🔴 #احساس_بی‌پناهی و زندگی در جامعه ای رهاشده:
به بهانه لغو مجوز جمعیت امام علی (ع)

✍ #فرشید_خضری(دکترای جامعه شناسی )



در جامعه جدید که برخی از اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی از آن تحت عنوان جامعه پیچیده یادکرده‌اند برای کاهش مسائل اجتماعی به‌ویژه مسائلی که لایه‌های پایین‌تر جامعه با آن مواجه هستند دو سازوکار اندیشیده شده است، سازوکار نخست کمک‌های دولت به‌واسطه نظام‌های حمایتی است و سازوکار دوم کمک جامعه به جامعه در قالب سازمان‌های مردم‌نهاد. ازاین‌رو از جامعه جدید تحت عنوان جامعه پیچیده یادشده است که آن روابط چهره به چهره در قالب نهادهای محلی به‌واسطه افزایش جمعیت و جابه‌جایی‌های گسترده آن و ناپایداری‌های اجتماعی از بین رفته است و به‌تبع حمایت‌های که از این ‌روابط بر می‌خواست نیز از بین رفته است. سازمان‌های مردم‌نهاد جایگزینی برای آن روابط و به‌تبع حمایت‌های برخاسته از آن‌ها هستند. این سازمان‌ها با گردهم آوردن شهروندان علاقه‌مند به مسائل مختلف انسانی، زیست‌محیطی و مانند این‌ها یکی از بهترین سازوکارها برای کمک به لایه‌های پایین‌تر جامعه به‌خصوص آنانی هستند که در معرض آسیب‌اند و آسیب‌دیده‌اند. در جوامعی مانند ایران ازآنجاکه نظام‌های حمایتی به‌خوبی قادر به حمایت‌های مؤثر از این اقشار نیستند، به‌تبع وجود سازمان‌های مردم‌نهادی بسیار حائز اهمیت‌تر است. آنان نه‌تنها یکی از ابزارهای مهم برای حمایت اجتماعی هستند، بلکه به‌واسطه منطقی که به آنان حاکم است، به بهترین شیوه می‌توانند مسائل را شناسایی کنند. برای مثال شاید اگر تلاش‌های جوانان علاقه‌مند جمعیت امام علی نبود کمتر کسی اطلاع می‌یافت که در مناطق حاشیه‌نشین کودک دختران به دلیل اعتیاد والدین خریدوفروش می‌شوند. سازمان‌های حمایتی ما ازآنجاکه منطق قدرت بر آن‌ها حاکم است آن‌هم از نوع ایدئولوژیک و رویه‌های بوروکراتیک به‌شدت در آن‌ها تنیده است، اساساً در زمینه مسئله شناسی حائز توانمندی نیستند. همچنین منطق حمایت در قالب مرزها بر سازمان‌های مردم‌نهاد حاکم نیست، برای آنان فرقی نمی‌کند که لایه‌های پایین شهروندی ایران باشند یا افغانستان، پذیرش آنان بدون قید و شرط است.

از سوی دیگر ازآنجاکه منطق بوروکراتیک بر سازمان‌های مردم‌نهاد حاکم نیست، آنان سریع می‌توانند افراد در معرض آسیب را شناسایی کنند و به آنان خدمت ارائه دهند. در این زمینه به یکی از تجاربم اشاره می‌کنم. به یاد دارم در یکی از محله‌های تهران، یک خانواده افغانستانی بدون هیچ‌گونه دارایی و روابطی در یکی از خانه‌های مخروبه سکنی گزیده بودند. یکی از سازمان‌های مردم‌نهاد محله سریع آنان را شناسایی کرد و آنان را تحت پوشش خود قرار داد. درحالی‌که سازمان‌های دولتی به دلیل اینکه آن خانواده ایرانی نیست هیچ حمایتی از آنان نمی‌کنند، حتی اگر هم می‌خواست بکند باید پرونده آنان چندین ماه در صف پذیرش باقی می‌ماند تا آن خانواده انواع آسیب‌ها را تجربه کند.

نکته قابل‌توجه‌تر این است که مجوز جمعیت امام علی توسط وزارت خانه‌ای لغو شده است که امروزه تبدیل به متولی آسیب‌های اجتماعی شده است. حال در فقدان سازمان‌های حمایتی مؤثر و سازمان‌های مردم‌نهاد چه باقی‌مانده است؟ شاید گفت اقشاری که هر چه بیشتر احساس بی‌پناهی و بی‌کسی می‌کنند. البته این حس بی‌پناهی و جامعه رهاشده حسی عمومی است، اما در میان لایه‌های پایین‌تر جامعه شدیدتر. جمعیت امام علی حداقل برای دو دهه صدای بخشی از بی‌صداها بود و از آنان حمایت می‌کرد.

http://telegram.me/Iranianspa