🔴 دختر ماجرای #سیرجان، دوبار قربانی شد؛

✍ #سپیده_اکبرپوران (دانش آموخته جامعه شناسی)


📍ماجرای سیرجان که دیروز در فضای مجازی پربازتاب شد، نمودی از خشونت عریان در جامعه است که همگان را دلنگران می‌کند. اما با نگاهی عمیق‌تر می‌توان خشونتی پنهان را در واکنش طیفی از کاربران شبکه‌های مجازی دید که با تحقیر و سرزنش قربانی، بازگشت او به زندگی را دشوار می ‌کنند.

📍واقعه کوتاه و تکان‌دهنده بود. به مدد شتابی که شبکه‌های اجتماعی در انتقال اطلاعاتِ وقایع ایجاد کرده اند، اکنون نه تنها همه رسانه‌ها، واقعه سیرجان را با جزییات نوشته‌اند، بلکه با مداخله به موقع دستگاه قضا و پلیس فتا، پسر سیرجانی نیز بازداشت شده‌است. 

📍ماجرا مربوط به انتقام‌گیری پسری جوان از دختری نوجوان است. بنابر اخبار منتشرشده، چندی پیش دختر نوجوان به پسر و دختر مورد علاقه‌اش فحش می‌دهد و پسر سیرجانی برای انتقام‌، با طرح دوستی، دختر را به سیرجان کشانده و با کمک یکی از دوستانش به ضرب و شتم او می‌پردازد. ماجرا تا همین جا به حد کافی عجیب و حیرت آور است، اما حیرت‌آورتر آنکه پسر جوان از ضرب و شتم دختر فیلم‌برداری می‌کند و به صورت زنده در اینستاگرام خود پخش می‌کند. اکنون کاربران اینستاگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی از جمله توییتر و تلگرام فیلم را با زیرنویس «هشدار! حاوی صحنه‌های دلخراش» دست به دست می‌کنند و ذیل آن به اظهارنظر می‌پردازند. 

📍تردیدی نیست که واقعه رخ داده به جهت خشونت بالا و وقاحت فرد در عیان‌سازی این خشونت تکان‌دهنده است. به خصوص آنکه تعداد قابل توجهی از دنبال‌کنندگان پسر جوان در کامنت‌های خود به تایید و تشویق او پرداخته‌اند. هر چند تعداد آن‌ها در مقایسه با مخالفان و کسانی که ابراز انزجار و تاسف می‌کنند، زیاد نیست اما نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت.

📍برخی از کاربران توییتر با اشاره به همین نکات از گسترش خشونت در جامعه ابراز نگرانی کرده‌اند. اما آیا به راستی جامعه خشن‌تر شده‌است یا به مدد شبکه‌های اجتماعی آنچه که پیش از این بوده را عیان‌تر و شفاف‌تر می‌بینیم؟ به آسانی نمی‌توان به این پرسش پاسخ داد، بلکه برای یافتن جواب آن نیازمند انجام پژوهش‌های تخصصی هستیم.

📍اما در هر دو حال باید شکرگزار وجود شبکه‌های اجتماعی باشیم که مانند یک زنگ خطر متولیان و تحلیلگران را به واقعیت جامعه هشدار می‌دهد و ما را نسبت به گسترش خشونت در جامعه حساس می‌کند. 

📍اما آیا ضرب و شتم و شکنجه تنها شکل خشونت است؟ «پیر بوردیو» جامعه‌شناس فرانسوی با به کار بردن مفهوم «خشونت پنهان» برای اولین بار این امکان را فراهم کرد تا به خشونت نهفته در کلمات و اظهار نظرها نیز نظری بیافکنیم؛ خشونتی که چون پنهان است و مورد نقد قرار نمی‌گیرد می‌تواند بیش از خشونت فیزیکی زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. 

📍اگر با این نگرش به واکنش‌های کاربران شبکه‌های مجازی نگاه بکنیم، در کنار همدلی و دلسوزی‌ای که برای دختر جوان به کار رفته‌است، خشونت پنهان و خزنده‌ای را خواهیم دید که با «ساده‌لوح»، «احمق»، «خنگ»، «زودباور» و... خواندن دختر به سرزنش او می‌پردازند. 

📍درواقع دختر دوبار قربانی می‌شود؛ یک بار از سوی پسری که او را فریب می‌دهد و بار دوم از جانب ما که به او برچسب می‌زنیم و به خاطر فریب خوردن سرزنشش می‌کنیم. دختر نوجوانی که از سر کودکی و در فقدان مراقبت‌های لازم خانوادگی چنین تجربه تلخ وحشتناکی را پشت سر گذاشته است، حالا قبیله‌ای از توییتری‌ها را پیش روی خود دارد که به تحقیر او می‌پردازند و حس گناهکار بودن و حماقت را در او تشدید می‌کنند.

📍این در حالی است که روح دختر زخمی‌است و بیش از پیش نیازمند دریافت حمایت است. اگر نقدی بر این جامعه وارد است، نه صرفاً در گسترش خشونت، بلکه در نوع مواجهه با قربانیان خشونت است. آیا خانواده، مدرسه و جامعه حمایت و مراقبت کافی را در اختیار قربانی خشونت قرار می‌دهد تا بتواند این اتفاق را پشت سر بگذارد و زندگی خود را از سر بگیرد؟ یا چنان بی‌رحمانه او را به خاطر اشتباهش و فریب خوردنش تحقیر خواهیم کرد که تا سال‌های سال نتواند کمر خمیده‌اش را راست کند؟ آیا همه ما در قربانی کردن دختر دست نداریم؟

http://telegram.me/Iranianspa

🔴 #خشونت_خانگی؛ هزاران قربانی پنهان و یکی بابک و خواهرش

✍ #سپیده_اکبرپوران (جامعه شناس)



🔹همه ما از قتل دردناک بابک و خواهرش به دست پدر و مادرشان در شوک هستیم. قساوت قلب موجود در جنایت به حدی است که وجدان جمعی را آزرده می‌کند. اما نباید فراموش کرد که بخشی از این شوک شدن ناشی از تصور مقدسی است که طی سال‌ها از خانواده ساخته‌شده‌است.

🔹سالیان سال است که بخشی از جامعه، خشونت‌های خانگی را انکار می‌کنند و با پنهان کردن روی سیاه و تلخ خانواده، تصویری آرمانی از آن ارایه می‌دهند. مادر الهه عطوفت، فداکاری و از جان‌گذشتگی تصویر می‌شود که فرزندش را به هر چیزی اولویت می‌دهد و پدر، مرد خانه، نان‌آور و دانای کل است که همیشه خیر و شر را به درستی تشخیص می‌دهد و فرزندانش را به راه راست دعوت می‌کند.

🔹در تصاویر کودکانه که به خصوص از تریبون‌های رسمی ترویج می‌شود، خانواده چنان اُلوهی و مقدس می‌شود که راه هیچ انتقادی به آن باز نیست. در این تصویر نه کبودی تن زن‌ها جایی دارد و نه مشقت کودکان کار؛ نه خبری از تجاوز پدر به دختر هست و نه آماری از سالمندآزاری.

🔹خلاصه حاضریم همه واقعیت‌های جامعه را انکار کنیم تا تصویر آرمانی‌ای که از خانواده ساخته‌ایم خدشه دار نشود. همین نگاهِ صرفا ایدئولوژیک به خانواده است که جلو تصویب و اجرای قوانین منع خشونت خانگی سنگ‌اندازی می‌کند.

🔹امید که خون‌های ریخته بر زمین را فراموش نکنیم و به جای قدسی‌سازی خانواده، واقعیت آن را مبنای تحلیل‌ها و سیاست‌ها قرار دهیم. امید که راه را بر انتقاد از نهاد خانواده باز بگذاریم و اجازه دهیم کسانی که تحت خشونت خانگی هستند (اعم از سالمندان، مردان، زنان و فرزندان) با صدای بلند از آن سخن بگویند، بی‌ترس! و از همه مهم‌تر اجازه ندهیم دولت، خود را پشت این تصویر مقدس پنهان و وظیفه ذاتی‌اش برای محافظت از افراد جامعه در برابر خشونت را انکار کند.

http://telegram.me/Iranianspa

🔴 #هلیا، برچسب اجتماعی و حقوق کودک

✍ #سپیده_اکبرپوران( جامعه‌شناس)


تصور کنید در عالم نوجوانی دست به خلافی زده‌اید –تجربه‌ای که بعضی از ما در کوله‌بار خود داریم- فیلم شما با چهره و نامتان منتشر شده و همه جا صحبت شما و خلافتان است. در آن سن و سال چه طور از شوک روحی این ماجرا خارج می‌شوید؟ چند سال طول می کشد تا اثرات این تروما را از زندگیتان پاک کنید؟

هر چند حمل سلاح سرد و استفاده از آن جرم است و رفتارهای خشنی مانند آنچه میلیون‌ها نفر در کلیپ زد و خورد دختران در اصفهان دیدند، قابل دفاع نیست، اما در همه جای دنیا نوجوانان متناسب سن خود، از سر کنجکاوی یا در فرایند استقلال‌یابی از والدین ممکن است به سمت بزه‌های اجتماعی کشیده شوند. در اغلب موارد هم این رفتارها پایدار نیست و فرد به مرور به مسیر اصلی زندگی باز می گردد.

چه چیزی مانع بازگشت فرد به مسیر عادی زندگی می شود؟ برچسب زدن به او؛ اینکه یک رفتار نوجوان را به عنوان هویت او تعریف کنیم و او را در این هویت جدید گرفتار سازیم؛ کاری که شبکه‌های اجتماعی با بازنشر مکرر ویدئو و نشان دادن چهره این نوجوان به خوبی از عهده‌اش بر آمده‌اند.

در حالی که حتی نشان دادن چهره متهمان جرم است، شبکه‌های مجازی به چه حقی چهره این نوجوان را نشان می‌دهند؟ چرا قوای قهریه برای احقاق حقوق این فرد و حفاظت از حیثیت او وارد میدان نمی شود؟ مسئولیت آسیبی که به این نوجوان و آینده او وارد می شود، بر عهده چه کسی است؟

http://telegram.me/Iranianspa