لاپەڕەی کۆتایی دەستنووسی کتێبەکە بە زمانی تورکی

سەرچاوەیەک بۆ مێژووی ئەردەڵان و شارەزوور "مذکرات مامون بگ بن بیگە بگ" ئەردەڵان
ساڵی ۹٨۵ کۆچی مەئموون بەگ والی ئەردەڵان نووسیویەتیەوە، واتا ۲۰ ساڵ پێش کتێبی شەرەفنامە.
...
دۆزینەوەی سەرچاوە کۆنەکان بۆ نووسینی مێژووی ڕاست و دروستی کورد گەلێک پێویستە.
لە ناوچەی مەریوان دوو کتێبی مێژوویی نووسراون و ئێستە تەنیا ناویان ماوە و شوێنیان ونە:
ــ تاریخ سلاطین کورد، مەلا ئەبووبەکری موسەنفی چۆڕ
ــ تاریخ شهرەزور، مەلا عەبدوڵا مەردۆخی ناسراو بە شەیدا

شێعری ئاوایی خانای جووجوو و بەنداوی ئازاد
تۆفێق ڕەحیمی، زمسانی ۱۳٨٨
@irajmoradi
@kelaterzankon
@dastkhatkurdistan

#Zimanê_Kurdî_zimanê_me_ye
#Eyşê_şan

╭━⊰✨🌸✨⊱━╮
@chrikay_kurd
╰━⊰✨🌸✨⊱━╯

📚بۆ #ئەمیر_حەسەنپوور لە هەر کوێیەک بێت
📚نووسەر: #مەسعوود_محەمەد
📚زمان: #کوردی
📚چاپ:
📚شوێن:
📚ساڵ:
📚بابەت: #نامە #زمان
🆔 @kurdica

تکایە هاوڕێیان با تەنیا جارێکیش بووە ئەم کتێبە بخوێنینەوە.
فەیلەسووفی گەورە مەسعوود موحەمەد لە نامەکەیدا بۆ پڕۆفیسۆر ئەمیری حەسەنپوور، چۆناهی هەموو تان و پۆیەک و هەودایەک دەکاتەوە و چی بە هزری تاکی کورد دەکا.
بەڕاستی ئەو کتێبە بۆخۆی کتێبخانەیەکە.
زۆر بابەت هەڵدەگرێ ئەگەر پشوودرێژ بین لەسەر خوێندنەوەی.
ئەوانەی ئاسوودەیی کەشی عیرفانیان دەوێ با نەیخوێننەوە. چونکا جیا لە هەموو بیرۆکە و ئایین و باوەڕێ، مەسعوود موحەمەد هەڵدەشاخێ بە باڵای درۆیینەی هەندێ ڕێچکە و ڕێباز و بیر و باوەڕدا.
من بۆخۆم خۆشم دێ لە کەسێ خۆڕسک بیر دەکاتەوە و خۆڕسکانە بیر و باوەڕ دەبەخشێ. مەسعوود موحەمەد کوڕی زانای ناسراوە مەلای گەورە قووڵتر لە ڕەگی بەڕوار و مەلەگەوێ خاکی کوردەواری، چووەتە ناخی فەلسەفە و هەست و هزری کورددا.

ئیشت بە دەست بێ هیوات لێ دەکەن
دار کە بەری گرت پەڵی پیا دەدەن

#تۆفیق_پیرەمێرد

╭━⊰✨🌸✨⊱━╮
@Chrikay_Kurd
╰━⊰✨🌸✨⊱━╯

‍ خاتوو شەرافەت خودامورادی خەڵکی ئاوایی سیاسەران سەربە ناوچەی لەیلاخ و کوێخای ئاوایی نەجەف ئاوای سەربەشاری بیجاڕ ،
ئەم خاتوونە دوهەمین ژنێک بوون کە بووە کوێخای ئاوایی یان بەخشێک ،
ژنی حاجی فەتحوڵڵای میروەندی نەجەف ئاوا بوون .
خاتوو شەرافەت میروەندی (دولتشاهی) مەنمی ساڵ ‌1339 وەکوو ژنێک پایەبەرز و سەروک هۆزی مەنمی لە کۆبوونەوەیەک بە نێوی" اجتماع
ملی اقوام و قبایل ایران " کە هەموو هۆزەکان و عەشیرەتەکان لە تاران کۆ ئەبنەوە کە خاتوو شەرافەت مەنمی لە سوخەنڕانییەک داوای مافی دەنگدان بۆ ژنان لە حکومەنی ئاریامێهر ئەکات .
ژن لە ئێران یانێ 1341 بۆ یەکەم جار حەقی هەڵبژاردنی پێدرا ، تا پێش ئەوە زۆر کەس مەوافق و موخاڵێف ئەم حەقە بوون.
ئەم فیلمە لە دانیشتنی سەرۆک هۆزەکان بەنێو بانگی ئێران سەبارەت بە کێشەکان و یەکگرتوویی کە لە ساڵی 1339 لە شاری تاران بەڕێووە چووە.
شەرافەت خاتوو دەولەتشاهیی مەنمی تاکە ژنێک بووە کە مافی( جەواز) چوونە ژووری کۆبوونەوەی عەشیرەتەکانیی بووە و توانیویە لەگەڵ خۆدی شاهیی ئێران دانیشتنی تایبەتیی بەدەست بێنێ.

ئەمەش بۆ ئاماژە ئەمە کە نووسراوە وەرزشگای ئاریامێهر درووست نییە چۆن ئەم وەرزشگایە لە ساڵی 1349 دەسپێکی بینای بووە.

فیلمی تاریخی از
سخنرانی شرافت خانم خدامرادی ( میروندی ) دهکدە المپیک
سالن ورزشی آریامهر تهران
دهه ۴۰
______________________________

شرافت خان همسر حاج فتح الله میروندی می باشد
که در قدیم ساکن و اهل روستای اقبلاق لیلاخ بودند
بعد به روستای سیاسران در شمال لیلاخ کوچ کردند و در نهایت این خاندان در روستای نجف آباد گروس ساکن شدند



https://t.me/saeed_abad
https://Telegram.me/joinchat/AAAAAEQQ3CAfzriOgltDlg
🌺🌺 مێژووی ناوچەی بان لەیلاخ🌺🌺

شرافت خانم خدامرادی در کنار حاج فتح الله میروندی در نشست سران قبایل

شرافت خانم دولتشاهي از بزرگان مەمنمی، در کنگرە سالانە عشایر در تهران تنها زنی کە جواز ورودبە این همایش ملی راداشت ومستقیما میتوانست باشاە دیدارداشتە باشد،این شیر زن مەمنمی بودند.

✅ @Mezhoo_Divandareh

گذری بر تقویم زمان

۲۹ اسفند سالروز ملی شدن صنعت نفت
و
اعلام هم پیمانی، میرزا حبیب پیرویسی شێرکۆژ سرایل مەنمی از ملی شدن صنعت نفت در روزنامەی سراسری ترقی

این عکس نشان ازحمایت شجاعانە و عالمانەی عشایر کورد از جامعە نخبەی کشور را دارد.



@Mezhoo_Divandareh

کۆبوونەوەی عشایر کوردستان لە پارێزگای شاری سنە

ڕێزی یەکووم لەڕاستەوە

1 ــ محەممە بیک مستەفا سوڵتانی،
2 ــ سیف وڵا خان پیروەیسی،
3 ــ بورهان الدین فخر العلمایی،
4 ــ سیف الدین نقشبندی،
5 ــ سێ حسن ئەشرافی،
6 ــ مستەفا خان ڕەزایی،
7 ــ فەتحوڵا خان ڕەشیدی،
8 ــ سەرهنگ مهران،
9 ــ محەممەد عەلی بیک تفلی،
10ــ سەرتیپ بهار مەست،
11ــ سێ حسین حسینی،
12ــ حاجی سەید شەهاب الدین نقشبندی،
13ــ سێ خالید نقشبندی،
14ــ نەبی خان اردڵان
(فەرماندارکول کوردستان)
15ــ سەرتیپ قلعە جی،
16ــ میرزا حەبیب خان پیروەیسی،
17ــ فەرەج خان زەنوری (کوماسی)،
18ــ محەممەد شەریف بیک مستەفا
سوڵتانی ئاڵمانە،
19 ــ میرزا مەحموود خان پیروەیسی
(بشێ خان )،
20 ــ سەرهنگ عبادی،

ڕێزی دووم لە ڕاستەوە

1ــ چەند کەسێکی نە ناسراو،
2 ــ سێ ڕەشید ئەلیاسی،
3 ــ سێ کماڵ نقشبندی،
4 ــ مزەفەرخان ڕەزایی،
5 ــ سێ عابد نقشبندی،
6 ــ کەسێکی نەناسراو،
7 ــ ستارخان زەنوری،
8 ــ سێ کماڵ نقشبندی،
9 ــ میرزا فەرەج،
10ــ کەسێکی نەناسراو،
11ــ سەید هاشم ئەڵیاسی،
12ــ سێ شمسە الدین حسینی،
13ــ سێ عەلی ئەڵیاسی،
14ــ سێ زاهد نقشبندی،

باشگاە سنە سالی 1330

کوبونەوی گەۆرە پیاوانی هۆزی مەنمی لە سالی 1343/5/28 مانگی لە شاری بیجار



کانال هۆزی مەنمی
@mezhoo_Hozi_manmi


گروپی هۆزی مەنمی
https://t.me/joinchat/HeSvmT7V1beFagf9y0rzwA

مەڵا مستەفا بێسارانی
(دۆزینەوەی هەندێ بەڵگە و زانیاری نوێ)
.
هەموو سەرچاوەکان تا وەکوو ئێستە وا باس دەکەن کە مەڵا مستەفا بێسارانی کوڕی مەڵا قطب الدین (ناسراوە بە قطب الدین عەرەبی) کوڕی مەڵا شمس الدین ساڵی ۱۰۵۳ کۆچی لە بێساران لەدایک بووە و ساڵی ۱۱۱۳ کۆچی دوایی کردووە و لە گۆڕستانی مەڵەهوو ناسراو بە پیرە هەژارە بەرامبەر کێوی کۆساڵان و نزیک گوندی مەحموواوا نێژراوە. پیرە هەژارە مەبەست هەمان مەڵا مستەفایە و گوایە پێشتر لەوێ دێکۆنی مەڵەهوو(؟) بووە و دواتر زیارەتانەکە بە پیرە هەژارە ناسراوە.
یەکەم جار بەهاری ۱۳۹٦ پاڵپشت بە خوێندنەوەی وتارێکی گۆڤاری سروە سەبارەت بە مەڵا مستەفای بێسارانی پرسیارم لە مەڵا ئەحمەدی نەزیری (توێژەری ناسراوی مێژووی هەورامان و مەریوان) کرد. کاک مۆسلێم فەخری خەڵکی جوانڕۆ کە خۆیان و بنەماڵەی قاضی زادە لەو ناوچەیە بە وەچەی مەڵا مستەفا ئەزانن، ئەو وتارەیان بۆ گۆڤاری سروە نووسیوە. مەڵا ئەحمەدی نەزیری باسی لە دێکۆنی پاڵ گۆڕستانی پیرە هەژارە کرد و وتی باوک و باوای مەڵا مستەفا لە زیارەتانی مەڵا قووبی بالک نێژراون و لەوێ ژیاون. دواتر لە کاک ئیبراهیم مەردۆخی توێژەری مێژووی ناوچەی مەریوان پرسیار کرد ئەویش هەمان قسەی دووپات کردەوە. گوایە مەڵا باقری بالکیش هەمان قسەی کردووە کە کاتی خۆی هەڵۆخانی ئەردەڵان چەندین مامۆستای لە دەوری خۆی کۆ کردووەتەوە وەکوو مەڵا یەعقووبی سوورکەوڵ، مەڵا عبدالغفار مەردۆخی دەگاشێخانی، مەڵا ئەبووبەکری موسەنفی چۆڕی و مەڵا قوتبەدینی عەرەبی. هەڵۆخان مڵکی ئێستەی بالک و کانی دینار و دەری و نشکاشی بە مەڵا قوتبەدین داوە. مەڵا قوتبەدین و باوکی لە داوێنی دارستانی پشت زیارەتانی مەڵا قووبی لە شوێنی ئێستەی دێکۆن یا بالکە کۆن ئاواییەک بنیات دەنن و لەسەر زەوی و زاری ئەوێ دەبن. بەپێی ئەم گێڕانەوەیە دەبێ مەڵا مستەفا لەو دێکۆنەی بالک لەدایک بووبێ و دواتر بە مەلایەتی چووەتە بێساران. هەر بۆیە بە بێسارانی ناسراوە. وەک چۆن مەڵا ئەبووبەکر لە ئاوایی پیرخێران لەدایک بووە و دوایی لە مزگەوتی مووشڵە (وشکێن) و مزگەوتەسوورە مەلایەتی کردووە و دواجار ئاوایی چۆڕی بنیات ناوە و ئێستە بە مەڵا ئەبووبەکری چۆڕ دەناسرێتەوە.
گوایە پیر موحەمەد لە زیارەتانی بالک و پیر یۆسف لە ئاوایی نشکاش کوڕی مەڵا قوتبەدین، واتا برای مەڵا مستەفا بێسارانین. لە کتێبی (تاریخی بەنرخ) مەڵا عارف مودەڕسی کوڕی مەڵا باقری بالک ئاماژەی بەوە کردووە کە مەزاری مەڵا قطب الدین و مەڵا شمس الدین باب و باپیری مەڵا مستەفا بێسارانی لە زیارەتانی مەڵا قووبی ئاوایی بالکە. لە پێوەندیەک لەگەڵ بەڕێز باباشێخ کوڕی مەڵا عارف بۆ پشتڕاستکردنەوەی ئەو زانیاریانە، دیسانەوە ئەو بەڕێزە لە باوکی تەمەن ۹٨ ساڵەیانی پرسی و هەمان زانیاری دووپات کردەوە.
یەکەم جار مامۆستا سەید تاهیری هاشمی لە دەوڵەتاوای ڕەوانسەر هەندێ پەراوێزی سەبارەت بە مێژووی لەدایکبوون و مردن و بەسەرهات و وەچەی لە دەستنووسی شێعرەکانی بێسارانیدا نووسیوە. یەکەم جار کاک کەیۆمەرس نیک ڕەفتار (دانیشتووی وڵاتی کانادا) دیوانی بێسارانی کۆ کردووەتەوە و ۱۹٨۳ چاپی کردووە. لە پێوەندیەک لەگەڵ کاک کەیۆمەرس ئاماژەی بەوە کرد کە ئەو زانیاریانە لە پێشەکی دیوانی بێسارانی نووسیومە زۆربەی لە مامۆستا سەید تاهیر و کتێبی مێژووی ئەدەبی کوردی مامۆستا عەلائەدین سەجادی وەرگرتووە. ئەڵبەت مامۆستا سەجادی نووسیویە کە مەڵا مستەفا ژنی نەهێناوە و مناڵی نەبووە. دیارە مامۆستا سەجادی ئاگەداری وەچەی مەڵا مستەفا لە ئاوایی یاری و شاری جوانڕۆ نەبووە.
دواتر کە ۱۹۹٨ کاک ئەنوەری سوڵتانی (دانیشتووی لەندەن) کەشکۆڵی شێخ عبدالمومنی مەردۆخی چاپ کرد. لەو کەشکۆڵە شێعرەکانی بێسارانی کە بە ناوی مەحزوونی هاتووە سەرچاوەی زانیاریەکانی لەسەر مامۆستا بێسارانی دیوانی چاپکراوی بێسارانی و وتارەکەی مامۆستا قەرەداغی بووە. (ئەو کەشکۆڵەی شێخ عبدالمومن ۱۱۹٦ـ۱۱۹٨ کۆچی نووسراوەتەوە.)
لە پێوەندیەک لەگەڵ کاک ئەنوەری سوڵتانی ئەویش ئەوەی پشتڕاست کردەوە کە کاتێ وتارەکەی مامۆستا عەلی قەرەداغی بە دەستم گەیشت، گومانی ئەوەم لە ژیان و بەسەرهاتی بێسارانیدا کرد، بەڵام من دامنا بۆ توێژینەوەی دواتر.
لە پێوەندیەک لەگەڵ مامۆستا قەرەداغی، بەڕێزیان ناونیشانی وتارەکەیان بۆ ناردم و خوێندمەوە. مامۆستا قەرەداغی کۆنترین دەستنووسی شێعری بێسارانی لە کتێبخانەی بەغداد دۆزیوەتەوە کە ساڵی ۱۰۹۰ کۆچی نووسراوەتەوە و وتاری لەسەری نووسیوە.
بەپێی ئەو کەشکۆڵەی بەغداد و زانیاریەکانی پێشوو لەسەر ژیاننامەی بێسارانی، کاتێ ئەو دەستنووسە نووسراوە کە بێسارانی تەمەنی ۳۷ ساڵان بووە. ئەمە بۆخۆی لە ئەزموونی مێژووی شێعر و شاعێری کورددا دەگمەنە.

دواتر پەیجۆری بنەماڵەی فەخری و قازیزادە بووم لە جوانڕۆ. بەڕێز کاک غەفاری ئیبراهیمی کە توێژەرێکە لە بواری دەستنووس، قەباڵە کۆنێکی ساڵی ۱۰۰۵ کۆچی بۆ ناردم کە ناوی مەڵا مستەفا بێسارانی وەک شاهێد تێدایە. لە شێعرەکانی بێسارانی ئاماژە بە شاری دڕنە کراوە لە سەردەمی مەڵا مستەفا. کاک غەفار زەحمەتی کێشا و هەندێ زانیاریشی لەسەر کۆنەشاری دڕنە لە نێوان جوانڕۆ و دەشتی زەهاو بۆ ناردم. گوایە مەڵا مستەفا ماوەیەک لەوێ بووە و خۆشەویستی میری دڕنەیش بووە.

دواتر توانیمان ژمارەی پێوەندی کاک مۆسلێم فەخری وەربگرین. لە ئەرشیڤی کاک مۆسلێم و هەروەها ئەرشیڤی بنەماڵەی ئیمام جومعەی جوانڕۆ دوو قەباڵەی دیکە هەبوون و ئەوانیشم دەست کەوت و دیارە ساڵی ۱۰۰۰ و ۱۰۲۱ هێشتا مەڵا قوتبەدین لە ژیاندا بووە. ساڵی ۱۰۰۰ مەڵا مستەفا وەک مەلایەکی گەورە ئاماژەی پێ کراوە. ئیمام جومعەی ئێستەی جوانڕۆ وەچەی مەڵا مستەفا بێسارانییە و لە نامیلکەیەکدا بەتەسەل باسی باب و باپیران وشەجەرەنامەی خۆی تا مەڵا قاسم کوڕی مەڵا مستەفا نووسیوە.
ئەنجام:
بەپێی ئەو بەڵگە و زانیاریانەی سەرەوە مەڵا مستەفا کوڕی مەڵا قوتبەدین کوڕی مەڵا شەمسەدین بووە. مەڵا شەمسەدین کاتی خۆی لەگەڵ پیر سەفا و پیر یۆنسی هەنجیران شاگردی کابلەسوورە مامۆستا مزگەوتی ئاوایی کانی با بوون. پێشتر سەدەی ٨ کۆچی میر حەمزەی بابان و دوانگزە سوارەی مەریوان لە لووتکەی پشت کانی با قەڵا و بارەگایان دامەزراندووە و میر حەمزە، ئیمام ئەحمەدی ئەنباری کردووەتە مەڵا مزگەوتی کانی با. دواتر سەردەمی سوڵتان عەلی باوکی هەڵۆخان دیسانەوە کراوەتە پایتەختی حوکمڕانی. هەر بۆیە ئێستا هەم بە قەڵای ئیمام یا قەڵای هەڵۆخان دەناسرێتەوە.
مەڵا بێسارانی دوو برای دیکەی بە ناوی پیر موحەمەد و پیر یۆسف و کوڕێکی بە ناوی مەڵا قاسم بووە. بەپێی شێعرێک کە یۆسفی یاسکە (مردن ۱۰٤۰ کۆچی) بۆ مەڵا مستەفای نووسیوە و بە مەولا و میرزا ناوی هێناوە، هەروەها قەباڵەکانی دیکەی بەردەست، دەبێ مەڵا مستەفا ساڵەکانی ۹۵۰ کۆچی لەدایک بووبێ و هەتا ۱۰۵۰ کۆچی لە ژیاندا بووە. لە کەشکۆڵی شێخ عبدالمومن مەردۆخی شێعرێکی دەردین هاتووە کە بۆ مەڵا مستەفای ناردووە و بە پیرزادە ناوی هێناوە. کەواتە مەڵا قوتبەدین کەسایەتیەکی دانا و زانای سەردەمی خۆی بووە. وەک سەرچاوەکان باسی دەکەن مەڵا قوتبەدین هێندە لە بواری شەرع و فێقه و زمانی عەرەبیدا شارەزا بووە نازناوی عەرەبی پێ دراوە. لە ناوچەی مەریوان سەردانکردنی زیارەتی مەڵا قووبی لە کۆنەوە باو بووە. بەتایبەت لە مانگی گوڵان ڕۆژانەی چوارشەمە خەڵک چوونەتە زیارەتی مەڵا قووبی. باوڕی خەڵک وایە کە مەڵا قووبی بە هەموو بێ ئەدەبی و بێڕێزیەک ناڕەحەت دەبێ و هەمیشە لە قەبرەکەیدا ناڕەحەتە، بەڵام مەڵا شەمسەدین ئارامە و وا نییە. لە لیستی شوێنەوار و شوێنە گەشتیاریەکانی مەریوان ناوی مەڵا قووبی هاتووە.
بە هەر حاڵ هێشتا ئەم زانیاریانە تەواو نیین و ئەگەر قەباڵە و پەراوێزی دیکە دەست بکەون، تەمی زیاتر لەسەر ژیانی ئەو شاعێرە لا دەچێ.
براتان
ئیرەج مورادی
@dastkhatkurdistan
@kelaterzankon
@irajmoradi