وەلات

وەلات! ئەز چرری مە، دەنگێ تە مە ئەز
ئەزی هین لۆ دکم، یانی هە مە ئەز
وەلات! ئەز سا تە بانگی مە، هەرایم
ل سینگێ تە برینا فەک‌ڤە مە ئەز

وطن

وطن! من فریادم، صدای تو هستم
من هنوز آواز می‌خوانم، یعنی هستم
وطن! من برای تو شیون و فریادم
در سینە تو زخم دهان گشودە هستم

#دوکتور_سادق_فەرهادی
@kaniyadil

سێدارە

ئەگەر بڵێم  شارەکەمم  خۆشدەوێ 
دەمدەن  لە دار
ئەگەر بڵێم یارەکەمم خۆشدەوێ 
دەمدەن لە دار
هەموو  ڕۆژێ فیرعەونی شار
هەزاران جار
دەمدا لەدار 
قەدەغەیە    خۆشەویستی 
قەدەغەیە  خەندە و پرسیار 
بە‌یەک بڕیار
لێک دەترازێن
هەزارەها  کەو و نزار 
هەموو‌  ڕۆژێ فیرعەونی شار
زگی دایکە خەمبارەکان  هەڵدەدڕێ
بۆ‌‌  پێغەمبەرێک  دەگەڕێ 
بیدا ‌لە دار ‌
کە خۆرێ نوێ   دێنێ بۆ شار ‌

#لەتیف_هەڵمەت
@kaniyadil

نه‌بینی و ببینم

هەرە یارێ کو تو خێرێ نەبینی
تو ئومرەک  بێ یار و دلبه‌ر بمینی
ئەڤینا تە، شەوتاندم؛ کرم کز
تو کەس قێرێ  هامین  نەتەرکژینی!

ژ چاڤێن کەسکێ تە ئەز  هیڤ دبینم
ل نالێن روویێ تە ئەز سیڤ دبینم
ژ هەر بسکەکی تە سەد شوور دباره
ل زەندێن بووزێ تە، ئەز زیڤ دبینم

#هامین 
@kaniyadil

نه

نە رۆزەخوانیەک چاڤێ من شل کر
نە نەخوەشەک هوسێن, چوو سەر خوە جل کر
ل شوونا خوین دگیرین، نان نێ خوارن
نە تو مەچیتێ سا من کارێ دل کر!

نه
نە هر روضەخوانی گریەام را درآورد
نە هرکەس برای حسین مریض شد, در بستر افتاد
در جایی که خون گریه کنند, غذا خورده نمی‌شود
نه هیچ مسجدی برایم کار دل کرد!
ـــــــــ
#مهەمەد_قوربانی ــ ئسفەراین

@kaniyadil

غزلی از حافظ

خُرَّم آن روز کز این منزلِ ویران بروم
راحتِ جان طلبم و از پِیِ جانان بروم

گر چه دانم که به جایی نَبَرد راه غریب
من به بویِ سرِ آن زلفِ پریشان بروم

دلم از وحشتِ زندانِ سِکَندَر بگرفت
رخت بربندم و تا مُلکِ سلیمان بروم

چون صبا با تنِ بیمار و دلِ بی‌طاقت
به هواداریِ آن سروِ خرامان بروم

در رهِ او چو قلم گر به سرم باید رفت
با دلِ زخم‌کَش و دیدهٔ گریان بروم

نذر کردم گر از این غم به درآیم روزی
تا درِ میکده شادان و غزل‌خوان بروم

به هواداری او ذَرِّه صفت، رقص کنان
تا لبِ چشمه‌ی خورشیدِ درخشان بروم

تازیان را غمِ احوالِ گران‌باران نیست
پارسایان مددی تا خوش و آسان بروم

ور چو حافظ ز بیابان نبرم رَه بیرون
همرهِ کوکبهٔ آصفِ دوران بروم

خۆزگە

خۆزگە بەو ڕۆژە کە لەو مەنزڵە وێرانە دەڕۆم
وەکوو مەل لەو قەفەز و دانە بەرەو لانە دەڕۆم

گەرچی لەو ‌ڕێیە دەزانم کە غەریب نابەڵەدە
من بە بۆنی سەری ئەو زولفە پەرێشانە دەڕۆم

وەکوو با بەو لەشی بیمار و دڵی بێ‌تاقەت
بە هەوای قامەتی ئەو سەروی خەرامانە دەڕۆم

دڵ لە زیندانی سکەندەر وەڕەزە، ڕزگار بم
تاکوو ئەو جێیە کەوا مڵکی سولەیمانە دەڕۆم

ئەوی سووکبارە خەمی حاڵی گرانباری نییە
من بەهۆی هیممەتی پیرانە مریدانە دەڕۆم

گەر بەسەر وەک قەڵەمێ، ڕێگە بڕۆم بۆ لای ئەو
بەو برینی دڵ و بەو دیدەیی گریانە دەڕۆم

شەرتە کردوومە ئەگەر لەو خەمە دەرچم ڕۆژێ
بە شێعر خوێندنەوە تا دەری مەیخانە دەڕۆم

بەهەوای چاوی بە ڕەخسین و سەما وەک زەڕڕە
تاکوو سەرچاوەیی ئەو خۆرە درەخشانە دەڕۆم

گەر وەکوو حافزی لەو دەشتە نەشێ ڕێ ‌دەرکەم
لەگەڵ ئەو بار و بنەی ئاسەفی دەورانە دەڕۆم

وەرگێڕ:
#مامۆستا_حەقیقی
@kaniyadil

همدلی و بیداری فرهنگی

به عنوان کسی که چندی است دغدغه حفظ هویت،فرهنگ و زبان کرمانجی را دارم، با کسب اجازه از برخی صاحب نظران و متخصصان از یک سو و برخی متولیان بی مسئولیت و ناتوان از سوی دیگر که شاید هر دو گروه در این فضای مجازی حضور دارند نکاتی چند را یادآوری می کنم.
۱. به گمان من چه بخواهیم و بخواهند و چه خوشمان بیاید و خوششان بیاید و چه نخواهیم و نخواهند و چه بدمان بیاید و بدشان بیاید نهضت احیا هویت ،فرهنگ و زبان کرمانجی در حال شکل گیری است که مرهون تلاش بزرگانی هم چون توحدی ها،سپاهی ها، حسین پور ها ، روشان ها، خانم گلی ها و ده ها شاعر و نوازنده و مرثیه سرا و نویسنده دیگری است که زحمت فراوان کشیدند و هزینه دادند.
برای تایید این نکته و دست مریزاد به این تلاش گران بگذارید این جریان را نقل کنم. سال هاست اهل منبرهای ادامه دار دهه ای نیستم و گاه به دعوت خاص منبر می روم امسال در اواسط محرم از روستای یدک _ایگ_ تماس گرفتند که منبر کرمانجی می خواهیم و در اطراف ما کسی نیست شما بیاید.
روستای یدک یکی از مذهبی ترین ،سنتی ترین و پر طلبه ترین روستا در حومه قوچان است. این دعوت را از هر روستای دیگر توقع داشتم به جز یدک.
با وجود طولانی بودن راه از مشهد رفتم انصافاً عکس العمل مردم حتی جوانان از منبر چنان بود که من انتظارش را نداشتم.
این وضعیت بازگشت به هویت کرمانجی چنان در حال تبدیل به یک جنبش فرهنگی است که دو روز بعد مجدداً کس دیگری از همان یدک تماس گرفت و برای ظهر تاسوعا دعوت کرد و چه شرمنده شدم که نتوانستم دعوت شأن را اجابت کنم.
در روستا عزیز کهنسالی خود را معرفی کرد که سراینده اشعار بسیاری در تاریخ انبیا و...است که مقرر شد مشهد آمد پیگیر برخی کار هایش باشم.
۲. من کرمانجی را ظرفیت بزرگی می دانم در کنار همه ظرفیت های موجود برای به دوش کشیدن و انتقال دادن دغدغه‌های اخلاقی، فرهنگی، مذهبی و هر امر دیگری از این جنس.
در همان منبر گفتم اگر کسی عاشورا را و حسین(ع) را هم می خواهد نباید به حذف زبان کرمانجی بیندیشد چرا که هر زبان یک ظرفیت جدید برای انتقال این مفاهیم است.
مرثیه های کرمانجی، مداحی های کرمانجی منبرها و مکتوبات مذهبی کرمانجی می توانند در توسعه ادبیات و فرهنگ دینی تاثیر عمیق بگذارند امری که سوگمندانه و به جهت کم سوادی برخی متولیان امر فرهنگ حتی در همین حوالی ما نادیده انگاشته می شود.
رمز موفقیت دگراندیشان استفاده از همه ظرفیت ها برای انتقال اندیشه هایشان است و رمز ناتوانی ما حذف برخی ظرفیت های آماده در انتقال مفاهیم مان است.
۳. به نظرم در وضعیت موجود و با توجه به ناتوانی یا غرض ورزی برخی متولیان نهادهای عمومی در حفظ و توسعه هویت ، فرهنگ و زبان کرمانجی باید تدبیری اندیشید تا این جنبش فرهنگی بازگشت به کرمانج و کرمانجی ضمن آن که سرعت بگیرد به انحراف نینجامد و ره به سلامت برد.
یکی از راه های حفظ سلامتی این حرکت درک و به رسمیت شناختن و فضاسازی برای آن توسط متولیان امور مذهبی و فرهنگی است.
نهادهای متولی امور مذهبی تلاش کنند طلبه مسلط بر منبرهای کرمانجی تربیت کنند، در همان روستای یدک منبر که رفتم سه نفر طلبه بومی که برای تبلیغ آن جا بودند در مجلس حضور داشتند و گلایه کردم که ای کاش این عزیزان کرمانجی منبر می رفتند تا نیازی نشود یکی از مشهد بیاید.
این متولیان به تولید نوحه های کرمانجی یا حمایت از تولید کنندگان نوحه های کرمانجی بپردازند.
نهادهای دولتی و عمومی به جای آن که مانع تراشی برای برگزاری نشست ها و میتینگ هایی با محوریت کرمانج و کرمانجی ایجاد کنند به این گونه فعالیت ها کمک کنند تا از این مرحله به سلامت عبور کنیم.
کرمانج ها همیشه خود را در ذیل ایران و اسلام ایرانی تعریف کرده اند و سودایی جز توسعه و سربلندی این مرز و بوم را نداشته و ندارند.

#دکتر _علی_شفیعی_گزکوهی

https://t.me/joinchat/SgUrmM2oWWkCbXWE

لۆ-نیمایی

توکی کو!

ئەز، دکم ناکم
کو بنڤیسم ب کوردی
سا هەڤالان را...
لێ، تو خالۆ جان
دیسا ژی تاتی دنڤیسی!
من خوە کوشت و
ته دو خەت کوردی نەهێڤیسی!
خەلکێ دن ژی
کومێ تە، سا خوه دکن قازی
و دلێ خوە ها دکن رازی؛
وەختێ؛ «خالۆ» و خزانێ خوە
نانڤیسن ب زمانێ خوە
و دخون ئاسوودە؛ نانێ خوه؛
سا چ زۆر کم ئەز ل جانێ خوە؟!
**
ئەز، دکم ناکم
کو بنڤیسم ب کوردی
سا هەڤالان را...
لێ توکی کو؛
فام کرن دژواره
سا خالتی و خالان را؛
لۆ دکم، ژ دل‌ب‌ژانێ و نەچاری
سا شەمالان را!!
***
بەفارسی؛

(توضیح اینکه: این شعر، لۆنیمایی کوردی - قالب نیمایی معروف، که همان قالب «لۆ» ی کوردی است با این تفاوت که در قالب «لۆ»، بر استفاده از ظرفیت و تکرار قوافی، تاکید بیشتری می‌شود و بر این اساس می‌توان گفت که؛ نیمایی‌های اخوان، به قالب «لۆ» شباهت بیشتری دارند- بر پایەی وزنی فاعلاتن نوشتە شدە است.


انگار که

من، دایم تلاش می‌کنم
که برای دوستان کوردم به زبان و رسم‌الخط خودشان بنویسم
اما تو دایی جان
همچنان به راه خودت می‌روی
خودم را کشته‌ام و تو
دو خط کوردی نوشتن نیاموختی
دیگران هم
کلاه تو را قاضی خویش می‌کنند
و دل خویش را
اینطور راضی می‌کنند؛
وقتی که دایی و بچەاش
به زبان خودشان نمی‌نویسند
و راحت نانشان را می‌خورند؛
من چرا بر خودم ستم روا بدارم؟!
**
دایم تلاش می‌کنم
که برای دوستان کوردم به زبان خودشان بنویسم
اما انگار که
دریافتنش برای خاله‌ها و دایی‌هامان
سخت است
و من، از دل پر درد و ناگزیری
برای بادها آواز می‌خوانم!

#سپاهی_لایین(کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

خەلات

زمان‌شێرین! وەرە و ئختەلات کە
دو رامیسان‌زمان، ل من خەلات کە
وەرە، لۆ که ب کوردی و ئەڤینی
خەلاتێ ڤی غەریبێ بێ‌وەلات، کە!
Xelat
Zimanşêrln! were û êxtelat ke
Du ramîsanziman li min xelat ke
Were lo ke bikurdî û evînê
Xelatê vî xerîbê bêwelat ke!

هدیه
شیرین‌زبان من! بیا و کمی حرف بزن
دو تا زبان‌بوسه هدیه‌ کن به من
بیا، آوازی کوردی بخوان و عشق را
تقدیم این غریب بی‌سرزمین کن!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)
https://t.me/maname49

ب‌تە شانازن ئەم دلنشت هەڤال جان
ب‌تە بێهنخوەش گولا خوش ناڤ و نیشان
چیایی مەرخی پشتی هەر تو سا مە
تویی دەرمان بسای دلکین ب ئەرمان

هەلبەست و دەنگ؛

#ئەلی_هەیدەری
@kaniyadil

چارینه/ رباعی

تاتازی*

ژ  داوا جینارێن خوە، دلەنگازی نی
ژ خەلک و زمانێ خوە ژی، نارازی نی؛
نە فارسنی، نه ئەرەب، کو راستی ڤا یە:
ئەم کوردنی؛ لێ، پرانی تاتازی نی!

تاتازی

از دامن همسایه‌ها آویزانیم
از خلق و زبان خویش، ناراضی هستیم
ما، نه فارسیم و نه عرب، حقیقت این است که؛
ما کورد هستیم، ولی اغلب تاتازی (فارس عرب‌زده)!

*تاتازی؛ تات+تازی (عرب‌تات)

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)
https://t.me/maname49

@kaniyadil

گۆتارا هێژا و دلبێشانه یا برێز دوکتور ئەلی شەفیئی گەزکووهی ل باوەتا گرینگ بوونا زمانێ "داییکێ" و دەلیلا سەرهلدانا ئیمام هوسێن (س.خ.ل).

سخنان ارزشمند حاج‌آقا دکتر علی شفیعی گزکوهی در خصوص اهمیت زبان مادری و دلایل قیام امام حسین(ع).
@kaniyadil

❤️شیرکو بیکس امپراطور شعر جهان
مردی که شعر و ادبیات یک ملت را به تنهایی جهانی کرد

١٣ گەلاوێژ ساڵڕۆژی کۆچی دوایی مامۆستا شێرکۆ بێکەس/ یادی بەرز و بەڕێز بێت.

---------------------------‌‌‌‌
🔴 کانال شارەکەم سنە👇🏻‌join
🆔: T.me/+RdaVw48oHLOmkbxk

ئاهەنگێ "دورنا"
ب دەنگێ زەلال و دلنشت ئاپۆیێ خۆراسان "مهدی گەنج‌بەخش"

هەلبەست:
مامۆستا ئەلیرزا سپاهی لایین

پیشکەشێ هەڤالێن هەڤدل و هەڤرێ ل کانیادل

@kaniyadil

ئەو دمینه ل دلان

چیایەک چوو، دیسا چاڤێ مه شل بوو
دیسا رەش کر ل بەژنان، هەر چ جل بوو
چ رێ‌کۆچە کو بار کر جانێ شێرین؛
ژ  فەرهادێ کو باڤێ هەر چ دل، بوو!


برایێ گولان و دوختوورێ دلان
پزشکێ هەلبەستڤان
برێز سادق فەرهادیێ دلۆڤان
کۆچا داوین یا باڤێ جنابالی؛

هاجی هەسەنێ فەرهادی

مەزنێ مالباتا فەرهادیان، دلێ هەڤالێن کانیادل و کوردێن پێنوسڤانێ خۆراسانی، ئێشاند و هێستر ژ چاڤێن مه باراند.
ڤێ شینا، ب جنابالی و مالباتا هێژا را سەرساخی و تەسلیەت دبێژنی، سا وی ئازیزێ، ناڤەکی زندە و سا وە را سەبر و سەلامتیەکی مایندە، مدا دکنی.
برایێ تە؛ کاوە زێدان، ژ تەرەفێ گشتی ئەندامێن کانیادل و هەڤالێن جنابالی ل ڤێ ئەنجومەنا.
**
برادر پزشک و شاعر همدل و همزبانمان
جناب دکتر فرهادی عزیز و مهربان
دریافت خبر کوچ ابدی پدر بزرگوارتان؛ زنده‌یاد

حاج حسن فرهادی

ما را نیز چون شما سوگوار و اشکبار کرد.
برای آن عزیز، روحی رها و شاد و برای جنابعالی و فامیل، صبری جمیل و دلی از غم آزاد، آرزومندیم.

سپاهی لایین؛ به نیابت از همه‌ی دوستان و دوست‌داران شما در انجمن فرهنگی ادبی کانیادل

@kaniyadil

ترمان هاتن

هەرای خەلکۆ  دیسا ترمانێ هاتن
نە ب هەسپان و شووران ب خەلاتن
خەلات شاندن سەوا مە تۆز و دولاخ
نەفەس ڤەرناکەڤە ئەم ب شەواتن

Heraî xelko dîsa tirmanê hatin
Ne bi hespan û şûran bi xelatin
Xelat şandin sewa me toz û dûlax
Nefes vernakeve em bi şewatin

@kaniyadil
رامیار نادری