کوکار(فریاد بلوچ)
273 subscribers
683 photos
484 videos
27 files
485 links
🔶کانال کوکار(فریاد بلوچ)؛
🔶با همکاری جمعی از جوانان بلوچ؛و با اهداف مترقی وروبه جلو ،جهت مطالبه گری های به حق وهمچنین زدودن آثار تاریکِ محرومیت های تحمیل شده و ناهنجاری‌های فرهنگی-اجتماعیِ موجود در جامعه‌ی بلوچستان به میدان آمده است.
Download Telegram
📌ماتی زبان وانگ و نبیسگ
ھر قوم کہ تاریخ خود را بدست فراموشی سپارد سریع از میان میرود و این حقیقتی انکار ناپذیر است. تاریخ اقوام زندہ آینہ گذشتہ اند کہ حال را در آن می بینند و برای ساختن آیندہ ای روشن و کامیاب می توانند بہ کمک آن راہ صحیحی انتخاب نمایند. اقوامی کہ فرصت پندآموزی تاریخ را از دست دھند در میدان زندگی نمی توانند ھیچ گونہ راھی منطبق بر خصوصیات و روایات قومی برای خود انتخاب کنند. ھموارہ درگیر مشکلات شدہ و اسیر اشتباھات خود می گردند، ھمانطور کہ این مشکلات برای اجدادشان اتفاق افتادہ است. در این حالت پیشرفت آنھا کند می شود و راہ ترقی مسدود می گردد بتدریج شیرازہ قوم میگسلد و تا حدی پراکندہ می شود کہ تمام خصوصیات قومی ای کہ برای وجود و ھستی یک قوم ضروریند از میان میروند افراد چنین قومی بہ گردن نھادن حلقہ بردگہ اقوام زندہ دیگر با رضایت تن در دادہ و بدینصورت وجود قومیت او از صحفہ ھستی از بین می رود.

ھر راجے کہ اچ وتی راجدپتر ءَ شموشکار بہ بیت ، زیت گار ءُ بیگواہ بیت ءُ اے یک المیں گپے کہ نہ منَّگ نہ بیت.
راجانی دپتر یک آدینکے کہ وتی گوستگیں سرھالاں ماں آئی ءِ تھا چار انت ءُ گند انت ءُ وتی آوکیں ءُ رژن ءُ کامیابیں روچاں گوں آئی ءِ مدت ءَ راستیں راہ ءَ گچین کن انت.
ھما راج کہ وتی راجدپتر ءِ سر ءُ سوج ءِ کسہ ءُ سرھال ءُ پیل ءَ بہ بیت ءُ پہ وت ء گچین بہ کنت مدام ماں اڑ ءُ جنجالانی تھا گر ءُ چیل بنت ھما وڑا کہ آیانی پت ءُ پیروکاں رد کپتگ انت ماں اے درگت ءَ آیانی دیمروئی سست بیت ءُ سُدِرگ ءِ راہ گٹ بیت. نی کم کم راج ءِ شیرگو ھرجان بیت داں کساسے تک ءُ پَرک بنت کہ آ درستیں راجی پیلاں کہ پہ یک راجے ماندگاری ءَ ھژدری انت بیگواہ بنت اے وڑیں راجانی مردم آ دگہ راجانی گلامی ءَ پہ وشی من انت ءُ ھمے وڑا آئی ءِ راج چہ روزگار ءِ ھستی ءَ بیگواہ بیت.
@kokarbaloch
📆 مروچی چہ یونسکو ءِ نیمگ ءَ #ماتی_زبانانی_روچ نام الگ بیتگ ءُ ما ءُ شما جهد بکنیں مروچی وتی نبشتانک ءُ گپ ءُ تراناں ماں گَل آں پہ وتی ماتی زبان ءَ بہ نبیس انت داں وتی ماتی زبان ءِ دیم روی ءَ کمک بہ کنیں

📆 امروز از طرف سازمان یونسکو #روز_زبان_مادری نام گذاری شده است ما و شما امروز تلاش کنیم نوشته و صحبت هایی که در گروه ها می کنیم و می فرستیم به زبان مادریمان بنویسیم تا در پیشرفت زبان مادریمان کمک کنیم


منت وار🌼

📎 https://t.me/kokarbaloch
*ماتی زبان چی اِنت؟ *
زبانے کہ منی جانءِ درچکءَ اُنڈال ئِے جت ءُ گوں آئیءَ من کَد کَشّ اِت. گوں ماتءِ مہرءِ بوءَ منی زھنءَ سر بوت ءُ من زانَگ بندات کُت. چہ ھما کودکیءَ من "آب" چہ لُنٹّاں دُزّ اِت ءُ گپ کَنَگ یات گِپت. من وتی سسّاءِ نزوریں جیڑگ آئیءِ دستانی تہءَ اِیْر کُت اَنت، دانکہ گامگیجاں مھکمتر چِست بہ کن آں. کودکیں زھنءِ ھیال، آئیءِ گالانی بانزلاں بَسْت اَنت، داں انسانءِ زانتءِ آزمانءَ، وتی مکسد بال پَرمائینت. زبانے کہ گوں آئیءَ وتی جانءِ ابْرمءَ پجّارءِ جامگے پوش اِت ءُ وتی دود، آئیءِ لبزانی پُٹّءِ تہءَ چیْر دات داں چہ دَری دودےءَ ایمن بہ بہ آں. آئیءِ راجدپتری، پَژدر وتی سینگءِ بُکچہءَ انامت کت داں دگہ نسلےءَ سر کت.
منی ماتی زبان گوں منی ھاکءَ ھوار بیتگ. ھما ھاکے کہ چہ آئیءَ تِج اوں جَت، ریشگ اوں ھست ات، رُودوم کُت ءُ مزن بوت آں. زبانے کہ زاگی گْوازیاں، دوست دارگ ءُ زار گِرَگ ءُ گُوانْزگءِ لیلواں گوں آئی ءَ مانا دات.زبانے کہ گوں مھربانی وتی انارکانی کسانیءِ ارس، گوں آئیءِ دامنءَ پاک کُت اَنت ءُ دل اوں گوں آئیءِ وشیں آوازءَ تسلہ دات. زبانے کہ گوں آئیءَ ، بَلّیءِ کسہ ءُ پیرکءِ پنت ءُ نسیہت وتی زندءِ پنتْ تاکءِ تہءَ نبشتہ کُت آں. زبانے کہ چہ آئیءِ دریگءَ وتی وانگجاہءِ زبان چار اِت.
انسانے آں ، گپ جَنَگ ، وانگ ءُ لِکّگ گوں آئیءَ منی بُنُکی ھک اِنت ، چیاکہ ھر انسانءِ آجوئی ، جیڑگانی تہءَ جوڑ بیت ءُ گوں گینءِ زبانءَ پَدّر بیت ، ماتی زبان منی ارواہ ءُ گینءِ زبان اِنت. اگں تو چہ منی گینءِ زبانءَ چے نہ وش ئے چتو منی جیڑگاں پہم ئے ءُ سرپد بہ ئے؟ اگں کسے منی گینءِ زبانءِ ریشگانی ھُشک کَنَگ ءِ جیڑگءَ اِنت ، باید ایشیءَ را بزانت ، بے ارواہ ئیں کُنٹّ ءَ ، بھایے نیست ، ساہ کہ جانءَ مہ بیت ، مرتگیں کُنٹّ ءَ چے نَپ؟، ھر جناوری چہ آئیءَ وتی لاپءَ سیْر کنت. اگں تئی زبان شير ءُ شکر بہ بیت ءُ دگہ زبانے پنت ءُ ھنر ، منءَ گینءِ زبان پکار اِنت ، چیاکہ دلءِ گپّ ءَ ، دلءَ نندین اِیت ءُ جیڑگ ءُ دودءِ ، سادءِ شُلیں تاباں مھکمتر ءُ پہ گْومے ساچ اِیت.
یک کَوْمے وتی زبانءِ ابرمءِ سرءَ مُھْر اِنت. زبان اِنت کہ گُش اِیت اے کَوْم چہ کجا آتکگ ءُ کجا رھادگ اِنت. زبان ھست، دود ءُ ربیدگ ھست. دود ءُ ربیدگ زبانءِ کیامءَ جان گِراِیت ءُ زندگ بیت. وھدے کہ زبانے مہ بیت ، دود ءُ ربیدگے پَشْت نہ کپ اِیت. دود ءُ ربیدگے پَشْت مہ کپ اِیت گڈا کَوْمے نہ مان ایت.
مرچی من مزن بیتگ آں ، سکّ مزن ، منی مزنی چہ مڑاہءَ سر ٹوپ اِنت ، چیاکہ پنت ءُ ھنرءِ زبان دربرتگ! گپ جَنَگ گوں اے زبانءَ وتی کلاسءَ دگراں پیشدار آں ءُ وتی وانگ ءُ زانگاں گوں برزیں آوازےءَ گپ جَن آں. ماتی زبانءَ کہ گُش آں کُھنگ انت! وتی زھنءَ کُندے ءَ بیھال کتگ.
انگت نزان آں کہ اے گینءِ زبان اِنت کہ سما ءُ مارشت ءِ زبانءِ رنگءَ پہ وت زیراِیت ، نہ دری زبان. وھدے دل اوں چہ گَماں سرریچ بیت ، منءَ درگیج اِیت ءُ گماں پاک کنت ، وھدے امروزءِ بے مھریءِ گپءَ کن آں ، چو کودکءَ منی زھنءَ بگل کنت ، وتی سرءَ آئیءِ دامنءِ تہءَ اِیر کن آں ءُ چو ماتے ءَ دلبڈی دنت اِنت ، چیاکہ ماتءِ زبان ، مارشتءِ زبان اِنت ، مہرءِ زبان اِنت ، گلہ نہ کنت ، شکایتءِ گپ ءَ نہ جنت کہ منءَ بیھال کتگ ئے ، منءَ نہ لِکّ ئے ، منءَ چہ وتی زبانءَ نہ گُش ئے ، پرچہ کہ دلے چو ماتءِ دلءَ انت ، چو مکرانءِ ساوڑءِ تالانی ءَ ، دلے چو تپتانءِ کوہ ءِ مھکمی ءَ ، بے تْرانگی گوں آئیءَ ، بے ترانگی گوں ماتءِ جندءَ اِنت. کئے پہ آسانی بہ جَھیت چہ زندءِ پیچ ءُ تاباں کہ ماتءِ مھرئِے دلءِ تہءَ چیر مہ بیت. بلکیں مئے بدبھتیءِ ریشگ اے گُستاکی بہ بیت کہ ما گوں ماتی زبانءَ بے مھر ایں ، بلکیں آئیءِ پِٹّ بہ بیت کہ مئے دامنءَ چنگُل ئِے جتگ ءُ یلہ نہ کنت.
دریگتیں بئیت روچے کہ بلوچ ڈیھءِ زاگ وتی زبانءَ ، پہ آجوئی چہ وانگجاھاں جار بجن اَنت ءُ ورنا ، شھدربرجاھانی تہ ءَ وتی جیڑگاں گیگ ءُ گْوَر بہ کن اَنت. آ روچ اِنت بلکیں وتی دامنءَ چہ آئیءِ چنگُلاں آجو بہ کن ایں ءُ آئیءِ پِٹّءَ گوں ھیریں واھگءَ مَٹّ کن ایں داں چہ مُسیبت ءُ گپچلاں آزات بہ بہ ایں ءُ آجوئیءِ زیملءَ مجتي بہ وان ایں.
🖍ندکار: ڈاکٹر ابدلگپار بھزادی(بلوچ) لندن
https://t.me/kokarbaloch
مرچیگیں وشیں ماتیں زبان ءِ روچ شُمارا ءُ کُل بلوچ راج ءَ را مُراد بات شالا .
مئے ماتیں زبان مئے بلوچ راج ءِ پجار اِنت .
مارا ءُ شُمارا اے زبان ءِ کدر ءُ کیمت کنگی اِنت. پہ چوشیں روچانی واستا باید اِنت ما ءُ شُما وتی دود ءُ ربیداں دگہ کوم ءُ راجانی دیم ءَ زاهر بہ کن اِنت.
شمارا ءُ کُل بلوچ راج ءَ اے وشیں روچ مُراد بات
@kokarbaloch
✍️زبان مادری هویت من است
الفبای زبان بلوچی
متن زیر طبق تحقیق سید ظهورشاه هاشمی تنظیم شده است
سید هاشمی بعد از تحقیقات فراوان الفبای زبان بلوچی را شامل 25حرف تعریف کرده و در مکتوبات و آثار خود بکار برده؛شامل:

ا ب پ ت ٹ ج چ د ڈ ر ڑ ز ژ س ش ک گ ل م ن و ه ء ی ے

ایشان اظهار می کنند که حروف الفبای بلوچی تماماً همین 25 حرف هستند و 12 حرف دیگر که در نوشته های سایر نویسندگان عرصه زبان و ادبیات بلوچی بکار می گیرند از زبان های بیگانه وارد کرده اند. ما این حروف را رها کرده و بکار نمی گیریم.

حروف«ث ح ذ ص ض ط ظ ع ق»از حروف زبان عربی می باشند و در زبان فارسی هم بکار برده می شوند و در زبان و ادبیات بلوچ اگر واژه ای را با این حروف پیدا کردید آن واژه واژه ی عربی می باشد. بسیاری از لغات زبان فارسی با زبان بلوچی از لحاظ املاء یکی هستند ولی تاثیری که زبان عربی در دوره های اسلامی بر زبان فارسی گذاشته این کلمات رنگ و بوی عربی به خود گرفته اند؛مثلاً «صد؛گذشت» تحت تاثیر زبان عربی قرار گرفته اند ولی اصل این کلمات در زبان فارسی«سد ؛گزشت»بوده که با زبان بلوچی هم ریشه بوده اند.پس می توانیم نتیجه بگیریم حروفی مثل«ذ»و«ص» از حروف زبان عربی هستند که وارد زبان فارسی شده اند.

حروف«خ ف غ» حروف مشترک در زبان های فارسی و عربی هستند.در زبان بلوچی 9 حرف عربی اصلاً کاربردی ندارند ولی 3حرف مشترک با تغییراتی در زبان بلوچی بکار می روند.

حرف«خ» فارسی در زبان بلوچی به طور کلی به صورت«ه» بکار می رود. مثل: خشت،بَخت،تخت وخاک به صورت هِشت،بَهت،تهت وهاک نوشته می شوند.

اگر حرف«خ» همراه «و» بیاید حرف«خ» به طور کامل حذف می شود.مثل :خوش،خوشدل،خواهش به صورت وش،وشدل و واهش نوشته می شوند.

حرف«غ» فارسی در زبان بلوچی به صورت «گ» بکار می رود. مثل: بغل،مرغ به صورت بَگل و مُرگ نوشته می شوند.

حرف«ف» فارسی در زبان بلوچی به صورت«پ» بکار می رود. مثل: گفتار،مُفت،رُفت به صورت گپتار،مُپت و رُپت نوشته می شوند.

حروف نه گانه عربی در زبان بلوچی به شکل زیر نوشته می شوند:

حروف «ث – ص» به صورت «س» و حروف «ذ – ض – ظ» به صورت «ز»

حرف «ع» به صورت «ا» و حرف «ح – خ» به صورت «ه»

حرف «ط» به صورت «ت» و حرف «ق» به صورت «ک»
#کوکار_بلوچ
#ماتی_زبان_وشترن


@kokarbaloch
✍️نگاهی اجمالی به مشکلات جامعه زنان بلوچ
با توجه به اهداف ازپیش تعیین شده کوکار درپی آسیب شناسی وارایه راهکارها درخصوص جامعه بلوچستان هستیم.امید است مورد استفاده دلسوزان بلوچستان واقع شود
نتایج پژوهش ها نشان می دهد که نگرش مردان و زنان ، از مهمترین موانع مشارکت زنان درعرصه های تصمیم گیری و مدیریتی می باشد وآنها سه عامل فرهنگی، اجتماعی و شخصیتی را از میان مهمترین موانع می دانند.
براستی چه عواملی باعث شده اند زنان و از جمله زنان بلوچ با توجه به سطح تحصیلات که امروزه از مردان پیشی گرفته اند در سطوح بالاترمدیریتی نباشند:
بطور کلی موانع مشارکت زنان از دیدگاه زنان و مردان شامل موارد زیر می باشد که درخصوص جامعه زنان بلوچ موارد دیگری نیزاظافه می گردد که بصورت تیتروار اشاره می گردد
1-حاکمیت و غالب بودن تفکر مردانه در انتخاب مدیران و برنامه ریزان و سیاست گذاری و برنامه ریزی در سطح کلان{عامل فرهنگی}
2- عدم باور جامعه به توانایی زنان در اداره امور در صحنه های مدیریتی، سیاست گذاری و برنامه ریزی در سطح کلان {عامل فرهنگی}
3 -نبود امکان استفاده از فرصت های شغلی برابر در مقایسه با مردان در تصدی پست ها و مشاغل رده بالای سازمانی {عامل اجتماعی}
4-ساختار مردانه عرصه های مدیریتی و سیاست گذاری و برنامه ریزی و نبود انعطاف آن با نقش های مختلف زنان {عامل اجتماعی}
5-حاکمیت تفکر سنتی مرد سالاری در جامعه{عامل فرهنگی}
6-فقدان الگوهای مناسب در عرصه های مدیریتی و سیاست گذاری بر زنان
7-ضروری ندیدن استفاده از زنان در مشاغل بالای مدیریتی{عامل فرهنگی }
نتایج همه این تحقیقات گواه بر وجود تعصب در مقابل زنان در سازمان ها است. بنابراین در الگوهای رفتاری یکسان زنان و مردان نباید مسأله جنسیت مطرح شود.
شکستن سقف شیشه ای: ارتقاء حضور زنان درسطوح مدیریت
در جامعه بلوچستان علاوه بر موارد بالا که ممکن است باعث شود زنان کمتر حضور فعال داشته باشند عوامل دیگری نیز دراین تبعیض موثر هستند
عوامل خانوادگی: منظور از موانع خانوادگی محدودیت هایی است که از سوی اعضای نزدیک خانواده برای یک زن ایجاد می شود، این موانع جنبه عمومی نداشته و می تواند از فردی به فرد دیگر تغییر یابد. از جمله موانع خانوادگی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
خانواه اولیه: در حالت عمومی بسیاری از خانواده ها با کارکردن دختراشان موافق نیستند
‌ب. خانواده همسر: در برخی موارد خانواده همسر با کار زن مخالفت می کنند چرا که برتری درآمد وموقعیت اجتماعی زن نسبت به مرد برای آنها خوشایند نبوده و از تسلط زن بر مرد نگرانند؛ علاوه بر این از نظر آنان وظایف همسرداری و مادری برای یک زن مهمتر به شمار می رود.
همسر: برخی از زنان (به دلایل مختلف) بامخالفت همسران خود مواجه می شوند. البته شایان ذکر است هر چه پیوند همکاری بین همسران بیشتر باشد این مخالفت کمتر شده و به صفر میل می کند.
2- عوامل فردی:
خواست های فردی: در برخی موارد زنان از پذیرش مسؤلیت امتناع می ورزند. فقدان انگیزه و ارتقاء به سطوح مدیریتی در بعضی از زنان دارای علل چندگانه است از جمله: فقدان اعتماد به نفس، ترس از شكست، نگرانی از عدم پذیرش در بین همكاران، تسلط بینش مردسالارانه در فرهنگ سازمانی و...
‌ب. مسؤولیت های خانوادگی: مسؤولیت های خانوادگی نیز یكی از عوامل عدم ارتقای زنان به سطوح مدیریت می باشد. در این میان شاخص هایی چون ارزش وابستگی به خانواده، طرز تفكر همسر، رسیدگی به امور فرزندان و... از جمله عواملی هستند كه به عنوان موانع عدم ارتقای زنان به سطوح مدیریتی قلمداد می شوند.
مهمترین مانع موانع فرهنگی است
موانع فرهنگی: فرهنگ، در حقیقت مجموعه عناصر اساسی نگرش، بینش، عمل و اعتقاد جامعه است و در باورداشت‏های فرهنگی، هر آنچه كه به گونه‏ای در جامعه به عنوان هنجارها یا ناهنجارها وجود دارد، جزء عناصر فرهنگی است. از جمله موانع فرهنگی موجود می توان به نمودهای ظاهری، هنجارهای جامعه، ارزش های حاكم بر جامعه، باورهای حاكم بر محیط اشاره نمود.مصداق بارز مانع فرهنگی درعدم پذیرش آسیب های وارده به زنان ودختران است .اعتیاد زنان بلوچ همواره با انکارخانوده روبرو می شود ودختران وزنان بلوچ با مشاهده اینگونه رفتارها ناخودگاه استرس روانی را درخود تقویت می کنند .درحالی که یک جامعه رو به رشد همیشه مورد تهاجم عوامل بیرونی است و تنها راهکار یک جراحی فرهنگی است
توانستن شرط است
‌مدیریت‌ یك‌ هنر است، هنری‌ كه‌ در آن‌ خلاقیتهای‌ انسانی‌ با بهره‌گری‌ از فنون‌ معاصر، در كار سامان‌ دادن‌ به‌ موضوع‌ مدیریت‌ است‌ بنابراین‌ ما با مدیر زن‌ یا مدیر مرد سروكار نداریم‌ بلكه‌ با مدیر توانمند و مدیر ضعیف‌ سروكار داریم‌ كه‌ می‌تواند این‌ مدیر زن‌ باشد یا مرد
برای بلوچستان آباد و متکی به نیروهای درونی نیازمند اصلاح باورها و ترویج فرهگ برابری و رفع هرگونه تبعیض هستیم.
@kokarbaloch
انواع موسیقی بلوچستان
۱- نعت و غزل : همان موسیقی عرفانی بلوچستان است . ادوات اصلی در این موسیقی رباب و تنبورگ می‌باشد که امروزه نیز استفاده می‌شود. در این موسیقی اشعار عرفانی از مولانا ، حافظ ، جامی ، خسرو دهلوی ، شیخ عثمان مروندی معروف به قلندر لعل شهباز و اشعار عرفا و شعرای محلی سراوان که اکثراً از سادات روستاهای پیر‌آبادو دهک هستند ، بکار می‌روند از جمله خواجه مرشد ، خواجه بنی بخش و سید عبدالرئوف را با موسقی محلی وعرفانی در ایام خاص مثلاً میلاد ائمه خصوصا نیمه شعبان درمراسم مولودی می خوانند . یکی از نوازندگان رباب و خواننده مرشد محمد جان پیر آبادی است که از چهره ای جذاب و صدایی گیرا برخوردار است و در نوازندگی رباب استادی به تمام معنا است ، ولی به دلیل اعتقادات عرفانی و مذهبی اجازه ضبط صدا و تصویر را نمی‌دهد .

۲- صوت و نازینک : این موسیقی عبارت است از آهنگ های شاد و نشاط انگیزی که با ترانه و آواز همراه می باشد . صوت با همراهی چند ساز که قیچک به طور مسلم جزو آنهاست اجرا میشود ، آهنگ های صوت زیاد متنوع نیست و یکنواختی آشکاری از آن احساس می شود ، اما ترانه های صوت متنوع است و پیرامون مفاهیم عاشقانه و زیبایی طبیعت و حکایت ازشور و نشاط عشق و جوانی دارد . مفاهیم آن پر معنا و بیانگر شور و حالی است که سروده طبع لطیف و شاعرانه بلوچ و انعکاس تخیلات زیبای وی و نیز عشق عمیق به ایران ووطن را ترسیم می کند . موسیقی صوت خود به آهنگ های متفاوتی تقسیم می شود از جمله آهنگ هایی که در مجالس رسمی و اعیاد و جشن ها اجرا میشوند ، اصطلاحاً شعر گفته می شوند . در این آهنگ ها مضامین ترانه ها پیرامون داستان های شورانگیز عشقی و فولکوریک بلوچستان مثل داستان هانی و شی مرید ، بی بگر و گراناز ، عزت و مهرک ، حمل و ماه گنج دور می زند در اجرای شعر سه حالت مختلف معمول است : ۱- دپگال ۲ ـ الخان ۳- زهیروگ .

و اما آهنگ های نازینک بر عکس آهنگ های صوت از تنوع زیادی برخوردار است . نازینک به آهنگ هایی که در مراسم عروسی نواخته می شوند ، می گویند. ترانه های نازینک که در خانه داماد خوانده میشوند ، قد و قامت ، شجاعت و مردانگی داماد را می ستاید و ترانه های نازینک که در خانه عروس خوانده می شوند ، زیبایی ، نجابت و شایستگی دختر را بیان می کنند. آهنگ هایی که در هنگام استحمام داماد می نوازند «هلوهالو» نام دارند و به آهنگ هایی که در راه می نوازند «لارطو» می گویند .



۳- موسیقی حماسی : دراصطلاح محلی موسیقی پهلوانی گفته می‌شود . در واقع بیان تاریخ ووقایع تاریخی و حماسی بلوچستان است . بیشتر در مجالس بزرگان قوم توسط پهلوان و همراهان اجرامی شود . ساز اصلی این موسیقی تنبورگ است که عمدتاً خود پهلوان می‌نوازد و قیچک نیز همراهی می کند اشعار بیشتر درباره داستان‌های حماسی مثل داستان چاکر و گهرام ، دادشاه و .. هستند در این موسیقی خواننده که معمولاً تنبورگ هم می‌نوازد ، سازش را در بغل می گیرد و با زبان محاوره به بیان داستان می پردازد ، این حالت را دپگال می گویند ، پهلوان در حین دپگال تنبورگ نمی‌زند ، بلکه سایر همکارانش که قیچکی حتما جزو آنهاست ، آرام آرام می نوازند . سپس آهنگ ریتمیک می‌شود ، خواننده تنبورگ را به صدا درمی آورد و همه را در هم می‌ریزد و شور و حالی ایجاد می‌شود . به این حالت «الحان » می‌گویند . پس از آن در جاهایی از شعر حماسی که مضمون غمگینی دارد و با آوازی اندوهگین شرح ماجرا دنبال می شود ، قیچکی با آهنگ های غمگین و سوزناک یعنی «زهیروک» پهلوان را همراهی میکند .
۴- موسیقی درمانی : که در اصطلاح محلی به آن «گواتی » می گویند . برای درمان بیماری‌های روحی بکار می‌رود . بیماری باد «گوات » بر چند نوع است ، برای هر کدام آهنگ خاص نواخته می‌شود . مهمترین آنها عبارتند از : زار ، شیک ، پری . برای تشخیص نوع گوات ، اول طی مراسمی آهنگ‌های مختلف گواتی نواخته می‌شود . بسته به نوع گوات ، بیمار به یکی از آهنگ ها عکس‌العمل نشان داده و برای معالجه آن ، اگر از نوع زار است و بیمار نیز مرد است ، بابا زار و اگر زن باشد ، ماما زار طی مراسمی که اغلب با موسیقی و دعا همراه است ، گوات را از تن بیمار بیرون می‌راند و اگر از نوع دیگر باشد ، توسط خلیفه گواتی که تنبورگی در بغل دارد، ریتم آهنگ را تعیین می‌کند ، سپس قیچکی و دیگر همراهانش آهنگ را دنبال می‌کنند . این آهنگ را «مقام » می‌گویند ، البته در بعضی جاها خلیفه توسط نِی ریتم
آهنگ را تعیین می‌کند و بقیه با دست زدن و قیچک با مقام گواتی او را همراهی می‌کنند . اشعار این موسیقی اغلب مذهبی و در مدح خدا، رسول خدا ، پیرها و شیخ ها هستند و هر کدام از مقام های گواتی نام مخصوص به خود دارند مانند : سیمرغ ، قلندری ، قلندر ، یاهو ، یا الا هو و … خلیفه با اجرای مقام گواتی متناسب با بیماری او تا زمانی که
بیمار عکس العمل نشان ندهد ادامه می دهد . هر زمان بیمار عکس العمل نشان داد که در اصطلاح محلی می گویند ، بیمار «پُر» شده است ، نشانه بهبودی بیمار است .
در این هنگام خلیفه ، باد یا همان گوات را قسم می دهد که از سر بیمار بیرون برود ، اگر خلیفه موفق بشود ، بیمار با تکان دادن سر خود به حالت عادی برمی‌گردد و از حالت خلسه درمی‌آید.



۵- موسیقی سهت : موسیقی که توسط زیور آلات زنان بلوچ نواخته می‌شود. هر چند تلفیق موسیقی بلوچستان با مراسم و سنن قومی باعث شده که تا این حد حفظ شود ، اما با پهنای گسترده ای که دارد ، تقسیمات فراوان و نام ها و واژه‌های بسیاری پدید آورده و همانند موسیقی سایر اقوام ایرانی نشانه‌های زیادی از فرهنگ اصیل ایرانی و باورهای
[دینی] دارد که نمی‌تواند از نگاه هیچ پژوهشگری مخفی بماند . بنابراین با تحقیق ومطالعه بیشتر آن به اصالت و رموز فرهنگ پرمایه ایران پی می‌بریم
✍️مهندس عبدالسلام بزرگزاده
@kokarbaloch
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
خواهرم قسم به اشک چشمانت برای آبادانی بلوچستان و رهایی از ظلم از پا نخواهم نشست تا خنده برلبانت بنشیند
#بلوچستان_آباد_آزاد
#کوکار_نخبگان_بلوچستان
@kokarbaloch
📌آسیب های اجتماعی زنان
📝دریافتی از همراهان
بارها و بارها زنانی می بینیم که در گوشه وکنار شهر یا کارتن خواب هستند یا اینکه در پاتوق هایی که چندین نفر دور هم جمع شده زندگی میکنند، یا بعضی ها در خیابان ها تکدی گری میکنند، آیا پیش آمده که در ذهنمان کلنجار بره اینها برچه اساسی اینگونه شده اند؟
آیا به عنوان یک شهروند یا یک مسئول پیش اومده جایگاهی برای زنان در نظر بگیریم؟!؟یا اینکه بخواهیم حمایت کنیم یا معرفی کنیم به جایی و آیا جایی هست این افراد شب برایشان در نظر گرفته شود که بخاطر نداشت سرپناه مجبور نشوند در پاتوق های که چندین مرد هست ورود پیدا نکنند؟
در شهرهای دیگر چیزی بنام سرپناه هست یا خانه امن هست که این زنان اونجا پناه داده شوند که نخواهند بخاطر نداشتن خانه وپناهگاه در بدترین مکان ها ورود پیدا کنند و بدترین بیماری ها عفونی بگیرند
@kokarbaloch
📌پیشنهاد اقتصادی ،اجتماعی
دراستان مدیران میانی بلوچ درحال فعالیت هستند اما متاسفانه انفعال گرایی بیداد می کند .متاسفانه برای رکود بیکاری شاهد اقدام عملی موثر از طرف این منصوبین نیستیم چراکه دربحث اشتغال یک موضع واحد دارند واظهار می دارند باید راهبرد های مرکزی را دراستان داشته باشیم .خطاب به این منصوبین به عنوان یک شهروند ضمن عرض خسته نباشید عرض کنم این بخش بودجه و ردیف کلان را طلب می کند و با شما موافق هستیم .لیکن تنها بودجه ریزی محرک چرخ توسعه و ایجاد فضای کسب وکار نیست. با شناسایی بسیاری از همین ظرفیت های موجود می توان اقدامات راهبردی انجام داد همانگونه که اعلام کردیم به موازات طرح بحث مشکلات و معضلات راهکارهای عملی قابل دسترس را مطرح می کنیم
📌راهکار عملی
درجمع دوستان یک اقدام راهبردی مطرح شد که اجرای درست آن با پیگیری جدی مدیران می تواند دراین برهه زمانی رکود بیکاری وبالتبع آن فقر و بهداشت را تحت تاثیر خود قرار دهد الزام واحد های صنفی استان به بیمه کردن یک فرد حقیقی ساکن استان باشد این فرد نباید از جایی دیگر ی حقوق دریافت کند درواقع با اجرای درست و دقیق این کار که متناسب با ظرفیت های استان است شاهد رفع نگرانی قشر آسیب پذیر جامعه خواهیم بود .باید در نظر داشت قطعا مهم ترین عامل وضعیت رکود کنونی قانون گریزی و عمل نکردن به تعهدات اخلاقی است متاسفانه دلسوزان درد و مرهم را بارها اعلان کرده اند اما عمل نکردن درست یا صوری به مطالبات جامعه موجب عمقی تر شدن مشکلات شده است . از مدیران اجرایی بلوچ که عمدتا در فرمانداری و نهادهای اجرایی عهده دار مسئولیت هستند انتظار داریم تعهدات بیمه ای و حقوقی هرواحد صنفی را نسبت به یک شهروند بلوچ ساکن که نیازمند حقیقی این حمایت است، از قشر بیکار و نیازمند حمایت جدی بکنند
#کوکار_رسانه_مجازی
#نخبگان_حمایت_توسعه
@kokarbaloch
📌همه ایران سرای من
این جمله زیاد شنیده می شود به خصوص درمقابل منتقدان سیاست تمرکز گرایی
سوال اینجاست تعهد و پایبندی مدیران کلان به این شعار به چه میزان است ؟
مردم بلوچ درطول دهه های اخیر قبل وبعد انقلاب ثابت کرده اند هیچگاه بدنبال برهم زدن نظم اجتماعی حاضر نبوده ونیستند بلکه برعکس همسو با مردم ایران فریاد آزادی خواهی سرداده اند که بدنبال رفع تبعیض ها وتحقق شعار ایران سرای من است بوده اند انتظار می رود میزان پایبندی مدیران کلان و سیاستگذاران عرصه ملی به شعار همه ایران سرای من کمتر از مردم بلوچ نباشد . یکی از مصادیق تحقق همه ایران سرای من است جایگاه استان در طرح های توسعه صنعتی و علمی می باشد تا استان هم سطح با مناطق دیگر توسعه یابد. متاسفانه در سالهای اخیر تنها راهبرد مدیران اجرایی استان کلنگ درمانی بوده و تاسف بارتر عدم پیگیری جدی از ناحیه مدیران استانی هستیم چنانچه این مدیران موانعی را برسرراه دارند باید شفاف اعلام کنند تا مقصر اصلی معرفی نشوند .لذا پیشنهاد می کنیم کمیته فنی متشکل از شوراها ،معتمدین ،نخبگان ملی و مذهبی دراستان میزان پیشرفت توسعه طرح های کلان که با بهربرداری از آنان به میزان قابل توجهی بیکاری برطرف می شود را بررسی کنند ونتایج را به اطلاع مردم برسانند
#نخبگان_حمایت_توسعه
#کوکار_انتقاد_سازنده
@kokarbaloch
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
بها دادن به هنر موجب رشد وشکوفایی استعداد های درخشان جوانان بلوچ می شود که علی رغم بروز این استعداد های درخشان اداره ورزش وجوانان درگیر وام ازدواج است
@kokarbaloch
📌 بیانیه جمعی از مردم
دریافتی از همراهان
قابل توجه استاندارمحترم وفرماندارشهرستان زاهدان ومدیران عامل شرکت آب وفاضلاب شهری استان س وب
به استحضارحضرات عالی می رساند شهرکهای جهاد وبرق شهرستان زاهدان جمعیت زیادی رادرخود جای داده که درمقایسه بابسیاری از شهرستانهای جدیداستان هم ازنظروسعت وهم ازنظرجمعیت پیشی گرفته است.اماجای سؤال است که چراکسی به فکر تامین نیازهای اصلی واولیه ساکنین این مناطق ازجمله تامین آب لوله کشی ومراکز آموزشی وبهداشتی ودرمانی وامنیتی ورفاهی وغیره برای مردم این مناطق نمی باشد.آیا شرط انصاف هست که ساکنین این مناطق ماهیانه حداقل ۴۰۰هزارتومان فقط پول آب می پردازندکه آن هم غیربهداشتی است؟درصورتی که ساکنین شهرکه همیشه ازآب شرب وبهداشتی برخوردارهستندماهیانه حداکثر۳۰الی۴۰هزارقبض آب پرداخت می کنند.اداره آب وفاضلاب برای ۳۰مترمکعب آب مبلغی حدود۱۲۰هزارتومان آب بهای تانکری ازساکنین این مناطق دریافت می کند وهزینه حمل ۳۰ مترمکعب آب توسط تانکرهای شخصی آبرسان به این شهرکهاحداقل ۱۶۰هزارتومان است که درمجموع هزینه ۳۰ مترمکعب آب که کفاف یک ماه راهم نمی کند ۲۸۰ هزارتومان است که حدود ۷برابرهزینه مصرف آب خانوارهای شهری که ۲۴ساعت ازآب لوله کشی وبهداشتی استفاده می کنند!!
پس عدالت کجاست؟
چراآب وفاضلاب آب تانکری راباچندبرابرقیمت به مردم این مناطق می فروشد.درصورتی که این مردم هزینه مضاعف حمل آب را نیز متحمل می شوند.
آقایان ظلم وبی عدالتی به حدکمال خودرسیده است ؛قدری انصاف وانسانیت رادرپیش گیریدتا خداوندبه همه ما رحم کند .آب وفاضلاب باید اولابه فکرتامین آب لوله کشی برای ساکنین این مناطق باشد ودرثانی تازمان لوله کشی درقیمت آب هزینه حمل تانکری آب رانیزمحاسبه ویاباتانکرهای خوداداره آبرسانی کند.امیدواریم استاندارمحترم به قیدفوریت به این موضوع رسیدگی وحداقل این مشکل حیاتی ساکنین این مناطق رابه نحومقتضی حل نمایند.
باحترام ازطرف ساکنین شهرکهای جهادوبرق شهرستان زاهدان
#کوکار_انتقاد_سازنده
#کوکار_رسانه_مجازی
@kokarbaloch
📌تلنگر
قابل توجه مدیران کلان آموزشی و استعداد های درخشان
دریک دهه اخیر جوانان استان در بخش های علمی،هنری،ورزشی در گروه های سنی مختلف با زحمت وتلاش فراوان وبه لطف استعداد نهفته درونی حضور چشمگیری داشته اند . به جرات می توان مدعی شد این استعداد ها یک خصیصه ذاتی مردم بلوچ است
برای حمایت لازم چه اقداماتی صورت گرفته است؟
آیا نگاه ویژه ای برای پرورش استعداد های که به جبر مشکلات محروم از تحصیل هستند دارند ؟
چرا مدیران ورزش و جوانان اقدامات حمایتی خود را اعلام نمی کنند؟
#کوکار_رسانه_مجازی
#کوکار_انتقاد_سازنده
#کوکار_بلوچستان_توسعه
@kokarbaloch
📝جهت ثبت در تاریخ
از این وعده ها و از زبان شخصیت های مختلف در جایگاه های عالی بسیار شنیده شده است قطعا پیگیر اجرای این وعده در مناطق محروم خواهیم بود. با فعالیت رسانه های مطالبه گر سیاست
کلنگ درمانی و فرار به جلو با پوپولیسم شکست خورده است
سال آینده مدارس کانکسی و کپری کشور جمع می شوند

رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور گفت: تا پایان مهرماه سال ۹۸ تمام مدارس کانکسی، کپری و خشتی گلی کشور جمع آوری می‌شوند.

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ازکرمان، مهراله رخشانی مهر رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور در سفر به بخش نودژ شهرستان منوجان گفت: تا پایان مهرماه سال ۹۸ تمام مدارس کانکسی، کپری و خشتی گلی کشور جمع آوری می‌شوند.
وی گفت: ۱۱ استان کشور زیر خط میانگین سرانه آموزشی قرار دارند از این رو برای رساندن این استان‌ها به میانگین کشوری باید برنامه ریزی شود.
رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور به وضع نامناسب فضا‌های آموزشی در جنوب کرمان اشاره کرد و افزود: در لایحه بوجه سال ۹۸ ردیف اعتبار خیران افزایش چشمگیری داشته و حدود یکهزار میلیارد تومان برای تکمیل طرح‌های نیمه تمام خیران تامین اعتبار شده است.
رخشانی مهر بر اولویت تکمیل طرح‌های نیمه تمام تاکید کرد و گفت: بازسازی مدارس تخریبی و خطرآفرین و توسعه تجهیزات گرمایشی و سرمایشی مدارس در دستور کار است.
رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور از تکمیل مدرسه ۶ کلاسه خیرساز زینبیه سر راس منوجان خبر داد و تصریح کرد: حصارکشی و تجهیزات سرمایشی و گرمایشی این مدرسه خیرساز تا ایام الله دهه فجر امسال به بهره برداری می‌رسد.
احمد حمزه نماینده مردم پنج شهرستان جنوبی استان کرمان در مجلس شورای اسلامی نیز گفت: افزون بر ۸۵ درصد از مدارس منوجان فاقد سیستم‌های گرمایشی، سرمایشی و سرویس‌های بهداشتی مناسب است و حتی برخی از مدارساین شهرستان در حال تخریب هستند.
انتهای پیام/
#کوکار_رسانه_مجازی
#کوکار_مطالبه_مردم
@kokarbaloch
✍️زبان مادری هویت من است

واژگان بلوچی به دو زبان فارسی و انگلیسی

گـَـمْوار:/ gamvār/ غمخوار(صفت فاعلي)

گـنْج:/ gonǰ/ هندوانه ابوجهل ،هندوانه تلخ و پرزهر
گـَـنجاتون:/ ganǰātūn / اسمي براي زنان

گـَـنْجاتون:/ tūnāganǰ/ اسمي براي زنان ، گنج خاتون

گـَـنْجُك: /ganǰok/ اسمي براي زنان

گـُـنْجُك: /gonǰok/ اسمي براي مردان

گـَـنْجَل :/ ganǰal / اسمي براي زنان

گـَـنْجَل: /ganǰal/ اسمي براي زنان

گـَنْچ پِراك: /gančperāk/ زير پيراهني ، زير پوش

گِنـْدَ گ: /gendag/ ديدار ، ديدو بازديد

گِنْد و نِنْد:/ gendonend/ نشست و برخاست

گـَـنْد:/ gand / كثيف(صفت بياني)
https://t.me/kokarbaloch
✍️معرفی ایلات و طوایف کهنوج و رودبار زمین با اصالت بلوچی

◀️شهرستان کهنوج در سال ۱۳۵۸ از جیرفت جدا شد. مهمترین پناهگاه حیات وحش با مساحتی حدود ۷ هزار هکتار از سال ۱۳۵۰ در این منطقه تحت حفاظت قرار گرفت، انواع پرندگان مانند:دراج ، کمنزیل ، تیهو ، آهوبره ، گُنال(کبوترهای بزرگ)و… در جنگل های انبوه گز و کهور و کنار و بوته زارهای فراوان محل امنی برای رشد و پرورش یافته اند. کهنوج به دلیل قرار گرفتن بر سر راه بندرعباس یا هرمز قدیم به جیرفت و دیگر مناطق از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

در کتاب سیری در جغرافیای کرمان نوشته حسین کلانتری درباره کهنوج آمده است: به دلیل قرار گرفتن در مسیر کاروان های اشرار دارای استحکامات و برج های فراوان بوده است بزرگترین این دژها در محل فعلی کهنوج به نام کهن دژ نام داشته که به مرور زمان کهن دژ به کهنوژ و اهنوژ به کهنوج تبدیل شده است. وقتی به نام شهر دیگر این منطقه یعنی شهر نودژ فکر میکنیم نام کهنوج یا کهن دژ بیشتر نمایان میشود.کهن دژ قدیم و نودژ=دژ جدید ؛ بنابراین میتوان نتیجه گرفت با توجه به توضیحات کهنوج یکی از قدیم ترین مناطق مسکونی ایران و جهان بوده و آثار فراوانی از تمدن های اولیه به نام تمدن هلیل رود در این منطقه نیز مشاهده شده است.

تمدن شهرستان کهنوج از اولین تمدنهای بشری است و همزمان با تمدنهای بین النهرین و… به وجود آمده است البته عده ای از صاحب نظران با کشفیات سالهای اخیر در محدوده جیرفت باستان این تمدن را مقدم بر تمدنهای دیگر از جمله تمدن بین النهرین می دانند که گذشت زمان همه چیز را به اثبات می رساند.
◀️ایلات و طوایف کهنوج و رودبار

در کهنوج و رودبار طوایف و ایلات متعددی زندگی می کنند. از جمله: طایفه بزرگ مالکی که از حکام محلی و سران منطقه رودبار و کهنوج بوده اند . طایفه دیگر مهیمی است که آنها هم از خویشاوندان نزدیک مالکی ها به حساب می آمدند (از اشخاص برجسته این دو طایفه: سعید خان رودباری ، دران خان ، ضرغام السلطنه ، بی بی جمالی - همسر ضرغام السلطنه) علاوه بر طوایف یاد شده در رودبار شرقی طایفه شَمبُویی(Shamboei) یا شنبوئی ، در قلعه گنج طوایف لَر(اکثراً فامیل احمدی دارند) و طایفه میرزایی در تمب گران( تمگران )و قلعه گنج ، کامرانی در مارز و بشاگرد ، دوراندیش در منوجان و نودژ ، قلندری و شکوهی و تاجیک در گلاشکرد.

در رودبار و کهنوج طوایف لورگ(Loorag) و جوسی(Goosi) زندگی می کنند.(طایفه جوسی از سکنه اصیل رودبارند و اصلاً زردشتی بوده اند و بعد از گسترش آیین اسلام مسلمان شده اند.) طایفه حوت در چاه سِحاک(چاه اسحاق)رودبار به تیره های شکربگی،بهرام بگی و حیدربگی تقسیم می شوند،شغلشان بیشتر دامپروری و شترداری است.

طایفه گرکِی(Gareki) از کوتک پایین تا نازدشت ساکنند و فامیل شهریاری دارند. طایفه دیگر دیناربُر در گُهرَک(Gohrak) ساکنند و نامشان نشان دهنده ارتباطشان با طایفه مهاجم غز در قرن هفتم هجری است. طوایف صالحی و محبی در نودژ زندگی می کنند و اکثریت طوایف یاد شده شیعه مذهبند و اقلیتی سنی مثل طایفه سرحدی در رمشک سکونت دارند و دو گروه شیعه و سنی هر جا باشند برادروار در کنار هم زندگی می کنند .معروفترین بلوچ های این منطقه بلوچ های ناروئی، بامری،سایکی(سابقی)هستند که به تیره های متعدد تقسیم می شوند.
نام برخی از طوایف رودباری:

بلوچ های ناروئی،در مجاورت اراضی شاه آباد سابق طوایف فلاحی و رئیسی و خاوری زندگی می کنند، سهرابی در سردی چاه حسن مقیم هستند ،طایفه دیگر براهویی نام دارند و به عقیده خودشان و مردم از مناطق دیگر به رودبار مهاجرت کرده اند ،لهجه مخصوص به خود دارند. با اینکه ایلات و طوایف رودبار لهجه های گوناگونی دارند ولی زبان یکدیگر را به خوبی می فهمند اما قادر به درک زبان براهویی ها نیستند. و طایفه دیگر فرامرزی نام دارند. نام دیگر طوایف منطقه(که به نوشته مرحوم وزیری در کتاب جغرافیای کرمان از بقایای غزها میباشند) : جاویدان ، دادخدایی ، کرمشاهی ، رئیسی ، دارم شاهی و فتحی .
#کوکار_تریبون_مطالبه_گر
#کوکار_رسانه_مجازی
@kokarbaloch
دره و رودخانه سرسبز آدرناگ هیدوچ
@kokarbaloch
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
📌سرزمین بکر و سرشار از منابع بلوچستان در رشد و توسعه جایگاه بالایی ندارد. میدان دادن‌به دلسوزان بلوچستان فرصت طلایی برای تحقق خود باوری و تقویت چرخه اقتصاد ایران است/
#کوکار_بلوچستان_توسعه

@kokarbaloch