شرایط #استجابت #دعا در #قرآن
استجابت از ریشۀ جو ب است که در غالب منابع لغت متقدم به معنای پاره کردن و قطع کردن آمده است.[۳۷] اجابت و استجابت هر دو به معنای پاسخ دادن و پذیرفتن دعا و درخواست‌اند.[۳۸] یکی از اسمای حسنای الهی است که به معنای قبول و عطا، در مقابل #دعا و سؤال می‌آید.[۳۹]
#استجابت #دعا در برخی آیات تنها به «خواندن خدا» مقید شده،[۴۰] اما در برخی آیات قید «مشیت خدا»[۴۱] یا «اضطرار»[۴۲]. هم بدان افزوده شده است.
از مهم‌ترین آیات در این باره، #آیه ۱۸۶ #سورۀ بقره است که هفت بار ضمیر اول شخص مفرد در آن به کار رفته است. مالکیت و قدرت و غنای مطلق خدا و نزدیکی او به بندگان در مقابل وابستگی و فقر ذاتی بنده، اجابت دعا را ایجاب می‌کند. تنها شرط اجابت آن است که بنده چیزی را حقیقتاً از خدا بخواهد. حقیقتِ خواستن این است که دل با زبان همراه باشد، زیرا دل درخواست حقیقی می‌کند و زبان فطرت می‌گوید و این حالت به هنگام اضطرار برای انسان حاصل می‌شود.
خواست حقیقی از خدا هم جز با شناخت مقام و سلطنت الهی که موجب دل بریدن از هر سبب مادی می‌شود، محقق نمی‌گردد. البته مراد از این سخن، ابطال نظام علی و معلولی و لغو شمردن وساطت اسباب نیست، بلکه توجه به این است که اسباب، علت مستقل و فیاض وجود نیستند، بلکه مجرای فیض وجودند و بطور مستقل تأثیرگذار نیستند و حقیقت امر و تأثیر در دست خدا است. اگر چه عقل، قرآن و روایات، اصلِ وساطت اسباب را اثبات می‌کنند، اما انحصار آن به اسباب مادی را باطل می‌شمرند.
مقتضای شناخت خدا این است که انسان معتقد باشد دعا در هرچه عقلاً محال ذاتی نیست، اگرچه بر اساس روال عادی محال بنماید، مستجاب است. چنان که عمدۀ معجزه‌های پیامبران، از همین قبیل است. از سویی دیگر، از منظر نظام علی و معلولی، برای تحقق یک چیز (معلول) باید علت آن تحقق یابد و ککسی که دعا می‌کند و دعای او اجابت می‌شود، در حقیقت یکی از مؤلفه‌های علت را فراهم آورده است.[۴۳]
عدم استجابت دعا
برخی مفسران تنافی وعدۀ قطعی و مطلق خدا به استجابت دعا در برخی آیات را، با مستجاب نشدن برخی دعاها چنین تفسیر کرده‌اند که:
یا اجابت دعا مصلحت و مطابق حکمت نبوده است
یا آن اطلاق را با توجه با آیاتی دیگر مقید دانسته‌اند.[۴۴]
آنها «مِن» در عبارت وَآتَاکم مِّن کلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ ۚ...﴿۳۴﴾[ ابراهیم–۳۴] را «بعضیه» و نشان دهندۀ این دانسته‌اند که خدا همۀ آنچه بنده طلب می‌کند به او نمی‌دهد.[۴۵]
علامه طباطبائی[۴۶] «مِن» را ابتداییه می‌داند و به قرینۀ اینکه عطا در آیه به طور مطلق آمده، معتقد است که مخاطب آیه «نوع انسان» است و نوع انسان، پروردگاری جز خدای سبحان نمی‌شناسد و همه درخواست‌های حقیقی و در نتیجه از مستجاب خواهد داشت.
برخی مفسران قید «اِن شاءَ» در آیه ۴۱ سوره انعام را حاکی از این دانسته‌اند که خدا بر حسب مصلحت عبد یا مشیت،گاه دعاها را مستجاب می‌کند و‌گاه نمی‌کند.زکـ: طوسی، التیبان؛ فخررازی، ذیل آیه. یا برای نفی افادۀ عمومِ واژۀ «المضطر» (رکـ: نمل:۶۲. آن را بیانگر «جنس» دانسته‌اند که در این صورت ممکن است بر همه با بعضی صدق کند،[۴۷] یا نشان دهندۀ ماهیت دانسته‌اند که در آن صورت، صدق بر یک تن کفایت می-کند،[۴۸] یا آن را بر مصادیق خاص، مانند گاهکاری که استغفار کند، تطبیق داده‌اند.[۴۹] علامه طباطبائی[۵۰] معتقد است ممکن است طلب از خدا، دو گونه باشد:
حقیقی
غیرحقیقی
اگر دعای مشرکان واقع نشدن #قیامت باشد، امری محال است، چراکه قضای حتمی الهی است و اگر دعای آنها رفع عذال باشد، اگر از مسیر واقعی یعنی توبه بخواهند، مستجاب می‌شود مانند قوم یونس(ع)؛ اما اگر از سر نیرنگ باشد، چون خواست حقیقی نیست، مستجاب نمی‌شود مانند توبه فرعون.
#شفا و #حاجات
#سرکتاب #دعانویسی #طالع #جفت_بودن_ستاره #بختگشا #مشکلگشا #زبانبند #این_اپلای #inapply
#قرآن #دعا #ذکر #شفا #ائمه #امامان #ادعیه #محبت #مشکلگشا
#این_اپلای #inapply
@inapply
استجابت از ریشۀ جو ب است که در غالب منابع لغت متقدم به معنای پاره کردن و قطع کردن آمده است.[۳۷] اجابت و استجابت هر دو به معنای پاسخ دادن و پذیرفتن دعا و درخواست‌اند.[۳۸] یکی از اسمای حسنای الهی است که به معنای قبول و عطا، در مقابل #دعا و سؤال می‌آید.[۳۹]
#استجابت #دعا در برخی آیات تنها به «خواندن خدا» مقید شده،[۴۰] اما در برخی آیات قید «مشیت خدا»[۴۱] یا «اضطرار»[۴۲]. هم بدان افزوده شده است.
از مهم‌ترین آیات در این باره، #آیه ۱۸۶ #سورۀ بقره است که هفت بار ضمیر اول شخص مفرد در آن به کار رفته است. مالکیت و قدرت و غنای مطلق خدا و نزدیکی او به بندگان در مقابل وابستگی و فقر ذاتی بنده، اجابت دعا را ایجاب می‌کند. تنها شرط اجابت آن است که بنده چیزی را حقیقتاً از خدا بخواهد. حقیقتِ خواستن این است که دل با زبان همراه باشد، زیرا دل درخواست حقیقی می‌کند و زبان فطرت می‌گوید و این حالت به هنگام اضطرار برای انسان حاصل می‌شود.
خواست حقیقی از خدا هم جز با شناخت مقام و سلطنت الهی که موجب دل بریدن از هر سبب مادی می‌شود، محقق نمی‌گردد. البته مراد از این سخن، ابطال نظام علی و معلولی و لغو شمردن وساطت اسباب نیست، بلکه توجه به این است که اسباب، علت مستقل و فیاض وجود نیستند، بلکه مجرای فیض وجودند و بطور مستقل تأثیرگذار نیستند و حقیقت امر و تأثیر در دست خدا است. اگر چه عقل، قرآن و روایات، اصلِ وساطت اسباب را اثبات می‌کنند، اما انحصار آن به اسباب مادی را باطل می‌شمرند.
مقتضای شناخت خدا این است که انسان معتقد باشد دعا در هرچه عقلاً محال ذاتی نیست، اگرچه بر اساس روال عادی محال بنماید، مستجاب است. چنان که عمدۀ معجزه‌های پیامبران، از همین قبیل است. از سویی دیگر، از منظر نظام علی و معلولی، برای تحقق یک چیز (معلول) باید علت آن تحقق یابد و ککسی که دعا می‌کند و دعای او اجابت می‌شود، در حقیقت یکی از مؤلفه‌های علت را فراهم آورده است.[۴۳]
عدم استجابت دعا
برخی مفسران تنافی وعدۀ قطعی و مطلق خدا به استجابت دعا در برخی آیات را، با مستجاب نشدن برخی دعاها چنین تفسیر کرده‌اند که:
یا اجابت دعا مصلحت و مطابق حکمت نبوده است
یا آن اطلاق را با توجه با آیاتی دیگر مقید دانسته‌اند.[۴۴]
آنها «مِن» در عبارت وَآتَاکم مِّن کلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ ۚ...﴿۳۴﴾[ ابراهیم–۳۴] را «بعضیه» و نشان دهندۀ این دانسته‌اند که خدا همۀ آنچه بنده طلب می‌کند به او نمی‌دهد.[۴۵]
علامه طباطبائی[۴۶] «مِن» را ابتداییه می‌داند و به قرینۀ اینکه عطا در آیه به طور مطلق آمده، معتقد است که مخاطب آیه «نوع انسان» است و نوع انسان، پروردگاری جز خدای سبحان نمی‌شناسد و همه درخواست‌های حقیقی و در نتیجه از مستجاب خواهد داشت.
برخی مفسران قید «اِن شاءَ» در آیه ۴۱ سوره انعام را حاکی از این دانسته‌اند که خدا بر حسب مصلحت عبد یا مشیت،گاه دعاها را مستجاب می‌کند و‌گاه نمی‌کند.زکـ: طوسی، التیبان؛ فخررازی، ذیل آیه. یا برای نفی افادۀ عمومِ واژۀ «المضطر» (رکـ: نمل:۶۲. آن را بیانگر «جنس» دانسته‌اند که در این صورت ممکن است بر همه با بعضی صدق کند،[۴۷] یا نشان دهندۀ ماهیت دانسته‌اند که در آن صورت، صدق بر یک تن کفایت می-کند،[۴۸] یا آن را بر مصادیق خاص، مانند گاهکاری که استغفار کند، تطبیق داده‌اند.[۴۹] علامه طباطبائی[۵۰] معتقد است ممکن است طلب از خدا، دو گونه باشد:
حقیقی
غیرحقیقی
اگر دعای مشرکان واقع نشدن #قیامت باشد، امری محال است، چراکه قضای حتمی الهی است و اگر دعای آنها رفع عذال باشد، اگر از مسیر واقعی یعنی توبه بخواهند، مستجاب می‌شود مانند قوم یونس(ع)؛ اما اگر از سر نیرنگ باشد، چون خواست حقیقی نیست، مستجاب نمی‌شود مانند توبه فرعون.
#شفا و #حاجات
#سرکتاب #دعانویسی #طالع #جفت_بودن_ستاره #بختگشا #مشکلگشا #زبانبند #این_اپلای #inapply
#قرآن #دعا #ذکر #شفا #ائمه #امامان #ادعیه #محبت #مشکلگشا
#این_اپلای #inapply
@inapply