«خروس زری پیرهن پریِ» احمد شاملو؛
نوشته، ترجمه یا بازنویسی؟

✍️ فرهاد نظری

قضیه از این قرار است که پارسال تصادفاً در میان کتاب‌هایم چشمم به کتابی افتاد به نامِ «خروسک تاج طلایی» چاپ مسکو. نظرم جلب شد. کمی وارسی‌اش کردم، متوجه شدم که متن این قصه شبیه قصهٔ معروفِ «خروس زری پیرهن پری» شاملو است. اینها را با هم مقابله کردم و فهمیدم که شاملو، قصهٔ «خروسک تاج طلایی» را بازنویسی کرده و به نام «خروس زری پیرهن پری» درآورده است.
فرشید مثقالی هم نقاشی‌های «خروس زری پیرهن پری» را بر اساس نقاشی‌های یوگنی راچیف در قصهٔ «خروسک تاج طلایی» کشیده است.

بخش‌هایی از یادداشت من در مجلهٔ تجربه:

«بیشتر هم سن و سال‌های من، قصۀ خروس زری پیرهن پری «نوشتۀ احمد شاملو» را خوانده یا شنیده‌‌‌اند. اصل این قصه، یک افسانۀ عامیانۀ روسی است که آلکسی نیکولائویچ تولستوی (۱۸۸۳ ـ ۱۹۴۵م) در دورۀ شوروی آن را با عنوانِ Петушок-золотои‌ гребешок (خروس شانه/تاج طلایی) بازنویسی کرد. در شوروی ترجمه‌هایی از این قصه به زبان‌های دیگر هم صورت گرفته است. من دست کم به سه ترجمۀ فارسی، انگلیسی و هندی از این قصه دست یافتم. ترجمۀ فارسی این قصه با عنوان خروسک تاج طلایی و ترجمۀ انگلیسی آن با عنوان Cock stay-at-home with the crimson comb: [a Russian folk tale] توسط انتشارات Malish  در مسکو و ترجمۀ هندی این قصه هم با عنوان The Red Wattled Rooster منتشر شده است.
[...] به هر حال این قصه، مسلماً نوشتۀ احمد شاملو نیست و از ظاهر امر بر می‌آید که شاملو ترجمۀ فارسی این قصه را ـ که با عنوان خروسک تاج طلایی در مسکو منتشر شده ـ دیده و پسندیده و درصدد برآمده خودش روایت دیگری از این افسانه با نام خروس زری پیرهن پری عرضه کند. خروس زری پیرهن پری تا کنون بارها چاپ شده؛ کتاب صوتی‌اش درآمده و نمایش‌های موزیکال متعددی از آن روی صحنه رفته است. این قصه نخستین بار توسط انتشارات نیل و با نقاشی‌های فرشید مثقالی در اواخر دهۀ چهل شمسی (حدود شش سال بعد از انتشار خروسک تاج طلایی در مسکو) چاپ شد [ادامه دارد]».

متن کامل این یادداشت را در #مجله_تجربه (شماره ۲۲، شهریور ۱۴۰۲) بخوانید.

#خروس_زری_پیرهن_پری
#احمد_شاملو
#خروسک_تاج_طلایی
#آلکسی_تولستوی
#یوگنی_راچیف
#فرشید_مثقالی
#مجله_تجربه
#نقد_ادبی

https://www.instagram.com/p/CwYJkPatf0D/?igshid=NjZiM2M3MzIxNA==