مصادره یک انقلاب
نگاهی به کتاب «مشروطه همگان؛ نقدی بر بابی‌نمایی انقلاب مشروطه»؛
نوشته سعیده زادقناد

منتشرشده در خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا). ۷ اردیبهشت ۱۴۰۴.
متن کامل را در این لینک بخوانید. خلاصه‌ای از مرور مفصل خانم زادقناد بر کتاب را در ادامه می‌آورم.

انقلاب مشروطه، نخستین انقلاب مردم ایران در ۱۵۰ سال گذشته است، اما شبهه ضداسلامی بودن انقلاب مشروطه و مشخصاً انتساب آن به بابیه، مسئله‌ای‌ست که حتی با گذشت سال‌ها از این انقلاب عظیم سیاسی و اجتماعی، هم از جانب مؤمنان و طرفداران بابیت و بهائیت و هم از سوی مخالفان آنها، مطرح است. اینکه چرا این دو جریان به اشتراک نظر و منافع در بابی‌نمایی مشروطه رسیده‌، و هر یک چه استدلال‌هایی را پی گرفته‌اند، خالق روایت کتاب مشروطه همگان است.

فصل اول: غوطه‌وری در توهم توطئه با چاشنی جعل تاریخ. آنها بدون آنکه قصد ورود به ماهیت دو بابیت و بهائیت را داشته باشند، بر مطالعه رفتار بابیان و بهائیان و مخالفان آنها در رابطه با انقلاب مشروطه متمرکز شده‌، و به دنبال آنند که نشان دهند، پیامد بابی‌نمایی این انقلاب از سوی دو طیف مذکور چیست.

فصل دوم: نمایندگان دو خط متنافر! این فصل با روند معرفی مورخان و نویسندگان و آثار آنها در دو جبهه پیش می‌رود: نخست آنهایی که مدعی‌اند انقلاب مشروطه، محصول فعالان بابی و بهائی بوده است و با تلقی مثبت از مشروطه، به دنبال تملک آنند؛ افرادی نظیر تورج امینی، فریدون وهمن، عباس امانت، منگل بیات، موژان مؤمن، خوان کول، کاویان صادق‌زاده میلانی و مینا یزدانی. گروه دوم نیز که به زعم خویش مشروطه را منفی قلمداد می‌کنند و در قلمروی مشروعه‌طلبان قرار دارند، با افرادی نظیر سید مقداد نبوی رضوی، حسین آبادیان، قدیر جعفری، موسی حقانی و میثم عبداللهی نمایندگی می‌شوند.

فصل سوم: در مسیر افترا. آنها ابتدا به شرح استدلال‌های مدعیانی می‌پردازند که در فصل پیش به آنها اشاره شد. استدلال‌ها در چند محور ذکر شده است: ۱) ادعای بابی ازلی یا بهائی بودن نظریه‌پردازان و کنشگران انقلاب مشروطه؛ ۲) هم‌سویی ایده‌های باب، بهاءالله و عبدالبهاء با ایده‌های مشروطیت؛ ۳) ارجاع به اتهام بابی یا بهائی بودن کنشگران از سوی مخالفان مشروطه در آن روزگار.

فصل چهارم: نقد استدلال‌های غیرمومنان و مخالفان بابیت:‌ آنها بحث می‌کند که نویسندگان طیف اخیر، دلایلشان برای ادعای بابی یا بهائی‌بودن انقلاب مشروطه،
بیشتر بابی یا بهائی خواندن کنشگران آن است، نه هم‌سویی آموزه‌های این دو فرقه و رهبران آنها با آرمان‌ها و اصول مشروطه‌خواهی.

فصل پنجم: تکرار، تفسیر، تبدیل و تحریف. در این فصل با کاوش در آثار مدعیان بابی‌بودن مشروطه، شگردهای آنها بررسی و در چند محور دسته‌بندی شده است: تکرار ادعایی واحد؛ عمل بر اساس منافع؛ انتساب بدون ارائة سند و مدرک؛ ارجاع غلط یا عدم ارجاع به اسناد و منابع؛ ادعاهای غیرقابل قبول و ارجاع به خود؛ تبدیل کلمه بابی به بهائی؛ تفسیر مصادره به مطلوب از اسناد و تحریف روایت‌های تاریخی.

فصل ششم: چگونه می‌توان انقلاب مشروطه را به نام بهائیان زد؟! این فصل به شرح مبسوطی از دلایلی می‌پردازد که برای رد ادعای بابی و بهائی خواندن انقلاب مشروطه ارائه شده است. از جمله آن که در هر دو طیفی که پیشتر از آنها یاد شد، بابیان و بهائیان، یکی قلمداد شده‌اند. و نیز پژوهش سلیقه‌ای این گروه از نویسندگان.

فصل هفتم: بابی‌گری در ذهنیت جمعی روزگار مشروطه. در این فصل با عنوان «جامعه‌شناسی تاریخی ادعای بابی و بهائی‌خواندن انقلاب مشروطه»، نویسندگان به سراغ مفهوم «ذهنیت جمعی» از لوسین فور می‌روند و معتقدند که باید دید در دوره مشروطه، بابی به چه معنایی ذکر می‌شد و مردم از آن چه می‌فهمیدند، و نتیجه می‌گیرند بر اساس جو فکری و تاریخی ذهنیت دوره مشروطه، باید در انتساب اصطلاح بابی به‌عنوان یک تجدیدنظرطلب مذهبی یه فعالان مشروطه‌خواه احتیاط کرد و آن را بیشتر مفهومی تحقیرآمیز برای مخالفان سیاسی در نظر گرفت.
به نظر نویسندگان، به همان میزان که مورخان بهائی در روایت از انقلابی که بهائیان در آن نقشی نداشتند، «بابی ازلی» را به «بابی بهائی» تبدیل کردند، جریانی مشروعه‌خواه نیز شکست مشروطه را به انحرافش از ایده‌های اسلامی اولیه نسبت می‌دهد و این انحراف را محصول یک فرقة ضاله می‌داند و ملی بودن آن را رد می‌کند تا تنها انقلاب ملی مثبت، همان انقلاب اسلامی باشد.
آنها هر دو جریان را دارای صبغه‌ای ضدملی می‌دانند و بر این باورند که این دو جریان فکری به دنبال مسخ یکی از ملی‌ترین جنبش‌های ایرانی‌اند. تأکید بر بابی نمایاندن انقلاب مشروطه، جدای از آنکه با واقعیات تاریخی نمی‌خواند، آن را از حالت همگانی و عامش خارج می‌کند و به خواسته‌های یک گروه یا فرقه نزدیک می‌سازد. مشروطه، مشروطه همگان بود و هنوز هم می‌تواند یه‌عنوان آرمان جمعی ایرانیان دوباره مطرح شود.

‏قانونی که برای مردم وضع می‌شود، باید با رضایت اکثریت آنها باشد. تکرار چندباره یک شیوه اشتباه، در حالی‌که اکثریت مردم با آن مخالف هستند، تنها نارضایتی مردم را تشدید می‌کند. ارسال پیامک‌های حجاب، تکرار مسیری است که انتهای آن اعتراضات سال‌های گذشته است، این‌بار، احتمالا شدیدتر.

‍ شازده احتجاب: تاکسیدرمی زمان و تاریخ

نوشته محمد نادر کردی و جوادی یگانه
مقاله منتشرشده در مجله جامعه‌شناسی هنر و ادبیات (۱۴۰۳) (لینک مقاله در سایت مجله)

این مقاله که برگرفته از رساله دکتری نادر کردی است، در نظر دارد به واسطه مطالعه ژانر رمان، و به صورت خاص رمان شازده احتجاب اثر هوشنگ گلشیری شکلی از تاریخ‌نگاری را مورد مطالعه و نقد قرار دهد که به صورت مشخص نه تاریخ‌نگاری است و نه داعیه تاریخ‌نگاری دارد. به این منظور، با آوردن مقدماتی نشان داده‌ایم که ادبیات و بصورت خاص رمان، و در این مقاله رمان شازده احتجاب چگونه شکلی از تاریخ‌نگاری محسوب می‌شود. تاریخ‌نگاریِ‌ رمان یا به بیان بهتر رمان-تاریخ‌نگاری نه بازتاب یا بازیابی گذشته عینی و تاریخ مشخص، بلکه این شکل از تاریخ-نگاری را به واسطه صورتبندی زمانی-مکانی«کرونوتوپ» درونی اثر ادبی مورد مطالعه قرار داده‌ایم. بر این اساس از نظریات میخاییل باختین در مقاله اقسام زمان و پیوستار زمانی-مکانی در رمان، به عنوان نگاه نظری و از مقاله حماسه و رمان به عنوان سنجه تحلیل شکل تاریخ‌نگاری استفاده کرده‌ایم. بر این اساس، شکل زمانی-مکانی شازده احتجاب نشان می‌دهد که این داستان و به واسطه آن تاریخ‌نگاری حاصل از آن بر محوری از زمانی ایستا، بدون تغییر و حرکت استوار شده است.

مشکلات مردم و کارمندان با تغییر ساعت کار کارمندان در تابستان
بر اساس تماس‌های مردم با دولت در سال ۱۴۰۳


با عدم تصویب تغییر ساعت رسمی در مجلس، و‌ تکلیف قانونی حداقل ساعات کار کارمندان، دولت ناگزیر از تعیین ساعت کار از ۶ صبح تا ۱۳ شد؛ اما دغدغه‌ها و مشکلات کارمندان در این باره، بر اساس تماس‌های سال گذشته با سامانه ۱۱۱ (لینک دسترسی به درگاه یکپارچه ارتباط مردم و دولت) به دستگاه ذیربط ارسال شد. خلاصه‌ای از این مشکلات را در گزارش منتشرشده در ایرنا (اینجا)‌ می‌توانید بخوانید.

🔶تحلیلی بر سریال پایتخت
آنچه داریوش شایگان نمی‌دانست ولی نویسندگان پایتخت می‌دانند

🖋️عادل مشایخی

« قضاوت در مورد یک سریال قبل از دیدن تمام قسمت‌های آن کار احمقانه‌ای است به‌خصوص اگر نویسنده هیچ تخصصی در زمینه‌ی هنرهای بصری به‌ویژه فیلم و سینما نداشته باشد و کلا «قضاوت»‌هایی را که خود را «نقد» جا می‌زنند مترادف با «حماقت» ‌بداند. هدف این یادداشت نه «قضاوت» در مورد سریال پایتخت، بلکه اشاره‌ای گذرا به مضمونی است که نویسندگان این مجموعه‌ی تلویزیونی پربیننده در فصل هفتم آن گنجانده‌اند: تخت پادشاهی نقی معمولی! شخصیت نقی را در این فصل و فصل‌های سابق این سریال نباید به منطقه و لهجه‌ای خاص فروکاست و در دام برخوردهای قبیله‌ای و منطقه‌ای افتاد. «نقی معمولی» پرسوناژی ریشه‌دار در ناخودآگاه ایرانی است.»

ادامه‌ی متن را اینجا بخوانید.


کانال مطالعات فرهنگی ایرانی


#عادل_مشایخی #داریوش_شایگان

تعریف کاشان و کاشانی از زبان دکتر آزاد ارمکی(برنامه کاشانه)

از نظر تقی آزاد ارمکی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، که خود کاشانی است، کاشان هیچگاه روستا نبوده، همیشه شهر بوده است. شهری مذهبی، با محله‌گرایی فرهنگی و جهانی‌گرایی اقتصادی و توسعه‌گرا. شهروند کاشانی،‌ کسی است که تلاش مستمر در تنظیم رابطه بین فهم تاریخی از کاشان و زندگی آن‌به‌آن روزمره مردم در موقعیت‌های عملی دارد.

از منظری دیگر، محمد طاهری، سردبیر مجله تجارت فردا،‌ در شماره ۵۹۰ این مجله (۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴)‌، با نگارش سفرنامه سفر یک‌روزه به کاشان، کاشان را شهر مرمت می‌داند: موفق در مرمت و ناموفق در روایت و ساخت داستان مرمت.

🔴 ظهور استعمار "جهش یافته" در هم آغوشی تاج و تاراج

🔴 کلمه "ایران" مقدس است

✍ ابوالفضل فاتح

⬅️ وقتی «خدا» که  شعار محوری تمدن شرق و «انسان» که شعار محوری تمدن غرب بوده است، از معادلات حذف می شود، ترامپ این نماد حاکمیت آمریکا در هلهله ی سلاطین عرب، به یاد دوران بردگی، باج و خراج می گیرد و در میانه ی هیاهوی مسحور کننده ی هم آغوشی « تاج و تاراج»  شاهد نمونه ی روشنی از «استعمار تراریخته»  و ظهور نظام اربابی مدرن هستیم

⬅️در حالی که در اروپا و بسیاری از کشورهای با توان ملی بالا با آغاز روند «استقلال از آمریکا» مواجهیم، در لابراتوارهای پیچیده ی وابسته سازی، سرانی پرورش یافته اند که بخش عظیمی از  درآمد نفت ملت های خود را یکجا در اختیار آمریکا قرار می دهند ، تا تحت الحمایه قرار بگیرند.  این نه از خرد و  قدرت که عین ضعف و تزلزل است. تمکین باج، شیوه ی ضعیفان است.  

⬅️ از ضعف پنهان شده در لابلای زرق و برق دیپلماسی «رشوه و عشوه» همین بس که در نمایش این چند روزه، احدی جرات آن را نیافت که کلمه ای از حقوق مردم عربی که ۶۰ هزار نفر آنها در چند صد کیلومتری آنها ذبح و قتل عام شده اند، بر زبان بیاورد.

⬅️ آنچه شاهد بودیم در تاریخ دیپلماسی جهان نیز بی سابقه بود. به نوعی می توان گفت با «دیپلماسی تاراج» و «تاراج دیپلماسی» مواجه بودیم و رسما آبروی دیپلماسی به بازی گرفته شد.  البته این کشورها و سرانشان به دلیل تغییر عیار دیپلماسی جهانی و رسمیت بخشی به دیپلماسی تاراج، در آینده مورد داوری قرار خواهند گرفت


⬅️صرف انتخاب ترامپ، استهزاء مدعیات غرب است.  به همین دلیل است که می‌توان علنا ترامپ  و بن سلمان  و جولانی را در یک قاب دید. این همان فلسفه‌ای است که گویی قرار است بنیان‌های عصر جدید سیاست را فراهم آورد، عصری که در چهره ی یخی رهبران قدرت های درجه اولش، «انسان» کمترین رنگ را پیدا می کند

⬅️ این همان توسعه ای است که ملاک آن آسمان‌خراش ها و کاخ های خیره کننده است که بر کمرهای خمیده انسان ها بنا شده اند

⬅️این کشورها، الگوی بایسته ای برای توسعه نیستند.  بسیاری از آنچه در این کشورها می گذرد ، توسعه نیست، تجهیز است. توسعه ای عاریتی که ریشه ی ملی ندارد و هرگاه قدرتها اراده کنند، بخش مهمی از آن متوقف شده یا فرو خواهد پاشید

⬅️این کشورها که جمعیت مجموع آن حدود پنجاه میلیون نیست و به اندازه ی یک صد کشور درآمد دارند، چه سهمی در تولید دانش و هنر و حقوق بشر جهان ایفا می کنند که جای غبطه خوردن داشته باشد؟


⬅️ملت‌ها مانند اثر انگشت منحصر به فردند و مدل توسعه ی حتی ملت های موفق گرچه قابل مطالعه و بهره گیری است، اما کپی برداری از آن ضرورتا به همان پاسخ نخواهد انجامید.

⬅️پشت این طرح های به ظاهر کهکشانی، انسداد سیاسی و دهلیز پیچ در پیچ شاهزادگان تمامت خواهی خوابیده است که حتی تصور آن برای یک ایرانی دهشتناک است. خاشقچی یک نمونه ی ذبح شده آن است

⬅️ اما از مشروطه تاکنون تلاش ایرانیان کسب حق مداخله در نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری کشور بوده است. ایرانیان برای حق تعیین سرنوشت فداکاری ها کرده اند تا به احدی اجازه ندهند که یک تنه برای سرنوشتشان تصمیم بگیرد و یا حکومت را موروثی بداند

⬅️ فضای غیر رسمی ایران پر است از گفت و گو و هماوردی های مردمانی که حق زندگی بهتر را جستجو می کنند. همین گفت و گوها، نظام رسمی را هم تحت تاثیر قرار داده و خواهد داد.  آزادی غیر رسمی، کشتگاه آزادی های رسمی بوده و خواهد بود. آزادی های غیر رسمی کشورمان واقعیتی فراخ است. همین تشکل‌های آسیب خورده، همین نهادهای مدنی و همین گروه های مجازی ما سرمایه ای بی بدیل است

⬅️ما مقصریم، اگر اقتصاد تحریم بوده، عدالت و کرامت و آزادی که تحریم نبوده است؟ به کدام عذر این همه از عدالت فاصله گرفته ایم؟ با این همه، این که مسئول فشار حداکثری بر گلوی ملت ایران رجز می خواند و ایران را جهنم و آنجا را بهشت جهان معرفی می کند دروغ و فریبی بیش نیست.

⬅️ایرانیان اگر پول عربستان را نداشته اند، اما راه های بسیاری را با خلاقیت گشوده اند. در ضمیر ایرانیان عزیز در سراسر جهان چنان قدرتی نهفته است که وقتی در موضوع خلیج فارس هم پیمان می شوند، رقیب را با همه ادعایش وادار به عقب نشینی می کنند.

⬅️راه حل، یک پارچگی ملی است. بارها عرض شد که تجزیه ی ملت کمتر از تجزیه ی خاک نیست. باید به فوریت اندیشه ها و شیوه هایی که ملت را شقه شقه می کند، کنار گذاشته و از صحنه بیرون راند

⬅️ "ایران" کلمه مقدسی است. بیگانه ای چون ترامپ وقتی نام ایران را به زبان می آورد باید مراقب فخامت این نام باشد.

⬅️ کرامت ملت ایران و پیچیدگی های دنیای مدرن و تمدن دیجیتالی اقتضا دارد، الگوی خود را در بازگشت واقعی به مردم و از دل "خرد برتر ملی" و "مشارکت جمعی" برگزینیم

⬅️ متن کامل 👇

https://fa.shafaqna.com/news/2044786/

🔊فایل صوتی

جامعه درمانده

#مقصود_فراستخواه
جامعه شناس ایرانی

برگرفته از سریال سپنج


.
🆔 @sokhanranihaa
🆔 @
🆑 #کانال‌سخنرانی‌ها
🌹

‍ انتشار کتاب راهنمای جامعه‌شناسی تاریخی
ویراسته دلانتی و ایسین، ترجمه هادی نوری

کتاب «راهنمای جامعه‌شناسی تاریخی» ویراسته جرارد دلانتی و انگین ایسین در ۲۶ فصل و ۷۰۸ صفحه، با ترجمه خوب هادی نوری، عضو هیات علمی دانشگاه گیلان توسط نشر ثالث منتشر شد.

کتاب در سال ۲۰۰۳ منتشر شده و مقالات کتاب، علاوه بر مقدمه و پایان‌نوشت، در سه بخش: بنیادها، رویکردها، و مضامین سامان داده شده است.

در توضیحی که نشر ثالث برای کتاب منتشر کرده، آمده:‌ «کتاب چشم‌اندازی همه‌جانبه‌ای از امور شناخته‌شده و تثبیت‌شده این رشته و «دیدی جامعی» از کاربست معاصر آن ارائه می‌دهد. آن‌ها سنت جامعه‌شناسی تاریخی را از آغاز شکل‌گیری تا جهت‌گیری امروز آن که به تعبیر آن‌ها وارد دورۀ پسارشته‌ای و به تعبیری تازه، پساشرق‌شناسانه شده وامی‌کاوند.

بخش اول کتاب، مارکس، وبر و سنت تفسیری، سنت تکاملی و کارکردگرا، مکتب آنال و در نهایت مجموعه‌های تمدنی (الیاس، نلسون و آیزنشتات) را پوشش می‌دهد.

بخش دوم به رویکردهای جامعه‌شناسی تاریخی اختصاص یافته و رویکردهای اصلی همچون رویکردهای مارکسیستی متأخر، مدرن‌سازی، جغرافیای تاریخی، تاریخ نهادی، تاریخ فرهنگی، تاریخ فکری و چرخش زبانی، رویکردهای تبارشناسانه و در آخر پسااستعماری را واکاویده است.

بخش سوم بر مضامین جامعه‌شناسی تاریخی تمرکز کرده است و از دوره‌بندی تاریخی، تقسیم‌بندی‌های شرق-غرب، تشکیل طبقات و ملت‌ها، پیدایش دولت مدرن، تحول پارلمان‌ها، جنبش‌های اجتماعی، ماندگاری ملی‌گرایی تا جامعه‌شناسی تاریخی شهر و معماری، حافظۀ تاریخی، جنسیت و پدرسالاری، جامعه‌شناسی تاریخی دین و مذهب و در نهایت مقررات اخلاقی را ذیل عنوان موضوعات اصلی واکاویده است.

مقدمة آغازین کتاب به قلم سرویراستاران وضعیت کنونی جامعه‌شناسی تاریخی را پس از چرخش فرهنگی در علوم اجتماعی ترسیم می‌کند. آن‌ها استدلال می‌کنند که امروزه در جامعه‌شناسی تاریخی شاهد برآمدن یک دوشاخگی هستیم: یک شاخه رویکردهای تبیینی و نظریه‌سنجانه‌ای است که مشخصۀ گونه‌ای جامعه‌شناسی تاریخیِ جامعه‌شناختی‌تر، و شاخۀ دیگر رویکرد تفسیری‌تری است که مشخصۀ گونه‌ای جامعه‌شناسی تاریخیِ فرارشته‌ای‌تر است. البته این تقسیم‌بندی کاملاً واضح و مشخص نیست، اما مادامی که جامعه‌شناسی تاریخی قصد تطبیقی‌بودن دارد، چنین بخش‌بندی‌ای تقویت می‌شود.»


پی‌نوشت: کتاب با قیمت ۸۵۰هزار تومان در فروشگاه نشر ثالث عرضه می‌شود، اما با خرید اینترنتی (اینجا) می‌توانید آن را به قیمت ۶۸۰ هزار تومان خریداری کنید.

باشگاه ادبیات تقدیم می‌کند
جهان بعد از غزه
یک تاریخ
پنکاج میشرا
ترجمۀ فاطمه کریمخان
https://www.bashgaheadabiyat.com/product/jahan-baad-az-ghazzeh/

بخشی از مقدمه مترجم:

در فلسطین اشغالی، در غزه آن قدر خون ریخته است که نمی‌توان یکی را، یک شهر را، خون یک سال را، خون‌های یک دوره را انتخاب کرد و این ترجمه را به آنها تقدیم کرد. ماه‌ها پیش، در جریان یکی از اولین حملات به بیمارستان الشفا در غزه، وقتی نوشتن در مورد فاجعه انسانی غزه را متوقف کردم برای مخاطبانم نوشتم علت خودداری از ادامه نوشتن در مورد غزه فقط ترس از افتادن به وادی هرزه‌نگاری خشونت نیست؛ مساله‌ی ناامیدی در کار است، ناامیدی ناشی از این پرسش که اگر کسی بمباران بیمارستان‌ها، تلف شدن کودکانی که تمام عمر یک سال و چند ماهه‌شان در جنگ گذشته است، و زنده زنده سوختن روزنامه‌نگارانی که عمدا هدف گرفته می‌شوند، موشک زدن به ماشین‌های امدادی و دفن دسته جمعی امدادگران را نمی‌بیند، واقعا چطور قرار است با خطوط ساکن توصیف این فجایع از خواب بیدار شود؟ سوالی ست که هنوز پاسخی برای آن وجود ندارد. برای دهه¬ها، درام-ترومای «هلوکاست» را با این توجیه به خورد خلق دادند که برای جلوگیری از تکرار فاجعه باید آن را به یاد داشته باشیم و غزه به ما نشان می‌دهد که به یاد داشتن فاجعه، حتی شهادت به فاجعه نه تنها جلوی فاجعه¬ای دیگر را نمی‌گیرد بلکه چه بسا موتور محرک آن خواهد شد و حالا ما اینجا هستیم، از شرم فرو نریخته و بر پا ایستاده چشم گرداننده از قتل سیستماتیک آدم‌ها در غزه، توجیه کننده قتل‌ها، آرزو کننده قتل‌ها حتی، سرمست از قتل‌ها حتی.

کتاب #جهان_بعد_از_غزه نه تنها به این دلیل که در راستای تمرکز من بر تروما و عواطف جمعی است، بلکه از منظری کاملا متفاوت و کاملا سیاسی نیز برای من اهمیت دارد؛ مساله بی‌اطلاعی کامل و نخوت اخلاقی انسان ایرانی در مورد فاجعه غزه که به ادعاهای سیاسی بی‌معنی در مورد همدستی ایران با کشتار مردم بیگناه فلسطین اشغالی، یا حتی از آن بی‌معنی‌تر بدبختی بیشتر انسان ایرانی نسبت به انسان فلسطینی و در الویت بودن انسان ایرانی نسبت به همه چیز و همه کس گره خورده است. شاید یکی از دلایلی که من نوشتن در مورد غزه را متوقف کردم هم همین بود، اقیانوس بی‌اطلاعی و بی‌تفاوتی مردم فارسی زبان نسبت به این بحران انسانی و از آن بدتر، ادعای این که « وضع ما بدتر است» به قدری آزاردهنده بود که چون منی تصمیم بگیرد به جای درگیر شدن، از آن چشم پوشی کند. ترجمه این کتاب، ناشی از ناممکن بودن آن چشم‌پوشی است.

‍ منتشر شد
تهی شدن از مشروطه؛ نسبت انقلاب اسلامی با مشروطیت
نوشته‌ محمدرضا جوادی یگانه و علی راغب، انتشارات علمی،‌۱۴۰۴ (اینجا)

پرسش اصلی کتاب حاضر این است که انقلاب اسلامی چه نسبتی با انقلاب مشروطه دارد؟
در پاسخ بدین پرسش، سخنرانی‌ها، گفت‌وگو‌ها، مذاکرات، خاطره‌ها، اسناد و... سال آخر منتهی به انقلاب اسلامی و یک سال پس از آن را بررسی نمودیم و نشان دادیم که در گفتار و عمل رهبران و گردانندگان انقلاب اسلامی، در این بازه‌ي زمانی، نشان پررنگی از مشروطه نیست! گویی انقلاب مشروطه تنها پس از 72 سال فراموش شده است! بنابراین، پرسیدیم: چرا شد محو از یاد آنان نام مشروطه؟

انقلاب مشروطیت، حاصل بزرگ‌ترین تحولّات نظری و عملی، در دو سده‌ی پیشین جامعه‌ی ایران است که تحولات و پیامدهای بزرگ‌تری در پی داشت. انقلاب مشروطه، هرچند موفق شد تا نظام سلطنتی مطلقه را به سلطنت مشروطه تبدیل کند؛ اما در تبدیل قدرت شاه به قدرت مشروط و محدود به قانون، ناکام ماند. انتظار این‌که شاه سلطنت کند و نه حکومت، بزرگ‌ترین خواسته‌ی مخالفان در سال‌های نزدیک به انقلاب اسلامی بود و اگر مشروطه موفق می‌شد، شاید انقلاب اسلامی هم رخ نمی‌داد. ازاین‌رو که انقلاب اسلامی توانست نظام سلطنتی را براندازد و نظام جمهوری را برپا کند؛ می‌توان آن را هم در ادامه‌ی انقلاب مشروطه و هم واکنشی نسبت به عدم موفقیت مشروطه دانست.

کتاب حاضر، تلاشی برای بازخوانی مشروطه از خلال انقلاب اسلامی است و اندکی پیش از پیروزی انقلاب تا زمان تصویب رفراندوم قانون اساسی در آذر ۱۳۵۸ را پوشش می‌دهد. همچنین، حوادث مرتبط با قانون اساسی در سال‌های بعد، ازجمله بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ نیز در این کتاب مورد توجه قرار گرفته‌اند.

هرچند مسئله‌ی قانون اساسی، بدنه‌ی اصلی کتاب حاضر است اما پیش و پس از آن، مباحث مرتبط دیگری نیز مطرح می‌شوند. فصل اول کتاب، تمهیدات نظری و روشی است؛ در این فصل، پیشینه‌ی مسئله و پاسخ‌های داده شده به پرسش رابطه‌ی انقلاب اسلامی و انقلاب مشروطه، بررسی می‌شوند. همچنین، پاسخ به این‌که مشروطه‌خواهی چیست و منظور ایرانیان از مشروطه چه بوده است. آنگاه، منابع پژوهش معرفی خواهند شد. فصل دوم، به بررسی دوران مشروطه در آستانه‌ی انقلاب و انواع نگاه‌های جامعه‌ی ایران به آن، می‌پردازد.
دو فصل بعدی کتاب، درباره‌ی این است که نظر دو رهبر انقلاب اسلامی و نیز نظر کارگزاران اصلی انقلاب در سال اول، درباره‌ی مشروطه چیست و در بزنگاه‌های تاریخی، کنش آن‌ها چقدر با تجربه‌ی مشروطه مرتبط بوده است. فصل پنجم نیز به مرتبط‌ترین نقد انقلاب اسلامی براساس مشروطه می‌پردازد؛ یعنی نامه‌‌ای که پیش از پیروزی انقلاب، مصطفی رحیمی به آیت‌الله خمینی نوشت و پاسخ‌هایی که به آن داده شد.
در بخش‌های انتهایی، پس از بررسی قانون اساسی، مطالبی مانند جایگاه مشروطه در شعارهای انقلاب، در نام‌گذاری‌ خیابان‌ها، در تعطیلات رسمی، در بازسازی قبور مشروطه‌خواهان در سال‌های پس از انقلاب اسلامی و ایجاد نمادهای انقلاب مشروطه، بررسی شده‌اند.

ایده‌ی اصلی کتاب حاضر این است که ذهنیت عمومی از مشروطه در سال‌های نزدیک به انقلاب، یک تجربه‌ی شورانگیز اما ناموفق تاریخی است و لذا نمی‌تواند راهنمای عمل و عامل بسیج جامعه‌ی ایران باشد. مشروطه بیشتر عبرت بوده تا آرمان و به همین جهت، ترس از تکرار مشروطه یا شکستی مانند شکست آن، انقلابیون را محتاط کرده بود و به مشروطه بی‌توجهی می‌شد.
البته در جامعه‌ی ایران،‌ در کنار عبرت از مشروطه، آرمان‌ آن، یعنی مسئله‌ی کنترل حاکم و مسئله‌ی حرّیت و مساوات مردم، همچنان زنده بود و در سال‌ اول پس از انقلاب در نگارش قانون اساسی بروز یافت. اما به‌تدریج به هر دو مسئله،‌ پاسخ دیگری داده شد که با پاسخ مشروطه متفاوت بود و مورد توافق همه‌ی طیف‌های مشروطه‌خواه قرار گرفته بود. به عبارت دیگر، یک سال بعد از پیروزی، انقلاب اسلامی صورتی به‌کل متفاوت با آنچه مشروطه‌خواهان در سر داشتند، پیدا کرده بود.
تلاش کتاب این است تا نشان دهد که این تغییر به سادگی و ناگهانی صورت نگرفته بلکه بخش‌هایی از جامعه برای این تحول، نهایت تلاش‌شان را کردند. بخش‌های دیگری از جامعه هم تا حد امکان، جلوی این تغییر ایستادند؛ هرچند موفق نشدند، اما در حد مقدورات خود تلاش کردند. ولی درهرحال به‌تدریج، انقلاب اسلامی از مشروطه تهی شد. آخرین مرحله‌ی تهی شدن انقلاب اسلامی از مشروطه هم تغییر نام مجلس از شورای ملی به شورای اسلامی بود که به صورت رسمی در سال 1368 و در جریان بازنگری قانون اساسی رخ داد.

برای آشنایی بیشتر با کتاب، مقدمه و دو فصل اول کتاب در فرسته بعدی آمده است.

اخبار منتشرشده در باره تجاوز گروهی ورزشکاران ایرانی در کره جنوبی، در صورت صحت، شرم‌آور و نگران‌کننده است.

احتمال ارتکاب جرم همیشه هست و نمی‌توان جرایم فردی را به سادگی به خصایص ملی نسبت داد.

اما عدم واکنش صریح و سریع و بی‌توجهیِ تکرارشونده نسبت به خطا و جرمِ منصوبان و منسوبان و فرستادگان رسمی، نشانه‌ای از یک خصلت نسبتا پایدار در نظام سیاسی است.