КАРСАНТЫ ИДЫДЖЫ ЗАРÆГ. Заманхъулы Карсанаты чындзытæ «уидыг» нæ дзырдтой, «цъоз» æй хуыдтой. Цæмæн? Уымæн æмæ мыггаджы хистæр, сæ кадджын рагфыдæл Идыг хуынди, æмæ æнгæс дзырд кæй уыд, уымæ гæсгæ «уидыг» зæгъын дæр æфсæрмы кодтой, æгъдау нæ амыдта. Карсанаты Идыг йæ рæстæджы уыд, йе уæнджы æхсар æмæ æфсарм иумæ кæмæн зылдысты, ахæм сæрæн лæппу. Адавта паддзахы къазна. Заманхъулы æххуырстыты æрæмбырд кодта тулдз хъæды рæбын, худæй сын байуæрста æхца æмæ сын загъта:
— Гъер цæугæут уæ мæгуыр хæдзæрттæм æмæ абонæй фæстæмæ æххуырсты куыст уæ сæрмæ мауал æрхæссут.
Уый тыххæй, зæгъынц, фæстæдæр Карсанаты Идыгыл Заманхъулы цæрджытæ æххуырстытймæ иумæ скодтой ацы зарæг.
Карсанаты хистæртæ Тъот-Муссæ æмæ Хадзумар фæцардысты фæйнæ фондзыссæдз азы. Уыдон куыд дзырдтой, афтæмæй сæ фыды фыд Идыгыл зарæг, зæрдæаив нымадæй конд æрцыд 1852-æм азы.
⬇️⬇️⬇️

Уæлæ сын Арыхъыты хурæй уарын,
Акæсут-ма хорз адæм, Карсанаты хорз Идыг
Къазнайы сызгъæрин æхцатæ
Мæгуыр адæмæн худæй уары.

Далæ сын Æрджынарæджы Боброн бон куы кæны.
Карсанаты хорз Идыг къазнайы сызгъæрин æхцатæй
Æппæт мæгуыр адæмæн ном куы кæны.

Сау хъæды сæгуыт сын арсы ныхта,
Æмæ Идыгмæ куы æрбацыдысты пъæлицæ джигул кæнынмæ,
Уæд Идыгæн йæ ныййарæг мад къазнайы
Сызгъæрин æхцатæ аджы фыхта.

Уæлæ сын цуанон дон-дон ссæуы:
Æмæ Карсанаты хорз Идыгыл сæхи гæды
Илас æрмæстдæр фондз сомы тыххæй
Комдзог куы цæуы.


Чеджемты Æ., Æртхурон — Дзæуджыхъæу: Ир, 1997

#таурӕгъ
#иронзарӕг

⠀⠀


Фыдӕлты таурӕгътӕ, Ходы хъӕуы цӕрӕг Едзиты Андрей.

#таурӕгъ

Студенецкая Е.Н. Одежда народов Северного Кавказа XVIII–XX вв. 1989 г.

Кавказ — одна из областей мира, где народный костюм отличается исключительным разнообразием, красочностью, обилием украшений. Традиционный костюм передается из поколения в поколение, по его отделке, покрою, украшениям можно определить, к какому народу принадлежит человек, носящий его. В книге прослеживается история развития народного костюма с начала XVIII в. до наших дней; разработаны вопросы типологии и классификации этого самобытного явления культуры.
Для этнографов, историков, искусствоведов и художников-модельеров.

Доброе цейское утро!

МОЛАДЗАН ХОХ.
Цъæйы комы Схъазы æмæ Цъæйы цъититæй цы цæугæдæттæ цæуы (хонгæ дæр сæ Схъаздон æмæ Цъæйдон кæнынц), уыдон кæм баиу вæййынц, уырдыгæй чысыл фалдæр хæрдмæ фæцыд сау къæдзæх. Иуварсæрдыгæй бакæсгæйæ моладзаны хуызæн у. Уымæ гæсгæ йæ туристтæ рахуыдтой Моладзан-хох. Бирæ таурæгътæ æмæ хабæрттæ ис ацы хохы тыххæй дæр. Иу таурæгъ дзы у ахæм. Цæвиттон, кæддæр, тынг раджы, ацы комы хъæдты фæзынд сыгъзæринсыкъа саг. Цынæ хорз цуанон ахатти йæ фæдыл хæхты æмæ хъæдты тæссагдæр рæтты дæр, фæлæ йæ амарын никæй къухы æфтыд. Фæстæмæ-иу афтидæй, фæллад æмæ уæнтæхъилæй æрыздæхтысты.
Уæд иуахæмы иу æвзыгъд лæппу-цуанон ныффæнд кодта йæ амарын. Йæхи хорз барæвдз кодта, Рекомы кувæндоны бынмæ æгъдауимæ бацыд, Уастырджийыл йæхи бафæдзæхста, фæфæндараст мæ кæн, зæгъгæ. Стæй адæмы раз ард бахордта, Уастырджи йын сыгъзæринсыкъа саг амарынæн куы баххуыс кæна, уæд ын йæ номыл сыгъзæрин сыкъатæ Рекомы кувæндоны кæй сæвæрдзæн.
Фæцыд лæппу цуаны. Бирæ фæхатт, чысыл, Хуыцау йæ зонæг, фæлæ саг Уастырджийы æххуысæй йæ къухы бафтыд. Куы йæ æрфæлдæхта æмæ йæм æввахс куы бацыд, уæд сыгъзæрин сыкъатæй йæ цæстæнгас нал иста. Фырцинæй йæ йæ ардбахæрд дæр æрбайрох. Афтæмæй саджы сæр дæр ракодта, æрхаста йæ сæхимæ, фæлæ сыгъзæрин сыкъатæ кувæндонмæ бахæссын йæ цæст нал бауарзта.
Уастырджи йæм смæсты, йæ ардбахæрдыл гадзрахатæй кæй рацыд, уый тыххæй, æмæ йæ къæдзæх хох фестын кодта.

#таурӕгъ
#цгъойтыхазби

Гаглойты З. Ирон мыггæгтæ. 2005 аз.

В книге рассматриваются истоки происхождения осетинских фамилий.

В канун Нового года публикуем новогоднюю серию мультфильма на осетинском языке от студии «Frank Animation». Главную партию исполнил певец Михаил Дзиов.

С Наступающим!

https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=lSGIbISm2Zk

Дорогие друзья! От всей души поздравляю с наступающим Новым годом! Все мы вступим в 2023-й с надеждой на мир и верой в лучшее. Пусть он станет временем добрых свершений, наполнит ваши дома счастьем и теплотой!

Желаю, чтобы каждый из вас хоть на миг забыл о своих заботах и получил радость от общения с самыми дорогими сердцу людьми!

Крепкого вам здоровья, семейного благополучия и успехов во всех начинаниях!

Зынаргъ æмбæлттæ, Ног 2023 аз æрхæццæ кæны æмæ уæ йæ хорзæх уæд!

Ног азы æxcæв алы адæймаг дæр йæ бинонтæн фæкуры сабыр цард, æнæниздзинад, бæркад æмæ амонд. Уыцы хорздзинæдтæ уын Иунæг Стыр Хуыцау æнæвгъауæй балæвар кæнæд!

Ног азы уæ алы къахдзæф дæр æнтыстджын уæд, цы хорздзинæдтæм бæллут, уыдон уæ къухы бафтæнт! Хъæлдзæг æмæ амондджын бонтæ æрвитут уæ уарзон адæмимæ!

НАЗ БÆЛАС.
Иу лæппу фæрсы йæ фыды:
— Гоба, Ногбон та кæд уыдзæни?
— Уалæ кьæлиндары сыфтæ куы фæуой, уæд, — дзуапп радта фыд.
Уæд лæппу бацин кодта:
— Æз сæ ныртæккæ æртондзынæн. Цу æмæ мын наз бæлас балхæн!

#цгъойтыхазби

Ног азы хорзӕх уӕ уӕд!
Уе ‘ппæт бæллицтæ дæр куыд сæххæст уой!
Ног аз уын балӕвар кӕнӕд сабыр цард, бирæ хæрзтæ, фидар æнæниздзинад, амонд.
Ирыстоны алы хӕдзары дӕр ӕрфысым кӕнӕнт сабырдзинад, зӕрдӕхӕлардзинад ӕмӕ фӕрныгад!
Ӕрцӕуӕг аз уын цинæйдзаг хъуыддæгтæ æмæ æнтыстытæ æрхæссæд!

ДОН - КÆСТÆРÆЙ.
Ирон адæммæ хистæр кадджын у, æгъдауы бæрзонд æвæрд у. Уый фæрсынц зондæй, фæлтæрддзинадæй, уый нымайынц, уый æрхъуыды кæнынц фыццагдæр алы хъуыддаджы дæр. Æрмæст нæм дон нуазгæ у кæстæрæй. Цæмæн? Уый фæдыл ис ахæм таурæгъ.
Кæддæр, дам, балцы цæуæг адæмы иу къорд тыгъд быдыры бирæ фæцыдысты. Бафæлладысты, бастадысты, фæлæ фылдæр сфæлмæцыдысты æнæ донæй. Хус быдыры нæ мæсчъы доныл сæмбæлдысты, нæ — суадоныл, нæ — цъайыл, æмæ дойныйæ сæ хъару батад, сæ ныфс асаст. Зæрондæй-ногæй, стырæй-чысылæй дзой-дзой кæнгæ цыдысты, хылдысты размæ. Кæдæм уыд сæ балц, уый сæ рох дæр фæци, æрмæст ма агуырдтой дон бануазынмæ.
Æмæ иуахæмы бахæццæ сты фæндаггæрон зæронд цъаймæ. Дон дзы систой æмæ йыл фæхæлоф кодтой. Фæлæ сæ уæрдоны сæ чысыл æртæаздзыд саби айрох. Сæ зæрдыл куы æрбалæу- уыд, уæд ма йæм дон бæргæ баскъæфтой, фæлæ уый уæдмæ йæ уд систа. Адæм куыддæр фæуыргъуыйау сты, сæ дойны кæй суагътой, уый æхсызгондзинад дæр сын æрбайсæфт.
⬇️⬇️⬇️

Бирæ фæфæсмон, фæмæт кодтой, стæй рахастой ахæм фæнд: «Абонæй фæстæмæ дон нуазгæ уæд кæстæрæй, цæмæй ахæм бæллæх макæуылуал æрцæуа!» Уыцы хъуыды ахæлиу æппæт ирон адæмыл, æмæ нæм дон нуазгæ у кæстæрæй.

#таурӕгъ
#цгъойтыхазби