پپیله باخم بی ولیکن هات و چی
نشونه داخم بی ولیکن هات و چی

دلم خوش بی و ترچه پا نهاتا
هفاره آخم بی ولیکن هات و چی

#مهدی_زینی

پپیله= پروانه
داخ =داغ بندگی و مملوک بودن

ترچه =صدای بر خورد کفش و زمین . همچنین صدای پچ پچ آهسته
هفاره = نگرانی . آه درون
آخ = آه

صدای مردم لک
https://t.me/lakvahid

سوزه چوی زیله سوزه ی چمنی
گردن چوی مینای برف بهمنی
کلک چوی ساقه ی دار نو نهال
سوزه چوی گرین لیلای سر وه نی

#مهدی_زینی

صدای مردم لک
https://t.me/lakvahid

مبافم شوقم ار تمدار عشقت
گری پیچم من ار هر تار عشقت
بهی هر کس منا تا دس بکیشم
و مردن هم نهم انکار عشقت

#مهدی_زینی

دو گیست مار قیطونه و دینم
شفا دیرن وِ حیرونه و دینم
بدن خرمای نازک پوسِ قضبه
عرخت شیره سیلونه و دینم

#مهدی_زینی

و دمه دوسی , منی مالت کرد
ای دشمن بدتر گاله گالت کرد
ای نوم قور تنگ , چال زنجکت
دلِ نیفه گیو , زنی چالت کرد

#مهدی_زینی

اگر یاخی بویی ای دومته مارم
تو ساقی بُی نماز ار جومته مارم
اگر چی دولنه روح اج بدن بای
و هر تک تا مپشگم نومته مارم

#مهدی_زینی

دلی بشگی رفو هر گس نماوا
حریر ار دویک زر گن رس نماوا
هزاری بشگنی بازار نومم
طلا خالص و دم کس مس نماوا

#مهدی_زینی

بنی برو

لکم ار مال کس توره نمویرم
دُزی فرهنگ کس نمایه ویرم
ولیکن هر کسی رسمم چپاو کی
نمامه پرس و او هم نایه سویرم

#مهدی_زینی

تو جانانی ولیکن جان کهنه
عزیزی بهتر از جان دارم اکنون
روم تا بینم او را در  نهانی
تو را رندانه حیران دارم اکنون

مهدی_زینی

مناجات نامه ی لکی

خدایا و نومت و راز وجود
و زار زمینت وٓ حال سجود
خدایا و روحی گ ای خاک و گل
خلاتت کردیم و نومت نایه دل
خدایا و زلفل چویرت قسم
و هر صو نشه ی حویرت قسم
قسم و گلگشت گنجل هسل
گونِ پر درک بگرتی بخل
خدایا و شاقه کوگلت قسم
نشونی چُک ار چُک روگلت قسم
خدایا و داک کلل وخد جنگ
و اشگار زخمی شویکه روژ تنگ
خدایا و هاتن کلو پاکرت
تمل اج تملی وژ جیا کرت
خدایا و آهی گ آگروشه
و برگ یتیمی گ چاره رشه
و اهورایی بو ملهو قسم
و نازش عاشقل مونگه شو قسم
خدایا و دس خط وهار و وارو
و امرت مکیشن گل گله زارو
و برگ ژارل ای صد جا رفو
و هاوار یا حق شو تا صو کپو
خدایا و آوِ شومن پیریزل
ورینجه رسقال ای گن پیریزل
خدایا مگیرم و درگا برزت
دلم فری ده اج ترس و لرزت
خدایا برسن هویرت هر و دو
سرنگرا بیم ار پا بنار شو
وژت خو مزانی بی هنارسم
و یدالله هیت تو بگر دسم
خدایا گرره ژو ها ای درینم
هلامات دوزخ ناره ورینم

#مهدی_زینی

حیا که ساج مردم کم بنی دار
ننر آگر تو چخ چیلک و خلوار
بلیز ار بو بلاچی دوزخیکه
مکیشیتی کُنٍک نافاتِ مژ دار

#مهدی_زینی

و اورمون گیست بکه مکیسم
تا بنمی ژیر سو شو راحت بیسم
بزران بزران نیم دری طلا
مونگت نیشو ده ار گوشه قلا

#مهدی_زینی

صدای مردم لک
@lakvahid

مناجات نامه ی لکی

خدایا و نومت و راز وجود
و زار زمینت وٓ حال سجود
خدایا و روحی گ ای خاک و گل
خلاتت کردیم و نومت نایه دل
خدایا و زلفل چویرت قسم
و هر صو نشه ی حویرت قسم
قسم و گلگشت گنجل هسل
گونِ پر درک بگرتی بخل
خدایا و شاقه کوگلت قسم
نشونی چُک ار چُک روگلت قسم
خدایا و داک کلل وخد جنگ
و اشگار زخمی شویکه روژ تنگ
خدایا و هاتن کلو پاکرت
تمل اج تملی وژ جیا کرت
خدایا و آهی گ آگروشه
و برگ یتیمی گ چاره رشه
و اهورایی بو ملهو قسم
و نازش عاشقل مونگه شو قسم
خدایا و دس خط وهار و وارو
و امرت مکیشن گل گله زارو
و برگ ژارل ای صد جا رفو
و هاوار یا حق شو تا صو کپو
خدایا و آوِ شومن پیریزل
ورینجه رسقال ای گن پیریزل
خدایا مگیرم و درگا برزت
دلم فری ده اج ترس و لرزت
خدایا برسن هویرت هر و دو
سرنگرا بیم ار پا بنار شو
وژت خو مزانی بی هنارسم
و یدالله هیت تو بگر دسم
خدایا گرره ژو ها ای درینم
هلامات دوزخ ناره ورینم

#مهدی_زینی

صدای مردم لک
@lakvahid

خدایا عاشقم عاشق تِرم که
درینم سرده بو چوی آگِرم که
اگر موشی گ عاشق لیوه خاصه
م تسلیمم پریشون خاطِرم که

#مهدی_زینی

صدای مردم لک
@lakvahid

شوان تا و صو روژه مشمارم
هر روژی صد گِل گیونه مسپارم
ترسم وصل تو وَخدِ مرگم بو
تونیش چوی مَردِم باینِی دیارم

#مهدی_زینی

صدای مردم لک
https://t.me/lakvahid

‍ داوات مشگهdâowât mashga.مشگه(مشگ)وسيله اي است ساخته شده از پوست بز یا گاو براي زدن ماست تا دوغ وكره از آن بگيرند.هنگام سر بريدن بز پوستش را طوري مي كنند كه پاره نشود. پوست کندن، سه نوع است: دست کن dast kan ،گا تليش gâtelish وخرگوش كَنkhargôsh kan .اگر پوست را برای مشگ، خيک يااز اين گونه وسايل لازم داشته باشند آن را دست کن می کنند.در این روش سعی می شودپوست را همانند پیراهنی جلو بسته از بدن گوسفند جدا کنند.برای این منظور از ناحیه ی زیر دنبه یا دم کوتاه گوسفند با چاقو سوراخی ایجاد می کنندتا از آن ناحیه دست به همه ی نقاط زیر پوست برسد وبا ضربه زدنهای آهسته پوست را از گوشت جدا می کنند.در نهایت زنان روستايي پوست رابه صورت زيردباغي مي كنند.
ابتدا همه ي موهاي بيرون پوست راجدا مي كنند.سپس آنرا وارونه مي كنند تا چربي ،گوشت يا مواد زايد داخل پوست را از آن بزدايند،بطوريكه هيچگونه ماده ي اضافي غير از پوست نداشته باشد.پوست را با تانن در خت بلوط (جَفت)ومواد دیگر آماده ی بهره برداری می نمایند.
وقتی که مشگ آماده شد،در اولين روز استعمال پارچه ی رنگارنگی روی سه پايه ومشگ می اندازند.عموما يک عدد گل بندی مورد استفاده قرار می گيرد.همه ی زنان ودختران آبادی جمع می شوندومقداری آجيل شامل نخود وکشمش وگندم برشته ومويز ونقل و...بين حاضرین تقسيم می شود.زنان آبادی تا چند روز حق ندارند سر خود را بشویند چون بر(حاصل مشگ زنی)مشگ عروسی شده اثر گذار است.چنانچه کسی اين کار را انجام دهد بايد منتظر مقابله به مثل باشد.
در روش گاتلیش چون به پوست احتیاجی نیست وگاه ممکن است که آن را بفروشند،پوست را از میان دوپای حیوان تا محل برش گردن با چاقو می درند وبه ترتیب پاها ودستها وسپس بقیه ی بدن تا پوست کنده شود.
در روش خرگوش کن پوست را از وسط سینه چاک زده ودو سر آن را می گیرند و آنقدر می کشند تا پوست از ناحیه ی سر از بدن جدا شود. این روش مختص جانورانی است که جثه ای کوچک همچون خرگوش دارند.

#مهدی_زینی

صدای مردم لک
https://t.me/lakvahid

‍ «پاییز»

هر اج روژِ از ل خم واره پاییز
خُئا پاشِ دلِ زیم داره پاییز
وتم بارکوله بسدی چیِ گِ دیر نای
اما زویتریهات ئی دواره پاییز
ئیوار ل، دِل تنگی مایه سراخت
ئجه جا گِ دریژ شوگاره پاییز
وه هر جا ولگِ سوز ئو ئاشقِیِ که
ئه را هُشگا کری چل کا ره پاییز
وه سه ر سوزی وها رل بی ، زمُنی
ئیسه ئاشق بیه ئو بیماره پاییز
هزار رنگ دیری ئو نقاشِ دشده
وه ئی نقشه، رنگین کرداره پاییز
ئنو دارل، وه پاییز بد گُمونن
گِ بُخدُم تالِیه ، بیچاره پاییز
اگر سروی بچو سیران کری باخ
وه می اج خُین رز، جُم داره پاییز


#مهدی_زینی

صدای مردم لک
@lakvahid

‍ ار برزی گرین ، مینگه ی هوارترک
مونگ نومی دی ،خیاطه پلک

چو حویر مدروشیا ، کوگ کت و مل
خیار گل و نوک ،شکوفی سر چک

ار گوشه ی داوار ، شُئله کیشیتیِ
جفدی سویره گل، گیسیاتیر نارک

داوار رِنگ کریا، دوازه تخته
کل گلنگ کاری ، سر تویل ئو گوشک

چیت قایر بگ ، بن رنگ لکی
لامردو رنگین ، تفنگ سر پورک

دسیاو پرچ و پاک ، مشگه  و دارا
کری سرد و سر ، ماس چوی کوچک

ساج ار سر گوئر ، هیزمِ بلی
آرد تازه هر ، نونئل تونک

کیبانو و فر ، سوزی  عرعرین
ار سر سرون ، لرزانه و لچک

کلاش سقری ، شاوال هفته چرخ
گلونی گل گل ، رنگ ئو رنگ فوتک

میمو مچریای ، و چیم ئو و برم
جومی و دسا ، ویراو حونک

دلم فر گرتی، چوی جره بازی
و بال خیال ، چی کتیی لارک

#مهدی_زینی

     
صدای مردم لک
https://t.me/lakvahid

موسیقی کار در فرهنگ لکی
:برنج كوبيدن:
در گذشته درنقاطي از لرستان از جمله دشت الشتر برنج كاري مي شد بطوري كه اگر كسي از بلندي ها به اين دشت مي نگريست آن را همانند آيينه اي هزار تكه مي ديد كه آب كرت هاي برنج كاري نور را منعكس مي كرد. هنگام برداشت برنج بعد از اينكه به وسيله ي گِره برنج را از شلتوك جدا مي كردند براي اينكه پوست آن كنده شده وكاملاً سفيد شود آن را در سيركو مي ريختند و با ميركو مي كوبيدند. اين كار بوسيله ي گروههاي اعم از زن و مرد به شكل گروهي انجام مي شد و افراد اشعاري را مي خواندند كه هر گروه يك مصراع از ابيات را مي خواند به طوري كه ضربه هاي وارد شده بر سيركو با ريتم خواندن اشعار مناسبت داشت.چنانچه كسي در خواندن اشعار خطا مي كرد نظم وريتم برنج كوبي به هم مي خورد وچه بسا افرادي هم زخمي مي شدند. در زير بعضي از اين اشعار را مي آوريم:
برنج بكوم شش باروتايي داوات براكم اِ هواريره ماي
اِ كر بكوتان تا تنير داخه
اِ دت وِلِم كه بچمه اِ راخه
هاي هويي برنج كويي
برنج خاوه كيلي شش قاوه
برنج دوره شرو وزوره
برنج كشگو وژونو بخدو
برنج گُل سي مالمو هار ور دي

#مهدی_زینی_چپرا

صدای مردم لک
@lakvahid