نقد دین اسلام

اگر خدایی در کار باشد و شما اشتباه کنید چه؟ شما از جهنم نمی‌ترسید؟

پاسخ آستین کلاین:
این‌جور سئوال‌ها مبتنی بر یک برهان رایج الهیاتی است که برهان قمارباز پاسکال خوانده می‌شود: اگر مؤمن برخطا باشد و خدا وجود نداشته باشد، آنگاه او هیچ چیز از دست نمی‌دهد؛ برعکس، اگر بی‌خدا برخطا باشد و خدا وجود داشته باشد، آنگاه بی‌خدا در معرض خطر افتادن به جهنم است. بنابراین، عاقلانه‌تر آن است که روی باورداشتن شرط ببندیم نه روی بی‌باوری، پس بی‌خدایی قمار خطرناکی است.

این برهان مشکلات چندی دارد. یکی اینکه، فرض می‌کند که باور داشتن یا نداشتن انتخابی و اختیاری هستند که شخص می‌تواند خود انجام دهد، نه اینکه اوضاع و شرایط، شواهد، عقل و تجربه او را وادار به باور داشتن کنند. قمار کردن مستلزم داشتن قدرت انتخاب ارادی است، و به نظر نمی‌رسد که باور داشتن را بتوان بطور ارادی انتخاب کرد. من، به عنوان یک بی‌خدا، نمی‌توانم بدون وجود دلایل خوب چیزی را باور کنم و، در حال حاضر، فاقد دلایل خوبی برای باور به وجود هرگونه خدایی هستم. بی‌خدایی انتخابی نیست، بلکه پیامد خودکار وضعیت فهم من است.

مشکل دیگر این است که برهان پاسکال فرض می‌گیرد که تنها دو گزینه هست: یا مؤمن برخطاست و یا بی‌خدا. اما در حقیقت، هر دو می‌توانند برخطا باشند، چون ممکن است خدایی باشد، اما این خدا مطابق تصور شخص مؤمن نباشد. شاید خدایی سراسر متفاوت باشد. در حقیقت، ممکن است خدایی باشد که مردم را به خاطر باور داشتن برپایه‌ی برهانی مانند برهان پاسکال مجازات کند، اما شک و تردید بی‌خدا مایه‌ی رنجش خاطرش نگردد. شاید هر دوی ما در خطر باشیم . شاید هم خطری پیش روی هیچ کدام‌مان نباشد.

این مطلب ما را به برهان قمارباز بی‌خدا می‌رساند: اصلا چرا شما بی‌خدا نمی‌شوید؟ اگر خدایی باشد، خدایی که اخلاقی، نیک و شایسته‌ی احترام باشد، آنگاه از اینکه مردم به دلایل عقلانی در وجودش شک دارند دلگیر نمی‌شود.

چنین خدایی مردم را به خاطر به کارگیری مهارت‌های اندیشه‌ورزی انتقادی و شکاکانه‌شان جهت بررسی مدعاهای دیگر انسان‌های ممکن‌الخطا مجازات نمی‌کند. پس، شما چیزی از دست نخواهید داد. و اگر خدایی باشد که مردم را به خاطر شکیّات عقلانی‌شان مجازات می‌کند، چرا می‌خواهید به هر قیمت تا ابد در محضرش حاضر باشید؟ چنین خدای هوسبازِ خودخواهِ نامطبوعی چندان به دل نمی‌نشیند. اگر نمی‌توانید به اخلاقی بودن این خدا مطمئن باشید، نخواهید توانست به وعده‌هایش در مورد بهشت و دوزخ هم مطمئن باشید. از دست دادن مصاحبت چنین خدایی چندان هم ضایعه‌ای محسوب نمی شود.

من از شما نمی‌خواهم که بی‌خدایی را انتخاب کنید چنین خواستی آشکارا بی‌معناست. اما از شما می‌خواهم که بی‌خدایی را جدی بگیرید. من از شما می‌خواهم که ملاحظه کنید که بی‌خدایی می‌تواند دست کم به اندازه‌ی تئیسم معقول باشد، و در حقیقت بسیار عاقلانه‌تر است. من از شما می‌خواهم که در مورد دین شکاک‌تر باشید و سئوال‌های سخت‌تر و انتقادی‌تری، در مورد باورهای سنتی بپرسید، بدون اینکه نگران پیامدهای این پرسشگری باشید.

شاید برخی جزئیات باورهایتان تغییر نکند اما پس از پرسشگری باید باورهایتان قوی‌تر شوند. شاید برخی از باورهایتان تغییر کنند، اما همچنان تئیست بمانید اما این موضع جدیدتان باید قوی‌تر باشد. و اگر سرانجام به خاطر نداشتن دلایل خوبی برای مؤمن ماندن به دین و یا تئیسم‌تان، بی‌خدا شدید، چه از دست می‌دهید؟
@PublicExit

56 views10:20