Forwarded from مجله گُردآفرید
«رضاشاه قهرمان آرمان‌ها و آزوهای مشروطه‌خواهان»
تاریخ، سیاست و فرهنگ ایران مانند هر کشور دیگر دارای فرازها و فرودها و ایرادها و مشکل‌هایی است و جای نقد و بررسیدن دارد. زمانی که پیشینه و تاریخ ملت طولانی باشد و اسیر عنصرهای بیگانه باشد اشتباه‌ها و ایرادها بیشتر می‌شود. بنابراین طبیعی است که با بروز هر پدیده نوینی مشکلات بیشتر باشد.
هم باید ایرادها را دید و هم باید دستاوردهای مثبت را دید. تمام نو اندیشان دوران مشروطه را که نگاه کنيم دغدغه اساسی‌شان مسئله ملت، ايجاد دولت ملی میهنی و ارائه يک تعريف اساسی از ايران در معنای جديد آن است.
جنبش مشروطه ممکن است نتوانسته باشد به برخی از خواست‌هایش دست یافته باشد، اما استمرار این خواست‌ها هنوز در جریان است. جامعه فعلی ما همچنان حاصل تحولات و زیست در مشروطیت است. نواندیشان دوران مشروطيت و رضاشاه در پی نوسازی و مهندسی اجتماعی بودند، اما این مسئله را ما در عصر محمد رضاشاه نمی‌بینیم زیرا نو‌اندیشی وجود نداشت، کژاندیشان به اصطلاح در واژه روشنفکر، در پی ویرانی و سرنگونی بودند زیرا احزاب و ایدئولوژی‌های بعد از مشروطیّت (اسلامی و مارکسیست_ لنینیستی) عموماً در پی انقلاب و کسب قدرت سیاسی بودند. آراء و عقايد آنان متکی بر اندیشه‌های لنين و ماركس و مائو و چه‌گوارا بود. به همین جهت این احزاب و ایدئولوژی‌ها در ذات خویش حامل یا مُروّج خشونت و خونریزی و کشتار بودند. نفوذ اندیشه‌های انقلابیون روسی و خصوصاً پیروزی انقلاب اکتبر در روسیه و تأثیر آن بر چپ‌اندیشان ایرانی، خشونت را به ابزاری لازم در نزد باصطلاح روشنفکران و مبارزان ایرانی بدل ساخت. همین مرتجعین سرخ و سیاه از دهه سی تا به حال سعی در سیاه‌نمایی محض از دوران «پهلوی» دارند حال اینکه بسیاری از آرمان‌ها و آرزوهای مشروطه‌خواهان در دوران رضا شاه بدست آمد. برقراری یک حکومت مرکزی نیرومند و مترقی که از زمان میرزا تقی‌خان امیرکبیر، یعنی بیش از هفتاد سال پیش از رضاشاه جزء آرزوها و اهداف بود. آموزش و پرورش نوین، در حقیقت یکی از مهمترین اهداف مشروطه‌خواهانی چون «مرحوم حاج میرزا حسن رشدیه»، «مرحوم آشتیانی» و دیگران شمرده می‌شد، که به علت مشکلات عدیده محقق نشد. در سال ١٩٣٤/١٣١٣ فرمان تاسيس دانشگاه تهران صادر شد. تعداد دانشجويان آموزش عالی از ٦٠٠ نفر به ٣٣٠٠ نفر رسيد و در سال ١٩٣٦/١٣١٥ آموزش بزرگسالان (اكابر) به راه افتاد. در زمان قاجار دادگاههای ايران به صورت محاكم شرع و در دست علمای دينی (آخوندها) بود و ايران اجازه نداشت شهروندان خارجی را محاكمه كند و كاپيتولاسيون برقرار بود. در زمان رضا شاه يكي از مهمترين كارهای تيمورتاش طرح لغو كاپيتولاسيون بود. در سال ١٩٢٧/١٣٠٦ علی‌اكبر داور وزير دادگستری شد و پس از ايجاد دادگاههای نوين (مدرن)، كاپيتولاسيون را لغو كرد.
توسعه راه و راه آهن سراسری کشیدن راه آهن که از دیرباز یکی از آرزوهای ایرانیان بود، از جمله «حاج میرزاحسین خان سپهسالار»، صدراعظم اصلاح طلب ناصرالدین شاه در دهه ۱۸۸۰، یعنی نزدیک به ۵۰ سال قبل از رضاشاه به صورت خیلی جدی احداث راه آهن را پیگیری می‌کرد و این آرزوی مشروطه‌خواهان در دوران رضا شاه از رویا به واقعیت تبدیل شد.
ایجاد ارتش مدرن هم در زمان عباس میرزا، یعنی یکصد سال قبل از رضاشاه، مطرح شد و از جمله نخستین اقدامات آن شاهزاده در جهت تاسیس ارتش مدرن بود که در دوران رضا شاه و پس از اجباری شدن خدمت سربازی و تشكيل ارتش منظم و نوين، نيروهاي ارتش از ٤٠ هزار نفر در سال ١٩٢١/١٣٠٠ به ١٢٧ هزار نفر در سال ١٩٤١/١٣٢٠ رسيد و مدرن شدن ارتش عملی و در دوران محمدرضا شاه به اوج خود رسید.
پایه‌های دولت مدرن و اقتصاد نوین هم در دوره‌ی رضاشاه و محمدرضا ساخته و گسترش پیدا کرد، از خواست‌های بنیادین مشروطه‌خواهان بود. حجابی که رضاشاه از سرِ زنان برداشت نیز از خواسته‌های جنبش مشروطه بود. بهار میرزاده‌ی عشقی و ایرج میرزا و ... از شاعران مشروطه‌خواه هستند که حجاب را مایه‌ی بدبختی زن ایرانی می‌دانستند و خواهان مشارکت زن ایرانی در توسعه جامعه بودند.
انجمن‌های زنان از دوران مشروطه کوشش متمرکز بر حضور بانوان در جامعه را آغاز کردند و برداشتن حجاب یکی از خواست‌های مهم آنان بود که رضاشاه آنرا عملی کرد.
#مشروطه
#رضاشاه
#مجله_گردآفرید
@Gord_Afarid
تاریخ، سیاست و فرهنگ ایران مانند هر کشور دیگر دارای فرازها و فرودها و ایرادها و مشکل‌هایی است و جای نقد و بررسیدن دارد. زمانی که پیشینه و تاریخ ملت طولانی باشد و اسیر عنصرهای بیگانه باشد اشتباه‌ها و ایرادها بیشتر می‌شود. بنابراین طبیعی است که با بروز هر پدیده نوینی مشکلات بیشتر باشد.
هم باید ایرادها را دید و هم باید دستاوردهای مثبت را دید. تمام نو اندیشان دوران مشروطه را که نگاه کنيم دغدغه اساسی‌شان مسئله ملت، ايجاد دولت ملی میهنی و ارائه يک تعريف اساسی از ايران در معنای جديد آن است.
جنبش مشروطه ممکن است نتوانسته باشد به برخی از خواست‌هایش دست یافته باشد، اما استمرار این خواست‌ها هنوز در جریان است. جامعه فعلی ما همچنان حاصل تحولات و زیست در مشروطیت است. نواندیشان دوران مشروطيت و رضاشاه در پی نوسازی و مهندسی اجتماعی بودند، اما این مسئله را ما در عصر محمد رضاشاه نمی‌بینیم زیرا نو‌اندیشی وجود نداشت، کژاندیشان به اصطلاح در واژه روشنفکر، در پی ویرانی و سرنگونی بودند زیرا احزاب و ایدئولوژی‌های بعد از مشروطیّت (اسلامی و مارکسیست_ لنینیستی) عموماً در پی انقلاب و کسب قدرت سیاسی بودند. آراء و عقايد آنان متکی بر اندیشه‌های لنين و ماركس و مائو و چه‌گوارا بود. به همین جهت این احزاب و ایدئولوژی‌ها در ذات خویش حامل یا مُروّج خشونت و خونریزی و کشتار بودند. نفوذ اندیشه‌های انقلابیون روسی و خصوصاً پیروزی انقلاب اکتبر در روسیه و تأثیر آن بر چپ‌اندیشان ایرانی، خشونت را به ابزاری لازم در نزد باصطلاح روشنفکران و مبارزان ایرانی بدل ساخت. همین مرتجعین سرخ و سیاه از دهه سی تا به حال سعی در سیاه‌نمایی محض از دوران «پهلوی» دارند حال اینکه بسیاری از آرمان‌ها و آرزوهای مشروطه‌خواهان در دوران رضا شاه بدست آمد. برقراری یک حکومت مرکزی نیرومند و مترقی که از زمان میرزا تقی‌خان امیرکبیر، یعنی بیش از هفتاد سال پیش از رضاشاه جزء آرزوها و اهداف بود. آموزش و پرورش نوین، در حقیقت یکی از مهمترین اهداف مشروطه‌خواهانی چون «مرحوم حاج میرزا حسن رشدیه»، «مرحوم آشتیانی» و دیگران شمرده می‌شد، که به علت مشکلات عدیده محقق نشد. در سال ١٩٣٤/١٣١٣ فرمان تاسيس دانشگاه تهران صادر شد. تعداد دانشجويان آموزش عالی از ٦٠٠ نفر به ٣٣٠٠ نفر رسيد و در سال ١٩٣٦/١٣١٥ آموزش بزرگسالان (اكابر) به راه افتاد. در زمان قاجار دادگاههای ايران به صورت محاكم شرع و در دست علمای دينی (آخوندها) بود و ايران اجازه نداشت شهروندان خارجی را محاكمه كند و كاپيتولاسيون برقرار بود. در زمان رضا شاه يكي از مهمترين كارهای تيمورتاش طرح لغو كاپيتولاسيون بود. در سال ١٩٢٧/١٣٠٦ علی‌اكبر داور وزير دادگستری شد و پس از ايجاد دادگاههای نوين (مدرن)، كاپيتولاسيون را لغو كرد.
توسعه راه و راه آهن سراسری کشیدن راه آهن که از دیرباز یکی از آرزوهای ایرانیان بود، از جمله «حاج میرزاحسین خان سپهسالار»، صدراعظم اصلاح طلب ناصرالدین شاه در دهه ۱۸۸۰، یعنی نزدیک به ۵۰ سال قبل از رضاشاه به صورت خیلی جدی احداث راه آهن را پیگیری می‌کرد و این آرزوی مشروطه‌خواهان در دوران رضا شاه از رویا به واقعیت تبدیل شد.
ایجاد ارتش مدرن هم در زمان عباس میرزا، یعنی یکصد سال قبل از رضاشاه، مطرح شد و از جمله نخستین اقدامات آن شاهزاده در جهت تاسیس ارتش مدرن بود که در دوران رضا شاه و پس از اجباری شدن خدمت سربازی و تشكيل ارتش منظم و نوين، نيروهاي ارتش از ٤٠ هزار نفر در سال ١٩٢١/١٣٠٠ به ١٢٧ هزار نفر در سال ١٩٤١/١٣٢٠ رسيد و مدرن شدن ارتش عملی و در دوران محمدرضا شاه به اوج خود رسید.
پایه‌های دولت مدرن و اقتصاد نوین هم در دوره‌ی رضاشاه و محمدرضا ساخته و گسترش پیدا کرد، از خواست‌های بنیادین مشروطه‌خواهان بود. حجابی که رضاشاه از سرِ زنان برداشت نیز از خواسته‌های جنبش مشروطه بود. بهار میرزاده‌ی عشقی و ایرج میرزا و ... از شاعران مشروطه‌خواه هستند که حجاب را مایه‌ی بدبختی زن ایرانی می‌دانستند و خواهان مشارکت زن ایرانی در توسعه جامعه بودند.
انجمن‌های زنان از دوران مشروطه کوشش متمرکز بر حضور بانوان در جامعه را آغاز کردند و برداشتن حجاب یکی از خواست‌های مهم آنان بود که رضاشاه آنرا عملی کرد.
#مشروطه
#رضاشاه
#مجله_گردآفرید
@Gord_Afarid