتفاقا بسیار فارسی ستیز بود!) هم نام هنری دختر خود، «گلناره» را «گوگوشه»نهاد تا مانند گوگوش خواننده شود.

همچنین در قطار #سمرقند به #تاشکند، در کنار بانویی #روس-ازبک نشسته بودم که شنونده همیشگی ترانه‌های گوگوش بود و برخی ترانه‌های وی را نیز از بر می‌دانست.
#بلوچ_‌ها و ایرانی‌تباران ترکمنستان نیز شنونده همیشگی آهنگهای گوگوش هستند. راننده‌مان در #ترکمنستان کلا آهنگهای گوگوش گوش می‌داد و همراه با او هم‌خوانی می‌کرد.
تاجیکهای #قزاقستان و #قرقیزستان را نیز باید به این لیست بیفزاییم.

به جز #گوگوش، #اندی، #معین و #آرش نیز در این سرزمین‌ها از شهرت خوب و به‌سزایی برخوردارند. وقتی با دو تن از دوستان انسان‌شناس به مرکز فولکلور شهر بخارا رفتیم، همین که فهمیدند ایرانی هستیم، آنچنان پافشاری کردند تا بالاخره ترانه‌ای از #معین خواندیم و از چنگشان در آمدیم. همچنین یاد و خاطره کنسرت #اندی در #بخارا، هنوز به نیکی در ذهن ساکنان این شهر باقی است. از هم‌دانشگاهی "قزاقم" که هرگاه پیام می‌دهد، می‌دانم بی‌گمان دوباره معنای واژه‌ای درترانه‌های آرش را می‌خواهد بپرسد، می‌گذرم.

علاقمندی به این خوانندگان ایرانی تاثیرش را بر ترانه‌هایی که خود خوانندگان #تاجیک و #ازبک می‌خوانند نشان می‌دهد. بسیاری از ترانه‌های خوانندگان این منطقه همچون #فیروزه_جمعه_‌نیازوا، #آزاده_احدوا، #زلیخا و... این را نشان می‌دهد. حتا برخی آهنگهای‌شان بر پایه ملودی‌های #بندری، #کردی و...ساخته شده است.

بی‌گمان خوانندگان لس‌آنجلسی، یکی از مهمترین ابزارها در نزدیک‌تر کردن مردمان کشورهای #آسیای_میانه، ایران و افغانستان هستند. تجمعات گسترده در شهرهای بزرگ #افغانستان و روشن کردن شمع پس از مرگ #مرتضی_پاشایی نمونه‌ای دیگر است!

در واقع اگر #ترکیه توانسته به‌واسطه ترانه‌های استانبولی علاقمندی به زبان #ترکی را در بین کشورهای دیگر همچون ایران گسترش دهد، این نقش را برای زبان فارسی، خوانندگان و ترانه‌های #لس_‌آنجلسی بازی می‌کنند.

جمهوری اسلامی ایران گسترش #زبان #فارسی را قرار است از طریق رایزنی‌های فرهنگی به انجام برساند. اما از آنجا که رایزنان فرهنگی از طریق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزیده و معرفی می‌شوند، بیش از زبان فارسی، گسترش ارزشهای دینی و #مذهبی برای‌شان اولویت دارد و دقیقاً همین عامل، پاشنه آشیل ایران در آسیای میانه است. چرا که پافشاری جمهوری اسلامی بر گسترش ارزشهای دینی در دیگر کشورها باعث فاصله بیشتر افتادن بین #ایران با آنها شده که اکنون به دلیل ترس از نفوذ بنیادگرایی دینی در کشورهای سکولارشان، در پی محدود کردن هر چه بیشتر روابط‌شان با ایران هستند.

می‌توان ادعا کرد که هنرمندان طردشده، عامل اصلي شناخته شدن و ترويج فرهنگ ايرانی در جهان بيرونی‌اند. همانگونه که نماینده سینمای ایران در دیگر کشورها، نه فیلمهای سفارشی، بلکه دقیقاً سينمای غيرحكومتی ايران است. در #فرارودان(آسیای میانه)نیز خوانندگان لس‌آنجلسی نماینده موسیقی ایرانی در کل و زبان فارسی به‌طور ویژه هستند. اين گروه هنرمندان نه تنها مورد حمايت نهادهای فرهنگی جمهوری اسلامی نيستند بلكه مورد بی‌مهری این نهادها نیز قرار مي‌گيرند. به همين دليل در نبود سياست فرهنگی موثر جمهوری اسلامی، بايد سپاسگزار هنرمندان تبعيد شده و حاشيه‌ای نسبت به فرهنگ رسمی بود./از @moghaddames

@LoversofIRAN

ادامه👈زرتشت اهل ری بود👉

نوشتاری از استاد #فریدون_جنیدی

⬅️ بخش سوم

اين #سبزه ها را نگهداری می کردند تا روز #سيزدهم. البته ما امروزه روزها را می شماريم اما در #ايران_باستان روزها شمارش نمی شدند، بلکه هر روز را با نام ويژه خودش می شناختند.
نام روز سيزدهم «تيشتر» (Tištar) بوده است. #تيشتر نام ایزد«باران» است. در روز سيزدهم، اين سبزه ها را می بردند و با آيين ويژه و باشکوهی نثار آب روان می کردند و «تيشتر» را ستايش می کردند که تو به ما باران دادی و سبزه های ما بلند شده و جهان سبز شده، پس ما هم اين سبزه ها را به تو نثار می کنيم. امروزه هيچکس توجه نمی کند که چرا ما سبزه ها را به آب می دهيم؟ نخست می گويند که سيزدهم گجسته(نحس) است، که این باور هيچ معنایی ندارد؛ سپس سبزه ها را پرت می کنند در جوی های آب! در حالی که در ايران باستان با نياز و احترام اين کار را می کردند (و سبزه را به آب روان می سپردند).
اين #هفت_سبزه به #هفت_سين دگرگون شد که البته از ريشه خود چندان دور هم نيست. سماق و سياه دانه که گياه هستند و سرکه و سمنو هم که از گياه به دست آمده اند و تنها پسين سرکه به آن افزوده شد. پنجاه سال پيش کسانی با خودشان می انديشيدند که چون سرکه از انگور به دست می آيد و در ايران باستان #شراب (مرسوم) بوده است، پس اين هفت شين است نه هفت سين؛ که این سخن سد در سد (100%) من درآوردی و ساختگی است (به دست) گروهی لوکس و تازه پرست و بی خبر از آيين های #کهن ايرانی. اين #هفت_شين نيست که هيچ، هفت سين هم نيست و در اصل هفت سبزه بوده است.
اين آيين نوروز، آیینی ايرانی است و وابسته به همه #ايرانيان و به هيچ روی نمي توان خاستگاه روشن و ويژه ای برای آن پنداشت؛ برای نمونه وابسته به فلان کشور باشد. اين آيين از آن همه ايرانيان در پهنه ايران فرهنگی است و بايد به آن پرداخت.
چندین سال پیش، به پيشنهاد رييس جمهور #تاجيکستان «سال جهانی زرتشت» شناخته شد، چون #ازبکستان سال ها در تلاش بود تا به جهانيان بگويد زرتشت، #ازبک بوده است!!! و البته #يونسکو و سازمان ملل اين ادعا را نپذيرفتند. ازبک ها سال ها بود که می خواستند جشنی بگيرند ولی با نبود همکاری يونسکو و جامعه فرهنگی جهانی روبرو می شدند.
درست هنگاميکه #تاجيک ها چنين طرحی را پيشنهاد کردند و گفتند که می خواهيم "سه هزارمين سال زادروز زرتشت" را جشن بگيريم، يونسکو از آنها پشتيبانی کرد.
به پيشنهاد رييس جمهور تاجیکستان و با هزينه دولت و شرکت خود رييس جمهورشان، اين #جشن ها در تاجيکستان برگزار شد، اما شوربختانه رييس جمهور وقت ما (ایران) حتی در جشنی که #زرتشتيان در #دانشگاه_تهران گرفتند هم شرکت نکرد!!!
پس اگر کسانی بيدار شده اند و می خواهند بازمانده فرهنگیشان را بچنگ گيرند و ديگری نمی خواهد ... خوب نخواهد. بگذاريد کسانی که آگاهی دارند نگذارند اين کشتزار يا خانه، ويران شود!
اين گله ای است که بايد از خودمان در کشورمان بکنيم. #فرهنگ_ايران، مانند درخت تنومندی است که هم ريشه دارد هم ساقه و تنه و هم شاخه و ميوه.
اگر ريشه را ايران #پيش_از_اسلام بگيريم، تنه آن ايران #پس_از_اسلام خواهد بود و هيچکس نمی تواند منکر درخشش عظيم و بالندگی فرهنگ پس از #اسلام بشود. بزرگترين دانشمندان جهان در اين دوران ایرانی بوده اند و کارهای بزرگی کرده اند که بايد مايه افتخار ما باشد.
هر کدام از اين دو بخش که بکوشد خودش را از ديگری جدا کند به زودی خواهد خشکيد. بنابراين کسانی که گمان می کنند که تنها بايد ايران #باستان و پيش از اسلام را ستايش کنند، آنها هم شکست خواهند خورد، زيرا نمی توانند اين تنه شاداب، تناور، کهنسال و پربار را ناديده بگيرند و ريشه بدون پروردن از پوست و بدنه ساقه و شاخه ها خواهد خشکيد. پس کسی که ايران را دوست دارد بايد به همهٔ بخشهای اين گياه شاداب و زنده توجه کند.

/از بنیاد نیشابور@bonyad_neyshaboor

●بخش های یک و دو این نوشته را پیشتر بخوانید
@LoversofIRAN