🖌 #فرهنگی 📖 #ادبیات_ایران

جنجالها بر سر لَت "بنی آدم اعضای یکدیگرند"

(لَت :َ پارسی سره و جایگزین واژه عربی مصرع)


■ 📢 جنجالها درباره درستی این لت، پس از انتشار اسکناس ۱۰۰هزار ریالی که این شعر روی آن درج شده، بالاگرفت. مدیرکل سازمان تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی گفت که پیش از انتشار نظر #فرهنگستان زبان #فارسی را دربارهٔ این شعر جویا شدند و متخصصان آن نهاد به بانک مرکزی گفتند: «درج کلمهٔ "یکدیگرند" نسبت به کلمهٔ "یک پیکرند"، ارجح و صحیح‌تر است.»

مؤسس #مرکز_سعدی‌شناسی دربارهٔ اصالت این مصرع گفت:«این بیت (اعضای یکدیگرند) مشهورتر است، هرچند به همان اندازه از اصالت دورتر است.»

#غلامحسین_یوسفی درتوضیحات #گلستان (ص۲۶۴)، می‌نویسد: «اعضای یکدیگرند» در همهٔ نسخه‌ها چنین است.

#مجتبی_مینوی (رک: مجلهٔ یغما، ۱۰/۵۲۴) نوشته‌است: «صحیحِ این شعر #سعدی همین‌طور است (اعضای یکدیگرند) و این مضمون از عبارات معروف عصر سعدی بود و او جمله‌ای را که زبانزد (همگان) بود به قلم درآورد.»

#حبیب_یغمایی گفته‌است: «در بیست سال قبل که با مرحوم #فروغی #کلیات_سعدی را برای تجدیدچاپ آماده می‌کردیم، نسخه‌های بسیار معتبر و قدیم که تاریخ کتابت آن‌ها از ۷۱۷ و ۷۲۴ ه‍.ق به‌بعد بود، در اختیار داشتیم. در همهٔ اینها قطعهٔ معروفِ «بنی‌آدم اعضای یکدیگرند» به همین عبارت نوشته شده و تاکنون هیچ نسخه‌ای از قدیم و جدید، خطی و چاپی، به نظرِ اهل ادب نرسیده که عبارتی جز این باشد.»


ترجمه شعر به زبان انگلیسی
Human beings are members of a whole
In creation of one essence and soul
If one member is afflicted with pain
Other members uneasy will remain
If you have no sympathy for human pain
The name of human you cannot retain


■ خارج از ایران:

در برخی از منابع فارسی و انگلیسی گزارش شده است که این شعر بر سر در ورودی تالار ملل مقر #سازمان_ملل متحد در نیویورک با خط نستعلیق طلاکوب نقش بسته‌است!

محمدجواد ظریف، دیپلمات ایرانی که ۵ سال نماینده ایران در مقر سازمان ملل متحد بود، این ادعا را رد کرد و گفت حتی عکسی نیز از این شعر بر سر در نام‌برده دیده نشده‌است.
شعر سعدی نه‌ تنها با خط نستعلیق فارسی، بلکه با مضمون انگلیسی یا لاتین هم در سازمان ملل متحد وجود نداشته‌است و نقل این داستان، یک شایعه است.

کاووس حسن‌لی، مؤسس مرکز #سعدی_شناسی، وجود هر گونه لوح یا سردری را با این شعر سعدی در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک، رد می‌کند و معتقد است: «متأسفانه الان طوری شده که اگر این حرف را بزنیم، هیچ‌کس باور نمی‌کند و مردم واقعاً فکر می‌کنند شعر سعدی در سر در سازمان ملل متحد نوشته شده‌است.»

اما در سال ۱۳۸۴ از سوی ایران، فرشی از استاد #صیرفیان به سازمان ملل متحد اهدا و در ورودی آن نصب شد که شعر بنی‌آدم در آن نقش بسته بود. #بان_کی_مون، دبیرکل پیشین سازمان ملل در سخنرانی ۲۰۱۲ خود در تهران با اشاره به این شعر گفت: «در ورودی سازمان ملل فرش عظیمی قرار دارد-فکر می‌کنم بزرگترین فرشی است که سازمان ملل دارد- که زینت بخش دیوار سازمان ملل و هدیه‌ای از سوی مردم ایران است. در کنار آن سخنان اعجاب‌آور سعدی شاعر بزرگ ایرانی قرار دارد.» و سپس شعر بنی آدم را خواند.

با توجه به بررسی‌های انجام شده مصطفی دبیری، کارمند بازنشسته سازمان ملل متحد در ژنو، دو بیت نخست قطعه مشهور سعدی را نخستین بار، #حسین_علا در سخنرانی خود در سومین جلسه دوازدهمین اجلاس جامعه ملل در شهریور ۱۳۲۰ خواند در سخنرانی دفاع از قطعنامه حمایت از مصیبت‌دیدگان سیل در چین.

این شعر در پیام فارسی که در مجموعهٔ پیام‌های فضاپیمای وویجر (در مجموع، پیام‌های #فضاپیما به ۵۵ زبان) برای فضاهای دوردست فرستاده شده‌است، به‌عنوان پیام برگزیده شناخته شد.
باراک #اوباما رئیس‌جمهوری سابق ایالات متحده نیز در پیام نوروزی سال ۲۰۰۹ این بیت از سعدی را خواند.
بیت اول این شعر در اساسنامه حزب سوسیالیست #عثمانی مورد اشاره واقع شده‌است.
این شعر در آلبوم Everyday Life از گروه موسیقی بریتانیایی Coldplay نوامبر 2019 به زبان فارسی، انگلیسی و چند زبان دیگر آمده است

■بنکده ها(منابع)
ویکی پدیای فارسی:
_«بانک مرکزی: از فرهنگستان زبان و ادب فارسی استعلام کردیم». مهر. تیر ۱۳۸۹.
_«دلایل درج شعر معروف سعدی، پشت اسکناس ۱۰هزار تومانی». خبرگزاری مهر. تیر۱۳۸۹
_««بنی آدم» ی که در سازمان ملل آن‌چنان مشهود نیست». خبرگزاری ایسنا. شهریور۱۳۹۱
_«جای واقعی شعر سعدی در سازمان ملل به روایت ظریف». خبرگزاری ایسنا. ۱۰مهر ۱۳۹۲
_دبیری، مصطفی (خرداد ۱۳۹۰). «سعدی و سازمان ملل متحد». حافظ (۸۲): ۲۴تا ۳۰
_دانشنامه رشد. «سعدی از عرفا»
_«شعر سعدی در اساسنامهٔ حزب سوسیالیست عثمانی». وبگاه تاریخ ایرانی.۱۲ خرداد۱۳۹۲
_John Lundberg(2008-07-04). "Finding Good In The Axis Of Evil". The Huffington Post



@LoversofIRAN

🥀خداحافظ جناب مستطاب!


📄 زنده یاد #نجف_دریابندری، مترجم و نویسنده بزرگ ایرانی، از دید دیگر نویسندگان



🖌#مسعود_کیمیایی: گلستان ( #ابراهیم_گلستان) و نجف(دریابندری) و #شاملو و #نیما، از #روشنفکران دوره اول تفکر نوین ما هستند. تفکری که بودن و ماندنش پاداش زحمات بسیاری است که کشیده‌اند و تقدیم به روزگار خود کرده‌اند و هیچ‌گاه از بین نخواهد رفت.

🖌#محمود_دولت‌آبادی نویسنده بزرگ معاصر ایران می گوید: شخصاً از کار و توانایی‌های نجف در نثرنویسی، در ادبیاتی که او برای ترجمه انتخاب می‌کرد، از داوری صریح او در ادبیات و اندیشه، و از دقتِ او در بیانِ مفاهیم - که به قدر بضاعت خود آموخته‌ام - یاد نجفِ دریابندری را همچون یکی از ناخدایان زبان و ادبیات ایران گرامی می‌دارم.

🖌#سیروس_علی‌نژاد: در زندگی نجف دریابندری پدیده‌های متناقض با هم ظهور کرده‌‌اند که از یک سو فاکنر و همینگوی ترجمه می‌کرد و از طرف دیگر توده‌‌ای بود و عجیب‌تر آنکه در روزنامه‌های توده‌‌ای داستان کافکایی می‌نوشت. خود او توضیح جالبی در این زمینه دارد: «ما راستش توده‌‌ای مخصوصی بودیم. من گرچه بعد از انشعاب به حزب #توده پیوستم اما در واقع توده‌‌ای قبل از انشعاب بودم. بعد از انشعاب حزب توده ماهیتش عوض شد، به کلی چیز دیگری شد.» بعد از سکوتی به نشانه تامل و یادآوری می‌گوید «ما از لحاظ سیاسی در خط حزب توده بودیم اما از لحاظ فرهنگی کار خودمان را می‌کردیم. گذشته از این همینگوی و امثال او جزو نویسندگان #چپ آمریکا به حساب می‌آمدند. بعدها من متوجه شدم که به همینگوی یا فاکنر از لحاظ سیاسی نمی‌شد جای خیلی مشخصی داد.»

🖌#رضا_نوری درباره او می گوید:
نجف دریابندری پس از انقلاب، مدتی سردبیر روزنامه «آزادی» متعلق به جبهه دموکراتیک ملی بود، اما عضو رسمی این حزب نبود. با اشغال سفارت آمریکا در تهران، این روزنامه هم توقیف و نجف دریابندری کاملاً خانه‌نشین شد. در زمان جنگ، دو سالی، از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷، به قصد مهاجرت به آمریکا سفر کرد. جنگ که تمام شد به ایران بازگشت و دوباره مشغول نوشتن و ترجمه شد. در دهه ۱۳۷۰، ترجمه کتاب‌های مهمی مثل «گور به گور» از فاکنر، «بازمانده روز» از ایشی گورو و «پیامبر و دیوانه» از جبران خلیل جبران را منتشر کرد. همچنین در سال ۱۳۷۶، از نامزدی محمد خاتمی، روحانی اصلاح‌طلب در انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران حمایت کرد: «در هر دو دوره به خاتمی رأی دادم.» در کنار کار حرفه‌ای ترجمه و نوشتن، یک دوره به طور جدی به کار عکاسی نیز پرداخت. نقاشی هم می‌کرد و بارها پرتره محمد مصدق را کشیده بود: «خود مصدق را هرگز ندیده بودم.»

🖌#سرگه_بارسقیان، پژوهشگر تاریخ می گوید:
او در اداره انتشارات شرکت نفت آبادان بود که روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ خبر کودتا و سقوط دکتر محمد مصدق را شنید؛ توفان کودتا اما هفت ماه بعد با افشای شبکه افسران حزب توده به آبادان و دریابندری رسید: «عضویت در حزب توده و در دادگاه هم اتهاماتی مثل خیانت به کشور، جاسوسی برای خارجی و از این قبیل را به ما تفهیم کردند.» حکمش اعدام بود که بعد تبدیل به حبس ابد شد؛ «یک سال در {زندان} آبادان بودم. بعد ما را بردند به دادگاه. دادگاه دسته‌جمعی بود. ما یک گروه ۱۱ نفره بودیم. بعداً که ما را محکوم کردند باز هم به زندان احمدآباد فرستادند. یک سال اینجا بودیم و بعد ما را بردند تهران.» ۵ ماه پس از انتقال به زندان لشگر زرهی تهران، از دادگاه با یک درجه تخفیف به ۱۵ سال حبس محکوم می‌شود. پس از تحویل به زندان قصر، یک سال را هم در این زندان می‌گذراند که بعد از آن به حکم حبس بلندمدت خود اعتراض می‌کند که نتیجه این اعتراض صدور حکمی چهارساله برای نجف دریابندری است و بنابراین چند ماه بعد از زندان آزاد می‌شود. او از روزی که به زندان افتاد تا پایان عمر با #حزب_توده تماسی نداشت.

🖌استاد #محمدعلی_موحد در وصف او
از تعبیر شاعر بزرگ، #نظامی، بهره برد: «کباب از ران خود خورده» و «آدمی است خودآموز به معنی خودآموخته، خود استاد خود بوده، خود کِشته و خود دروده.» (شب نجف دریابندری در شب‌های بخارا، سوم اردیبهشت ۹۳) بسیار کشت و دیگران درویدند و «سرانجام به علت مرگ درگذشت.» (برگرفته از «چنین کنند بزرگان»)

🖌استاد محمدرضا #شفیعی‌_کدکنی:
نجف دریابندری، مصداقِ راستینِ #روشنفکر ایرانی است. سال‌ها قبل، در کلاس درسی در دانشگاه تهران می‌خواستم نمونهٔ قابل قبولی از روشنفکر در ایران مثال بیاورم، با تأمل بسیار بدین نتیجه رسیدم که از نسل قدیم محمدعلی #فروغی و سید حسن #تقی‌زاده و دکتر #تقی_ارانی و از جمعِ زندگان، نجفِ دریابندری را باید یادآور شوم و بعدها، هرگز از این گزینه خویش پشیمان نشدم.

/از تاریخ ایرانی/


عاشقان ایران 💌
@LoversofIRAN