#فصل_ششم

✅ وجوب نصب امام 1⃣2⃣

☑️ چهارمین دلیل از ادله شیعیان مبنی بر لزوم نصب امام توسط خداوند؛ ادله قرآنی بود که در حال بیان آن هستیم .

🔹 دو) نفی حقِ گزینش امام از پیامبر

▫️خدای تعالی خطاب به رسول خویش می‌فرماید:
▪️«لَیْسَ لَکَ مِنَ اَلْأَمْرِ شَیْءٌ» ؛ [۱]
از امر [امامت] چیزی در اختیار تو نیست.

🔸 جابر جعفی می‌گوید:
▫️قلت لأبی جعفر (علیه‌السلام) قوله لنبیّه
(صلی‌اللّٰه‌علیه‌وآله) :«لَیْسَ لَکَ مِنَ اَلْأَمْرِ شَیْءٌ»
فسّره لی؟ قال: فقال أبو جعفر: لشیء قاله اللّٰه ولشیء أراده اللّٰه یا جابر إنّ رسول اللّٰه کان حریصاً علی أن یکون علیّ علیه السلام
من بعده علی الناس وکان عنداللّٰه خلاف ما أراد رسول اللّٰه. قال: قلت له: فما معنی ذلک؟
قال: نعم، عنی بذلک قول اللّٰه لرسوله:
«لَیْسَ لَکَ مِنَ اَلْأَمْرِ شَیْءٌ»
یا محمّد فی علی وفی غیره، ألم أتلُ علیک یا محمّد، فیما أنزلت من کتابی إلیک
«الم* أَ حَسِبَ اَلنّٰاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنّٰا وَ هُمْ لاٰ یُفْتَنُونَ» [۲]
... قال: فوّض رسول اللّٰه صلّی اللّٰه علیه وآله الأمر إلیه؛ [۳]
▪️به امام باقر علیه السلام عرض کردم این آیۀ شریفه را که خدا به پیامبرش می‌فرماید: «تو در این امر اختیاری نداری» برای من تفسیر کن، امام باقر علیه السلام فرمود: ای جابر منظور چیزی است که خدا آن را فرموده و چیزی است که خدا آن را اراده کرده است، همانا رسول خدا صلی اللّٰه علیه وآله شوق فراوانی داشت که امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) پس از ایشان عملاً بر مردم حاکم شود و تقدیر خداوند خلاف چیزی بود که رسول خدا صلی اللّٰه علیه وآله به آن میل داشت.
به ایشان عرض کردم: معنای آن چیست؟
فرمود: بله منظورم این بود که امر خداوند به رسول خودش که فرمود: «تو در این امر اختیاری نداری» یعنی ای محمّد در مورد علی علیه السلام و در مورد غیر او [کار به دست تو نیست] ای محمّد آیا برای تو تلاوت نکردم در آن چه از کتابم
به سوی تو نازل کردم: «ألم*آیا مردم گمان می‌کنند که به صرف اظهار زبانیِ ایمان، بدون آزمایش و امتحان رها می‌شوند؟ » پس رسول خدا صلی اللّٰه علیه وآله این امر را به خدا سپرد.

🔹 با تفسیر امام علیه السلام دلالت آیه مبارکه بر این که تعیین و نصب امام به دست خداوند است کاملاً روشن گردید.
و نیز در این روایت است که هر چند خداوند امام را نصب می‌کند؛ در عین حال بندگان خدا در پذیرش و عدم پذیرش آن مختارند. «إِنّٰا هَدَیْنٰاهُ اَلسَّبِیلَ إِمّٰا شٰاکِراً وَ إِمّٰا کَفُوراً» [۴]
🔸خداوند با اعطای اختیار به بندگان آن‌ها را در امر امامت امتحان می‌کند تا مؤمن از غیر مؤمن شناخته شود. این سنّت خداست که در اُمّت‌های پیشین نیز جریان داشته است. به همین جهت خدای تعالی می‌فرماید:
«أَ حَسِبَ اَلنّٰاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنّٰا وَ هُمْ لاٰ یُفْتَنُونَ* وَ لَقَدْ فَتَنَّا اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اَللّٰهُ اَلَّذِینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ اَلْکٰاذِبِینَ» ؛ [۵]
آیا مردم گمان می‌کنند همین که بگویند ایمان آوردیم، بدون امتحان رها می‌شوند و به تحقیق ما کسانی را که پیش از آنان بودند نیز آزمایش کردیم تا خداوند راستگویان و دروغگویان را معلوم کند.

☑️ پس خداوند تعهد کرده امام را تعیین و نصب کند و در عین حال جهت امتحان بندگان به آن‌ها اختیار داده و هیچ گونه اکراه از ناحیه او نیست و مردم یا تسلیم گزینش خدا می‌شوند و یا از آن سر باز زنند و خود به گزینش امام اقدام می‌کنند.
روایت مزبور از روایاتی است که به بررسی سند نیاز ندارد، چرا که تاریخ هم این واقعیت را روشن ساخته است.
----------
[۱] سوره آل عمران: آیه ۱۲۸.
[۲] سوره عنکبوت: آیه ۱-۲.
[۳] تفسیر عیاشی: ۱/۱۹۸، البرهان: ۴/۳۰۴.
[۴] سوره الانسان: آیه ۳.
[۵] سوره عنکبوت: آیه ۲ و ۳.

#فصل_ششم

✅ وجوب نصب امام 2⃣2⃣

☑️ بیان ادله شیعه مبنی بر وجوب نصب امام‌ توسط خداوند

4⃣ ادله قرآنی

🔹 سه) اتیان آیات الاهی
🔸 خداوند متعال می‌فرماید:
▫️ «رَبَّنٰا لَوْ لاٰ أَرْسَلْتَ إِلَیْنٰا رَسُولاً فَنَتَّبِعَ آیٰاتِکَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزیٰ» ؛ [۱]
▪️ اگر رسولانت را به سوی ما می‌فرستادی، پیش از آن که ما خوار و ذلیل شویم از آیات تو تبعیت می‌کردیم.

🔹 از این آیه چند نکته استفاده می‌شود:

👈 اول: ارسال رسول به دست خدا است.
👈 دوم: ارسال رسول از سوی خدا به جهت آن است که رسولان آیات و بیّنات خداوند سبحان را بر خلق می‌آورند تا حجّت بر خلق تمام شود. روشن است که وظیفۀ خلق نیز تبعیت از این آیات است.
👈 سوم: عدم تبعیت از آیات الاهی و تسلیم نشدن در مقابل کسانی که از سوی خدا برای آوردن این آیات مأمور هستند، موجب ذلت و خواری است.
☑️ بنابراین، هر چند که آیه در مورد ارسال رسول از ناحیۀ خداست امّا دلالت آن عمومیّت دارد.
به عبارت دیگر حکمت ارسال رسول از ناحیه خدا آن است که آیات الاهی را بر خلق ارائه کند و از او تبعیت کنند تا هدایت شوند و از ذلت و خواری برهند. این امر پس از رسول خدا نیز جریان دارد و باید بعد از او کسی باشد تا به این رسالت قیام کند، و واضح است که هر کس چنین خصوصیتی داشته باشد، باید از ناحیه خدا نصب شود.
خلاصه، امام وظیفه هدایت خلق را بر عهده دارد و خداوند به وسیله امام، آیات خود را بر مردم آشکار می‌سازد و حجت خویش را بر بندگان تمام می‌کند.
☑️ در نتیجه گزینش امام از سوی مردم و عدم تسلیم در مقابل امام الهی موجب ذلت و خواری است. خداوند می‌فرماید: «إِنَّ اَلْخِزْیَ اَلْیَوْمَ وَ اَلسُّوءَ عَلَی اَلْکٰافِرِینَ» [۲] -یعنی خواری و ذلت در این روز مخصوص کافران است-به همین جهت رسول خدا صلی اللّٰه علیه وآله فرمود: من مات ولیس له إمام مات میتة جاهلیة؛ [۳]
هر کس بمیرد در حالی که امام نداشته باشد به مرگ جاهلیت [یعنی به حالت کفر و نفاق و گمراهی] مرده است.
چرا که امام، حجت خداست و آیات الاهی را با خود می‌آورد.

⚠️ ادامه دارد......
---------
[۱] سوره طه: آیه ۱۳۴
[۱] سوره نحل: آیه ۲۷
[۳]صحیح ابن حبان: ۱۰/۴۳۴ حدیث ۴۵۷۳، کنز العمال: ۱/۱۰۳ و ۲۰۸ حدیث ۴۶۳، ۴۶۴ و ۱۰۳۸. ر. ک: مسند احمد: ۴/۹۶ حدیث ۱۶۹۲۲؛ المعجم الکبیر: ۱۹/۳۸۸ حدیث ۹۱۰، المعجم الاوسط: ۱/۷۸ حدیث ۲۵۵، صحیح بخاری: ۶/۲۵۸۸ حدیث ۶۶۴۵ و ۶۶۴۶، صحیح مسلم: ۶/۲۱ حدیث ۴۸۹۷، الجمع بین الصحیحین: ۳/۲۴۷ حدیث ۲۷۷۰
--------------------------------------------------
🆔 @javaheralklam

#فصل_ششم

✅ وجوب نصب امام 3⃣2⃣

4⃣ ادله قرآنی

🔹 چهار) جعل رسالت مستند به علم الاهی است .

🔸 خدای تعالی می‌فرماید:
▫️«اَللّٰهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسٰالَتَهُ» ؛ [۱]
▪️ خدا می‌داند که رسالتش را به چه کسی بسپارد.

🔹 در تفسیر صافی ذیل این آیه می‌نویسد:
▫️ إنّ أبا جهل قال: زاحمنا بنو عبدالمناف فی الشرف حتی إذ صرنا کفَرَسی رِهان [۲] قالوا [ بنو عبدالمطلب ]: منّا نبیّ یوحی إلیه، واللّٰه لا نرضی به ولا نتبعه أبداً إلا أن یأتینا وحی کما یأتیه. فنزلت هذه الآیة «اَللّٰهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسٰالَتَهُ» ؛ [۳]
▪️ابوجهل گفت: فرزندان عبد مناف در شرف با ما رقابت می‌کردند تا آن جا که پا به پای هم پیش می‌رفتیم تا این که گفتند: پیامبری که به او وحی می‌شود از ماست. به خدا سوگند! به این امر راضی نمی شویم و هرگز از پیامبر تبعیت نمی کنیم مگر آن که بر ما هم وحی نازل شود؛ چنان که بر او نازل می‌شود پس این آیه نازل شد: «خدا آگاه است که رسالتش را به چه کسی بسپارد».

☑️ بنابراین جعل رسالت بر عهده خدا و از اختیار بندگان بیرون است، چرا که خداوند هدایت بندگانش را برعهده گرفته و فرموده است: «إِنَّ عَلَیْنٰا لَلْهُدیٰ» -یعنی بر عهدۀ ماست که هدایت کنیم-از سوی دیگر روشن است که رسول خدا صلی اللّٰه علیه وآله همواره در این عالم باقی نخواهد بود و برای او نیز رحلتی هست. خدای تعالی خطاب به رسول خود می‌فرماید:
«إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُونَ» ؛ [۴]
تو خواهی مرد و آنان (سایر بندگان) هم می‌میرند.

🔸 از سوی دیگر روشن است که امر هدایت خلق بعد از رسول خدا صلی اللّٰه علیه وآله متوقف نمی شود، لذا لازم است شخصی هدایت مردم را به دست گیرد، و از آن جا که هدایت خلق بر عهدۀ خداست تنها خدا می‌داند که این امر را به چه کسی بسپارد.
----------
[۱] سوره انعام: آیه ۱۲۴.
[۲]کنایه از همپایه بودن است.
[۳] تفسیر صافی: ۲/۱۵۴.
[۴]سوره زمر: آیه ۳۰.
-------------------------------------------------
🆔 @javaheralklam

✨ حاکم حسکانی از علمای اهل تسنن روایت کرده است که عکرمه نقل کرده است که ابن عباس گفت:

🔹 در قرآن کریم هر آیه‌ای با عنوان «الذین آمنوا و عملوا الصالحات» ذکر شده است، علی (علیه السلام) امیر آن مومنان و شریف‌ترین آن صالحان است.
🔸 و از اصحاب محمد (صلی اللّٰه عليه و آله) کسی نیست که مورد عتاب و سرزنش خدای سبحان قرار نگرفته باشد، مگر علی بن ابی طالب (علیهما السلام) که همیشه به خیر و نیکوی توصیف شده است.
🔹 سپس عکرمه گفت :
👈 در مناقب جلیله و فضائل بی‌شمار علی (علیه السلام) چیزهایی می‌دانم که اقطار زمین و آسمان تاب و تحمل شنیدن آن‌ها را ندارند.

------‐---‐-----‐----------------------------------
🆔 @javaheralklam

#فصل_ششم

✅ وجوب نصب امام 4⃣2⃣

#قاعده_لطف ( 1 )

🔹 قاعدۀ لطف دلیلی عقلی است که نه تنها در اثبات وجوب نصب امام از ناحیۀ خدا و مباحث عقیدتی دیگر کاربرد دارد، بلکه در علم اصول نیز-در بحث «اجماع کشفی» -مورد استفاده و استناد قرار می‌گیرد، هم چنین در مباحثی همچون «نیّت»، «امر به معروف و نهی از منکر» و «قضاوت» نیز به این قاعده استناد می‌شود.

🔸 متکلمان شیعه برای اثبات وجوب نصب امام بر خدا به این قاعده استناد کرده اند.
مهمترین کتب کلامی که قاعدۀ لطف در آن‌ها مطرح شده است، عبارتند از: شافی، تلخیص الشافی، تجرید و شروح آن، الذخیرة، دلائل الصدق.

🔹 در شرح مواقف -که به عقیدۀ برخی، عنوانِ اعتقادات اهل تسنّن است-می نویسد:
▫️احتج الموجب لنصب الإمام علی اللّٰه بأنه لطف، لکون العبد معه أقرب إلی الطاعة وأبعد عن المعصیة، واللطف واجب علیه تعالی. والجواب - بعد منع وجوب اللطف-إن اللطف الذی ذکرتموه إنما یحصل بإمام ظاهر قاهر یرجی ثوابه ویخشی عقابه، یدعو الناس إلی الطاعات ویزجرهم عن المعاصی باقامة الحدود والقصاص وینتصف للمظلوم من الظالم، وأنتم لا توجبونه؛ [۱]
▪️احتجاج می‌شود بر وجوب نصب امام بر خدا به این که، آن لطف است و بنده با وجود نصب امام به طاعت نزدیکتر و از معصیت دورتر می‌شود و لطف بر خدای تعالی واجب است پاسخ می‌گوییم اولاً: ما وجوب لطف را قبول نداریم. ثانیاً: لطفی که شما می‌گوئید با وجود امامی حاصل می‌شود که ظاهر باشد، قدرت داشته باشد. امید پاداش از او برود و از عقاب وی ترسیده شود، با اقامۀ حدود و قصاص مردم را به فرمانبرداری بخواند و از گناهان بازدارد و داد مظلوم را از ظالم باز ستاند در حالی که شما چنین چیزی را واجب نمی دانید.

🔸 اشاعره به دو دلیل این قاعده را قبول ندارند:
👈 اول: این که قائل به جبر هستند. روشن است که با قول به جبر دیگر تکلیف معنا ندارد، لطف در جایی است که خداوند به بندگان اختیار داده باشند و ایشان را به پذیرش هدایت مکلّف سازد، در این صورت تعیین هادی و بیان طریق هدایت بر خداوند واجب خواهد بود.
👈 دوم: این که اشاعره حسن و قبح را شرعی می‌دانند نه عقلی، و معتقدند که:
«الحسن ما حسّنه الشارع والقبیح ما قبّحه الشارع ولا یُسئل عمّا یفعل» - یعنی خوب آن است که شارع آن را خوب دانسته باشد و قبیح و بد آن است که شارع آن را قبیح دانسته باشد و «خداوند از آن چه انجام می‌دهد سؤال نمی شود» -.

🔹 با این مقدمه به بررسی «قاعده لطف» می‌پردازیم.

☑️ چنان چه این قاعده اثبات شود یک دلیل عقلی دیگر بر دلایل وجوب نصب امام از سوی خدا اضافه می‌شود و اگر هم این قاعده اثبات نشد، دلایل پیشین هر یک به تنهایی برای اثبات مدّعا کافی هستند.

⚠️ ادامه دارد ........
----------
[۱]شرح مواقف: ۸/۳۴۸، مواقف: ۳/۵۸۳.

-----------------------------------------------‐----
🆔 @javaheralklam

🌙 توصیه‌های مهم برای روزهای آخر ماه شعبان

💠 درمحضـر مولاحضرت امام رضا علیه‌السلام🔻

‌□ بیشتر ماه شعبان گذشت و این جمعه‌ی آخر آن است؛ پس هرچه در این ماه از اعمال خیر کوتاهی کرده‌ای، در این چند روز باقی مانده، تدارک کن.
○ بر تو باد انجام آن‌چه به حال تو مفید است و ترک آن‌چه برایت فایده‌ای ندارد
○ دعا و استغفار و تلاوت قرآن را افزون کن و از گناهان و نافرمانی‌هایت به سوی خدا بازگرد و توبه نما تا این ماه خدا در حالی به تو روی آورده باشد که تو با خدایت اخلاص ورزیده باشی
○ امانتی بر گردن خود باقی مگذار مگر آن‌که ادایش کنی
○ در دل‌ات کینه‌ی هیچ مؤمنی نباشد مگر این‌که آن را از دل بیرون کنی
○ هیچ گناهی را که مرتکب می‌شدی، وامگذار مگر این‌که آن را رها کرده و از آن دوری گزینی
از خدا پروا داشته باش و در امور نهان و آشکارت بر او توکل و اعتماد کن و هر کس بر خدا توکل کند، همانا خداوند او را کافی است زیرا خداوند رساننده است کار خود را و برای هر چیز اندازه‌ای قرار داده است
○ در باقی‌مانده‌ی این ماه زیاد بگو:
اللهمَّ إنْ لَمْ تَکُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنا في ما مَضیٰ مِنْ شعبان فَٱغْفِرْ لَنا في ما بَقيَ مِنْهُ
زیرا خداوند تبارک و تعالی در این ماه به جهت احترام این ماه مبارک، مردم بسیاری را از آتش آزاد می‌کند.

📚 عيون أخبار الرضا علیه‌السلام، جلد۲، صفحه۵۶

🔅اللهم عجل لوليك الفرج🔅

-------------------------------------------------
🆔 @javaheralklam

#فصل_ششم

✅ وجوب نصب امام

#قاعده_لطف ( ۲ )

☑️ الف) معنای «لطف» در لغت

🔹 راغب در مفردات می‌نویسد:
▫️ویعبّر باللطافة واللطف عن الحرکة الخفیفة وعن تعاطی الأمور الدقیقة وقد یعبّر باللطائف عمّا لا تدرکه الحاسّة. ویصح أن یکون وصف اللّٰه تعالی علی هذا الوجه وأن یکون لمعرفته بدقائق الامور وأن یکون لرفقه بالعباد فی هدایتهم، قال تعالی «اَللّٰهُ لَطِیفٌ بِعِبٰادِهِ» [۱] ؛ [۲]
▪️از حرکت بسیار نرم برای دستیابی به امور دقیق به لطافت و لطف تعبیر می‌شود و از آن چه به حس درک نمی شود به عنوان لطافت تعبیر می‌گردد و صحیح است که بگوئیم لطف بر این وجه وصف خدای تعالی است و هم بر این وجه وصف خداوند است و هم به جهت معرفت خداوند به دقائق امور و هم به خاطر رفق و شفقت خداوند بر بندگان در هدایت ایشان، خدای تعالی می‌فرماید: «خدا نسبت به بندگانش لطیف است.

🔸 بر اساس قول راغب؛ رحمت، شفقت و رفق لطف است، و مراد از لطف در قاعدۀ مورد بحث نیز همین است.
👈 به عبارت دیگر؛ قاعدۀ لطف بیان گر رحمت و شفقت الاهی بر مخلوقات است. پس:
اولاً: این قاعده عموم بشریت-اعم از مسلمان و غیر مسلمان-را شامل می‌شود، بلکه شامل همۀ مخلوقات است.
به عنوان مثال بذر گیاهان نیز برای رشد و رسیدن به کمال نیازمند لطف و رحمت الاهی می‌باشد، خورشید بتابد و باران رحمت نازل شود و لطف خدا شامل حال گیاهان گردد تا آن‌ها به رشد و کمال برسند.
ثانیاً: قاعدۀ لطف، به نحو خاصی از لطف اختصاص ندارد و شامل هر لطفی می‌شود، در خصوص بندگان گفته اند که «اللطف ما یکون العبد معه أقرب إلی الطاعة وأبعد عن المعصیة» است.
«ما» در این عبارت موصوله و بیان گر عمومیّت است، پس قاعدۀ یاد شده به بعثت انبیاء، ارسال رسل و جعل و نصب امام اختصاص ندارد، و این امور صرفاً مصادیقی از لطف الهی هستند. پس اگر عالمی در بین گروهی باشد که آن‌ها را به خدا متوجه کند، وجود او برای اطرافیانش لطف است.
ثالثاً: موضوع «قاعدۀ لطف» دائر مدار «لطف» نیست، بلکه مصداق لطف است پس می‌توان با عناوین دیگری همچون هدایت یا رحمت الهی مقصود را بیان کرد.
☑️ به عبارت دیگر «قاعدۀ لطف» صرفاً تسمیه ای برای بیان شمول لطف الهی بر بندگان است، پس در مباحث امامت، مصداق «قاعدۀ لطف» مورد توجه است نه عنوان آن و «ما یکون العبد معه أقرب الی الطاعة وأبعد من المعصیة» مصداق این قاعده است چه عنوان آن «قاعدۀ لطف» باشد، چه عنوان دیگری داشته باشد.
----------
[۱]سوره شوری: آیه ۱۹.
[۲]مفردات: ۱/۷۴۰.

⚠️ ادامه دارد .......
-------------------------------------------------------
🆔 @javaheralklam

✨ ثقة الاسلام کلینی (رضوان الله علیه) روایت می‌کند حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند:

🔹 ما اهل بیت (علیهم السلام) اصل هر خیر هستیم و هر بِر و نیکویی از فروع ماست پس از جمله آن نیکویی ها توحید و نماز و روزه و فرو بردن خشم و بخشش گناهکاران و رحمت بر فقرا و رعایت حق همسایگی و اقرار به فضل شایستگان می‌باشد و دشمنان ما اصل هر شر هستند و هر قبیح و فاحشه ای از فروع آنان است پس کذب و بخل و سخن چینی و قطع رحم و ربا و خوردن مال یتیم و تعدی بر حدود الهی و ارتکاب ظاهر و باطن فواحش و زنا و دزدی همه از فروع اعداء ماست 👈 پس دروغ گفت هر که مدعی شد از ماست اما به فروع دشمنان ما متمسک شد.
----------------------------------------------------
🆔 @javaheralklam

#وجوب_نصب_امام

✅ وجوب نصب امام 5⃣2⃣

#قاعده_لطف (3)

☑️ لطف در اصطلاح

🔹 متکلمان شیعه نیز با توجه به تعریف لطف، ضرورت نصب امام جهت هدایت خلق و اتمام حجت را «قاعدۀ لطف» نامیده اند.

🔸 شیخ مفید رحمه اللّٰه در این باره می‌فرماید:[۱]
▫️اللطف ما یقرب المکلّف معه إلی الطاعة ویبعد عن المعصیة، ولا حظّ له فی التمکین ولم یبلغ الإلجاء؛ [۲]
▪️«لطف» چیزی است که مکلّف با آن به اطاعت نزدیک و از معصیت دور می‌شود ولی در تمکن از اطاعت و اجتناب از معصیت سودی به حال مکلّف ندارد و کار او به اجبار نمی انجامد.

🔹 سید مرتضی رحمه اللّٰه می‌گوید:
▫️اللطف ما عنده یختار المکلف الطاعة أو یکون أقرب إلی اختیارها ولولاه لما کان أقرب إلی اختیارها مع تمکنه فی الحالین؛ [۳]
▪️لطف چیزی است که با وجود آن مکلف اطاعت را اختیار می‌کند یا با وجود آن به انتخاب طاعت نزدیک تر می‌شود و اگر لطف نباشد مکلّف به انتخاب اطاعت نزدیک نمی شود با این که در هر دو حال (با وجود لطف و بدون لطف) مختار است.

🔸 و در کتاب الذخیرة فی علم الکلام می‌نویسد:
▫️اللطف ما دعا إلی فعل الطاعة. وینقسم إلی: ما یختار المکلف عنده فعل الطاعة ولولاه لم یختره وإلی ما یکون أقرب إلی اختیارها. وکلّ من
القسمین یشمله کونه داعیاً و لابد من أن یشترط فی ذلک انفصاله من التمکین ویسمی بأنّه «توفیق» إذا وافق وقوع الطاعة لأجله ولهذا لا یسمی اللطف المقرب من الطاعة إن لم یقع «توفیقاً»، ویسمی بأنه «عصمة» إذا لم یختر المکلّف لأجله القبیح؛ [۴]
▪️لطف چیزی است که به فعل طاعت می‌خواند و تقسیم می‌شود به آن چه که مکلّف با وجود آن فعل طاعت را انتخاب می‌کند و اگر آن نبود طاعت را اختیار نمی کرد و به آن چه که مکلف با وجود آن به اختیار طاعت نزدیک تر می‌شود و آن چه شامل هر دو قسمت می‌شود انگیزه بودن لطف است [نه مجبّر] و ناگزیر باید جدایی آن از تمکین شرط شود به همین جهت هنگامی که با وقوع طاعت موافق باشد توفیق نامیده می‌شود و بر این اساس اگر لطف مقرِّبِ به طاعت، واقع نشود، توفیق نامیده نمی شود. و اگر مکلّف با وجود این لطف قبیح را مرتکب نشود، آن لطف، عصمت نامیده می‌شود.

🔹 مرحوم شیخ طوسی نیز می‌فرماید:
▫️اللطف فی عرف المتکلمین عبارة عمّا یدعو إلی فعل واجب أو یصرف عن قبیح، وهو علی ضربین، أحدهما: أن یقع عنده الواجب ولولاه لم یقع فیسمّی توفیقاً، والآخر: ما یکون عنده أقرب إلی فعل الواجب أو ترک القبیح وإن لم یقع عنده الواجب ولا أن یقع القبیح ولا یوصف بأکثر من أنّه لطف لا غیر... واللطف منفصل من التمکین؛ [۵]
▪️لطف در عرف متکلمان عبارت است از چیزی که به فعل واجب می‌خواند یا از قبیح دور می‌سازد و آن بر دو قسم است یکی آن است که با وجود آن واجب واقع می‌شود و اگر نبود واقع نمی شود پس این قسم توفیق نامیده می‌شود و دیگری چیزی است که با وجود آن فرد به انجام فعل واجب یا ترک قبیح نزدیکتر می‌شود و ممکن است با وجود آن واجب واقع نشود بلکه قبیح واقع گردد و آن به بیشتر از این توصیف نمی شود که لطف است نه چیز دیگر... و لطف غیر از تمکین است.
----------
[۱]البته این قاعده پیش از شیخ مفید نیز مطرح بوده است هر چند که به این عنوان شهرت نداشته امّا مضمون آن حتی در زمان ائمه علیهم السلام نیز مطرح بوده است.
[۲]النکت الاعتقادیه: ۱/۳۵، مجموعه مصنفات شیخ مفید: ۱۰/۳۵.
[۳] رسائل سید مرتضی: ۲/۲۸۰.
[۴] الذخیرة فی علم الکلام: ۱۸۶.
[۵] الاقتصاد: ۷۷.
-----------------------------------------------------
🆔 @javaheralklam

#بدعت_نماز_تراویح 1⃣

1⃣ مباحث و تعاریف مقدماتی

🔹 تراویح در لغت جمع ترویحه به معنای استراحت کردن است؛ در اصطلاح به نمازهای مستحبی خاصی که اهلسنت در شبهای ماه رمضان به جماعت برپا میکنند!!! اطلاق شده است.

🔸 وجه تسمیه این نمازها به تراویح آن بوده که امام جماعت پس از هر دو نماز مستحبی، که به صورت دو رکعتی برگزار می‌شده، به مردم فرصت استراحت می‌داده است .

🔹 فقهای عامه اصل مشروعیت نماز تراویح را پذیرفته‌اند اگر چه در برخی جزئیات آن مانند تعداد رکعات اختلاف کرده‌اند .

☑️ دقت کنید که اقامه نوافل( نمازهای مستحبی) در ماه مبارک رمضان به صورت فرادی مورد قبول شیعه است و در این موضوع اختلافی نیست ؛ اختلاف اصلی بین شیعان اهلبیت علیهم‌السلام با عامه در جماعت خواند نمازهای مستحبی ( تراویح) است .

☑️ فقهای شیعه به تبع روایات اهلبیت‌ علیهم السلام بر بدعت بودن تراویح اجماع دارند؛ برای نمونه :

1️⃣ سيد مرتضى (رحمه الله) : «شكى نيست كه نماز تراويح بدعت است.»
[ الشافی فی الامه/ 219 ]

2⃣ شيخ طوسى (رحمه الله) :نوافل شهر رمضان تصلى منفردا، و الجماعة فيها بدعة؛ دليلنا: إجماع الفرقة، فإنهم لا يختلفون في أن ذلك بدعة.
«نافله هاى ماه رمضان به فرادى خوانده مى شود و جماعت در آن بدعت است. دليل ما اجماع شيعه است و در بين ايشان هيچ اختلافى نيست كه جماعت در آن بدعت است.»
[ الخلاف ؛ جلد : 1 صفحه : 528 و 529 ]

3⃣ علامه حلي درباره نماز تراویح چنين مي فرمايند:
مسألة 18: ولا تجوز الجماعة في هذه الصلاة عند علمائنا أجمع
علماى شيعه اجماع دارند خواندن اين نماز(نوافل ماه رمضان يا همان تراويح) به صورت جماعت جايز نيست
[تذكرة الفقها، ج‏2، ص‏282]

▫️و در «منتهى المطلب» چنين آورده است:
مسألة: قال علماؤنا: الجماعة في نافلة رمضان بدعة.
علماى شيعه معتقدند، به جماعت خواندن نوافل ماه رمضان، بدعت است .
[منتهى المطلب في تحقيق المذهب، ج‏6، ص‏142]

⚠️ ادامه دارد .......
--------‐----------------------------------‐-----
🆔 @javaheralklam

1⃣ دعای روز #اول ماه مبارک رمضان🌙

بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمَ اجْعلْ صِیامی فـیه صِیـام الصّائِمینَ وقیامی فیهِ قیامَ القائِمینَ ونَبّهْنی فیهِ عن نَومَهِ الغافِلینَ وهَبْ لی جُرمی فیهِ یا الهَ العالَمینَ واعْفُ عنّی یا عافیاً عنِ المجْرمینَ
____________________
🆔 @javaheralklam

#فصل_ششم

✅ وجوب نصب امام 6⃣2⃣

#قاعده_لطف (4)

☑️ در جلسه قبل تعریف قاعده لطف را از متکلمان شیعه بیان کردیم؛ جهت روشن شدن مفهوم «قاعدۀ لطف» در اصطلاح متکلمان توجه به نکات زیر ضروری است:
🔹 نکتۀ اول: براساس تعریف متکلمان، لطف به معنای «دعوت به واجب» یا «داعی برای واجب» است؛ دعوت در لغت به معنای «خواستن» و «ایجاد انگیزه» است که برخی از آن با عنوان «نصب الادلة» تعبیر می‌کنند. [۱] «دعوت» و «داعی» انسان را به انجام عملی تحریک می‌کنند. به عنوان مثال دعوت از یک شخص به یک میهمانی، محرّک وی برای شرکت در آن است. آدرس دقیق، نصب پرچم و روشن کردن چراغ شرایط را برای شرکت میهمان آماده می‌کند و بر انگیزه وی می‌افزاید. هر چند این امور بر دعوت کننده واجب نیست امّا او از سر لطف به میهمان خود به این امور اقدام می‌کند.
🔸 نکتۀ دوم: برخی از متکلمان لطف را به هیأتی که برای انسان پدید می‌آید تعریف می‌کنند؛ براین اساس نیز، لطف، برای بنده کششی به سوی اطاعت اوامر و ترک معصیت مولی ایجاد می‌کند.
🔹 نکتۀ سوم: از تعبیر «ما یکون عنده المکلّف» استفاده می‌شود که لطف موجب تحولی در انسان می‌شود، و انسان به واسطه آن صیرورتی به سمت طاعت و دوری از معصیت می‌یابد.
🔸نکتۀ چهارم: از نظر همه متکلمان لطف چیزی است که بنده را به اطاعت نزدیکتر و از معصیت دورتر می‌کند، بنابراین روشن است که لطف فرع بر تکلیف است، یعنی خدای تعالی بندگان را خلق فرموده و آن‌ها را مکلف ساخته است و به ایشان اختیار عطا کرده؛ تا به اختیار خویش طریق عبودیت را در پیش گیرند و به رشد و تعالی برسند، بنابراین تکلیف بندگان به احکام شرعیه جهت رسیدن به کمال و نیز ارسال رسل و نصب امام برای هدایت خلق به سوی این هدف، هر یک لطفی جداگانه از سوی خداوند متعال است.
🔹نکتۀ پنجم: لطف فقط مسیر را برای نیل به کمال هموار می‌سازد، امّا انسان را به طاعت و ترک معصیت مجبور نمی کند. بنابراین لطف فقط در کسانی مؤثر است که روحیه عبودیت دارند. امّا در مورد افرادی که قلوب آن‌ها «کَالْحِجٰارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً» [۲] باشد تأثیری نخواهد داشت.
----------
[۱]جواهر الفقه: ۲۴۷
[۲]سوره بقره: آیه ۷۴

⚠️ ادامه دارد .....
-------------------------------------------------------
🆔 @javaheralklam

2⃣ دعای روز #دوم ماه مبارک رمضان🌙

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهمّ قَرّبْنی فیهِ الى مَرْضاتِکَ وجَنّبْنی فیهِ من سَخَطِکَ ونَقماتِکَ ووفّقْنی فیهِ لقراءةِ آیاتِکَ برحْمَتِکَ یا أرْحَمَ الرّاحِمین.
_________________
🆔 @javaheralklam