‍ #قهرمان_ملی
مازیار و تلاش نافرجام آزادی ایران
✅بخش نخست
❇️پیشینه آزادی خواهی ایرانیان در تبرستان

منطقه #تبرستان در اواخر دوره ساسانی اهمیت زیادی پیدا کرد. چراکه #ساسانیان در شمال شرق دچار حملات #ترکان بودند و جبهه جدیدی در گرگان باز شده بود که دیوار گرگان بازمانده همان روزگار است. اما در این میان تبرستان حکم یک پایگاه نظامی برای پشتیبانی از منطقه مرزی گرگان بود. از همین روی ساسانیان پایگاه ها و استحکامات نظامی فراوانی را در تبرستان ایجاد کردند و خاندان های قدرتمند که دارای نیروی نظامی داشتند نیز در این سرزمین نیرو گرفتند از جمله خاندان #اسپهبد در گرگان که خاندان مادری خسروپرویز و قدرتمند ترین خاندان سال های آخر دوره ساسانی بودند. خاندان دیگر خاندان #اسپندیاد بود که در تبرستان و ری مستقر بودند. همچنین بخشی از خاندان ساسانی که از فرزندان جاماسب برادر قباد بودند نیز پس از نابودی ساسانیان در این سرزمین حکومت نیرومند #گاوبارگان را ایجاد نمودند. در کنار ایشان بازماندگان خاندان #کارن نیز به ایشان اضافه شدند و بالاخره خاندان باوند در این سرزمین شکل گرفت.
خاندان گاوبارگان بزودی به دو شعبه #دابویگان و #پادوسبانان تقسیم شدند و طی جنگ های بسیار با خلافت عرب تضعیف شده و بالاخره با خودکشی اسپهبد خورشید دابویه در زمان خلیفه منصور عباسی این خاندان نابود شده و این منطقه دچار از هم گسیختگی شد و سپاهیان خلیفه بر شهرها و جلگه تبرستان مسلط شدند و کوهستان برای خاندان ها باقی ماند.
در زمان خلافت #هارون_الرشید خاندان کارن به رهبری #وندادهرمزد و خاندان کارن به رهبری اسپهبد #شروین متحد شده و سپاهیان خلافت را کشتار و اخراج نمودند و با هارون صلح کردند.
پس از مرگ این دو فرزندانشان درگیر جنگ داخلی شدند. کارن فرزند وندادهرمزد توسط شهریار فرزند شروین کشته شد و #مازیار فرزند کارن به نزد (ونداد امید)حاکم همدان که از دوستان پدربزرگش بود گریخت.
او نیز مازیار را به نزد خلیفه #مأمون گسیل داشت. مازیار بزودی مورد توجه (بزیست) اخترشناس دربار خلیفه قرار گرفت و هوش و فراست مازیار را به گوش مأمون رساند.
مامون که که خود مردی دانشمند و روشنفکر بود مازیار را محمد نام نهاد و او را از سوی خویش حاکم تمام تبرستان کرد.
مازیار معرب #ماه_ایزدیار می باشد
ادامه دارد...
انجمن میهن پرستان ایرانبان
@anjoman_iranban
پایگاه ایران‌دوستان مازندران
@jolgeshomali

غار #اسپهبد_خورشید در #سواد_کوه
قوس دهانه آن، یکی از بزرگترين دهانه‌ های غارى در جهان است.

#ایران
#مازندران
#سوادکوه


پایگاه ایران دوستان مازندران


@jolgeshomali

راز سنگ نوشته نویافته #نقش_رستم

نویسنده: #سامان_توفیق
(دکترای باستان­شناسی و مدیر پروژه غار-دژ #اسپهبد_خورشید_مازندران)

روزهای اخیر خبر یافتن یک سنگ‌نبشته­ نویافته در بالای سر یکی از نقوش برجسته گوردخمه #داریوش_بزرگ هخامنشی در نقش #رستم در رسانه‌ها منتشر شدکه ۲۵۰۰ سال قدمت دارد و رسوبات و جلبک‌های چند هزارساله آن را از دیدگان پنهان کرده بود و به صورت اتفاقی در حین عکس‌برداری از این محوطه کشف شده است.

به گفته باستان­شناسان، این کشف در حوزه زبان باستان در ۵۰ سال گذشته بی نظیر است و با کشف این کتیبه باستان شناسان پی بردند که شخصی از سران دربار #هخامنشیان بنام «پَتی شووریش» در حال انجام یک حرکت آئینی به سمت #داریوش_شاه است.

#سهیل_دلشاد  که خوانش این سنگ نبشته را در درست دارد، گفته است:‌ «بخش کمی از این کتیبه که نام یکی از بزرگان #هخامنشی در آن قسمت نقش بسته بوده از بین رفته اما خوشبختانه قسمتی که لقب آن شخص درج شده سالم مانده است.»

وی افزوده است: «لقب شخصی که این کتیبه درباره او نوشته شده «پَتی شووریش» نام دارد که به نظر یکی از بزرگان و مقامات امپراتوری هخامنشیان بوده است.» (منبع: ایران آنلاین)

واژه «پَتی شووریش»

اشاره شده است که واژه «پتی شووریش» لقب یکی از سران دربار هخامنشی است. باید تذکر بدهم که خوانش درست این نام «پتشواریش» است و اشکال دیگر این نام در سالنامه‌­های آشوری با نام «پاتوش آری»[۱]، «پاتشواریش» در سنگ نبشته­‌های هخامنشی[۲]، «پَرخواثَرس»[۳] در منابع یونانی، «پتشخوار»[۴] و «پتشخوارگر»[۵] در منابع دوره ساسانی از جمله کارنامه اردشیر بابکان[۶]، سنگ نوشته شاپور بر کعبه زرتشت[۷]، روایات بندهش[۸] و در گِل‌­مُهری از دوره ساسانی این نام «پَریشوارگر»[۹] خوانده شده است.

در منابع اسلامی معرب این نام؛ «فرشوادگر»[۱۰] شده و در عنوان «فرشواذجرشاه» لقب «مازیارِ قارن» واپسین #اسپهبد_تبرستان در زمان خلافت عباسیان بود نیز آمده است.[۱۱]

«جاینام پتشخوارگَر» به معنای کوه، دارای والاترین فرّه (Xwarrah) است و این کوه بی‌­تردید، قله #دماوند است که حماسی­‌ترین و والاترین چکاد #البرزکوه است و کانون  «پتشخوارگَر» باستان را هم در #البرز_مرکزی و پیرامون قله #دماوند باید دانست.[۱۲]

در سنگ نبشته­ نقش #رستم_داریوش بزرگ، از «گوبَرووَه­ پاتیشخوری، حمل کننده نیزه #داریوش_شاه» نام برده شده است.[۱۳]

«گُبریاس» در روایت #بابلی_بیستون، به نام قبیله‌­ای که به آن تعلق داشته، «پاتیشْوَری» خوانده شده و از این نظر در میان پنج همدست دیگر #داریوش یگانه است. [۱۴]

#لوکوک این نام را #ایرانی می‌­داند و «Pātišhuvari» را به معنی «کسانی که بسیار محترمند»، معنی می­‌کند.[۱۵]لذا بی­‌تردید این پسوند، «گئوبَرووَ» [گُبریاس یا گاوباره] نیزه‌­دار #داریوش و یارِغار شاه هخامنشی است که از مردم «پتیشخوری» (تبرستان) و بلندپایه‌­ترین شخص دربارِ #داریوش_هخامنشی بود.




پایگاه ایران دوستان مازندران





@jolgeshomali



منابع :

▪️ابن‌­اسفندیار، محمد بن حسن. ۱۳۲۰، تاریخ طبرستان به تصحیح عباس اقبال آشتیانی، تهران، ناشر پدیده خاور.
▪️اکبرزاده، داریوش. ۱۳۸۲، کتیبه‌­های پهلوی اشکانی، تهران، انتشارات پازینه.
▪️توفیق، سامان. کوه قارن؛ برمبنای پژوهش­‌های میدانی و اسناد مطالعاتی نویافته، در دست انتشار.
▪️دیاکونوف، ا.م. ۱۳۸۳، تاریخ ماد، ترجمه‌ کریم کشاورز، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
▪️لوکوک، پی­یر. ۱۳۸۶، کتیبه‌­های هخامنشی، ترجمه نازیلا خلخالی، زیر نظر ژاله آموزگار، تهران، انتشارات فرزان روز.
▪️فرنبغ دادگی. ۱۳۸۵،بندهش. گزارنده مهرداد بهار. تهران. نشر توس.
▪️کامرون، جورج. ۱۳۶۵، ایران در سپیده‌دم تاریخ، ترجمه حسن انوشه، تهران، انتشارات شرکت علمی و فرهنگی.
▪️مینوی، مجتبی- هدایت، صادق. ۱۳۱۲، مازیار، تهران، انتشارات جاویدان.
▪️هدایت، صادق. ۱۳۴۲، زند وهومن یسن و کارنامه اردشیر بابکان، چاپ سوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.

▪Bartholomae . Christian.,1904, repr1961; AltiranischesWorterbuch .
▪R.2007;Sasanian Seals and Sealings In The A. Saeedi Collection. Actairanica . No 44,Belgium.
▪️Kent R.G.1953,Old Persian ,New Haven,2d ed.
▪Marquart,J.1901;Erānshahr nach der Geographie des Ps.
▪Moses Xoranac’i, [Iran according to the Geography of Pseudo-Moses Xoranac’i]. Berlin.
▪Nyberg,ed. Henrik Samuel,1974 ; A manual of Pahlavi , pt. 2, Wiesbaden.
▪Lecoq .Pierre.,1997 ;Les inscriptions de la perse Achemenide, paris.
▪Ptolemy,C.1932,The Geography,Book6,Translated and Edited byEdward Luther
Stevenson,( repr.1991),New York.
▪️Strabo`s Geograpghi,Book XI-chapter8. Published in of the Loeb Classical Library edition,1917.
▪Von Voigtlander ,E, N., 1978 ; The Bisitun Inscription of Darius the Gr

حکومت #آل_باوند (مازندران) :

بخش سوم
در بخش های پیشین خواندیم که آل باوند ۶۱۰ سال بر بخش هائی از #شمال_ایران فرمانروایی کردن و از سه خانواده خویشاوند:
#کاووسیان
#اسپهبدیه
و
#کین_خواریه بودند که نام آنان در این بخش آورده میشود:



فرمانروايان #اسپهبدان_مازندران شاخه
#کاووسيان (665 تا 1000 ميلادی )

#باو پسر #شاهپور پسر #کاووس
#سهراب پسر #باو
#مهرمردان پسر #سهراب
#سهراب پسر #مهرمردان
#شروين پسر #سهراب
نیاز به یادآوری است که
"#شروين با #وندادهرمزد پدر بزرگ #مازيار همدوره بوده و در سال 783 ميلادی به همراهی هم بر کارگزاران خليفه که مردم از جور و ستم وی شکايت داشتند هجوم برده و بسياری از مسلمانان و کارگزار خليفه را کشتند."
#شهريار پسر #‌‌شروين
#شاپور پسر #شهريار
#قارن پسر #شهريار

"خروج حسن بن يزيد معروف به داعی بر عليه خليفه (250 قمری / 864 ميلادی) و گرايش مردم #تبرستان و #ديلمان به او مهمترين رويداد اين دوره می باشد "
#رستم پسر #قارن
#شروين پسر #رستم
#شهريار پسر #شروين

"#فردوسی پس از بی مهری از جانب سلطان محمود غزنوی به #مازندران نزد #شهريار پناهنده شده و مورد مهر ورزی قرار ميگيرد : "به روايت #نظامی_عروضی 6 ماه در دکان اسمعيل وراقی پدر ازرقی متواری و مخفی ميشود و سپس از آنجا سفر کوتاهی به طوس ميکند و نسخه ای از #شاهنامه را با خود به #تبرستان به دربار #اسپهبد_شهريار از #آل_باوند می برد و در آنجا هجونامه محمود را که می گويند صد بيت بوده است می سازد و در مقدمه #شاهنامه قرار می دهد."

#دارا پسر #رستم
#رستم پسر #شروين
#مرزبان پسر #رستم
" #مرزبان پسر #رستم و برادر #دارا که صاحب #مرزبان_نامه است در اين دوره حاکم #فريم بود. #ابوريحان_بيرونی نيز در گريز از دست #سلطان_محمود در دوره #مجدالدوله_ديلمی به #ری گريخت. پس از مدتی از آنجا رهسپار #تبرستان شد. چندی در نزد وی بود, و کتاب مقاليد علم الهيه را به نام #اسپهبد_مرزبان بن #رستم نوشت, و هم توسط او به دربار شمس المعالی قابوس بن وشمگير زياری (388_403) پيوست .
#شهريار پسر #دارا که آخرین فرمانروای این خانواده در تبرستان است.

دنباله اسپهبدان آل باوند در بخش چهارم


@taporestangilak_ariyaea

حکومت #آل_باوند (مازندران)


بخش چهارم
دنباله پست پیشین فرمانروایان آل باوند:

شاخه #اسپهبديه 1113 تا 1209 ميلادی:
حسام الدوله شهريار پسر کارن
نجم الدوله کارن پسر شهريار
فخرالدوله رستم پسر کارن
علاء الدوله علی پسر شهريار
رستم شاه غاری پسر علاء الدوله علی وی را می بايست مشهورترين فرمانروای اين شاخه از #ال_باوند به شمار آورد، چنان که #رشيدالدين_وطواط در نامه ای که از سوی #آتسز به #رستم نگاشته او را #اسپهبد_اسپهبدان و #شاه_مازندران خوانده است.
#شرف الملک حسن پسر شاه غازی
اردشير پسر حسن
شمس الملوک رستم پسر اردشير

شاخه #کين_خواريه 1238 1349 تا ميلادی :
#اردشير پسر #کين_خوار
شمس الملوک محمد
علاء الدوله علی پسر کين خوار
تاج الدوله يزدگرد پسر شهريار
در دوره وی 1299 ميلادی از قدرت مغولان در مازندران به شدت کاسته شد و آن سرحد دوباره آباد شد چنانکه فقط در آمل 70 مدرسه از وی مقرری ميستاندند
نصرالدوله شهريار پسر يزدگرد
رکن الدوله شاه کيخسرو پسر تاج الدوله يزدگرد
شرف الملک پسر کيخسرو
فخرالدوله حسن پسر کيخسرو وی آخرين فرمانروای #آل_باوند بود و پس از مرگ او 1349 ميلادی #آل_باوند منقرض گرديد.



@taporestangilak_ariyaea

حکومت #آل_ باوند یا #ساسانیان در (مازندران):

بخش پنجم.
#کیوس_ساسانی:

#کیوس_ساسانی فرزندبزرگ #قباد ( شاهنشاه ساسانی ) و برادر بزرگتر #خسرو_انوشیروان بود. #کیوس پدربزرگ #باو بنیان‌گذار پادشاهی #باوند است.

#کیوس در سال ۵۲۸ میلادی از طرف پدرش #قباد_ساسانی به پادشاهی #تپورستان گماشته شد و عنوان #فرشواذگر شاه ( عنوان باستانی پادشاهان #تبرستان ) به او داده شد. #کیوس ولیعهد و وارث تاج و تخت #ساسانی بود. با این همه پس از همه‌گیر شدن #کیش_مزدکی متهم به پشتیانی از #مزدک و پیروی از کژدینی او شد. برادر جوان‌ترش #خسرو_انوشیروان به پشتیبانی از آیین #زرتشتی برخواست و مورد پشتیبانی اشراف و موبدان قرار گرفت. به دنبال آن، #کیوس توسط شورای سلطنت از جانشینی تاج و تخت #ساسانی کنار گذاشته شد و #خسرو_انوشیروان جای او را گرفت.

#کیوس در سال ۵۳۷ میلادی هنگامیکه پادشاه #تبرستان بود در برابر #انوشیروان سر به شورش برداشت و تخت #ساسانی را از آن خود دانست. ولی #انوشیروان او را شکست داد. #کیوس را به #تیسفون برده و دو گزینه پیش رویش نهادند : یا به گناه خود اعتراف کند یا مرگ را برگزیند. کیوس مرگ را برگزید.

از #کیوس فرزندی به جای ماند به نام #شاپور و از #شاپور فرزندی به نام #باو که بعدها نخستین پادشاه #دودمان_باوند در #تپورستان_شرقی شد. پس از سقوط #ایران به دست اعراب ، سلسله‌ی #باوند یا به عبارت دیگر همان #سلسله_ساسانی به حیات خود در سرزمین #تپورستان ( مازندران ) ادامه داد. دوره‌ی نخست دودمان باوند را به نام #کیوس ، #کیوسیه یا کاووسیه می‌نامند. دودمان #باوند از دوران #ساسانی تا به امروز نقشی پررنگ و ماندگار در سرزمین #تبرستان ایفا کرده‌اند. عنوان رسمی پادشاهان #باوند
#اسپهبد بود.




@taporestangilak_ariyaea

#ملکه_شیرین_باوند(ساسانی)


شاهدخت #شیرین_باوند معروف به #سیده_ملک‌خاتون و ملقب به #ام‌الملوک (مادر پادشاهان) از شاهزادگان دودمان #باوند_تبرستان(ساسانی_آریائی)در قرن چهارم هجری است. وی دختر #اسپهبد_شروین سوم، نوه‌ی #اسپهبد_رستم دوم و برادرزاده #اسپهبد_مرزبان_باوند (نویسنده #مرزبان‌نامه) است.

#دودمان_باوند دنباله‌ی #دودمان_ساسانی است که #هفت_قرن بر #تبرستان حکومت ‌کردند. #شیرین در پی وصلت دو خاندان سلطنتی #باوند و #بویه به همسری #علی_فخرالدوله_پادشاه_آل‌بویه درآمد. #شیرین_باوند پس از مرگ فخرالدوله در سال ۳۸۷ هجری قمری حکومت #آل‌بویه را در دست گرفت و از آن هنگام #سیده_ملک_خاتون نامیده شد.

آنچه شهرت ملکه شیرین در تاریخ را به دنبال داشت؛ نقش سیاسی و فرهنگی او در دوره‌ای حساس از #تاریخ_ایران است. مدیریت، سیاست و دوراندیشی او موجب شد تا جلو پیش‌روی و جهانگشایی #محمود_غزنوی به سوی #غرب_ایران‌ گرفته شود. همچنین شرایطی مناسب برای #پیشرفت‌های_علمی و #فرهنگی در #ایران آن دوره ایجاد کرد. پورسینا مدتی را در دربار ملکه #شیرین به سر برد و بعدها وزارت فرزندش شاه‌خسرو شمس‌الدوله را به عهده گرفت.

دو تن از فرزندان او #رستم_مجدالدوله و #شاه‌خسرو_شمس‌الدوله از پادشاهان #ایران بودند. دایی‌اش #رستم_باوند معروف به #دشمن‌زیار بنیانگذار سلسله #آل‌کاکویه بود که مدتها بر #عراق_عجم حکومت کردند.

#ملکه_شیرین در سال ۴۱۹ هجری قمری پس از ۳۲ سال حکومت در پایتخت خود شهر #ری درگذشت. آرامگاه او واقع در #جاده_خاوران_تهران به زیارتگاه #امامزاده_سیده_ملک‌خاتون معروف است و هرساله مورد بازدید و زیارت هزاران نفر از مردم #تهران قرار می‌گیرد.



@taporestangilak_ariyaea

بخش #هزارجریب و حکومت #آل_باوند

بخش آخر:

#یانه‌سر بخشی از منطقه کوهستانی #هزارجریب_بهشهر است که #خسرو_انوشیروان پادشاه #ساسانی پس از پیروزی در جنگ «هیاطله» با کمک اولاد سوخرا ولایات متعددی از جمله #هزارجریب را به «قارن»‌ پسر «سوخرا» داد و برای نظم طبرستان نواحی یارکوه (هزارجریب) را به #باوندیان سپرد.

نزدیکی به پایتخت #اشکانیان، شهر #صددروازه یا #دامغان امروزی با منطقه کوهستانی #هزارجریب این بخش مورد توجه شاهان #اشکانی هم بوده است.

اسپهبد شهریار یکم از دودمان باوندیان با حکومت مازیار بن ‌قارن در هزارجریب مخالفت کرد و قسمت‌هایی از قلمرو پدر مازیار را به تصرف درآورد و بعد از مرگ #اسپهبد_مازیار از سوی مأمون به حکومت نواحی کوهستانی به عنوان نایب‌الخلیفه منصوب شد.

از حوادث مهم #هزارجریب بعد از مازیار، حمله حسن‌بن‌زید به کوهستان هزارجریب و جنگ با اسپهبد قارن ‌شهریار باوندی بود چرا که مهم‌ترین سلسله حکومتی هزارجریب خاندان باوندیان یا آل‌باوند بودند که به مدت ۷۰۰ سال در تبرستان حکومت کردند.

دوره تحت فرمانروایی آل باوند که ، کیوسیه خوانده شده ، از سال 45 تا397 هـ است. قلمرو آنان در این دوره بخشهای  کوهستانی  معروف به جبال #قارن به مرکزیت #پریم یا #فریم بوده که به همین خاطر به ملک الجبال و گرشاه شهرت یافته اند.

دومین دوره فرمانروایی آل باوند از سال 466 هجری آغاز شده وتا سال 606 هجری به درازا کشیده است ، مورخان #اسپهبدان این دوره را #باوندیان_اسپهبدیه نام نهاده اند . نخستین فرد این سلسله اسپهبد حسام الدوله شهریاربن قارن و آخرین آنان اسپهبد شمس الملوک رستم بن اردشیراست . باوندیان اسپهبدیه در سرزمینهائی بیشتری حکمرانی داشتند و بر #تبرستان ، #گیلان ، #ری و #قومس فرمانروایی داشتند و مرکز حکومتشان شهر #ساری بوده است .

سومین سلسله آل باوند ، کینخواریه نام داشته که حکومتشان از 635 هـ  با به تخت نشینی  اسپهبد ابوالملوک حسام الدوله اردشیر ملقب به کینخوار آغاز شده وتا سال 750 هـ یعنی زمان قتل اسپهبد فخرالدوله حسن به دست کیا افراسیاب چلابی به طول کشیده است . مرکز فرمانروایی شان #آمل بوده که از آنجا بر سراسر #مازندران حکم می رانده اند .

#برج_لاجيم در #سوادکوه در فاصله ي دوره اول باوندي و ظهور دومين سلسله ي اين خاندان ساخته شده است. يعني زماني كه تمامي دشت و نواحي مازندران قريب به هفتاد سال در دست آل زيار بود و سلاطين باوندي در كوههاي جنوب ساري ( پايتخت سابقشان) مأمن گزيده و منتظر فرصت بودن كه مجدداً حكومت مازندران را در دست گيرند.

 زبان تبري يا مازندراني، بازمانده ي زبان #ايرانيان قديم #پهلوی است كه ديرتر وكمتر از ساير زبانها تحت تاَثير زبانهاي بيگانه اي چون عربي، مغولي، تاتاري قرار گرفته است.

 تا قرن پنجم هجري، پادشاهان تبرستان به خط پهلوي مي نوشتند و سكه مي زدند. دو كتيبه که به خط #پهلوي در #رِسِكت، واقع در #دودانگه_ساري، و #گنبد_لاجيم در #سوادكوه به دست آمده است نشان می دهد که دودمان ساسانی آل باوند به پهلوی می نوشتندو سکه می زدند






@taporestangilak_ariyaea

برج #رسکت_مازندران، یادمانی از سقوط شهاب سنگ

در سال ۲۳۱ خورشیدی شهاب سنگی در روستای رسکت واقع در شهرستان #ساری، استان #مازندران سقوط کرد که به نام شهاب‌ سنگ #اسپهبد_شروین خوانده‌شد.
این برج در ۴۰ کیلومتری جنوب غرب شهرستان #ساری، بخش #دودانگه واقع شده است. مسیر دسترسی به این جاذبه زیبا از ساری آغاز و پس از عبور از دو راهی #کیاسر و #سد_سلیمان_تنگه به سوی سد منحرف می‌شود که همه مسیر آسفالته است این برج از قرن ۵ هجری قمری به یادگار مانده که در روستایی به همین نام واقع شده است.

#رسکت روستایی در دل جنگلهای #ورکانه،#هیرکانی


#ایران زیبا را ببینیم و پاسدار داشته های تاریخی،باستانی،فرهنگی و پردیس زیبایش باشیم.



پایگاه ایران دوستان مازندران


@jolgeshomali

🔰🔰🔰 #اسپهبد_خورشید همچنان در بند معدن‌سنگ کوهشکن

🔸ادامه فعالیت معادن برداشت شن و ماسه در حریم های درجه یک و دو "غار‌قلعه اسپهبد خورشید مازندران" که از آن بفرنام بزرگترین "تاق آهکی طبیعی جهان" و 'واپسین دژ دفاعی ایرانیان در برابر یورش تازیان" یاد می‌شود، مانع جدی ثبت آن در سیاهه #میراث_جهانی است و خطرهای جدی‌ایی برای حفاظت آن ایجاد کرده

🖇 گزارش میدانی #علیرضا_صادقی_امیری ، دبیر #انجمن_جوانان_سپید_پارس

📌 @JSPngo