به انگیزه‌ی روز گرامیداشت نام و یاد خردمندِ استاد؛ فردوسی بزرگ

این عصر*

ما شاعران سربلند توسِ این عصریم
ما راوی افسانه‌ی افسوسِ این عصریم

از جان ما شعری حماسی برنمی‌جوشد
ما خواجگان خسته و مأیوس این عصریم

در این خیابان تا افق دار است و بیداری است
زندانی و آزاد؛ ما محبوسِ این عصریم

در مدح خورشیدش زبان ما نمی‌چرخد
ما ترجمان پت‌پتِ فانوس این عصریم!

در ذهن ما معیار مردی جز زن و زر نیست
ما برده‌ی دلمُرده‌ی ناموسِ این عصریم!

مثل صلاح‌الدین که در محراب ما مُرده است
ما هر اذان بازیچه‌ی ناقوس این عصریم!

حیرت نکن! با غنچه‌ی لبهای خون‌آلود
ما همچنان در انتظار بوسِ این عصریم...

دعوا سر رنگ است و ما، یا محو نیرنگیم
یا محو رنگارنگیِ طاووسِ این عصریم

ما را، ندیدن بدتر از درد نبودن کشت
ما نقطه‌ی دوری در اقیانوس این عصریم!


* از مجموعه غزل؛ رندان خراسان/ نشر مادیار/ 1399

#سپاهی_لایین (کاوه زێدان)

https://t.me/maname49

دله‌کی ئاشق

ل رۆژا هەلبەستڤانێ مەزن و میناکا خوەباوەریێ و زمان‌هەزیێ؛ فردۆسی, ئەڤ چارۆک پێشکەش ل؛ گشتی ئەڤیندار، نڤیسکار، هەلبەستڤان و پارێزڤانێن زمانێ داییکێ؛

موهم نینە خواندە‌کارە، مامۆستایە یا شڤانەک
سەرێ مالێ، هەیە سا خوە، رێنڤیس و رێزمانەک
ل ئۆرتا ڤێ دبستانا، ل ڤێ مالا هەرکەس‌زانا؛
دلەکی ئاشق دخوازە، تا کوردی‌خوان کە، خزانەک!

Dilekî aşiq

Li roja helbestvanê mezin، mînaka xwebawerî û zimanhezîyê; Firdosî, ev çarok pêşkeş li evîndar، nivîskar, helbestvan û parêzvanên zimanê dayîkê;

Muhim nîne xwandekar e, mamosta ye, ya şivanek
Her malekî heye sa xwe, rênivîs û rêzimanek
Li orta vê dibistana, li vê mala herkes zana
Dilekî aşiq dixwaze, ta kurdîxwan ke xizanek!

دلی عاشق

در روزیاد فردوسی بزرگ کە نماد خودباوری است، یک چاروک تقدیم به؛ عاشقان، نویسندگان، شعرا و نگهبانان زبان مادری؛

مهم نیست معلم است، دانش‌آموز یا یک چوپان
هر خانه‌ای برای خودش رسم‌الخط و دستور زبانی دارد
در چنین مدرسه‌ و  داناخانه‌ای
دلی عاشق می‌خواهد که فرزندی را زبان مادری بیاموزد!

#سپاهی_لایین (کاوه زێدان)

https://t.me/maname49

سەرێ مالێ رێنڤیسەک!!

پێشکەش ل؛ ئسمائیلێ برا

ئەڤ گۆتنا کو؛ "کوردێن خۆراسانێ، سەرێ مالێ رێ‌نڤیسەکی خوە هەنە" پر سالان بەرێ نکا، برایێ من دوکتور ئسمائیلێ هوسێن‌پوور دگۆت و مخابن هین ژی هالێ مە و خەلکێ مە، راستیا ڤێ گۆتنا ئسمائیل، تینە بیرا مە. ئەڤ چارۆک و چارۆکا بەرێ، ل سەر ڤێ گۆتنا هاتنە ستراندن؛

«سەرێ مالێ، رێنڤیسەک»
تەڤ‌ ل‌هەڤە رەش و سیسەک
ڤا یە هالێ مە کو؛ هین ژی
ناس ناکنی زێڕ ژ میسەک!

«Serê malê rênivîsek»
Tev lihev e reş û sîsek;
Va ye halê me ku hîn jî
Nas nakinî zêr ji mîsek!!

«هرخانه‌ای رسم‌الخط خودش را دارد»
سیاه و سپیدی به هم درآمیخته‌اند
این است حال ما که همچنان
طلا را از مس بازنمی‌شناسیم!

این سخن را کە؛ در میان ما، هر خانه‌ای رسم‌الخط خودش را دارد، سالها پیش برادرم دکتر اسماعیل حسین‌پور می‌گفت و ما به چشم طنزی تلخ در آن می‌نگریستیم و می‌گریستیم. این چاروک و‌ چاروک پیش از این، اشاره‌ای‌است به آن سخن بجا و ما که همچنان می‌نگریم و می‌نگاریم و می‌گرییم😢🙏

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

دوور بفکر و‌ کوور بفکر

پرانیا شەرێن ناڤ‌بەرا مە کوردان، ل سەر باش‌نەفکرینا مە و زووقارینا مە چێ دبن. باوەرا مەزنێن مە چقەس دورست بوو کو دگۆتن؛ دوور بفکر، هوور بفکر، کوور بفکر....
گەر کو ئەم کورد دوور و هوور و‌ کوور بفکرنی، هایدار دبنی کو تشتەک موهمتر ژ یەکتیا مە نینە و یەکتیا مە ژی، ب رێیا هەزکرن و هێز گرتن ژ هەڤ چێ دبە، ئەڤیەک ژی ب رێیا دوور و هوور و کوور فکرینا کوردان.
ئەڤ چارینە، ل سەر بیرانین و پاراستنا وێ گۆتنا هێژا یا کالان، هاتیە ستراندن؛

کالێ مە دگۆت؛ «دوور و‌ هوور و کوور بفکر»؛
گەر دخوازی خوەش ببینی، ژ ژوور بفکر....
کالێ مە دورست دگۆت، لێ هایا مە نەبوو
ئەنجامێ؛ ل هال و مالا خاپوور بفکر....


Dûr bifikir û kûr bifikir

Piranîya şerên navbera me Kurdan, li ser baş nefikirîna me û zûqarîna me çê dibin. Baweriya mezinên me çiqas durist bû ku digotin; dûr bifikir, hûr bifikir, kûr bifikir...
Ger ku em dûr û hûr û kûr bifikirin, haydar dibin ku tiştekî girîngtir ji yekitîya me nîne û yekitîya me jî, tenê bi rêya dûr û hûr û kûr fikirînê û hez kirin û rêz girtina kurdan çê dibe. Ev çarîne, li ser bîranîn û parastina wê gotina hêja ya kalan hatîye stirandin;


Kalê me digot; "dûr û hûr û kûr, bifikir"
Ger dixwazî xweş bibînî, ji jûr bifikir...
Kalê me durist digot, lê haya me nebû
Encamê; li hal û mala xapûr bifikir!

پدربزرگ ما می‌گفت؛ دور و ریزبینانه و عمیق نگاه کن و بیندیش
اگر می‌خواهی خوب ببینی، از بالاتر نگاه کن
پدربزرگ درست می‌گفت، ولی ما متوجه نبودیم
نتیجه‌اش را در ویرانی حال و خانه‌هامان ببین...

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

لطف...

یک شب هم اگر بماند از روزانم
جان در تب عشق دوست، می‌سوزانم
دنیا، همە مصلحت‌پرستی است، دلا
لطفی کن و این هنر نیاموزانم!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

ناڤی تە زمانێ منە...

هەلبەست و دەنگ؛
#سپاهی_لایین
https://t.me/maname49

مرگ بر مرگ... 

ارتحال ناگهانی آیت‌الله رئیسی و همراهان را در حادثه‌ی سقوط سهمگین بالگرد، به همه‌ی عاشقان ریاست جمهوری اسلامی، تسلیت می‌گوییم، با این آرزو که؛ خداوند توفیقمان دهد، برای ایرانیان عزیز چنان خادمانه زندگی کنیم که همه‌ی مردمان از مردنمان متحسر و سوگمند شوند.

مرگ و زندگی...

نگذار که باغ‌ِ دل، غم‌آباد شود
نامِ تو، نمادِ باد و بیداد شود...
ای یار! به مهر بگذران و نگذار
از مرگِ تو، روح زندگی شاد شود!

#سپاهی_لایین (کاوه زێدان)

https://t.me/maname49

چارینه/رباعی/ çarîne

چما؟

رندە کو هالێ بلندیان هەست کنی
خوەلی ب سەرێ ڤێ چۆلا بن‌دەست کنی...
ئەم چیا نی و قەت ژی خەم و خار نابنی؛
گەر ئەو ڕانەبە، ئەم چما خوە پەست کنی؟!
çima?

rind e ku halê bilindiyan, hest kinî
xwelî bi serî vê çola bindest kinî
em çiya nî û qet jî xem û xar nibinî
ger ew ranebe, em çima xwe pest kinî?!

چرا؟

چه خوب است که حال ارتفاعات را احساس کنیم
و خاک بر سر این دشت زیردست بریزیم
ما کوهیم و هرگز حقیر و خم نمی‌شویم
اگر او برنمی‌خیزد، ما چرا خم شویم؟!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

آن روز...

یک خانە بیافرین خدایا، دل‌خواست
از جنس همین زمین، ولی گرد نە؛ راست...
روزی که در آن «عشق» پدید آمد و ماند
آن روز بدان که نوبت خلقت ماست!

#سپاهی_لایین (کاوه زێدان)

https://t.me/maname49

چارۆک/ çarok

ژبیر

ئاخ کو دلێ مە پیر کرن
ب دەستێ زک، هێسیر کرن...
وەقەس ژ هەڤ دوور خستنی
کو مە هەڤال ژ بیر کرن*!
jibîr

ax ku dilê me pîr kirin
bi destê zik, hêsîr kirin...
weqes ji hev dûr xistinî
ku me, heval ji bîr kirin!!

فراموش

آە که دلهایمان را پیر کردند
و به دست شکم، گرفتار...
آنقدر از هم دورمان کردند
که ما دوستانمان را فراموش کردیم!

* سعدی؛ چنان قحط‌سالی شد اندر دمشق/ کە یاران فراموش کردند عشق...

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

ب‌جارێ

هەزاران جان، ب قوربانا تە یارێ
کو جانی سا شەهیدێن رۆزگارێ...
بکەن ئێرۆ، گولا کەسک و زەر و سۆر؛
کو دەرمان کی هەزار دەردان، ب جارێ!

Bi carê

Hezaran can, bi qurbana te yarê
Ku canî, sa şehîdên rozigarê...
Biken îro, gula kesk û zer û sor
Ku derman kî hezar derdan, bi carê!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

دومالک/ دوبیتی

قە جارێ

تو کو هندک دبینی، داغ و دەردان
تو کو‌، سەرتر دزانی خوە ژ یەزدان...
ژ شوونا کو تەلەوکاری ژ خەلکێ؛
قە جارێ کار کە؛ ڤا چۆ، ڤا ژی مەیدان!

qe carê

tu ku hindik dibînî dax û derdan
tu ku sertir dizanî xwe ji Yezdan
ji şûna ku telewkarî ji xelkê
qe carê kar ke, va ço va jî meydan!

فقط یک بار

تو که اینهمه داغ و درد را ناچیز تلقی می‌کنی
تو که خودت را از خدا هم برتر می‌دانی
به جای اینکه از مردم طلبکاری
یک‌بار هم دست به کار شو، این چوگان و این میدان!

#سپاهی_لایین (کاوه زێدان)

https://t.me/maname49

گل و دل...

گفتم؛ گل سرخ! عاشقی کن، چندی
تا هست بهار، تازه کن پیوندی...
با آن دل داغ و دشنەی گزمه‌ی باغ؛
گل، آە شد و... دریغ از لبخندی!

#سپاهی_لایین (کاوه زێدان)

https://t.me/maname49

دومالک/ دوبیتی

مینا من

بریندارن مینا من، قە مینا من...
نابن بارێ گولێن دن، قە مینا من
تەنێ، ئەز دل‌بژێ وە مە؛ گولێن سۆر
کو دل‌خوین ژی دکەنن، قە مینا من!

mîna min

birîndar in mîna min, qe mîna min
nabin barê gulên din, qe mîna min
tenê, ez dilbijê we me; gulên sor
ku dilxwîn jî dikenin, qe mîna min!

#سپاهی_لایین (کاوه زێدان)

https://t.me/maname49

بازی‌بس!

هان سارق روی سفره‌ی قاضی‌ها؛
ساندیس‌خور در لباس ناراضی‌ها...
ای قافیه‌‌ و قیافە‌ات هر دو غلط‌؛
بس کن که به سر رسیده این بازی‌ها!

#سپاهی_لایین (کاوه زێدان)

https://t.me/maname49

نیست

با اینهمە غم، مجال حاشامان نیست
با اینهمه بد، حق مماشامان نیست...
این صبر و سکوت کارگر نیست، رفیق؛
برخیز، که فرصت تماشامان، نیست!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

حدیث روز

وقتی کە بە قتل تو کمر بستە، جهان
وقتی که زبان دل  نداری به دهان
وقتی، همه از غم تو شادند، وطن
ناچار، بمیر و مردگان را، برهان! 

یکباره، همه داعی و داور شده‌اند
یکباره، همه شیر و  دلاور شده‌اند...
درمانده‌ام این قوم قفس‌‌باز، چطور؛
یکجا، همه طوطی سخنور شده‌اند؟! 

ما، زخم عمیق تیغ‌داران خودیم
ما،  مایه‌ی رنج روزگاران خودیم...
از آن‌سوی بام دوستی می‌افتیم؛
ما، خوب‌ترین دشمن یاران خودیم!

#سپاهی_لایین (کاوه زێدان)

https://t.me/maname49

دومالک/ دوبیتی/ dumalik

دلگەرمی...

دهەڵە بەرفا ڤێ وارا، گولا من
بکەن، با سۆر کە ڤا دارا، گولا من...
زڤستان چوو، بزان رۆژا مە ژی تێ؛
دلێ من گەرمە ڤێ جارا، گولا من!

dilgermî...

dilhelle berfa vê wara gula min
biken, ba sor ke va dara, gula min
zivistan çû, bizan roja me jî tê
dilê min germ e vê cara, gula min!

برای دل‌خوشی

برف این سرزمین آب خواهد شد، گل من
بخند تا سرخ‌منظر شود این درخت، گل من
زمستان رفت، بدان که خورشید ما هم می‌آید
این بار دلم گرم است، گل من!

#سپاهی_لایین (کاوه زێدان)

https://t.me/maname49