‍‍ ⭕️ #گزارش_بررسی_کانون_دیده_بانان_زمین_از180منطقه_حفاظت_شده_در_اکوسیستمهای_کوهستانی_و_تالابی_کشور_در_قالب_هفت_ناحیه_جغرافیایی


#ادامه_بررسی_ناحیه_یک
#مناطق_حفاظت_شده_تالابی

#دریای_خزر

#بخش_اول
#قسمت_دوم

#منطقه1
◀️ ذخیره گاه زیستکره، تالاب بین المللی و پناهگاه حیات وحش میانکاله

Miankaleh Wildlife Refg & Biosphere Reserve & International Wetland (Miankaleh Peninsul,Gorgan Bay and Lapoo-Zaghmarz-Ab-bandan)   

این منطقه در 46 سال پیش (1348) با مساحت 97 هزارو 200 هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد و در سال 1354 به پناهگاه حیات وحش ارتقا یافت.
در سال 1354 این منطقه تحت نام #شبه_جزیره_میانکاله
#خلیج_گرگان و
#آب_بندان_لپو_زاغمرز
با مساحت یکصد هزار هکتار به عنوان تالاب با اهمیت بین المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و در سال 1355 کل پناهگاه حیات وحش میانکاله توسط برنامه MAB سازمان یونسکو به عنوان ذخیره گاه زیستکره شناخته شد.
افزون بر این تالاب بین المللی و ذخیره گاه زیستکره به عنوان منطقه ای مهم برای پرندگان توسط سازمان بین المللی حیات پرندگان شناسایی شده است.

آخرین مساحت ثبت شد ه برای این منطقه 66 هزار و 933 هکتار است. ( اطلس مناطق حفاظت شده -1385)
حدود 60 درصد از این مساحت سطوح آبی و بقیه خشکی است .

پناهگاه حیات وحش میانکاله که 84% مساحت کل مناطق حفاظت شده اکوسیستم های تالابی و جلگه ای دریای خزر را تشکیل می دهد.در جنوب شرقی دریای خزر و در ارتفاع 27 متر پایینتر از سطح دریای آزاد قرار دارد.
پارک ملی پابند و منطقه حفاظت شده جهان نما، نزدیکترین مناطق حفاظت شده البرز شرقی به ذخيره گاه زيستکره میانکاله است که در فاصله ای حدود 25 تا 23 کیلومتری جنوب خلیج گرگان قرار دارند.  

پناهگاه حیات وحش میانکاله چه از نظر موقعیت ویژه جغرافیایی و چه از نظر تنوع شگفت انگیز اشکال  ژئومورفولوژیک، چشم اندازهای طبیعی، انواع تالاب ها و....یکی از بی نظیرترین و غنیترین اکوسیستم های تالابی نه تنها در کل دریای خزر، بلکه در جهان است و از همین روست که در چهل سال پیش جزو یکی از ذخیره گاه زیستکره و تالاب بین المللی به ثبت جهانی میرسد و این منطقه از  مکانهای مهم پرندگان آبزی در ناحیه " #پلارکتیک " غربی شناخته شد  با 126 گونه پرنده آبزی برای زادآوری و زمستانگذارانی مثل:
- اگرتها
- حواصیل ها
- غاز ها
- پرستو ها، و....

علاوه بر آن  شبه حزیره میانکاله بدلیل  وجود جنگلهای انار وحشی یکی از زیستگاههای مهم قرقاول خزری و درج بود.

اگر بخواهیم چشم اندازی از حیات وحش دستکم دویست سال پیش از این منطقه  داشته باشیم، شاید خاطرات ظل السلطان در زمان اقامتش در شبه جزیره میانکاله تا حدودی این چشم انداز را روشن کند  آنجا که میگوید :  

" ... بقدر چهل روز در این جزیره کوچک ماندیم شخصی نبود از تفنگچی و سرباز و سوار که شکاری نزده باشد. آنچه میزامحمد خان، منشی من یاداشت کرده بود به حکم من از این قرار است: 6هزار قرقاول، 35 ببر، 18 پلنگ، 150 مرال وشوکای زیاد "
( کتاب حیات وحش ایران نوشته اسکندر فیروز - 1378).  

افزون براین بخشهایی از این منطقه فضا های مطلوبی برای تخم ريزي 70درصد ماهيان خاوياري از جمله کپور ماهی و دیگر آبزیان است.
اگر چه امروز تخریب و آلوده سازی های گسترده این پتانسیل را به شدت کاهش داده است طبق آمارهای موجود در دهه 60 و 70 میزان صید خاویار حدود 200 تا 300 تن هم می رسیده ولی امروز به 500 تا 300 کیلو کاهش نشان می دهد

◀️ نگاهی به پدیده های خشکی-آبی #پناهگاه_حیات_وحش_میانکاله :

شبه جزیره میانکاله بزرگترین شبه جزیره دریای خزر. به طول حدود 70 کیلومتر، باریکترین نقطه آن حدود یک کیلومتر و عریض ترین آن حدود 4 کیلومتر می باشد.
با دو ساحل یکی رو به سوی دریای خزر و دیگری رو به سوی خلیج گرگان.
شبه جزیره میانکاله مجموعه ای است از شن زارهای ساحلی، تپه های شنی که ارتفاع برخی از آنها تا 4 متر هم میرسد. بسترهای تالابی ساحلی دریایی، مناطق جنگلی با گونه هایی چون:
- انار وحشی
- گز
- ازگیل
- تنگرس
- ولیک
- سیاه تلو
- داغداغان
- علف هفت بند و....

در سواحل شبه جزیره میانکاله بیش از 400 کومه ماهیگیری کارگاه عمل آوری ماهی ایستگاه های ماهیگیری کوچک، تاسیسات شیلات قرار دارد.
بر روی نقشه این منطقه (1385 اطلس مناطق حفاظت شده ) در ساحل شمالی شبه جزیره میانکاله بیش از 22 صید گاه علامت گذاری رسمی شده است.

ادامه 👇👇

‍‍ ‍‍ ⭕️ #گزارش_بررسی_کانون_دیده_بانان_زمین_از180منطقه_حفاظت_شده_در_اکوسیستم_های_کوهستانی_و_تالابی_کشور_در_قالب_هفت_ناحیه_جغرافیایی

#ادامه_بررسی_ناحیه_یک
- مناطق حفاظت شده تالابی
#دریای_خزر

#بخش_دوم
#قسمت_سوم

#منطقه1
◀️ ذخیره گاه زیستکره،تالاب بین المللی و پناهگاه حیات وحش میانکاله

#مراکز_جمعیتی_محدوده_شبه_جزیره_میانکاله:
از شرق به غرب عبارتند از :
- روستای آشوراده بزرگ
- روستای خزینی
- روستای شالاش(چالاش)
- روستای نیاز آباد
- روستایمیان قلعه
- روستای لعله بنگه
- روستای قزل آخر
- بندر امیرآباد
- روستای گاواسطل
- صیدگاه بندرگز
- صید گاه تازه آباد
- صید گاه کمینه
- روستای چهارکومه
- روستای قلعه پلنگان و...

#جزیره_آشوراده  با وسعت 1200هکتار در امتداد شبه جزیره میانکاله، جزیره ای که پیشروی و پسروی آب دریا خزر نقش انکارناپذیر در گذشته تاریخی آن داشته. گاه جزیره ای مستقل بوده مثل امروز و گاه امتدادی از  شبه جزیره میانکاله.

#تنگه_باریک_چپق‌اوغلی( چفقلی ) آبراهی در شرق جزیره آشوراه فاصله آبی جزیره آشوراده با ساحل بندرترکمن است و کانال طبیعی خزینی فاصله آبی جزیره آشوراده با شبه جزیره میانکاله.
این دو آبراه خلیج گرگان را با  آبهای دریای خزر پیوند می دهد .

87 سال پیش( 1307)رضاشاه در بندر شاه(بندرترکمن امروز )اسکله ای بزرگ  در همین منطقه احداث کرد و قصد داشت تا آن را به بندر تجاری بزرگی تبدیل کند و به همین علت آن را مبداء ایستگاه راه آهن سراسری به بندر شاپور(بندر امام خمینی فعلی)قرار داد . در آن زمان کشتیهای بزرگ در کنار این بندر پهلو میگرفتند، ولی 35 سال بعد از آن  دیگر حتی کشتیهای سبک نیز مانند " بارکاز Barcaz " به زحمت می توانستند در 3 کیلومتری آن پهلو بگیرند.

 در کتاب گرگان و دشت تالیف اسدالله معینی- انتشار 1344 ص 34 در مورد آشوراده آمده است :
"در گذشته آشوراده ها به صورت جزیره ای بودند که از پشت آنها مخرجی به دریای خزر وجود داشت، ولی به علت پایین رفتن آب دریای خزر به هم و با میانکاله مربوط شده و تشکیل یک شبه جزیره را به طول 80 کیلومتر و عرض بین 10 تا 15 کیلومتر را داده اند. و به همین علت دیگر جزایری بنام آشوراده بزرگ و کوچک و میانه هم نداریم... "
و این یعنی در حدود پنجاه سال پیش جزیره آشوراده کاملا به خشکی شبه جزیره میانکاله متصل بوده است.  

در دهه پنجاه و  شصت بدون توجه به شرایط طبیعی غیر ثابت و حساس این جزیره، در آن مدرسه، مغازه، مسجد و حسینیه و... ساخته شد و جمعیت آن به هزار نفر رسید، اما  با وقوع سیل سال 1372 و ضربات آن، این جزیره خالی از سکنه شد.

#خلیج_گرگان بزرگترین خلیج  دریای خزر، در طول حدود 60 کیلومتر در جنوب شبه جزیره میانکاله قرار دارد، با وسعتی حدود23 هزار و 800  هکتار ( کتاب راهنمای تالابهای ایرانی ثبت شده در کنوانسیون رامسر- 1382) با حداکثر عمق ۴ متر.
خلیج گرگان شکل نامتقارن دارد به گونه ای که عرض ساحل شرقی آن در حد فاصل بندر ترکمن تا مصب رودخانه قره سو حدود 13کیلومتر است، ولی هرچه به سمت غرب می رود نه تنها از عرض آن کاسته می شود، بلکه به دلیل نفوذ خشکی در این منطقه، به دو زبانه تقسیم می شود.
زبانه بلندتر آن که حالت یک خلیج کوچک دیگری را پیدا میکند و به خلیج میانکاله  مشهور است تا جنوب روستای قلعه پلنگان که آخرین نقطه تعیین شده غرب پناهگاه حیات وحش میانکاله نیز می باشد، امتداد دارد.
این نقطه که تنها حدود دو کیلومتر با بندر امیرآباد فاصله دارد، عرض و عمق آن بسیار کم شده و پیوند می خورد با زمینهای باتلاقی نسبتا وسیع جنوب این منطقه.
گفتنی است جزیره کوچک "اسماعیل سای"  نیز در همین بخش غربی خلیج قرادارد، تقریبا در جنوب روستای "گاواسطل"  .

خلیج گرگان نیز مشابه جزیره آشوراده طی سالیان گذشته متاثر از پیش روی و پس روی آب دریای خزر بوده است. به عنوان مثال بندرگز در ضلع جنوب شرقی آن حتی پیش از احداث بندر شاه ( بندر ترکمن امروز )، بندر گاه مهمی بوده و کشتیهای بزرگی در نزدیک آن پهلو می گرفتند و از همین بندرگاه کالاهای مازندران، گرگان و شاهرود به روسیه وکالاهای روسیه به ایران حمل می شد و یا بهشهر با نام اشرف که در زمان صفویه بندرگاه مهمی در کنار خلیج  گرگان بود ولی اکنون حدود ده کیلومتر با خلیج گرگان فاصله دارد.

ادامه بخش بعد 👈