👈دیدار رئیس فرهنگستان، با سفیر تاجیکستان

@LoversofIRAN

⬅️چهارشنبه، بیستم تیرماه ۱۳۹۷، نعمت‌الله امام‌زاده، سفیر جمهوری #تاجیکستان در ایران، به دعوت دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس #فرهنگستان زبان و ادب #فارسی، میهمان فرهنگستان بود.

در آغاز این جلسه دکتر حداد عادل، با خوشامدگویی به سفیر تاجیکستان و اشاره به مشترکات متعدد بین دو کشور و صمیمیت و یکدلی میان مردم دو کشور افزود: با توجه به اینکه در چندسال اخیر روابط دو کشور آن گرمی سابق را نداشته است (به دلیل پاره ای اختلاف های سیاسی) همۀ ما باید تلاش کنیم که مجدداً روابط #ایران و #تاجیکستان به همان سطح سابق و حتی بالاتر برگردد.

وی در ادامه گفت: خوشبختانه در این سه سال اخیر رابطۀ زبانی و ادبی ما با کشور تاجیکستان قطع نشد. سه سال پیش که من به مناسبت همایشی که در دوشنبه برگزار شد و بعد از آن هم همایش #میرسید_علی همدانی به تاجیکستان سفر کردم، تصمیم گرفتیم پژوهشگاه فرهنگ فارسی ــ تاجیکی را بازگشایی کنیم که آقای قریبی در آنجا مشغول هستند. این پژوهشگاه در این مدت و با وجود محدودیت‌های بسیار، کارهای ارزشمندی را به انجام رساند و کتاب‌های سودمندی را به‌صورت دوخطه، یعنی هم به #خط_فارسی و هم به خط #سیریلیک، ‌منتشر کرده است.

پس از آن نعمت‌الله امام‌زاده، سفیر تاجیکستان در ایران،‌ با اشاره به فعالیت‌های پژوهشگاه فرهنگ فارسی ــ تاجیکی در تاجیکستان اظهار کرد: من با تمام فعالیت‌های آقای #قریبی و این پژوهشگاه آشنا هستم و آن‌ها را پیگیری می‌کنم.

وی در ادامه با اشاره به پیوندهای فرهنگی میان دو کشور با خواندن شعری افزود: آب اگر صد پاره گردد باز با هم آشناست! و هیچ سدّی نمی‌تواند جلوی این یکپارچه گشتن را بگیرد. مشترکات فرهنگی و تاریخی و بالاتر از همه زبانی باعث ایجاد این یکپارچگی است. تاجیکستان در تمام این سال‌ها که تحریم‌های کشورهای غربی و به‌خصوص امریکا علیه ایران وضع شده است هیچ‌گاه طرف‌دار این‌گونه رفتارها نبوده و ما همیشه تلاش می‌کنیم که در تمام بخش‌ها همکاری‌های خودمان را گسترش دهیم، چرا که پیشرفت شما را پیشرفت کشور خود می‌دانیم.

این دیدار صمیمانه با حضور دکتر محمد دبیرمقدم، معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان، دکتر محمدرضا نصیری، دبیر فرهنگستان، #حسن_قریبی، رئیس پژوهشگاه فرهنگ فارسی ــ تاجیکی، آزاده جلالی، کارشناس روابط بین‌الملل فرهنگستان، و مرتضی قاسمی، سرپرست روابط‌عمومی برگزار شد.از @hassangharibi
http://www.apll.ir/wp-content/uploads/2018/07/X250497-800x480.jpg
http://www.apll.ir/?p=2970


@LoversofIRAN

جشنوارهء بین‌المللی فارابی

دکتر #صفر_عبدالله، استاد تاجیک مقیم قزاقستان و عضو پیوستهء فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ امروز یکشنبه، هفتم بهمن ۱۳۹۷، در جشنوارهء بین‌المللی فارابی، موفق به کسب مقام #پژوهشگر_برتر حوزهء #ایران‌شناسی شد!
این موفقیت را به استاد عزیز و دوست نازنینم دکتر صفر عبدالله تبریک عرض می‌کنم.
بر آنم که این بیت #حافظ زبان حال او باشد:
از آن به دیر مغانم عزیز می‌دارند
که آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست!
#حسن_قریبی
https://t.me/hassangharibiا

دوباره، می‌سازمت، وطن!

وقتی #القاص_میرزا، پسر #شاه_اسماعیل_صفوی عصیان کرد و به تحریک #عثمانی به #ایران لشکرکشید؛ با سپاه برادرش #شاه_تهماسب رو در رو شد که باقی ماجرا به تاریخ مربوط می‌شود!
اما بخش جامعه‌شناسی ادبی این رویداد، آن است که در هر دو لشکر قو‌ّالان و نقّالانی بودند که برای هم از #شاهنامه رجز می‌خواندند و به چیزی فخر می‌کردند که منظور نظر #فردوسی بود!
در #تاجیکستان، در اوج روابط سرد و ملایم سیاسی با ایران، در مراسم گشایش #نیروگاه_برق_راغون (نوامبر ۲۰۱۸) که با حضور شرکت‌های سازنده، از جمله پیمانکاران ایرانی برگزار شد؛ مقرر شده بود شعر بانو #سیمین_بهبهانی، به عنوان سرود نمادین این اتفاق مبارک، به تکرار از رسانه‌های تاجیکستان پخش شود:
#دوباره_می‌سازمت_وطن
اگرچه با خشت جان خویش
ستون به سقف تو می‌زنم
اگرچه با استخوان خویش
این شعر را چند خوانندهٔ حرفه‌ای با گرایش‌های مختلف اجراکرده‌اند. برخی با تأکید بر «دوباره» و برخی با تکیه بر «می‌سازمت»؛ اما به نظر می‌رسد در تاجیکستان، با توجه به سرگذشت تاجیکان در عصر جدید، هستهٔ اصلی این چکامه، واژه #وطن در شعر فارسی است!

از #حسن_قریبی @hassanghari

@LoversofIRAN

👈چند واژه و اصطلاح در فارسی تاجیکی!

#تاجیکی

⬅️ از کانال #حسن_قریبی
/ @hassangharibi/
هرگاه صحبت از تقویت زبان‌معیار در #تاجیکستان می‌شود، نام استاد #صدراالدین_عینی و نقش او در زنده‌ نگاه داشتن #زبان #فارسی #تاجیکان، در دوران #شوروی، در ردیف نخست قرار می‌گیرد.

واژه و ترکیب‌های زیر از واژه‌نامهٔ کتاب "جلادان بخارا" اثر استاد #عینی (به کوشش دکتر #مصطفی_باباخانی، نشر آرو‌َن، تهران ۱۳۹۷) انتخاب شده است، با این توضیح که اصل داستان در سال ۱۹۱۸، یعنی یکسال پس از انقلاب سوسیالیستی اتفاق افتاد و در سال ۱۹۲۰ نوشته شد؛ اما علی‌رغم آن همه مبارزه علیه زبان فارسی در آن هفتاد سال، این واژگان و نمونه‌های بیشتر آن، همچنان و تا اکنون میان #تاجیک های #تاجیکستان و #ازبکستان رواج دارد که راوی بی‌نتیجه بودن آن ترفندها در #فرارودان ( #فرارود / #ماوراءالنهر) است:

آدم‌چه: (آدم کوچک، اصطلاحاً کوتوله)؛
آفتاب‌برآ: (مشرق)؛
آوازه: (شایعه)؛
بارشگری: (باریدن برف یا باران)؛
باشِشگاه: (اقامتگاه)؛
بای دادن: (باختن)؛
بچه‌غَر: (حرام‌زاده)؛
بدَرغه: (تبعید)؛
بی‌جاگرد: (ولگرد، هرزه‌گرد)؛
پرتافتن: (افکندن، انداختن)؛
پسخند: (لبخند مسخره‌آمیز، پوزخند)؛
تماشابین: (تماشاچی)؛
تَه‌خانه: (زیرزمین)؛
حال‌دان: (آگاه، باخبر)؛
خلاجا: (مستراح)؛
خودازخود: (خود‌به‌خود)؛
دارَم: (ثروتمند، دارا)؛
دعواگر: (شاکی، مدعی)؛
رفت‌و‌آی: (رفت‌و‌آمد)؛
رویاندن: (وصول کردن، ستاندن)؛
روی‌خط: (فهرست، سیاهه، لیست)؛
زَهیدن: (تراویدن، تراوش کردن)؛
سر دادن: (رها کردن)؛
سر شدن:(آغاز شدن)؛
سوادناک: (با سواد)؛
شاریدن: (جاری شدن)؛
شناندن: (نشاندن)؛
شوره‌پشت: (اوباش، فرومایه)؛
عهده‌نابرآ: ( بی‌لیاقت، بی‌دست‌و‌پا)؛
کاسه‌خانه: (حدقه)؛
کاهاندن: (عذاب‌دادن)؛
کفاندن: (پاره کردن، شکافتن)؛
کم‌نما: (کم‌پیدا)؛
کُنده‌لنگ: (اُریب)؛
گپ خوردن: (سکوت کردن)؛
گرفت‌و‌گیر: (مؤاخذه؛ بازپرسی)؛
گسیل‌کردن: (بدرقه کردن)؛
گمان‌بر: (مظنون)؛
گهواره‌بخش: (ناف‌بُر، دختر و پسری را از بدو تولد به نام هم کردن)؛
مدار: (تاب‌و‌توان)؛
مزه‌ناک: (بامزه)؛
مُهرانه: (مبلغی که برای مهر کردن اسناد پرداخت شود)؛
میان‌سرای: (راهرو بزرگ، لابی، کریدور)؛
نام برداشتن: (مشهور شدن)؛
نام‌بر شدن: ذکر شدن، عنوان شدن)؛
نقشین: (تقش‌و‌نگاردار)؛
نگاه‌و‌بین: (پرستاری، مراقبت)؛
نو‌کار: (تازه‌کار)؛
وزنین: (سنگین)؛
هنگامه‌طلب: (ماجراجو)؛
هوا دادن: (پرتاب کردن)؛
یازاندن: (دراز کردن)؛
یکجایه: (باهم، متحد)؛
یله: (گشاد، باز).



@LoversofIRAN

چندی بریخت بر سر ما اخگر
چندی خلاصه همین طور...

معمولاً وقتی دکتر #صفر_عبدالله به ایران می‌آید با دکتر #دادبه به دیدار استاد #فریدون_جنیدی می‌رویم.
در آذر امسال (۹۸) سروده‌ای از گذشته‌های خود را صمیمانه برایمان زمزمه کرد که ثبت کردم و اجازه نشرش را گرفتم.
فاخر است.

#حسن_قریبی
@hassangharibi

چندی بریخت بر سر ما اخگر
چندی خلاصه همین طور...

معمولاً وقتی دکتر #صفر_عبدالله به ایران می‌آید با دکتر #دادبه به دیدار استاد #فریدون_جنیدی می‌رویم.
در آذر امسال (۹۸) سروده‌ای از گذشته‌های خود را صمیمانه برایمان زمزمه کرد که ثبت کردم و اجازه نشرش را گرفتم.
فاخر است.

#حسن_قریبی
@hassangharibi

👈در ستایش بانوی دانشمند #بدرالزمان_قریب که از میان ما پرکشید.روانش شاد،نامش جاودان


✍ نوشته #حسن_قریبی

⬅️برای سلبریتی نجیب، دکتر بدرالزمان قریب

خانم دکتر قریب، تحصیل‌کردهٔ دانشگاه‌های پنسیلوانیا، میشیگان و هاروارد، عضو پیوستهٔ #فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پژوهشگر، استاد دانشگاه و حتی از اهالی شعر و شاعری است که البته در محافل علمی داخل و خارج، او را به عنوان "سُغد‌شناس" بزرگ معاصر می‌شناسند که سرآمد کارهایش فرهنگ_سُغدی است.

سال‌ها پیش وقتی از او پرسیده شد که چرا ازدواج نکردید؟
جواب داد: «نشستم فرهنگ سغدی را بنویسم، سرم را بلند کردم دیدم هفتاد سالم شده»!

اگر بگویم عاشق ایران است حشو زائد است.
همین قدر بگویم با اینکه همیشه خندان است یک بار ‌اخم نیمه‌اش را دیدم، و آن وقتی بود که برایش یک غزل خواندم که بیت آخرش این بود:

بیهوده فکر آتش و پرهای سیمرغید؛
کبریت‌های رستم این ماجرا خیس است!

خنده‌های مخصوص خود را با اخم در آمیخت و گفت:
«قشنگ بود ولی با رستم_من شوخی نکن» ...
خانم دکتر ژاله آموزگار هم بود. برگشت و به او گفت:
«بد می‌گم خانوم دکتر؟ بهش می‌گم با رستمِ من شوخی نکن، رستم یعنی ایران!»

#سغد سرزمینی از تمدن بزرگ #ایران_باستان است و اکنون نام ولایتی در #تاجیکستان امروز که میراث‌دار فرهنگ ایرانی و ایران فرهنگی، با زبانی از شاخهٔ #زبان‌های_ایران_شرقی است.

اوایل دههٔ نود به مناسبت شرکت در همایش استاد رودکی، با چند تن از مدعوین از جمله دکتر اصغر_دادبه، گذرمان به دانشگاه پنجکِت تاجیکستان افتاد، شهری در کنار خرابه‌های سغد باستان...

یک یک ما را به جمع معرفی کردند و همه صحبت کردیم. جلسه‌ای دوستانه در جمع استادان و دانشجویان بود و در نوبت پرسش و پاسخ از من سراغ احوال خانم دکتر قریب را گرفتند.

جواب دادم من قریبی هستم و ایشان قریب، ما نسبتی با هم نداریم اما از حُسن اتفاق، من هم از فرهنگستان می‌آیم و از حال ایشان باخبرم شکر خدا حالشان خوب است.

اینکه او را می‌شناختند و حالش را می‌پرسیدند نشانه‌ای از قدرشناسی و قدردانی آنها بود.

این قبیل خاطرات زیاد است اما ارتباط خدمات بانوی سُغد‌شناس به مشترکات ایران بزرگ فرهنگی، از ابتدای این یادداشت مرا به یاد این بیت معروف از ابویعقوب خریمی، شاعر ایرانی‌نژاد قرن سوم انداخته است که با زبان بیگانه(عربی) خود را اینچنین معرفی می‌کند:

«اِنّی ا‌ِمرءٌ من سُراةِ الصُغدِ البَسَنی
عِرق الاعاجمِ جـلداً، طیّبَ الخبر»
(من مردی از بزرگان سُغد هستم
و رگ و پوستم از نژاد پاک ایرانی ست)



عاشقان ایران❤️
@LoversofIRAN

#ناتالیا_ساپریکنا، آهنگساز، پیانیست و هنرمند اکراینی،‌ در دوران سالمندی به قصد فارسی‌آموزی ساکن تاجیکستان شده‌ بود.
وی که مسلط به چند زبان رایج دنیاست در مدت اقامت خود چندین نوبت به دفتر من آمد تا متن شعرها را با تلفظ فارسی امروز ایران تطبیق دهد.
پرسیدم این شعر‌ها را به چه نیت می‌آموزی؟
اشاره به تلفن همراهم کرد و گفت نوار گیرید (فیلم بگیر)...
پاسخش این چنین از کار درآمد همراه با ترجمهٔ موزیکال فرانسوی...
البته با مسئولیت خودش!!

#حسن_قریبی
@hassangharibi