جایگاه رودی باستانی به درازای تاریخ #ایران_زمین که در داستانهای استوره ای ایران و ادبیات کهن فارسی از آن بارها یاد شده است؛ #آمودریا (که به آن #جیحون نیز گویند)

رود آمودریا، برای ایرانیان سنگ نشان سرزمین فرارود یا ماوراءالنهر (آنسوی نهر/رود) بود با #خراسان_بزرگ. خراسان کهن، چهار شهر نامدار داشت؛ #نیشابور (در #خراسان امروز ایران)، #مرو (جنوب شرقی #ترکمنستان و غرب آمودریا)؛ #بلخ و #هرات (شمال و شرق #افغانستان امروز).

در سرزمین فرارود که امروز بخش هایی از کشورهای نوپای #ازبکستان #تاجیکستان #ترکمنستان #قزاقستان #قرقیزستان است، آثار باستانی فراوان از حکومت های ایرانی و نسخه های خطی فراوان زبان فارسی است چنانکه محققان آنهابرای خوانش تاریخ خود، باید زبان و خط #فارسی بدانند

گرچه در برخی داستانهای کهن ایرانی، آمودریا را مرز سرزمین توران و ایران دانسته اند اما باید توجه داشت که در واقعیت، توران و ایران #شاهنامه، هر دو #ایران_زمین باستانی و کهن را تشکیل داده اند و نمیتوان فرهنگ و تاریخ و حتا زبان توران را از ایران جدا دانست

درباره این رود و پیشینه اش اینجا را بخوانید 👇
https://t.me/LoversofIRAN/8632


@LoversofIRAN

👈ترانه "بوی جوی مولیان"، داستانی زیبا از گذشته مشترک ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان

🔹پیام #ویژه کانال
#اختصاصی
@LoversofIRAN

⬅️چنین گفته شده که این ترانه ی زیبای رودکی بزرگ، اشاره به "امیر نصر دوم سامانی" دارد

سامانیان از نخستین دودمان های #ایرانی پس از #اسلام بود که #ایرانیان #فرارودان (مارواءالنهر، #ازبکستان و #تاجیکستان امروزی) آن را بنیان گذارند و کم کم گستره ی پادشاهی خود را از #فرارود به بخش های مرکزی امروز (پهنکوه=فلات) #ایران رساندند.

ابوالحسن نصر بن احمد بن اسماعیل سامانی (۳۰۱ تا ۳۳۱ه‍. ق) امیر #سامانی بود که در هشت‌سالگی جانشین  پادشاه شد و بر تخت نشست. در آن زمان #بخارا (در #ازبکستان کنونی) پایتخت دولت #سامانیان بود. امیر نصر بن احمد سامانی، سی سال و اندی پادشاهی کرد.
سکه ضرب شده #امیر_نصر_دوم سامانی در پژوهش‌های باستان‌شناسی در #نیشابور / #خراسان، ایران/ کشف شده‌است.

امیر نصر مانند پدر و نیاکان خود اهل دانش و شعردوست بود و در ترویج و توسعهٔ #زبان و ادبیات #فارسی خدمات  شایانی کرد. می‌گویند او امیری بود نیک سرشت، بردبار و دلیر، بامتانت، که با خردمندی و کاردانی دشمنانش را مطیع خود ساخت یا نابود کرد.

در نقل هایی آمده است؛ رویدادی که به سرودن شعر «بوی جوی مولیان…» از سوی #رودکی انجامید، به امیر_نصر دوم بازمی گردد. او در یکی از سفرهایش در بازدید از #هرات ( باختر #افغانستان امروزی) به دو روستای  زیبا می‌رسد که آنجا جلوی هرکدام از خانه‌ها باغ‌های بزرگی بناشده بود. امیر از زیبایی و چشم نوازی این دیار بسیار خوشش آمد و دستور داد تا همه لشکریان در آن جا اقامت کنند.

این ماندن به درازا کشید و برابر چهار سال ‌شد چون در همه سرزمین‌های گستره(قلمرو) سامانیان آرامش وجود داشت. امیران لشکر و سربازان که دلشان برای خانواده خود تنگ شده‌ بود از وزیر امیر می‌خواهند که تدبیری بیندیشد و امیر را راضی به ترک این مکان سازد و آنها هم در مقابل به او سکه‌های زیادی خواهند داد. رودکی بزرگ نیز که وزیر امیر نصر بود، صبحگاهان با در دست داشتن ساز چنگ و نواختن آن، این ترانه را که سروده بود خواند تا امیر را به یاد بخار بیاندازد و بازگشت به خانه.

بوی جوی مولیان(1) آید همی
بوی یار مهربان آید همی
ریگ آموی(2) و درشتی راه او
زیر پایم پرنیان آید همی
آب جیحون(3) از نشاط روی دوست
خنگ(4) ما را تا میان آید همی
ای بخارا شاد باش و دیر زی
میر زی تو، شادمان آید همی
میر(امیر نصر) ماه است و بخارا آسمان
ماه سوی آسمان آید همی
میر سرو است و بخارا بوستان
سرو سوی بوستان آید همی

امیرنصر، به این‌جای شعر که رسید از شادمانی سوار بر اسب شد و تا زمانی که به بخارا رسیدند به‌جز نیاز واجب، هیچ جای دیگری توقف نکرد. رودکی نیز چند برابر سکه‌هایی که به او قول داده بودند از آنها دریافت کرد.

■ چم(معنی) واژگان این ترانه:
(1) #مولیان: رودی در بخارا که سامانیان در نزدیکی آن، ارگ و کاخی بزرگ داشتند
(2) #آموی: دشتی گسترده و فراخ از ریگ در کناره رود جیحون
(3) #جیحون: [ ج َ ] یا رود #بلخ که به #خوارزم می ریزد. نام دیگرش #آمودریا است و آبی است میان خراسان و ماوراءالنهر نزدیک بلخ که از فلات پامیر سرچشمه گرفته پس از گذشتن از #خیوه به دریاچه ٔ #خوارزم یا #آرال می ریزد. رود جیحون به همراه رود #سیحون یا #سیردریا، بخش ماوراءالنهر یا فرارودان را ساخته اند.
(4) خنگ: جامه سپید، سپید.


روان پاک نیاکان خوش سرشت، نیک آیین #ایرانیان شاد باد💐🙏

https://t.me/LoversofIRAN/6245

#نجیب_بارور
شاعر پارسی گوی #افغانستان
آرزوی یکپارچگی #فارسی زبانان دارد


هرکجا مرز کشیدند شما پل بزنید
حرف #تهران و #سمرقند و #سرپل* بزنید

مشتی از خاک #بخارا و گل از #نیشابور
باهم آرید و به مخروبه #کابل بزنید

دختران قفس افتاده ی #پامیر عزیز
گلی از باغ #خراسان به دو کاکل بزنید

جام از #بلخ بیارید و شراب از #شیراز
مستی هر دو جهان را به تغزل بزنید

________
*سرپل و بلخ : شهرهای #افغانستان
بخارا و سمرقند: شهرهای #ازبکستان
پامیر: در #تاجیکستان و #افغانستان

@LoversofIRAN

آواز #شفق_سیه_پوش هنرمند افغانستانی
سروده #نجیب_بارور
‌‌
🔴هر کُجا مرز کشیدند، شما پُل بزنید

امروز از ورای مرزهای #تجزیه، ندای همبستگی بلند شده است. به امید رهایی همه سرزمین های #ایران_زمین از تاریکی و ستم و رسیدن به نور

هر کُجا مرز کشیدند، شما پُل بزنید
حرف #تهران و #سمرقند و سرپُل بزنید
مشتی از خاک #بخارا و گِلی از #شیراز
با هم آرید و به مخروبه ی #کابل بزنید
هرکه از جنگ سخن گفت، بخندید بر او
حرف از پنجـــره ی رو به تحمل بزنید
نه بگویید، به بت‌های سیاسی نه، نه!
روی گور همه‌ی تفرقه‌ها گُل بزنید
مشتی از خاک بخارا و گِل از #نیشابور
با هم آرید و به مخروبه ی کابل بزنید
دختران قفس‌ افتاده ی #پامیر عزیز
گُلی از باغ #خراسان به دوکاکل بزنید
جام از #بلخ بیارید و شراب از شیراز
مستی هر دو جهان را به تغزل بزنید
قاصدک حرف مرا ، پیش ز من می‌آرد
زعفران را به روی سوسن و سنبل بزنید
تو و او و من و ما هیچ به جایی نرسد
حرف تهران و دوشنبه و سرپُل بزنید
هرکجا مرز...-ببخشید که تکرار آمد
فرض بر این که کشیدند، دوتا پُل بزنید

__پامیر، شمال #افغانستان،جنوب #تاجیکستان
سمرقند،بخارا در #ازبکستان
#سرپل، بلخ در #افغانستان

@LoversofIRAN

سکه زده شده(ضرب) زمان #امیر_نصر_دوم پادشاه #سامانی که در پژوهش‌های باستان‌شناسی #نیشابور #خراسان #ایران کشف شده‌است.

#سامانیان دودمان #ایرانی که
پایتختشان در #بخارا، #ازبکستان امروز بود
@LoversofIRAN

‍ ‍ 👈زادروز حکیم خیام، ستاره درخشان دانش و ادب ایران👉

حکیم #خیام #نیشابوری

@LoversofIRAN

⬅️ عُمَر_خَیّام_نیشابوری
(نام کامل: غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری) زادهٔ ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷۷ در #نیشابور - درگذشتهٔ ۱۲ آذر ۵۱۰ در نیشابور) که خیامی وخیام نیشابوری و خیامی النّیسابوری هم نامیدهشده‌است. همه‌چیزدان، فیلسوف،  ریاضی‌دان، ستاره‌شناس  و  رباعی‌سرای  ایرانی در دورهٔ #سلجوقی/ #سلجوقیان است.

گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست و لقبش «حجّةالحق» بوده‌است، ولی آوازهٔ وی بیشتر با انگیزه نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. افزون بر آن‌که #رباعیات_خیام را به بیشترِ زبان‌های زنده برگردان کرده اند. #ادوارد_فیتز_جرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی برگردانده است که مایهٔ سرشناس شدن بیشتر وی در مغرب زمین شده‌است.

کارهای بزرگ او در حل معادله های درجه 2 و 3 و نیز مثلث خیام_پاسکال یا خیام_نیوتن زمینه پررنگ ریاضیات او را نشان می دهد. همچنین دقیق‌ترین تقویم جهان، روزشمار خورشیدی #جلالی است که خیام سرپرست و بنیانگذار آن بود و در مقایسه با تقویم اروپایی (با هر 3000 سال، یک روز خطا) تنها در هر 10,000 سال، یک روز خطا دارد.

تندیس زیبای او در کنار سه دانشمند دیگر ایرانی، #ابوریحان_بیرونی، #پور_سینا، #زکریای_رازی در برابر #سازمان_ملل در وین جاگذاری شده است.

@LoversofIRAN

حکیم #عمر_خیام_نیشابوری را بشناسیم👇

سکه زده شده(ضرب) زمان #امیر_نصر_دوم پادشاه #سامانی که در پژوهش‌های باستان‌شناسی #نیشابور #خراسان #ایران کشف شده‌است.

#سامانیان دودمان #ایرانی که
پایتختشان در #بخارا، #ازبکستان امروز بود
@LoversofIRAN

‍ ‍ 👈زادروز حکیم خیام، ستاره درخشان دانش و ادب ایران👉

حکیم #خیام #نیشابوری

@LoversofIRAN

⬅️ عُمَر_خَیّام_نیشابوری
(نام کامل: غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری) زادهٔ ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷۷ در #نیشابور - درگذشتهٔ ۱۲ آذر ۵۱۰ در نیشابور) که خیامی وخیام نیشابوری و خیامی النّیسابوری هم نامیدهشده‌است. همه‌چیزدان، فیلسوف،  ریاضی‌دان، ستاره‌شناس  و  رباعی‌سرای  ایرانی در دورهٔ #سلجوقی/ #سلجوقیان است.

گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست و لقبش «حجّةالحق» بوده‌است، ولی آوازهٔ وی بیشتر با انگیزه نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. افزون بر آن‌که #رباعیات_خیام را به بیشترِ زبان‌های زنده برگردان کرده اند. #ادوارد_فیتز_جرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی برگردانده است که مایهٔ سرشناس شدن بیشتر وی در مغرب زمین شده‌است.

کارهای بزرگ او در حل معادله های درجه 2 و 3 و نیز مثلث خیام_پاسکال یا خیام_نیوتن زمینه پررنگ ریاضیات او را نشان می دهد. همچنین دقیق‌ترین تقویم جهان، روزشمار خورشیدی #جلالی است که خیام سرپرست و بنیانگذار آن بود و در مقایسه با تقویم اروپایی (با هر 3000 سال، یک روز خطا) تنها در هر 10,000 سال، یک روز خطا دارد.

تندیس زیبای او در کنار سه دانشمند دیگر ایرانی، #ابوریحان_بیرونی، #پور_سینا، #زکریای_رازی در برابر #سازمان_ملل در وین جاگذاری شده است.

@LoversofIRAN

حکیم #عمر_خیام_نیشابوری را بشناسیم👇

‍ ‍ 👈زادروز حکیم خیام، ستاره درخشان دانش و ادب ایران👉

حکیم #خیام #نیشابوری

@LoversofIRAN

⬅️ عُمَر_خَیّام_نیشابوری
(نام کامل: غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری) زادهٔ ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷۷ در #نیشابور - درگذشتهٔ ۱۲ آذر ۵۱۰ در نیشابور) که خیامی وخیام نیشابوری و خیامی النّیسابوری هم نامیدهشده‌است. همه‌چیزدان، فیلسوف،  ریاضی‌دان، ستاره‌شناس  و  رباعی‌سرای  ایرانی در دورهٔ #سلجوقی/ #سلجوقیان است.

گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست و لقبش «حجّةالحق» بوده‌است، ولی آوازهٔ وی بیشتر با انگیزه نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. افزون بر آن‌که #رباعیات_خیام را به بیشترِ زبان‌های زنده برگردان کرده اند. #ادوارد_فیتز_جرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی برگردانده است که مایهٔ سرشناس شدن بیشتر وی در مغرب زمین شده‌است.

کارهای بزرگ او در حل معادله های درجه 2 و 3 و نیز مثلث خیام_پاسکال یا خیام_نیوتن زمینه پررنگ ریاضیات او را نشان می دهد. همچنین دقیق‌ترین تقویم جهان، روزشمار خورشیدی #جلالی است که خیام سرپرست و بنیانگذار آن بود و در مقایسه با تقویم اروپایی (با هر 3000 سال، یک روز خطا) تنها در هر 10,000 سال، یک روز خطا دارد.

تندیس زیبای او در کنار سه دانشمند دیگر ایرانی، #ابوریحان_بیرونی، #پور_سینا، #زکریای_رازی در برابر #سازمان_ملل در وین جاگذاری شده است.

@LoversofIRAN

حکیم #عمر_خیام_نیشابوری را بشناسیم👇