📖 #پرتو_ساقی_ج_۱
🗞 #جامع_احادیث_مثنوی
🖊 #پروفسور_دکتر_کاظم_محمدی

[١٣٩]
اوّل آن‌کس کاین قیاسک‌ها نمود
پیش از انوار خدا ابلیس بود
گفت نار از خاک بی‌شکّ بهتر است
من ز نار و او ز خاک اکدر است
#د١_ب٣۴٠٣_٣۴٠٢
(ب٣٣٩٧_٣٣٩٨ در مثنوی معنوی چاپ انتشارات نجم کبری)
* * *
مجتهد هر گه که باشد نص‌شناس
اندر آن صورت نیندیشد قیاس
د٣، ب٣۵٨١
🗞️أوّل من قاس إبلیس، قال:خلقتَنِی مِن نار وَ خَلَقتَهُ مِن طینٍ. ١
نخستین کسی که دست به قیاس زد ابلیس بود که گفت: مرا از آتش و آدم را از گل آفریدی.
🗞️وَ عَنْ جَعفَر بْنِ محمَّدٍ(ع) أنّهُ قالَ نَهَی رَسولُ اللهِ(ص) عَنِ الحُکمِ بِالرّأیِ وَ القیاسِ وَ قالَ إنّ اوّلَ مَن قاسَ إبلیسُ وَ مَنْ حَکَمَ فی شَیءٍ مِنْ دینِ اللهِ بِرَأْیِهِ خَرَجَ مِنْ دینِ اللهِ. ٢

📘📘📘 📘📘📘
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١- جامع البیان العلم و فضله، ص ٣۴٢.
٢- مستدرک الوسائل، ج١٧، ص٢۵٢.

🆔 @konje_ahle_del
🆔 @maktoobaat
🆔 @najmekobrapub

📖 #پرتو_ساقی_ج_۱
🗞 #جامع_احادیث_مثنوی
🖊 #پروفسور_دکتر_کاظم_محمدی

[١۴٠]
گفت پیغمبر که هست از امّتم
که بود هم گوهر و هم همّم
مر مرا زآن نور بیند جانشان
که من ایشان را همی بینم بدان
#د١_ب٣۴۶٩_٣۴۶٨

(گفت پیغمبر که: هست از اُمّتم
کُاو بُوَد هم گوهر و هم همّتم
مَر مَرا ز آن نور بیند جانشان
که من ایشان را همی بینم از آن
ب٣۴۶۴_٣۴۶٣ در مثنوی معنوی چاپ انتشارات نجم کبری)
این بیت اشارت دارد به این حدیث:
🗞️عن ابی هریره: أنَّ رسول الله(ص) أتی المقبرةَ، فَقال: السّلام علیکم دارَ قوم مؤمنینَ، و إنّا إن شاء اللهُ بکم لاحِقوَنَ، وددتُ أنا قد رأینا إخواننا، قالوا: أولسنا إخوانَک یا رسولَ اللهِ؟ قال: أنتم أصحابی، و إخوانُنا الّذینَ لم یأتوا بعدُ، فقالوا: کیف تعرفُ مَن لم یأتِ بعدُ مِن أمّتِکَ یا رسول الله؛ فقال:أ رأیتَ لو أنَّ رجلاً له خیلٌ غُرٌّ مُحَجَّلَةٌ بین ظهری خَیلٍ دُهمٍ بُهمٍ، ألا یَعرفُ خَیلَه؛... . ١

🗞️مقریزی در امتاع الأسماع بابی این گونه دارد: «و أما إخباره صلّی الله علیه و سلّم عن قوم یؤمنون به و لم یروه» و در ضمن آن از منابع روایی اهل سنّت شواهدی بر این موضوع آورده است برخی از آن در همین کتاب(پرتو ساقی ج١) آمده است.

📘📘📘 📘📘📘
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١- صحیح مسلم، حدیث۵٨۴.

🆔 @konje_ahle_del
🆔 @maktoobaat
🆔 @najmekobrapub

📖 #پرتو_ساقی_ج_۱
🗞 #جامع_احادیث_مثنوی
🖊 #پروفسور_دکتر_کاظم_محمدی

[١۴١]
گفت پیغمبر صباحی زید را
کیف اصبحت ای رفیق باوفا
#د١_ب٣۵٠۶

(گفت پیغمبر صباحی زید را
کَیفَ اَصبَحت ای صحابی باصفا؟
ب٣۵٠١ در مثنوی معنوی چاپ #انتشارات_نجم_کبری با #اعراب‌گذاری و #کشف_الابیات)
و از جمله‌ی مؤمنان یکی حارثه است. گوش دار:
🗞️روزی مصطفی علیه‌السّلام حارثه را گفت:
کیف أصبحتَ یا حارثه؟ تا حارثه گفت:أصبحتُ مؤمناً حقّاً. مصطفی او را آزمون کرد و گفت: أُنظر ما تقولُ لکلّ حقٍّ حقیقةً فما حقیقةُ ایمانِک یا حارثه؟ از زبان قالب این جواب گفت که: عرفت نفسي عن الدنيا و أسهرتُ ليلي و اظمأتُ نهاری وزأستوی عندی ذهبُ الدّنیا و مدَرها و حجرُها. این نشان صورت بود. از حقیقت جان چه نشان داد؟ گفت: کأنّی أنظرُ الی عرشِ ربّی بارزاً و کأنّی أنظرُ الی أهل الجنّةَ یتزاورونَ و الی اهل النّار یتعاورون.
مصطفی عليه السلام چون این نشان را از او بشنید، دانست که او مؤمن است. گفت: أصبحتَ فالزم. سه بار بگفت: محکم دار و ملازم ایمان باش! این حالت هنوز خود مؤمن مبتدی را باشد، مؤمن منتهی را از ایمان به ایمان دیگر می‌خواند که: یا أیّها الّذین آمنو آمِنوا بالله و رسوله...‌١

ماجرای چشم باطنی و بصیرت معنوی حارثه را بسیاری از منابع و مآخذ صوفیانه با شرح و تفسیر نقل کرده‌اند. ذکر آنها در اینجا به اطاله خواهد انجامید.

📘📘📘 📘📘📘
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١- تمهیدات عین القضات همدانی، صص ٧٠- ۶٩

🆔 @konje_ahle_del
🆔 @maktoobaat
🆔 @najmekobrapub

📖 #پرتو_ساقی_ج_۱
🗞 #جامع_احادیث_مثنوی
🖊 #پروفسور_دکتر_کاظم_محمدی

[١۴٢]
الشَّقیُّ مَن شَقی فی بطن الاُمّ
مِن سِماتِ اللهِ یُعرَف کُلَّهم
#د١_ب٣۵١٩

( الشَّقیُّ مَن شَقی فی بطن الاُمّ
مِن سِماتِ الجِسم یُعرَف حالهُم
ب٣۵١۴ در مثنوی معنوی چاپ #انتشارات_نجم_کبری با #اعراب‌گذاری و #کشف الابیات)
اشاره دارد به این حدیث مشهور نبوی(ص) که فرمود:
🗞️ الشَّقیُّ من شقی فی بطن اُمّه
و السّعید من وُعِظَ بغیره. ١
آدم بدبخت در شکم مادر بدبخت است و سعادتمند کسی است که از دیگران عبرت و بیداری گیرد.
📖 سلطان ولد گوید:
السعید من سعد فی بطن الام
مصطفی فرمود: بشنو لا تلُم
و آن شقی را هم شقاوت مادری است
نیست زبن‌جا عاریه بلک آن سری است٢

📘📘📘 📘📘📘
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١- الکافی، ج٨، ص٧۴.
٢- انتهانامه، ص۴۶.

🆔 @konje_ahle_del
🆔 @maktoobaat
Instagram:
🆔 @najmekobrapub

📖 #پرتو_ساقی_ج_۱
🗞 #جامع_احادیث_مثنوی
🖊 #پروفسور_دکتر_کاظم_محمدی

[١۴٣]
قلعه داری کز کنار مملکت
دور از سلطان و سایه‌ی سلطنت
#د١_ب٣۶۴١

( ب٣۶٣۶ در مثنوی معنوی چاپ #انتشارات_نجم_کبری با #اعراب‌گذاری و #کشف الابیات)
*** *** ***
سایه‌ی شاهان طلب هر دم شتاب
تا شوی زآن سایه بهتر زآفتاب
🗞️مطابق است با حدیث مشهور نبوی(ص) که فرمود:
السلطان ظلّ الله١
پادشاه سایه‌ی خداوند است.
و چند احادیث دیگر با ذکر منابع و مآخذ، رجوع شود به همین کتاب(پرتوساقی، ج١)...

📘📘📘 📘📘📘
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١- تاریخ بغداد، ج١٧، ص٧٢. ادب الدّنیا و الدّین، ص١۴٩.
🆔 @konje_ahle_del
🆔 @maktoobaat
Instagram:
🆔 @najmekobrapub

📖 #پرتو_ساقی_ج_۱
🗞 #جامع_احادیث_مثنوی
🖊 #پروفسور_دکتر_کاظم_محمدی

[١۴۴]
پس به غیبت نیم ذرّه حفظ کار
به که اندر حاضری ز آن صد هزار
#د١_ب٣۶۴۵

( ب٣۶۴٠ در مثنوی معنوی چاپ #انتشارات_نجم_کبری با #اعراب‌گذاری و #کشف الابیات)
ظاهراً این بیت اشاره دارد به مضمون این حدیث شریف نبوی که فرمود:
🗞️وَ قالَ النّبِیُّ(ص)دَعوَةٌ فی السِّرّ تَعدِلُ سَبعینَ دَعوَةً فِی العَلانیةِ. ١
دعا که در پنهان باشد برابری می‌کند با هفتاد دعایی که آشکارا صورت بگیرد.
و دیگر احادیث رجوع شود به همین کتاب(پرتوساقی١)
📘📘📘 📘📘📘
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١- الجامع الصغیر، ج٢، ص١۴. کنوز الحقايق، ص۶٣. بحارالانوار، ج٩٠، ص٣١٢.
#کتاب_باز #کتاب_مفید
🆔 @konje_ahle_del
🆔 @maktoobaat
Instagram:
@najmekobrapub

📖 #پرتو_ساقی_ج_۱
🗞 #جامع_احادیث_مثنوی
🖊 #پروفسور_دکتر_کاظم_محمدی

[١۴۵]
گفت پیغمبر که: اصحابی نُجوم
رهروان را شمع و، شیطان را رُجوم
#د١_ب٣۶۶٢

( ب٣۶۵٧ در مثنوی معنوی چاپ #انتشارات_نجم_کبری با #اعراب‌گذاری و #کشف الابیات)
***
گفت پیغمبر که در بحر هُموم
در دلالت دان تو باران را نجوم
د۶، ب١۵٩۵
بدیهی است که این سخن ابهامی گسترده دارد، زیرا تمام صحابه‌ی پبامبر «هادی» نبودند و بسیاری نیز خود راه به خطا برده و به بی‌راهه رفتند. و از لحاظ عقلی و علمی نیز چندان صحیح به نظر نمی‌آید که پیامبر خدا(ص) یکباره تمام صحابه را اهل هدایت و هدایتگر بداند، چالش‌های صحابه بعد از پیامبر خود گواه این است که به صرف صحابه بودن کسی «ارشاد» نشده و «مرشد» نمی‌باشد، وقوع جنگ‌های جمل، و نهروان و صفّین این معنا را تقویت و تأييد می‌کند. زیرا در یکایک این جنگ‌ها این صحابه بودند که با یکدیگر نزاع و تخاصم می‌کردند. و در صورت صحّت داشتن و سلامت بودن همه، قهراً چنین چیزی محال بود.
🗞️اصحابی کالنّجومِ فبأیّهِمِ اقتدیتم اهتدیتم. رسول خدا( ص) فرمود: یاران من چون ستارگانند، پس به هر کدام اقتدا کنید راهنمایی و هدایت می‌شوید. ١
...
آنچه گفتنی است این که این روایت چنان که «اصحابی» در آن لحاظ شده باشد به طور قطع نمی‌تواند از پیامبر باشد، چه رسول خدا هرگز صحابه را از این بابت که صحابه بودند هادی و نجات‌بخش نمی‌دانست، چه در بین صحابه کسانی بودند که کافر شدند و مولانا به مرتد شدن کاتب وحی در مثنوی اشاره دارد، برخی دیگر توسط خود پیامبر لعن و تکفیر شدند، و برخی هم بعد از پیامبر مشیِ غیر نبی(ص) را اتخاذ نمودند. گروهی هم که از مشاهیر صحابه به حساب می‌آمدند دچار اختلافات ژرف و فاحشی شدند، نزاع‌های داخلی و کشمکش‌های دنیایی برخی‌شان را چنان در هم آمیخت که از خدا و پیامبر و دین برای آنان جز نامی باقی نماند. تا جایی که دربرابر امام علی(ع) که وصی رسول(ص) بود ایستادند و شمشیر کشیدند، جنگ‌های صفین و جمل و نهروان به پا کردند، با این همه چسان می‌توان به این اعتقاد گرایید که صحابه همه عدولند و موجّهند و تاسّی به هر کدام از ایشان راه یافتن به حقیقت اوست؟! و این نیز هست، مگر همه‌ی صحابه درخششی ستاره‌وار در عرصه‌ی دین و توحید داشتند که گرایش به ایشان اهتدا محسوب گردد؟!....

📘📘📘 📘📘📘
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١- الکنوز الحقايق، ص١٣. اللمع السراج، ص١٢٠. بحارالأنوار، ج٢٣، ص١۵۶و١۶۴. و...


#کتاب_باز #کتاب_مفید
🆔 @konje_ahle_del
🆔 @maktoobaat
Instagram:
@najmekobrapub

📖 #پرتو_ساقی_ج_۱
🗞 #جامع_احادیث_مثنوی
🖊 #پروفسور_دکتر_کاظم_محمدی

[١۴۶]
تخت دل معمور شد پاک از هوا
بر وی الرّحمن علی العرش استوا
#د١_ب٣۶٧١

( ب٣۶۶۶ در مثنوی معنوی چاپ #انتشارات_نجم_کبری با #اعراب‌گذاری و #کشف الابیات)
این بیت اشاره به احادیثی دارد که قلب مؤمن راستین را به منزله‌ی عرش خداوند دانسته، و یا آن‌را خانه‌ی خداوند تلقّی نموده است. در روایتی بین قلب مؤمن و قلب عارف تفاوت قائل شده‌اند و در سخنی از امام محمّد غزّالی هست که قلب مؤمن محلّ آمد و شد فرشتگان به حساب می‌آید. ابن عربی نیز در الفتوحات خود بابی تحت عنوان: «القلب عرش الرّحمن» دارد که مباحث قابل توجهی را در این خصوص مطرح نموده است.
📃 القلب هو بیت الرّب. ١
📃 القلب بیت هو منزل الملائکة و مهبط أثرهم و محل استقرارهم. ٢
📘📘📘 📘📘📘
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١- البحر المدید فی تفسیر القرآن، ج١، ص١۶٣.
٢- احیاء علوم الدّین، ج١، ص٨٢.


#کتاب_باز #کتاب_مفید #کتاب_خوب
🆔 @konje_ahle_del
🆔 @maktoobaat
instagram:
@najmekobrapub

📖 #پرتو_ساقی_ج_۱
🗞 #جامع_احادیث_مثنوی
🖊 #پروفسور_دکتر_کاظم_محمدی

[١۴٧]
نار خصم آب و فرزندان اوست
هم‌چنان که آب خصم جان اوست
آب آتش را کُشد زیرا که او
خصم فرزندان آب است و عدو
#د١_ب٣٧٠٢_٣٧٠١

( ب٣۶٩۶ در مثنوی معنوی چاپ #انتشارات_نجم_کبری با #اعراب‌گذاری و #کشف الابیات)
ظاهراً برگرفته از این حدیث است:
📃 عَن الشَّعبیِّ قالَ قالَ ابْن الْکَوّاءِ لِأمیرِ الْمؤمنینَ(ع): أیُّ[شیْءِ] خَلْقِ اللهِ أشَدُّ؟ قالَ: إنَّ أشَدَّ خَلقِ اللهِ عَشَرَةُ: الْجبالُ الرَّواسِی وَ الحَدیدُ تُنْحَتُ بهِ الْجبَالُ وَالنّارُ تأکُلُ الْحَدیدَ وَ الْماءُ یُطفِئُ النّارَ وَ السّحابُ الْمُسَخَّرُ بَینَ السّماءِ وَ الأرضِ تَحمِلُ الْماءَ وَ الرّیحُ تَقِلُّ السّحابَ و الإنسانُ یَغلِبُ الرّیحَ یَتَّقیها بیَدیْهِ وَ یَذهَبُ لِحاجتهِ وَ السَُّکرُ یَغلِبُ الإنسان وَ النّومُ یَغلِبُ السُکرَ وَ الهَمُّ یَغلِبُ النَّومَ فَأَشَدُّ خَلْقِ رَبّکَ الْهَمُّ. ١
چون حق تعالی زمین را بیافرید اهل خود را بجنبانید، پس کوه‌ها بیافرید و میخ‌های زمین کرد. پس فریشتگان گفتند:پروردگار ما خلقی سخت‌تر از کوه‌ها نیافریده است. پس خدای -عزّ و جلّ- آهن را بیافرید و آن کوه‌ها را ببرید، پس آتش را بیافرید و آهن را بگداخت، پس آب را میرانیدن آتش فرمود، پس باد را فرمود تا آب را بایستانید، پس فریشتگان مختلف شدند و گفتند: از حق تعالی بپرسیم. پس گفتند:ای پروردگار، سخت‌تر چیزی که بیافریده‌ای کدام است؟ حق تعالی فرمود:چیزی سخت‌تر از آدم نیافریده‌ام چون به دست راست خود صدقه دهد و آن را از دست چپ پنهان دارد، پس این سخت‌ترین خلقی است که بیافریده‌ام. ٢
📘📘📘 📘📘📘
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١- الغارات، ج١، ص١٠۶.
٢- ترجمه احیاءعلوم الدّین، ج٣، ص۶١۶.


#کتاب_باز #کتاب_مفید #کتاب_خوب
🆔 @konje_ahle_del
🆔 @maktoobaat
instagram:
@najmekobrapub

📖 #پرتو_ساقی_ج_۱
🗞 #جامع_احادیث_مثنوی
🖊 #پروفسور_دکتر_کاظم_محمدی

[١۴٨]
چون اَبیتُ عِندَ ربّی فاش شد
یُطعِمُ و یُسقِی کنایت‌ز آش شد
#د١_ب٣٧۴۶

( ب٣٧۴١ در مثنوی معنوی چاپ #انتشارات_نجم_کبری با #اعراب‌گذاری و #کشف الابیات)
* * *
یا ابیت عند ربی خواندی
در دل دریای آتش راندی
د۶، ب٢٠٠٨
...
اشاره دارد به این سخن مشهور نبوی که از طعام و غذای خاص حضرت حق سخن می‌گوید و در ازای غذاهای مادی از غذایی خاص سخن می‌راند، لذا می‌فرماید: ابیت عند ربی یُطعمُنی وَ یَسقینی». این حدیث شریف در بسیاری از منابع روایی و آثار مهمّ صوفیانه و عرفانی هم وارد شده است.
📃 قَولُهُ(ص): إنِّی لَسْتُ کَأحَدِکُمْ إِنّی أبِیتُ عِنْدَ رَبِّی وَ یُطْعِمُنِی وَ یَسْقِینِی. ١
مولانا در فیه ما فیه هم می‌گوید: تو را غیر این غذای خواب و خور غذای دیگر است که: ابیت عند ربّی یُطعمُنی و یَسقینی، در این عالم غذا را فراموش کرده‌ای و به این مشغول شده‌ای و شب و روز را می‌پروری، آخر این تن اسب توست و این عالم آخُر اوست و غذای اسب غذای سوار نباشد او را به سر خود خواب و خوری است و تنعّمی است امّا سبب آن که حیوانی و بهیمی بر تو غالب شده است تو بر اسب در آخُر اسبان مانده‌ای و در وصف شاهان و امیران عالم بقا مقام نداری دلت آن جایت امّا چون تن غالب است حکم تن گرفته‌ای و اسیر او مانده‌ای. ٢
گفت ابیت عند ربّی مصطفی
می‌خورم از حق طعام جان فزا
هم طعامم می‌دهد ایزد هم آب
دایم از انوار و رحمت‌ها شراب٣
و ادامه‌ی مطلب رجوع شود به همین کتاب(پرتو ساقی ج١،ص٣٨٩_٣٩١).

📘📘📘 📘📘📘
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
١- بحارالأنوار، ج۶، ص٢٠٨. مقالات شمس تبریزی، ص١۶۴.
٢- فیه ما فیه، ص١۶.
٣- انتهانامه، ص١١٨.


#کتاب_باز #کتاب_مفید #کتاب_خوب
🆔 @konje_ahle_del
🆔 @maktoobaat
instagram:
@najmekobrapub
https://www.aparat.com/najmekobra
✅http://www.najmekobra.com