#نکته_ها
☑️ دوگانه ها و سیاست خارجی هویت محور برای ایران
▫️حسین جابری انصاری معاون پیشین وزارت خارجه| پایگاه خبری جماران

اشاره: ایده های یادداشت حاضر درباره برخی مفاهیم کلیدی یا دوگانه های مهم سیاست خارجی ایران، نخست در قالب بخشی از یک گفت و گو با جماران مطرح شده و پس از تنظیم اولیه، بازخوانی و تنظیم دوباره شده است. با این حال هنوز یک یادداشت شفاهی است که در پاسخ به برخی پرسش ها شکل گرفته و نباید از آن انتظار یک یادداشت دقیق و موضوعی را داشت. جابری‌انصاری

⏹ فرازهایی از یادداشت:
🔹ایران سه سنت تاریخی هویتی دارد و یک سنت مستحدث و جدید. سه سنت تاریخی هویتی ایران عبارتند از: اول، هویت ایرانی تاریخی، دوم، هویت اسلامی از مرحله پسا اسلام به بعد، و سوم هویت در ذیل اسلام، یعنی تشیع که حداقل از مرحله صفویه تابه امروز بخشی از هویت ما را شکل می دهد. این سه، عناصر هویت‌ساز دولت و ملت ایران در بستر تاریخی‌ خود است.

🔹ایران، یک هویت جدید مستحدث نیز دارد که متعلق به دوره معاصر و سده اخیر است و در ارتباط با غرب ایجاد شده و آن، تجدد و ارتباط با دنیای جدید است. این عنصر چهارم هم بخشی از هویت جامعه ایرانی و دولت و ملت ایران را در سده اخیر شکل داده است.

🔹سیاست ایران در دوره معاصر هرگاه از این بستر تاریخی فاصله گرفته، دچار بحران شده؛ تا آنجا که حتی به وضعیت انقلابی و حدوث انقلاب هم انجامیده است.

🔹بحران عمیقی که منجر به انقلاب ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ شد، نتیجه سیاست های اشتباه رژیم سابق ایران در این زمینه بود. نظام پهلوی، در برآیند تجربه حکمرانی خود، دو عنصر از این سه عنصر هویت‌بخش تاریخی دولت و ملت ایران را ضعیف کرد و حتی از در ستیزه با نمادها و نهادهای آن در آمد.

🔹یعنی دو عنصر اسلام و تشیع را به شکل مفرطی تضعیف کرد و با آنها درگیر شد و تنها روی عنصر ایران تاریخی قدیم به شکل افراطی تأکید کرد.

🔹بعد از انقلاب در واکنش به این افراط، تفریطی را شاهد هستیم؛ به‌ویژه در آغاز انقلاب که خیلی به شکل غلظت‌یافته‌ای روی عنصر اسلام و تشیع تأکید می‌شود. کاملاً هم طبیعی است؛ چون همیشه افراط به تفریط منجر می‌شود؛ یعنی افراط بیش از اندازه در تأکید بر عنصر ایرانیت، باعث می‌شود که در دوره اول بعد از انقلاب عنصر ایرانیت تحت‌الشعاع قرار گیرد و این‌بار از این‌سوی بام بیفتیم؛ اسامی ایرانی، تاریخ ایرانی، شاهان ایران و.... نادیده گرفته شده و گاه حتی نام شاهان از برخی کاشی کاری ها و دیوارنوشته های تاریخی حذف شود.

هر دولت و سیاست‌مداری هم اگر از در ستیزه با این عناصر چهارگانه هویتی دولت و ملت ایران دربیاید، در مقیاس تاریخی، شکست خواهد خورد؛ یعنی این شکست، دیر و زود دارد، اما سوخت‌وسوز ندارد.

یک سیاست عمیق و با دوام ملی برای جمهوری اسلامی، سیاستی مبتنی بر عناصر هویتی چهارگانه ملت و دولت ایران است. ما باید هر چهار عنصر هویتی را بطور مناسبی در سیاست داخلی و خارجی‌مان جایابی کنیم.

🔹در سیاست خارجی، سیاست منطقه‌ای و سیاست بین‌المللی ایران، تئوری اساسی که به گفتمان و برنامه سیاست خارجی ما نظم می‌دهد این است که تکلیف خودمان را با این تعریف هویتی و عناصر هویت بخش چهارگانه روشن بکنیم.

🔹پیشنهاد مشخص من این است که سعی کنیم نوعی توازن و تعادل بین این عناصر هویت‌بخش چهارگانه: سه سنت تاریخی و یک سنت جدید و مستحدث، ایجاد و در بستر تحولات بین‌المللی جانمایی درستی برای آنها انجام بدهیم، بی آنکه به دنبال حذف هر یک باشیم. بهترین برنامه سیاست خارجی برای ایران، برنامه‌ای است که سعی می‌کند بین این هویت‌های چندگانه نوعی وفاق ایجاد کرده و جمع بین این نقایض یا به ظاهر متناقضات بکند.

🔹اگر بتوان چنین مفهومی را در سطح نخبگانی و اجتماعی برای تنظیم و تبیین سیاست خارجی ایران ارائه کرد، بسیاری از تناقض‌ها و دوگانه‌ها در ذیل آن قابل جمع و حل است. در بستر این نظریه، دوگانه هایی مانند «ایران و اسلام»، «اسلام و تشیع»، «ایران و غرب»، «منطقه و جهان»، «میدان و دیپلماسی» آشتی‌پذیر می شود و امکان رسیدن به نقاط اشتراکی درباره آنها فراهم می شود؛ به گونه ای که به یگانه هایی در خدمت ایران تبدیل شوند.

🔗 متن کامل در مشاهده فوری
https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1638577
#یک_حرف_از_هزاران
گزیده های ایران و جهان
@yekhezaran

‍ مساله افغانستانی‌ها در ایران یک مساله پیچیده و چندبعدی است. نشنیدن نظر مردم و متخصصان، فقدان سیاست واحد و مسئول واحد برای تصمیم‌گیری نهایی در باره آن، و نیز نادیده گرفتن حساسیت‌های افکار عمومی تنها به خشونت اجتماعی دامن می‌زند. آنچه در محله بیسیم تهران در حال وقوع است، نوک کوه یخ است.

‏ترور ناجوانمردی است و ترور میهمان، ناجوانمردی مضاعف. همین اصابت گردن‌ناگرفته! می‌توانست در قطر انجام شود، اگر اراده می‌کردند؛ بویژه که تخصص‌شان ترور است. اما در تهران هدف قرار دادند تا میهمان و میزبان را با هم بزنند. احتیاط و تأنی کنیم در پیدا کردن مقصرین داخلی.

پ.ن.:إنَّ الإیمانَ قَیدَ الفَتْک ، وَ لا یفْتِک مومن. اسلام، غافلگیرانه کشتن را در بند کشیده است و هیچ مسلمانی، غافلگیرانه نمی‌کشد. این جمله‌ای است که مسلم بن عقیل در کوفه پیش از دستگیری گفت و توضیح داد که چرا ابن زیاد را ترور نکرده است

ایرانیان پیچیده و محافظه‌‏کار
نشست آنلاین متخصصان نظرسنجی در باره رفتار انتخاباتی ایرانیان

روزنامه هم‌میهن. ۹ مرداد ۱۴۰۳ (گزارش زهرا جعفرزاده خبرنگار گروه جامعه روزنامه هم‌میهن از این نشست را در اینجا بخوانید)


چهار پژوهشگر اجتماعی و متخصص داده‌‏ها، 23 روز پس از برگزاری دور دوم انتخابات ریاست‏‌جمهوری به‏ صورت آنلاین دور هم جمع شدند و میزان مشارکت مردم و بی‌تفاوتی آنها در دو دور انتخابات، عملکرد شبکه‏‌های اجتماعی، صداوسیما و کمپین‏‌های تبلیغاتی را تحلیل کردند؛ نتیجه اما موضوعات و آمارهای مهمی بود که از این جلسه خارج شد.

پس از دور اول انتخابات، تفاوت حدود ۸ تا ۱۰ درصدی در میزان مشارکت مردم در انتخابات، موضوع تحلیل تعدادی از پژوهشگران شد. روزنامه «هم‌‌میهن» هم در گزارشی به موضوع مرددهای انتخابات پرداخت که نظرسنجی‌‌ها را با مشکل مواجه کرده بودند. تصور آنها این بود، افرادی که پاسخ درستی به پرسشگران نداده بودند، در انتخابات شرکت می‌‌کنند و همین مسئله داده‌‌ها را با خطا مواجه کرد.

در این نشست آنلاین، افراد زیر رفتار انتخاباتی مردم را تحلیل کردند:
- فاطمه فلاح، پژوهشگر اجتماعی و معاون سنجش و آمار مرکز افکار‌سنجی ایسپا،
- محمدرضا رضایی بایندر، مدیرکل افکارسنجی مرکز تحقیقات صداوسیما،
- مهدی رفیعی، رئیس مؤسسه افکارسنجی آراء
- محمد رهبری، پژوهشگر حوزه مجازی و کلان‌‌داده‌ .

آنها گفتند که ایرانیان محافظه‌‌کارند و به‌‌راحتی به سوالات پرسشگران پاسخ نمی‌‌دهند. نیمی از آنها با پرسشگران تعامل می‌‌کنند و شبکه‌‌های اجتماعی تاثیر زیادی روی آنها می‌‌گذارد. آنها در بخش دیگری هم به کمپین‌‌های تبلیغاتی دو نامزد اصلی انتخابات اشاره کردند؛ کمپین‌‌هایی که با شکست نسبی مواجه شدند و نتوانستند شور انتخاباتی ایجاد کنند، نه در جامعه، نه در صداوسیما و نه در شبکه‌‌های اجتماعی.

مهمترین نکات ذکرشده در این نشست عبارت است از:
- کاهش اعتبار رسانه‌های رسمی و گروه‌های مرجع،
-‌ بی‌تفاوتی ۶۰ درصد مردم به انتخابات،
- از دست رفتن مرجعیت صداوسیما،
- ۷۵ درصد بدون گرایش سیاسی مشخص،
- شکست نسبی ۲ نامزد اول در جلب مشارکت مردم،
- جلیلی، برنده انتخابات در توئیتر،
- انتخابات اخیر، منحصربه‌فرد بود،
- نظرسنجی تلفنی دقیق است،
- ریزش آرای قالیباف یک روز قبل از انتخابات،
- همکاری نیمی از مردم با پرسشگران،
- ایرانیان محافظه‌کارند.
@javadimr

#نکته_ها
☑️ ترور شهید اسماعیل هنیه و پاسخ ناگزیر
▫️حسین جابری‌انصاری*

شهادت مجاهد شهید اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین - حماس کوتاه زمانی پس از شرکت در مراسم رسمی تحلیف رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در تهران از جنبه های مختلف از جمله زمان و مکان و شرائطی که ترور در آن انجام شده، تحولی مهم است که می تواند با مجموعه کنش و واکنش ها پیامدهای قابل توجهی در پی داشته باشد. هرچند هنوز اطلاعات دقیقی از ابعاد فنی و عملیاتی این ترور وجود ندارد اما در یک نگاه سریع می توان از برخی ابعاد راهبردی آن نوشت.

🔗 ادامه یادداشت در مشاهده فوری
https://www.khabaronline.ir/news/1939317
#یک_حرف_از_هزاران
گزیده های ایران و جهان
@yekhezaran

‍ با دریغ روی پرویز متّحده (۱۳۱۹-۱۴۰۳) ایرانشناس و استاد دانشگاه هاروارد درگذشت.

روی پرویز متّحده دورۀ دکتری تاریخ را با نوشتن رساله‌ای در موضوع نظام اداری و مدیریتی آل بویه زیر نظر ریچارد فرای و همیلتون گیب در سال ۱۹۷۰، در دانشگاه هاروارد به پایان رساند و از همان سال تدریس در دانشگاه پرینستون را آغاز کرد. دکتر متحده در سال ۱۹۸۶ استاد تاریخ اسلامی دانشگاه هاروارد شد و سال‌ها در زمینۀ تاریخ اجتماعی و فکری خاورمیانه در دوران اسلامی و همچنین فرهنگ ایرانی و زبان فارسی به تدریس و تحقیق پرداخت. او همچنین سابقۀ عضویت در آکادمی آمریکایی هنرها و علوم، و شورای روابط خارجی ایالات متحدۀ آمریکا را در کارنامه داشت.
دکتر متّحده از نویسندگان جلد چهارم تاریخ ایران کمبریج بود و آثار پرشمار دیگری از خود به یادگار گذاشت. تاریخ اجتماعی ایران در عصر آل بویه از جملۀ این آثار است که به ترجمۀ محمد دهقانی در نشر نامک به چاپ رسید.
بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار خدمات علمی دکتر متّحده به زبان فارسی و فرهنگ ایرانی را ارج می‌نهد و درگذشت او را به دوستداران و پاسداران این فرهنگ و زبان و جامعۀ ایرانشناسی تسلیت می‌گوید. یاد و نامش گرامی باد.

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

راه سوم، ممکن‌ترین اعتراض به همه‌چیز
در دلایل توصیه به جلوگیری از حکم زندان شروین حاجی‌پور

محمدرضا جوادی یگانه

سه روز پیش شروین حاجی‌پور کلیپی منتشر کرد در باره اینکه حکم ۴۴ ماه زندانش تایید شده و باید به زندان برود. پرسش اصلی او این است که «آیا راه دیگری برای اعتراض کردن وجود دارد؟» و «آیا مدنی‌تر از قطعه برای، شیوه‌ای برای اعتراض هست؟» شروین معترض است، نمی‌خواهد ایران را ترک کند و به زندان هم نمی‌خواهد برود.
اگر بنا باشد اصلاحی در جامعه ایران رخ دهد، باید کاری کرد که جمع این سه گزینه غیرممکن نباشد. و کسانی که طبق ارزش‌هایشان، نمی‌خواهند طبق ارزش‌های رسمی عمل کنند، امکان کنش در ایران را داشته باشند. آنها، نه خودشان، خود را مجرم می‌دانند نه عرف آنها را مجرم و برانداز می‌شناسد؛ بلکه فقط متفاوت با نظام رسمی هستند و معترض به آن.

روشن است که انتظار شروین فقط این نیست که زندان نرود، بلکه می‌خواهد بتواند ترانه اعتراضی بسازد. ولی می‌داند که وقتی ترانه اعتراضی می‌سازد، نمی‌تواند از فضاهای رسمی استفاده کند، روی استیج برود و از پلتفرم‌ها و تلویزیون استفاده کند. اما او می‌خواهد ترانه بسازد و در همین فضای مجازی فیلترشده منتشر کند.

چرا باید تنها راه‌های پیش پای معترضین، محکومیت قضایی یا خروج از کشور باشد؟ آلبرت هیرشمن در کتاب خروج، اعتراض و وفاداری، این سه‌گانه را به خوبی نشان داده است. منظورم از وفاداری، وفاداری به اصل نظام است که اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان هر دو در آن مشترک هستند. خروج هم خروج از نظام سیاسی است که براندازان با همه شقوق گوناگون، معرفش هستند. گروه سوم، یعنی معترضان، در همین کشور ساکن هستند، برانداز نیستند و نمی‌خواهد باشند، اما پاره‌ای از قواعد اساسی نظام رسمی را قبول ندارند و علنا با آن مخالفت می‌کنند. ولی در مخالفت با آن، با براندازان همدست نمی‌شوند. و این، آن مرز آشکار ولی باریکی است که به آن توجه نمی‌شود. سیاست آنها سیاست زندگی است برخلاف براندازان، که تنفر و کین‌توزی مبنای عملشان است.

درگذشت مهسا امینی در ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ مقدمه اعتراضاتی شد که هنوز هم جامعه ایران تحت تاثیر آن است. چند روز پس از آن، ژانر «برای...» در توییتر به راه افتاد که معترضین توییت می‌کردند که به چه چیزی در ایران اعتراض دارند و ابعاد گوناگون اعتراض‌شان را می‌نوشتند. از میان هزاران «برای...»ی توییت‌شده در آن چند روز، شروین حاجی پور، ۲۹ مورد از آنها را انتخاب کرد و ترانه «برای...» را در ۶ مهر منتشر کرد. ترانه در یکی‌دو روز اول انتشار، فقط در صفحه اینستاگرام حاجی‌پور بیش از ۴۰ میلیون بار دیده شد، و به یکی از نمادهای این جنبش اعتراضی تبدیل شد.

این ترانه، یکی از نمونه‌های «ممکن‌ترین اعتراض در جامعه ایران» است. نه در متن ترانه‌ای که شروین حاجی‌پور خواند، نه در توییت‌هایی که به عنوان شاهد مثال در کلیپ آورد و نه در تصاویری که در یک روایت تصویری دیگر از این ترانه، همان روز ارائه شد، اعتراضی متوجه اصل نظام و رهبری نبود و تنها یک بار از تصویر رئیس‌جمهوری فقید استفاده شد.
محور اعتراض‌ها هم عمدتا اجتماعی بود و نه سیاسی؛ اجتماعی‌ به معنای عام و عمومیت‌یافته آن. من همان روز انتشار در توییتی نوشتم که «شعار زن_زندگی_آزادی و ژانر برای... که شروین حاجی‌پور امروز ترانه‌ای برای آن سرود، نشان داد معترضین عاقل‌‌اند و از ایران‌ستیزان گذر کرده‌‌اند؛‌ نه شعار تجزیه‌طلبانه دادند و نه به میل پهلوی و رجوی و علی‌نژاد عمل کردند.جامعه‌ فرسنگ‌ها از تحلیل‌گران جلوتر است و از سیاست‌بازان متفاوت».

آنچه آن ترانه انجام داد، ایجاد بالاترین آگاهی جمعی ممکن یک گروه اجتماعی است، یعنی اینکه معترضین از طریق این ترانه به یک آگاهی جمعی و مشترک رسیدند که از چه چیزی ناراضی هستند و چگونه می‌توان در ایران به همه چیز اعتراض کرد بدون آنکه اعتراض کردن غیرممکن شود. تبدیل اعتراض سیاسی به اعتراض اجتماعی، پس از شکست اعتراض سیاسی، در چارچوب همین رویکرد است. ترانه «برای...» یک نقد مدنی است، اعتراضی در قالب یک اثر هنری، بدون توهین به کسی. اما اینکه اثر به سرعت و به صورت گسترده دیده شد، بخاطر شرایط ایران بود.

غیرممکن کردن اعتراض و اسکات یا راندن معترضین به خارج از کشور، فرصت‌های اصلاح در جامعه را هم از دست می‌دهد. باید برای نقد مدنی و شنیدن صدای متفاوت جایی گذاشت. نگاه کنید بعد از رای آوردن پزشکیان چقدر امید در جامعه افزایش یافته، با آزاد گذاشتن اعتراضات ممکن، و با بسط دامنه اعتراضات ممکن، این امید چند برابر خواهد شد. جناب آقای اژه‌ای، جلوی زندانی شدن شروین را بگیرید. بگذارید ایران با کمک «همه» ایرانیان اوج بگیرد.
@javadimr

نشست بزرگداشت روز مشروطه،
به همت گروه تاریخ و باستان‌شناسی، گروه علوم اجتماعی و گروه علوم سیاسی خانه اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری انجمن ایرانی تاریخ، روز شنبه ۱۳ مرداد ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می شود.
سخنرانان این نشست عبارتند از:
محمدرضا جوادی یگانه
علیرضا ملایی توانی
محمد ایمانی
دبیر نشست: محمد بی‌طرفان

صوت سخنرانی در خانه اندیشمندان علوم انسانی در
نشست بزرگداشت مشروطه
با عنوان:
«مشروطه به عنوان میراث بازیافته»

نیازمند بازخوانی انقلاب مشروطه هستیم

گزارش خبرگزاری کتاب ایران از نشست روز مشروطه (اینجا). خلاصه‌ای از آنچه من گفتم در ادامه آمده است.

محمدرضا جوادی یگانه گفت: باید به عنوان خاطره به انقلاب مشروطه توجه کنیم و باید ببینیم که کدام بخش از گذشته را باید به زمان حال بیاوریم. امروز نیازمند بازخوانی انقلاب مشروطه هستیم.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محمدرضا جوادی یگانه، به موضوع «مردم، مالکین دوباره انقلاب مشروطه» پرداخت و گفت: از مشروطه توصیف گوناگونی ذکر شده است،‌ مانند مشروطه خیالی، مشروطه نارس، مشروطه بی نقاب، مشروطه پیچیده، مشروطه مشروعه، مشروطه دزدیده شده، مشروطه وارونه و مشروطه اغراق شده نیز گفته شده است که همه این تعابیر نشان می‌دهد که در تعریف مشروطه به یک وفاق نرسیده‌ایم. تعبیر من میراث است، آن بخش از تاریخ که برای اکنون به جا گذاشتیم. مشروطه امروز تقریباً یکی از محدود نقاط وفاق است.

جوادی یگانه بیان کرد: امروز جامعه بر روی مشروطه وفاق دارد. مشروطه از ابتدا در انقلاب پذیرفته شده است. تعبیر این است که کسی میراث مشروطه را انکار نمی‌کند. اما مشروطه از چه زمانی مورد وفاق واقع شد؟ نگاه نسبت به مشروطه جدید نیست. در فیلم مشروطه علی حاتمی، تبریز دوره مشروطه و ستارخان تلخ و کثیف و سیاه نشان داده شده است. حاتمی می‌گوید نگاه تاریخی در مورد ستارخان روشن نیست و بسیار متناقض است. این نگاه، نگاهی است که در مورد مشروطه در سال ۵۱ می‌بینیم.

وی در ادامه گفت: مشروطه به عنوان بخشی از تاریخ ما به عنوان دهه اول قرن گذشته دیده نمی‌شود. عوض اینکه مشروطه اتحاد ملی ایجاد کند، انکار نمی‌شود ولی تجربه موفق هم نیست. گفت‌وگوی میان مشروطه و انقلاب اگر قرار است در ذهن ما وجود داشته باشد باید در بزنگاه‌ها به کمک ما بیاید. مسئله این است که در سال ۵۷ چنین چیزی نبوده است. انقلاب ۵۷ که بزرگترین و مهم‌ترین کنش جمعی ایرانیان بوده است، از انقلاب مشروطه موفق‌تر بود.

جوادی یگانه افزود: آیا واقعاً آرمان‌های مشروطه و خاطره‌های مشروطه در انقلاب اسلامی موجود بود یا نه؟ انقلاب اسلامی به تدریج از مشروطه تهی شد و در انتها دیگر اثری از مشروطه نبود. محدود زمانی را می‌بینیم که به خاطره‌های مشروطه ارجاع داده می‌شود. مشروطه انقلاب خوبی بود اما شکست خورد و دیگر به کار نمی‌آید تا امروز که همه به آن افتخار می‌کنند. انقلاب مشروطه راهی طولانی را طی کرده است تا به اینجا برسد. کمتر کسی به قانون اساسی مشروطه ارجاع می‌دهد. حتی کسانی که قانون اساسی را می‌نوشتند به قانون اساسی مشروطه به عنوان متنی در کنار متن‌های دیگر توجه کردند نه بیشتر.

وی بیان کرد: تقریباً چیزی به عنوان ارجاع وجود ندارد. مشروطه به عنوان یک آرمان مورد توجه قرار نگرفته است. به جز مواردی اندک ارجاع به قانون اساسی مشروطه را نمی‌بینیم. انقلاب مشروطه تنها عبرت است. از سال ۵۷ تا ۶۲ فراوان به کار می‌رود. ایده اصلی مشروطه خوب بود، نهضتی که در صف اول آن علما قرار داشتند، علما متمم قانون اساسی را نوشتند اما به آن عمل نشد. رهبری مشروطه با روحانیت بود اما با ورود روشنفکران روحانیت کنار رفت. از بین رفتن رهبری مشروطه و تفرقه سبب شد انقلاب مشروطه منحرف شود.

جوادی یگانه گفت: مشروطه به عنوان یک آرمان و رویا وجود نداشته است، این نگاه، نگاه تازه‌ای است، اما اینکه چگونه این نگاه ایجاد شده است، مسئله بعدی است. بخشی از این نگاه به تکاپو و تقلای ما برمی‌گردد، ما همه راه‌ها را رفتیم و هنوز هم در مورد مشروطه اما و اگر فراوانی وجود دارد. باید به عنوان خاطره به انقلاب مشروطه توجه کنیم و باید ببینیم که کدام بخش از گذشته را باید به زمان حال بیاوریم. امروز نیازمند بازخوانی انقلاب مشروطه هستیم. بعد از ۱۲۰ سال زمانی که می‌خواهیم در مورد مشروطه پژوهش کنیم هنوز کتابی که انقلاب مشروطه را با جزئیات بیان کند، نداریم. تاریخ مشروطه هنوز هم ایدئولوژیک است. اگر قرار است به عنوان میراثی خاص مورد توجه قرار بگیرد و مبنای دائمی باشد، نیاز به بازخوانی و توجه دارد.

وی افزود: از آن خود کردن میراث مشروطه مسئله مهم‌تر از بازخوانی است. باید بدانیم کدام مسئله را امروز می‌خواهیم با بازخوانی انقلاب مشروطه حل کنیم. مشروطه‌خواهان نمی‌دانستند، مشروطه چیست، اما یک حسی داشتند که آن حس مثبت بود. مشروطه‌خواهان نمی‌توانستند این حس را بیان کنند، قاعدتاً جامعه ایران به جایی رسیده بود که اگر مشروطه هم شکل نمی‌گرفت، موقعیتی مشابه آن شکل می‌گرفت.

🎵 پوشه شنیداری نشست بزرگداشت روز مشروطه

🗓شنبه 13 مرداد 1403

💢انجمن ایرانی تاریخ💢

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht