نقش رستم کنونی، نام کوه مقدسی‌ست که بخودی خود گنجینه و موزه‌ای از نگاره ها و آرامگاه های ایران باستان از دوره عیلامی تا عصر باشکوه ساسانیان است و در امتداد کوهی واقع شده که مردم محلی به آن "حسین‌کوه" می‌گویند.
چنانچه بر سکوی تخت جمشید ایستاده و به نقش‌رستم بنگریم، حسین‌کوه را به صورت سه صخره خواهیم دید. از اینرو در مکتوبات تاریخی پس از هخامنشیان به آن 《سه گنبدان》 می‌گفتند. اما در زمان هخامنشیان، "کتزیاس" که پزشک دربار اردشیر دوم می‌بود و به کتابخانه سلطنتی مجموعه کاخ‌های باشکوه تخت‌جمشید دسترسی داشت، در تاریخ پرسیکا چنین می‌گوید:
.
ایرانیان، کالبد پادشاهان خویش را به پارس برده و با رعایت تشریفات کامل در کوه 《دوگنبدان》 به‌درون آرامگاه می‌گذاشتند. و اولبار داریوش بزرگ فرمان داد تا در کوه #دوگنبدان آرامگاهی برآوردند و این کار چنانکه مطلوب نظر وی بود، انجام شد.....
.
از آنجایی که #کتزیاس به آن دو گنبدان گفته است و به طور قطع این نام در زمان هخامنشی نیز مرسوم بوده است. و باستان شناسان گمانه می‌زنند که عواملی مانند زلزله و فرسایش، موجب ریزش قسمتهایی از میانه کوه گردیده و آنرا را به شکل کنونی یعنی: سه گنبد تبدیل کرده باشد و قرن‌هاست که ناظران آنرا به شکل سه گنبدان می‌بینند.
.
《تخت‌جمشید در زمان ساسانیان چه نام داشت؟》
پس از خواندن کتیبه ای ساسانی در تخت جمشید، مشخص گردید که ویرانه‌های تخت‌جمشید نیز در زمان ساسانیان بنام 《صد ستون》شناخته می‌شده است.

بن مایه:
تاریخ ایران باستان پیرنیا جلد دوم، صفحه ۱۶۰۱