مالدانی

بهێشت و ئاڤ و ئاده‌م، ئاڤه‌دانی
هه‌ما ل سه‌ر م ئاشه‌ک ئاڤ هلانی
دلێ باڤکالێ من بژیایه گێنم
خوه‌دێ نانێ م پات، مالا م دانی

خانه‌خراب

بهشت بود و آدم و آب و آبادانی
اما برای من بسیار گران تمام شد
پدر بزرگم  هوس گندم کرد
خدا نان مرا پخت ، مرا خانه خراب کرد

#دوکتور_سادق_فەرهادی

@kaniyadil

Girêdana pirs nameyê û bandora zimanê kurdî di nav kurdî zimanan de
Ji kerema xwe re ji kom û kesên ku hûn nas dikin re bişînin da ku em bi beşdariya herî zêde ya hevrêyên kurdaxêv bigihîjin encamek tê xwestin û rast
لینک پرسشنامه جایگاه و نفوذ زبان کوردی در میان کوردزبانان .
لطفا برای گروه ها و افرادی که می شناسید بفرستید تا با مشارکت حداکثری هم زبانان کورد به نتیجه مطلوب و دقیق برسیم .
سپاس
دۆستان و هاورێیانی خۆشەویست سڵام و رێز
زەحمەت نەبێ لێکۆڵینەوەیێکی کوردیە ئەگەر ئەرک نەبێ هەم خۆتان جوابی پرسیارەکان بدەنەوە و هەم بۆ ئەو کۆمەڵ و کۆڕانەی کە تیایدان بینێرن بەڵکوو ئامارێکی باشمان دەست بکەوێ و بە پشت بەستن بەم ئامارە کارەکەمان بەرەو پێش ببەین .
سپاس
https://survey.porsline.ir/s/Fz9jYyF8

ضرورت پاسداری از میراث فرهنگی:
کوردی، زبان تاریخ است

اخیرا در فضای مجازی یک پرسشنامه به اشتراک گذاشته‌شده‌ که هنوز هم در دسترس و قابل استفاده است. موضوع پرسشنامه، نظر خواهی در خصوص اهمیت و‌ جایگاه زبان کوردی است و مهمترین پرسشش این‌که؛ چگونه می‌توان به گسترش و نفوذ این زبان کهن و کثیرالمخاطب، یاری رساند؟
من هم به این بخش پایانی پرسشنامه پاسخ‌ها و پیشنهاداتی دادم کە بی‌مناسبت نمی‌بینم با شما دوستان همدل و همزبان و همدغدغه، درمیان بگذارم؛

چند پیشنهاد برای پاسبانی
زبان مادری

۱- آموزش رسمی خط و زبان در مناطق کوردنشین‌ در مقاطع مختلف و تلاش برای جبران کوتاهی‌های تاریخی در این‌باره.
۲- ایجاد آموزشگاههای زبان کوردی و تشویق مردم به شرکت در آن و فراگیری علمی زبان مادری، یعنی کوردی.
۳- تدارک و تقویت تسهیلات چاپ و نشر برای نویسندگان و شعرا، حمایت مادی و معنوی از اهل قلم، چاپ کتابهای کوردی و تشویق مردم به خرید کتاب و کوردی‌خوانی..
۴- در کنار فضای مجازی، اختصاص رسانه‌های مستقل و فراگیر دیداری و شنیداری به زبان کوردی و حمایت از برنامه‌سازان آن.
۵- ایجاد نهادهای خصوصی و دولتی دارای پشتوانه‌های فکری و مالی قوی با هدف حمایت همه‌جانبه از زبان کوردی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی ایران و انسان.
۶- برگزاری جشنواره‌های باشکوه و اثرگذار در حوزه‌های فرهنگ و هنر و زبان کوردی و جلب توجه عام و خاص به آن. عنایت و اهمیت‌دهی جدی به نقش هنر در توسعه‌ی زبان مادری ما.
۷- اجرای برنامه‌هایی جهت کاربردی کردن
زبان کوردی و ملموس‌سازی نیاز مادی و معنوی افراد به دانستن زبان مادری از جمله در اخذ مدارک مهم و مجوزهای کاری و.... این موضوع بسیار ضروری و‌ موثر است.

#سپاهی_لایین(کاوە زێدان)

https://t.me/maname49

وه‌ره

وەرە تا سێڤێ لبنانی هەیا کن
ئەغازی ژ جلێ دارێن خوە را کن
شەمالا گولیێ تە تا جۆلگێ بێوە
ئەڤیندار کوهنەخەرمانان ب با کن

بیا

بیا تا سیبهای لبنانی شرم کنند
اهالی اوغاز درختانشان را از ریشە برکنند
نسیم گیسوانت تا جلگە بوزد
و عاشقان، کهنه‌خرمن‌ها را بە باد دهند!

#دوکتور_سادق_فەرهادی

@kaniyadil

دلنشتا من

ئاگر دبارە سەر من دا گاڤا دبی ژ من تو دوور
دلنشتا من بهەسە پێ دەردێ من بێ تە دبه کوور
دکشە جانێ من دەما بیر تینم  ئەز تەنێ تیێ
زووکە ب من گینە تو خوە ئەز بوومە سا تە بێ هەدوور.

جانم بە آتش کشیدە میشود دمی کە تو از من دور میشود
دلنشین من دریاب کە اندوە من بی تو عمیق میشود
جانم کشیدە میشود زمانی کە بی تو بودن را بەیاد میاورم
بشتاب و خودت را من برسان کە من بی قرار تو هستم.

هەلبەست و دەنگ؛
#ئەلی_هێدەرێ
@kaniyadil

رۆژئاڤا😢
هەلبەست: مامۆستە ئەلیرزا سپاهی‌لایین
دەنگ: مهدی نیکدل

Rojava😢
Helbest: Mamoste Elîriza Spahîlayîn
Deng: Mehdî nîkdil

@kaniyadil

روژآوا 💛

🔸با هنرمندی مهدی نیکدل
🔸شعر علیرضا سپاهی لایین
🔸تنظیم حسن تقی زاده
🔸تصویر مجتبی رستمی

تشکر فراوان از حمید گلشنی عزیز💐

☘ @kaniyadil

احمد خانی

‌‌احمد خانی، شاعر، نویسنده و فیلسوف نامدار کرد حدود سه قرن پیش زیستەاست. او در استان حکاری به دنیا آمد اما در جوانی به شهر باییز ( هر دو در ترکیه امروزی) کوچید و در همانجا زندگی را به پایان آورد.
خانی به زبانهای کردی، عربی و فارسی مسلط بود و مهمترین آثار او عبارتند از:
۱- مم و زین، که شرقشناسانی همچون ژابا واسیلی نیکیتین، سون و... این اثر را همچون شاهنامه کردی میدانند .این اثر به تمام زبانهای اروپایی ترجمه شده است .ماموستا هه ژار شاعر بزرگ کرد از مهاباد آن را به کردی سورانی برگردانده است .این اثر سالها پیش در انتشارات صلاح الدین ایوبی ارومیه در ایران چاپ شد .
۲- نوبهارا بچوکان: که یک اثر آموزشی برای کودکان است.
۳- عقیده الایمان.
داستان مم و زین را باصدای دنگبژ ظاهرو تقدیم تمامی شماعزیزان دنگبژی ولات، بشنوید👇👇

Dengbej Zahıro MEM U ZÎN Destanı tamamı yıl 1984

داستان کامل مم و زین باصدای دنگبژ ظاهرو

instagram.com/Dengbej_tv_welat_

#اختصاصی

📼دنگبێژی وەلات کوردی

t.me/dengbeji_welat

@kaniyadil

#فاطمه_آرامی
@Arami_fateme

سا شاجهانێ

ڤەهەلیا جانێ تە کانی ب کانی
ژیانا خوە مە ژ کانیان هلانی
زمانێ کانی‌یان مە فام نەکر کو
ل بەر چاڤان ب بن ئاڤێ دا مانی

#دوکتور_سادق_فەرهادی

@kaniyadil

دلۆ

دلۆ تو بێلە ئەز رازێم
من مێخن بەر دەڤێ دەردان
بنێرە پێ بهەسێ ئەز د ئێر دا هاتمە وەردان
نەمایە ل من ئەو هیز کو تە بێ بەختی بهەملینم
دلۆ هێسیرم ئەز هێسیر ژ بەر کردارێ نامەردان

دلو ئەو بێ قەواتن قەت فەدی ژ بێ دلان ناکن
قە ئەو هۆڤێن کو یێ وانە ژ جلێ سۆرگولان را کن
ئەرێ هالێ من باش نینە بسای کو کوورن ئەو ژان هین
دلۆ کەنگێ بیانی کۆن دلێ مە بێ دلان شاکن

هەلبەست و دەنگ؛
#ئەلی_هێدەرێ

@kaniyadil

دو چارۆک

یـــار و نــــــەیــار، نــــــە دیــــارن
هــووچک ل ڤـــــــــر تــــژی مارن
مەرخێن کو ئومرەک بوون چەپەر
ژ هــــەبــوونا خـــــــوە، دل‌سارن!

دەما کـەسـەک ئــەڤینـدارە
سا گشت کەسان دل‌ب‌داره
بــێ‌واته یــه ژێ را سنوور
هــــەمــی دنیـا ژێ را وارە....

#ئەلی_رەجەبزادە (گولیل)

@kaniyadil

ئەز و تو

ئەز ل باژارەکی ژیان دکم
کو هەر دەرێ وێ باژارێ تەرم
ب خەیالا من
تو ژی بەرێ ل ڤر هەبوویی

بازارا قۆچانێ
بازارا مەشهەدێ
بازارا سەبزوارێ
بازار ئەشقئاواتێ

هەر ئالە چی باژارێ دا
شوونپێ‌یا تە هەیە
هەر چار دەمسالان ژی بهارە
دەستت وی ژی قاقە هێشن دین

پارەکا دارستانێ ژی مینا تە
بەژن کشاندیە
قڕکا دەنگدەر ژی مینا رێدارەک
تە سا من رە، بن چاڤ دکە

هەر دەم باران تێ
تەرم بەرڤە هەڤ تەپەیان
چەکا خەمەگی بێ دەدەم کەسکەسۆرێ

پۆستینەک کو بهینا خوشک
یا هەڤشانێن ئاغمەزارێ ددە ل خوە دکم
ڤەدگەرم بەرڤە باژێر

نزانم چما
ل باژارا کو تو هەیه
ئەز هینم هەستا غەریوییێ دکم؟!

#ئاڤەش_نیازی

من و‌ تو

در شهری زندگی می‌کنم
کە هر کجای این  شهر می روم
انگار قبل از من تو آنجا بوده ای

(بازار سبزوار
بازارمشهد
بازار قوچان
بازار عشق اباد)

همه جای این شهر رد پای تو دارد
هر چهار فصلش انگار بهار است
دشت‌هایش شقایق می‌روید
پارک جنگلی‌اش هم‌ چون تو قد برافراشته است
کلاغ‌های خبر چین
تو را برای من
همچون راهداری رصد می‌کنند

هر وقت باران می بارد
به هفت تپه می روم
پیراهن غمگینم را به رنگین‌کمان می‌‌سپارم
تن پوشی از عطر تو
که بوی بوته‌های هوشان آغمزار را می‌دهند
می پوشم
و به شهر برمی‌گردم‌

نمی دانم چرا
در شهری که تو هستی
من هنوز احساس غربت می‌کنم؟!

#آوش_نیازی
@kaniyadil

حەبیبا
مامۆستا #عەدنان_کەریم
هۆنراوەی مامۆستا #سافی_هیرانی

حەبیبا دڵ گەلێ بێمارە بێ تۆ
لەبەر دووریت لە ڕۆح بێزارە بێ تۆ

فەرامۆشی نییە بەو خەڵقە ئێستێ
لەلای نەقشێكی ڕووی دیوارە بێ تۆ

هەموو دەم وا لە گۆشەی بێ‌كەسیدا
بە شین و زاریی و هاوارە بێ تۆ

ئەگەر فەرمووی چلۆن ماوی ئەمێستێ
لە ئەم سەگ‌مەرگییە، بێ‌عارە بێ تۆ

شەوی هیجران لە بەختی دڵ درێژە
كە ڕۆژی تالعیشی تارە بێ تۆ

كە شادی دوژمن و غەم دۆستە قوربان
جەفا یار و وەفا ئەغیارە بێ تۆ

غەمی خۆی بەس بوو (سافی) وا ئەمێستێ
دڵی غەمباریشی سەربارە بێ تۆ

@kaniyadil

شائر

خوەدێ ژی شائرە، هەلبەست دبارە
غەزەل ژ ئاسمین دا مەست دبارە
خوەدێ پڕ شائرەک هێژایە، خەلکۆ!
کو هاکا شێئرەکە یه‌کدەست دبارە...

#دوکتور_سادق_فەرهادی
@kaniyadil

Çarîneyên Omer Xeyyam
Omer Xeyyam (1048 -1131) yek ji zanayên herî binav û bang yê serdema xwe bûye. Xeyam, ne tenê helbestvan, herweha fîlozof, matematîknas û stêrnas e jî. Yek ji karên wî yên girîng jî serrastkirina salnama Îranî bûye. Ew salnama han, ta roja îro jî wekî salnama dîwanî ya Îranê tê bikaranîn. Lê nav û dengê Xeyyamî ne bi salnamê, ne bi matematîknasî û stêrnasiyê, belkî bi çarîneyên wî yên felsefî belavî cîhanê bûye. Yanî, ew di cîhanê da bi çarîneyên xwe navdar e; lewma herî pir ev çarîneyên wî hatine wergerandin bi bal dehan zimanên dunyayê. Perwîz Cîhanî jî, bo vê wergera xwe di şûna kêşa ‘erûzî de kêşa Kurdî ya xwemalî yanî kêşa kîteyî bijartiye. Û bo ku hemî kes bikarîbin van çarîneyan bixweînin, wî alîyek rûpel bi tîpên Erebî û alîyê din jî bi tîpên latînî nivîsîye û herweha bo guhdarîkininê jî, ev çarîneyana bi dengê xwe di CDyê de xwwendiye.

شه‌ڤبێرکا ئه‌ڤیندارێن زمانێ خوه‌
 
شه‌ڤه‌ک ژ شه‌ڤێن ڤێ پاییزێ چاڤێ مه‌ ب هه‌ڤدیتن و هه‌لبه‌ستگۆتن و گه‌پ و گۆتێن ل سه‌ر زمان و وێژه‌یا کوردی، کورمانجیا شێرین و دەولەمەند ڕۆنی بوو. ئێڤارا دوشه‌میێ کو ڤه‌دانا برووسکێ، گورمژینا ئه‌ورێن قه‌فسی و لێکرنا نزمه‌بارانێ ڕه‌وش و هاله‌کی تایبه‌ت پێک ئانیبوو، کۆمه‌که‌ هه‌ڤالێن زمانهه‌ز و زمانپارێز، دۆست و مامۆسته‌یێن هه‌ست و هه‌لبه‌ستێ ل تێهرانێ ب دلگه‌رمی و دلگه‌شی و ب مێڤانداریا برێز «جه‌مال سه‌عیدی» ل دۆرا هه‌ڤ کۆم بوون و هه‌تا ده‌ره‌نگێ شه‌ڤێ ب کێف و خوه‌شی ل خوه‌ بۆراندن. مێڤانێ تایبه‌ت ئێ ڤێ شه‌ڤبێرکێ برێز دۆکتۆر «سادق فه‌رهادی» پزیشک و هه‌لبه‌ستڤانێ هێژا بوو کو ب هه‌لبه‌ستێن خوه‌ یێن کوورواته‌ و بێهه‌مپا و هووربینیا ل سه‌ر ئوسلووبێن هه‌لبه‌ستگۆتنێ، زمان و په‌یڤناسیێ جڤین خه‌ملاندبوو و ب ڕاستی مه‌ به‌هره‌یه‌که‌ مه‌زن ژێ وه‌رگرت. مامۆسته‌ «ئه‌لی هه‌یده‌ری» هه‌لبه‌ستڤانێ مه‌ یێ ناڤدار و ناسیار وه‌که‌ هه‌رتم ئه‌م برن ناڤ ده‌ریایا په‌یڤێن خوه‌ یێن خوه‌شک و ڕندک و تێراڤ کرن. «ئه‌لی ڕه‌جه‌بزاده»‌ (گولیلێ سه‌ربلند) کو ئه‌ڤ به‌رنامه‌ ل دار خست و ئه‌م ل هه‌ڤ جڤاندن و تەڤی خوەندنا هەلبەستێن خوە یێن پڕرەنگ ژ سێخشتیان بگرە هەتا دوبەیتی و رستێن ئازاد، جار جاران ئەم برن ناڤ گەنجینەیا هەلبەستێن کوردی یێن کلاسیک؛ مەلایێ جزیری، ئەحمەدێ خانی، جەگەرخوین و هەر وەکی دن. «به‌رات قه‌وی‌ئه‌ندام» کو نێرین و تێبینیێن خوه‌ ل سه‌ر زمان و ڕێزمانێ؛ هەروها به‌رهه‌م و خه‌باتێن خوه‌ یێن د وارێ وێژه‌یێ دا پێشکێشی به‌شداران کرن. برێز «جه‌واد ڕه‌مه‌زانیان» هه‌لبه‌ستڤانێ هێژا یێ شیروانی و نڤیسکارێ پرتووکا ئارێ دل کو هه‌لبه‌ستێن خوه‌ یێن ژدل و شێرین پێشکێشی مه‌ کرن و ب جاران هه‌ست و که‌لا مه‌ یا وه‌لاتپارێزی، ئه‌ڤینداری و زمانپه‌روه‌ریێ ڕاکر. مامۆستا «سبحان شه‌رافه‌تی» کو تمێشه‌ ب دوتارژه‌نی و ئاوازا خوه‌ یا خوه‌شک مه‌جلیسان تینه‌ ڕه‌وشێ. «مسته‌فا که‌یوان» بلیرژه‌نێ قۆچانی کو ده‌نگێ بلیرا وی یێ زیز و ب شه‌وات هه‌ڤرێتیا هه‌لبه‌ستگۆتنا ئازیزهه‌ڤالان دکر. «سلتان ئه‌لیزاده‌»یێ هێژا کو دۆر ب دۆر ب دوتارا خوه‌ دکه‌ته‌ گۆڤه‌ندا شه‌ڤبێرکێ. «زانیار ڕەزایی»یێ بەرز و بالا و دلۆڤان، شانۆگەرێ ژێهاتی کو ب ڕاستی د گەڵەک وارێن وەکە وەرزیش و هونەرێ دا خۆرتەکی پسۆر و لاییقە و کارێ قەیدکرنا وێنە و دەنگ و ڤیدیۆیان گرتبوو ئوستیێ خوە؛ ئوو «مسته‌فا نه‌قدیێ هێوه‌دی» کو ب سالانه‌ هه‌ڤدل و هه‌ڤریێ مه‌ د جڤین و مه‌جلیسێن ئه‌ڤیندارێن چاند و زمانێ خوه‌ یه‌.

@Palikan_welate_me

@Kaniyadil

وه‌لات

ده‌نگ؛
#هۆزان_ئه‌لی_که‌ریمی
هه‌لبه‌ست؛
#سارا_سوودمه‌ند
@Kaniyadil