‌🔴 #تاریخ_ارمنستان
#ارمنستان

۱)بخش اول
۱) قسمت‌ اول

تاریخ ارمنستان یا تاریخ ملت ارمنی در سرزمینی جریان یافته‌است که در جغرافیا به نام "سرزمین کوهستانی ارمنستان" یا "فلات ارمنستان" معروف است .

■ تاریخ ارمنستان را به ترتیب زمانی به پنج دوره تقسیم می کنند :

● دوران پیشاتاریخ، که از دوران پیشاتاریخ تا تشکیل دودمان یرواندونی
● دوران باستان، از دودمان یرواندونی تا اعلام مسیحیت به عنوان دین رسمی ارمنی ها
● سده‌های میانه، از دودمان باگراتونی تا اوایل سده پانزدهم
● عصر جدید نخستین، از ارمنستان ایران تا تشکیل‌ارمنستان شوروی
● عصر مدرن، از ارمنستان شوروی تا تشکیل جمهوری ارمنستان

در حدود ۱۴۰۰ پیش از میلاد، از مصنوعات آهنی در قلمرو هیتی‌ها در ارمنستان کنونی استفاده می‌شد که این به عنوان نخستین شواهد مصرف این عنصر است.

■ خاستگاه ارمنستان :

دیدگاه نخست چنین است که این قوم در اثر ادغام تدریجی اقوام مهاجر هند و اروپایی (قوم آرمن) با اقوام بومی قدیمی تر ساکن در فلات ارمنستان‌ مانند هوری، اورارتویی، لوویان و هایاسا به وجود آمده‌است.
 بر پایه دیدگاه دیگر ارمنیان از آغاز در موطن اصلی خود فلات ارمنستان می‌زیستند، لیکن از ادغام اقوام گوناگون پدید آمده‌اند. ارمنیان خود را «های» و کشورشان را هایک یا «هایاستان» می‌نامند.

در مورد پیدایش و نام ارمنیان موسس خورناتسی در کتاب خود این‌گونه می‌نویسد:
«ملت ارمنی بخاطر نام هایک سردودمان ارمنیان خود را «های» می‌نامد؛ اما نامی که دیگر اقوام بر آنان بکار می‌برند یعنی «آرمن» یا «ارمن» از نام «آرام» یکی از اخلاف هایک اخذ گردیده‌است. از این رو اقوام همجوار کشور ما را به نام او می‌نامند.
سورن یرمیان تاریخ‌نگار ارمنی نام «خای» را به سرزمین مشتمل بر استان‌های‌ «هایک بزرگ و هایک کوچک» منتسب می‌کنند که در سنگ‌نبشته‌های «هیتی» به صورت «هایاسا یا خایاشا» آمده‌است».
در متون کهن ارمنی، هایک را یکی از نوادگان نوح و از دودمان یافث دانسته‌اند.
در کتاب مؤسس خورناتسی آمده‌است که هایک پس از کشتن بل و در هم شکستن سپاه وی در محل نبرد ملکی بنا کرد و آن را «هایخ» نامید. از این رو تا زمان مؤسس خورناتسی (سده ۵ میلادی) نیز این ناحیه «هایوتس – دزور» نامیده می‌شد. هایوتس در زبان ارمنی به مفهوم «ارمنیان» و دزور به معنای «دره» است.

تنی چند از دانشمندان نام «های» را با واژه «هاتی» که نامحتیان بوده مربوط دانسته‌اند. پیوتروفسکی این نظریه را مستدل و استوار دانسته‌است.‌ پاتکانوف بر آن بود که «های» در آغاز نام قومی جداگانه بوده که بر دیگر اقوام مجاور برتری داشته و نام خود را به همه آن‌ها داده‌است.

با کشف کتیبه «حِتی» سده ۱۴ قبل از میلاد معلوم شد که سرزمین شمال غرب ارمنستان، هایاسا نام داشته‌است. «کاپانتسیان» یادآور شده که (سا) و (شا) در زبان‌های اقوام آسیای صغیر صورت پسوندی را داشته که مشخص‌ کننده نام سرزمین و محل معینی بوده‌ است. چنین نتیجه‌ای حاصل شده‌است که وجود دو قوم در تشکیل مردم ارمنستان مؤثر بوده‌است که یکی از آن‌ها ساکن ارمنستان شرقی و شامل اتحاد قومی «ارمنیا» و دیگری ساکن ارمنستان غربی و شامل اتحاد قومی «هایاسا» بوده‌است.

■ نام‌های ارمنستان

نام بومی این کشور در زبان‌ ارمنی هایک می‌باشد که درسده‌های میانه با افزودن پسوند فارسی ستان (به معنای سرزمین) به هایاستان تغییر یافت. این نام به‌طور سنتی از نام هایک، بنیان‌گذار ملت ارمنی و نتیجهٔ نوح پیامبر، گرفته شده‌است که بر اساس نوشتهٔ موسس خورناتسی، تاریخ‌نویس ارمنی، در سال ۲۴۹۲ قبل از میلاد «بل» پادشاه بابل را شکست داد و ملت ارمنی را در منطقهٔ آیرارات بنیان گذاشت.

ادامه قسمت‌دوم👇👇