صنعت و اقتصاد
4.17K subscribers
8.56K photos
103 videos
12 files
8.17K links
به روزترین مباحث تحلیلی، صنعتی و اقتصادی ایران و جهان

instagram.com/industromy
twitter.com/industromy

مشاوره در خصوص صنعت، معدن، تجارت و توسعه پایدار :
https://zil.ink/industromy

admin : @armahdieh
Download Telegram
🔴 چرا دلار در اقتصاد جهانی برنده می شود؟

✍️ فرانچسکو گوئررا


👈 گزارش‌های افول دلار، به صورت حیرت‌آوری بزرگ‌نمایی می‌شوند. نوسانات فرسایشی سهم دلار آمریکا از ذخایر ارزی جهانی، همراه با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی، صحبت‌ها درباره پایان دادن به سلطه پول ایالات متحده را دوباره برانگیخته است.

در واقع، وضعیت کلی بدون تغییر باقی می‌ماند. نقش بزرگی که ایالات متحده در بازارهای سرمایه، تجارت و بدهی ایفا می‌کند، وضعیت موجود را تقویت می‌کند. تا زمانی که اقتصاد جهانی تحت بازنگری کامل قرار نگیرد، دلار همچنان در صدر خواهد بود.

اقتصاد جهانی با دلار کار می‌کند. هرچند این موضوع بسیاری از خارجی‌ها را می‌آزارد. اتکای بیش از حد به ارز آمریکایی می‌تواند منجر به بی‌ثباتی در بازارهای نوظهور، کاهش جریان‌های تجاری و ایجاد سرریزهای جهانی شود، مانند زمانی که بازارهای مالی در مارس 2020 ذوب شدند.

این مشکل از زمان تاج‌گذاری دلار به عنوان ارز ذخیره اصلی پس از جنگ جهانی دوم وجود داشته است. در سال 1971، جان کانلی، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده به طعنه معروفی گفت که «دلار واحد پول ماست، اما مشکل شماست». در سال 2019، تقریبا 50 سال بعد، مارک کارنی، رئیس بانک مرکزی انگلستان نیز همین احساسات را ابراز کرد.

مدعیان کنونی تاج‌و‌تخت ارز جهانی عبارتند از؛ یوان چین و ارزهای دیجیتال. جمهوری خلق چین مدت‌ها تلاش کرده است تا استفاده بین‌المللی از پول خود را ترویج کند. جدیدترین طرح چین این است که پرداختی‌هایش به صادرکنندگان نفت، به یوان باشد تا دسترسی به ارز چین را افزایش دهد. در همین حال، برخی از بانک‌های مرکزی کشورها، ارزهای دیجیتال را به عنوان راهی برای ایجاد یک اقتصاد جهانی متعادل‌تر که در آن هیچ کشوری بر دیگران سلطه ندارد، تبلیغ می‌کنند.

ایالات متحده هم که از ارز خود به عنوان سلاحی در برابر دشمنانش استفاده می‌کند، جست‌وجوی این جایگزین‌ها را تحریک کرده است. پس از حمله روسیه به اوکراین، آمریکا و متحدانش نزدیک به نیمی از 640 میلیارد دلار ذخایر ارزی این کشور را مسدود کردند. ایالات متحده همچنین دلارهای افغانستان، ایران و ونزوئلا را هدف قرار داده است. این در حالی است که بانک‌هایی که تحریم‌های آمریکا را دور می‌زنند با جریمه های سنگینی روبرو هستند.

طرفداران تغییر سلطه دلار، به کاهش مداوم سهم دلار از ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی کشورها اشاره می‌کنند. بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، این رقم در سال 1999 در حدود 70 درصد بود که با کاهش محسوسی به 59 درصد در سال 2022 رسیده است.

در همین حال، بر اساس محاسبات فدرال رزرو، سهم ایالات متحده از تولید اقتصاد جهانی از 32 درصد در سال 1980 به 24 درصد در سال 2020 کاهش یافته است. در حالی که سهم این کشور از تجارت جهانی در همین دوره از 14 درصد به 11 درصد کاهش نشان می‌دهد.

با این حال، از جنبه‌های دیگر، کنترل دلار بر اقتصاد جهان مانند همیشه پابرجا است. بر اساس گزارش بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی، دلار در آوریل سال گذشته 88 درصد از کل مبادلات ارزی را تشکیل می‌دهد. فدرال رزرو تخمین می‌زند که بین سال‌های 1999 تا 2019، دلار 96 درصد از صورتحساب‌های تجاری در قاره آمریکا، 74 درصد در منطقه آسیا-اقیانوسیه و 79 درصد در بقیه جهان را به خود اختصاص داده است. بانک‌ها برای حدود 60 درصد از کل سپرده‌ها و وام های بین‌المللی از دلار استفاده کرده‌اند.

همچنین عوامل ساختاری نیز دخیل هستند. بازارهای سرمایه ایالات متحده به اندازه کافی عمیق و نقدشونده هستند که بتوانند پس‌اندازهای کشورهای نوظهور و توسعه‌یافته را جذب کنند. بنابراین عواید حاصل از «مازاد پس‌انداز» بین‌المللی در دارایی‌های ایالات متحده هضم می‌شوند.

عملکرد دلار به عنوان تسهیل‌کننده فعالیت‌های اقتصادی در سطح جهان تأثیر مهم دیگری نیز دارد: دلار قوی‌تر، تجارت جهانی را بهتر تحت کنترل می‌گیرد. تحقیقات والنتینا برونو از امریکن یونورسیتی و هیون سونگ شین از BIS نشان می‌دهد که وقتی ارزش پول ایالات متحده افزایش می‌یابد، تجارت برای شرکت‌های کشورهای دیگر، گران‌تر می‌شود. این امر اثر سنتی افزایش صادرات کشور صاحب پول داخلی ضعیف‌تر را خنثی می‌کند.

این موضوع مسئله‌ای را نیز روشن می‌کند که محققان فدرال رزرو آن را "دایره امپراتوری" نامیده‌اند. وقتی دلار تقویت می‌شود، از سرعت تجارت و رشد جهانی می‌کاهد. از آن‌جایی که رشد اقتصادی ایالات متحده کمتر به سایر نقاط جهان وابسته است، این امر جذابیت دارایی‌های دلاری را برای سرمایه‌گذاران خارجی افزایش می‌دهد. این به نوبه خود سلطه دلار بر اقتصاد جهان را تقویت کرده و ارزش آن را بالا می‌برد.

#اقتصادجهان
#دلار

@industromy
🔴 خشم گروه بریکس در برابر دلار تمرینی بیهوده است و صحبت از یک ارز رایج که جایگزین دلار می‌شود، در بهترین حالت، آرزو می‌باشد

👈 سران اقتصادهای نوظهور در قالب گروه بریکس (BRICS) شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی چند سالی است که با سخن گفتن از لزوم تلاش برای شکست امپراتوری دلار آمریکا طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند. اما آنها بنا بر دلایلی که همیشه وجود داشته است، در عمل شکست خواهند خورد.

پس از تهاجم روسیه به اوکراین 300 میلیارد دلار از ذخایر ارزی و طلای روسیه توسط ایالات‌متحده و اروپا مسدود شد. برخورد غرب با روسیه این احتمال را افزایش داد که دارایی‌های خارجی کشورهایی که بر خلاف منافع غرب عمل می‌کنند، به‌طور مشابه مسدود شود. افزایش این احتمال به این دلیل بود که تحریم‌های غرب علیه دولت‌های بدکاره طی سال‌های اخیر به صورت قارچ گونه‌ای رشد کرده است.

بریکس با دارا بودن 42 درصد از جمعیت جهان تنها 23 درصد از کل تولید جهانی و تنها 18 درصد از تجارت را در اختیار دارد. بر اساس گزارش انجمن معاملات مالی بین بانکی در سراسر جهان، دلار آمریکا همچنان برای انجام 42 درصد از معاملات ارزی استفاده می‌شود. سهم یورو هم 32 درصد است. یوان چین حدود 2 درصد سهم دارد، زیرا استفاده خارجی از آن حتی در آسیا، مقدار قابل توجهی نمی‌باشد.

عنصر تعیین کننده برای کسب عنوان «ارز ذخیره» از سوی دلار آمریکا آن است که این ارز دومین ارز پر استفاده برای معاملات داخلی است. دلار تقریباً پس از واحد پول هر کشور، پرکاربردترین ابزار مبادله در سراسر جهان است. حتی گاهی اوقات در این زمینه از ارزهای داخلی نیز پیشی می‌گیرد. تقریباً همه کالاها از جمله نفت و طلا به دلار معامله می‌شوند. حتی ارزهای دیجیتال تقریباً منحصراً با دلار آمریکا ارزش‌گذاری می‌شوند. آنچه برای یک ارز ذخیره نیز حیاتی است، استفاده از آن به عنوان ذخیره ارزش است. صندوق بین‌المللی پول تخمین می‌زند که 59 درصد از ذخایر بانک مرکزی جهانی به دلار است که سهم یورو 20 درصد و یوان تنها 2 درصد است.

همانند ابتکار کمربند و جاده در سراسر آسیا به سمت اروپا، تصور این که چین بر تشکیلات برآمده از بریکس تسلط نداشته باشد، غیرممکن است و شانگهای را به محتمل‌ترین مکان برای تاسیس بانک مرکزی بریکس مطرح می‌کند. اما بعید به نظر می‌رسد که هند به عنوان همسایه‌ و رقیبی قدرتمند که اغلب گرفتار درگیری‌های مرزی با چین است، به راحتی زیر بار سلطه چین بر بانک مرکزی بریکس برود. همچنین، جایگزینی واحد پولی لیبرال دموکراسی با ارزی که تحت سلطه یک دولت توتالیتر و معتقد به کنترل سرمایه است، به نتیجه نمی‌رسد.

وقتی سازمان کشورهای صادرکننده نفت نتوانسته‌اند یک ارز دارای پشتوانه نفتی ارائه کنند، یک دسته تصادفی از کشورهای پراکنده به لحاظ جغرافیایی (BRICS) چه شانسی دارند؟ ارز واحد تجاری آمریکای جنوبی به نام سور (Sur) با مشکل مواجه است، زیرا منافع کشورهای کوچکتر توسط اقتصاد بسیار بزرگتر برزیل بلعیده می‌شود.

برخی از کشورهای بریکس دارای منابع غنی و بیشتر آنها از نظر منابع فقیر هستند. هیچ کدام از آنها، چه به تنهایی و چه با هم، نمی‌توانند ارز جایگزینی را برای دلار خلق کنند. تسلط دلار ممکن است آزاردهنده باشد، اما هیچ جایگزینی برای آن وجود ندارد. هر چه می‌خواهید در برابر ماشین دلار خشمگین شوید اما گوش او بدهکار نیست.

#اقتصادجهان
#دلار

@industromy
🔴 بیشترین ذخایر ارزی خارجی در جهان

👈 بر اساس آمار و تا ماه فوریه سال 2023، کشور چین با 3.31 تریلیون دلار، بیشترین ذخیره ارزی خارجی دنیا را داشته است و پس از آن ژاپن با 1.22 تریلیون دلار در رتبه دوم و سوئیس با 898 میلیارد دلار در رتبه سوم قرار دارد.

کشور روسیه در رتبه چهارم و هند با 561 میلیارد دلار ذخیره، رتبه پنجم را از آن خود کرده است.

باید در نظر داشت که مجموع ذخایر ارزی روسیه تا فوریه 2023 در حدود 574 میلیارد دلار بوده که تحریم‌های اقتصادی اعمال شده توسط آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر کشورها، اکثر این ذخایر را از دسترس بانک مرکزی این کشور خارج کرده است.

تایوان نیز با 558 میلیارد دلار در رتبه ششم بوده و عربستان سعودی با 452 میلیارد دلار دررتبه هفتم جهان قرار دارد.

در این گزارش ذخایر چین و هنگ کنگ به طور جداگانه فهرست شده‌اند و این درحالیست که چین به نسبت ژاپن بیش از دو و نیم برابر ذخایر ارزی بالاتری دارد و اگر ذخایر چین و هنگ کنگ با هم در نظر گرفته شوند، مجموع آنها نزدیک به 4 تریلیون دلار خواهد بود.

#اقتصادجهان
#اقتصادمنطقه
#دلار

@industromy
🔴 افزایش سهم دلار در پرداخت‌های بین‌المللی

👈 سهم دلار از پرداخت‌های بین‌المللی به 46.5 درصد رسیده است که بیشترین مقدار در یک دهه اخیر بوده و 22 درصد بیشتر از سهم یورو می‌باشد.

سهم یورو از 46 درصد در سال 2012 به 24 درصد کاهش یافته و اما سهم یوان در پرداخت‌های سوئیفت به 3 درصد افزایش پیدا کرده است.

#اقتصادجهان
#دلار

@industromy
🔴 ریشه‌های سلطه دلار

👈 فرهاد نیلی



سلطه دلار در نظام ارزی و پولی دنیا به مساله مهمی تبدیل شده و در سال‌های اخیر مورد توجه اغلب اقتصادهای در حال توسعه بوده است. در کشور ما هم نوعی مواجهه به شکل افراطی تحت عنوان دلارزدایی مطرح می‌شود اما در واقعیت دنیای اقتصاد، سلطه دلار فقط مساله ایران نیست؛ روسیه، چین، مالزی، برزیل، هند، اعضای بریکس و کشورهای دیگر نیز نه‌تنها این مساله را مطرح کرده‌اند، بلکه وارد فاز عملیاتی مواجهه با آن شده‌اند. برای مثال بانک مرکزی روسیه به شکل تهاجمی به مقابله با سلطه دلار رفته یا هند اصرار دارد بخشی از پرداخت‌های بین‌المللی‌اش را با روپیه انجام دهد. چین هم در تلاش است تا حدودی یوآن را جایگزین دلار کند. همه این رفتارها نشان می‌دهند که یک توجه جمعی در سطح کشورهای در حال توسعه با پیشرانی کشورهای بزرگ برای چاره‌جویی در برابر سلطه دلار شکل گرفته است.

پرداختن به این مساله باید با درک درست صورت‌مساله، ریشه‌ها، نوع موضع‌گیری و مواجهه و پیامدها و تبعات آن باشد. سیاستگذاران اقتصادی در ایران هم باید، با پرهیز از موضع‌گیری‌های هیجانی، بررسی همه‌جانبه‌ای داشته باشند تا بتوانند تشخیص دهند که باید کجای این ماجرا بایستند. ما نمی‌توانیم در پنجاهمین سالگرد نظام ارزی شناور از مصاف ارزها غافل باشیم و به این مساله توجه نکنیم که ارزهای مختلف در جهان چگونه به مصاف هم می‌روند و چه مسابقه و رقابتی میان ارزها برقرار است.

مزیت یک ارز جهان‌روای غالب و مسلط عمدتاً اثر شبکه است. یعنی اینکه تعداد کشورها، تجار، معاملات یا تراکنش‌هایی که مبتنی بر یک ارز است، مزیت آن ارز را برای استفاده‌های بعدی بیشتر می‌کند. این یک مفهوم متعارف است که اگر تاجری معاملاتش را با دلار تسویه می‌کند، قطعاً باید حساب ارزی‌اش را به دلار نگهداری کند؛ بنابراین اگر تعداد معاملاتی که با دلار تسویه می‌شود از حدی بیشتر باشد یا تواتر آن از یک آستانه فراتر رود، در آن صورت نگهداری حساب دلاری توجیه بیشتری دارد. حال هرقدر حساب دلاری گردش مالی بیشتری داشته باشد، تسویه کردن معاملات بعدی هم با دلار مزیت خواهد داشت. این اثر گلوله برفی است؛ هرچه گلوله برف بزرگ‌تر باشد برف‌های بیشتری را جذب می‌کند و باز بزرگ‌تر می‌شود.

اثر شبکه، نوعی پویایی است که بقیه را ترغیب می‌کند از ارز مسلط بیشتر استفاده کنند؛ یعنی اگر دلار در حداقل سهم خودش در پورتفوی بانک‌های مرکزی جهان به 58 درصد رسیده؛ هر چند در مقایسه با 71 درصد سال 1999 کاهش پیدا کرده اما هنوز عدد بسیار بزرگی است؛ این عدد بزرگ می‌گوید که بقیه رغبت دارند معاملات بعدی خود را هم با دلار انجام دهند. پس اثر شبکه به نفع سلطه دلار است.

سلطه دلار به دو دلیل در معرض آسیب و تردید جدی قرار دارد. دلیل اول سوءاستفاده مکرر آمریکا از ارز مسلط است برای اینکه سیاستها، مقررات و حتی ترجیحات سیاست خارجی خود را از طریق ارز غالب به قلمرویی بسیار بزرگ‌تر از قلمرو اقتصادی خود تحمیل کند. دلیل دوم اینکه دلار آمریکا به دلیل بدهی‌های سنگینی که دارد، رقیق می‌شود. رقیق یا کم‌مایه شدن (Debasement) یک ارز به دلیل تورم یا بدهی‌های سنگین استفاده از آن ارز را در معرض تردید قرار می‌دهد.

طی دو دهه گذشته سهم دلار نزولی بوده است. در سال 1999 ارز جدیدی به نام یورو متولد شد و ارزهای قدرتمندی مانند فرانک فرانسه و مارک آلمان از یک‌سو، و ارزهای ضعیفی چون دراخمای یونان زمین خودشان را به یورو واگذار کردند و با یورو جاگزین شدند. بنابراین یورو عملاً آلیاژی از ارزهای قوی و ضعیف شد. سهم دلار در سال 1999 از ذخایر بین‌المللی که عمدتاً ذخایر بانک‌های مرکزی است 71 درصد بود. اما به تدریج طی دو دهه با 13 واحددرصد کاهش به 58 درصد رسید. اگر این 13 واحددرصد را روی 20سالی که گذشته تقسیم کنید، می‌بینید دلار در هر سال تقریباً نیم‌واحد درصد از سهم خود در ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان را از دست داده است. سهم یورو از بدو تولد حدود 20 درصد بوده و امروز هم همان 20 درصد است. یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که اگر یورو همین سهم 20درصدی‌اش را حفظ کند، حدود 70 سال طول می‌کشد که با همین دینامیک کاهنده فعلی، سهم دلار در ذخایر ارزی به 20 درصد فعلی یورو برسد و این دو ارز سهمی برابر داشته باشند. پس حداقل تا 70 سال دیگر دلار ارز برتر و شماره یک جهان خواهد بود.

#اقتصادجهان
#دلار

T.me/industromy
🔴 حضور دلار در اقتصاد جهانی

👈 ایالات‌متحده حدود 9 درصد تجارت دنیا و 25 درصد اقتصاد جهان را تشکیل می‌دهد ولی دلار آمریکا حضور بیش از 46 درصدی در پرداختهای بین‌المللی دارد.

همچنین 59 درصد ذخایر ارزی جهان به دلار آمریکا بوده و از همه مهمتر 88 درصد معاملات ارزی جهان با دلار آمریکا انجام می‌پذیرد و همه اینها نشان می‌دهد که نقش دلار در سالهای اخیر نه تنها کمتر نشده بلکه بیشتر هم شده است.

#اقتصادجهان
#دلار

@industromy