🗣 «Беларускае грамадства не магло выбраць іншага чалавека». Як СССР паўплываў на першыя выбары ў Беларусі

*Сумленныя людзі правялі дыскусію пра каштоўнасці беларусак і беларусаў. Разам з запрошанымі гасцямі — Алінай Коўшык, Франакам Вячоркам, Зміцерам Лукашуком і Аляксандрам Дабравольскім — мы спрабавалі зразумець, якімі былі погляды беларускага грамадства 30 гадоў таму і як змяніліся зараз. І абмеркавалі, хто мы, беларускі і беларусы, увогуле такія і ці можам мы лічыць сябе сапраўднымі еўрапейцамі.

Для тых, хто не змог наведаць дыскусію, мы распавядзем асобныя моманты ў публікацыях. Першая тэма — каштоўнасці, якія паўплывалі на перамогу будучага дыктатара на выбарах 1994 года. Чаму мы зрабілі тады такі выбар? Вось якія думкі прагучалі падчас дыскусіі:

💬 Аляксандр Дабравольскі, старэйшы дарадца Святланы Ціханоўскай: «Нежаданне несці адказнасць за сябе і краіну прывяло да таго, што людзі прагаласавалі за Лукашэнку. Ён абапіраўся на зайздрасць да багатых і на патэрналізм. Беларусам трэба пазбаўляцца пачуцця непаўнавартаснасці, якое нам прывілі ў Саюзе».

💬 Зміцер Лукашук, журналіст «Еўрарадыё»: «Беларускае грамадства не магло выбраць іншага чалавека. Беларускае грамадства застаецца савецкацэнтрычным. Як кажа Святлана Алексіевіч, «чырвонага чалавека» мы з сябе не выціснулі. Плюс быў страх перад невядомым. А Лукашэнка, фактычна, абяцаў вяртанне да савецкай краіны і што будзе вырашаць усё за людзей».

💬 Франак Вячорка, галоўны дарадца Святланы Ціханоўскай: «Перамога Лукашэнкі ў 1994-м — збег абставінаў. Шмат пастсавецкіх краін абралі савецкіх людзей ва ўладу. Лукашэнка трапіў у правільны момант, і тут няма за што вінаваціць беларусак і беларусаў. Каштоўнасці патрабуюць часу, каб быць сфармаванымі».

А што думаеце вы? Распавядзіце ў каментарах, калі для вас гэта бяспечна.

@honestpeople_by
#мычестныелюди #мысумленныялюдзі #каштоўнасці

🗣 Салідарныя, працавітыя і свабодныя — ці «мая хата з краю»: якія беларускі і беларусы?

Падчас дыскусіі *Сумленных людзей пра каштоўнасці Беларусі ўдзельніцы і ўдзельнікі абмеркавалі, якія якасці нам усім уласцівыя. Ці беларускі і беларусы сапраўды свабодалюбівыя? Ці мы больш пра адмову ад адказнасці? Ці можам мы называць сябе еўрапейцамі? Можа, мы частка «рускага міру»? Мы абралі некалькі цытат з дыскусіі, каб паказаць розныя погляды.

💬 Аліна Коўшык: «Я б да беларускіх каштоўнасцяў аднесла працавітасць. Мы такімі былі і будзем. Таксама падкрэсліла б калектывізм, па-беларуску гэта талака. Зараз мы называем гэта, хутчэй, салідарнасцю. Асабліва мы адчулі гэта ў 2020 годзе, калі пабачылі, якую моц мае ўсеагульная падтрымка. Таксама лічу, што беларусы — нацыя з багатай культурай і гісторыяй. Мы аб’ядноўваем заходнія і ўсходнія элементы. Мы знаходзімся ў цэнтры Еўропы і з’яўляемся часткай Еўрапейскай цывілізацыі. На гістфаку нам расказвалі, што менавіта на мяжы Беларусі з Расеяй звычайна скончваліся еўрапейскія ўплывы ў розных сферах».

💬 Зміцер Лукашук: «Цяжка сказаць, наколькі масава беларусы імкнуліся да свабоды да 2020 года. Бо свабода — гэта адказнасць. А ад адказнасці нас вельмі моцна адвучылі. Неяк гэта страшна і нязвыкла: навошта гэта трэба? Мая хата з краю».

💬 Франак Вячорка: «Ёсць базавая аснова для таго, што мы называем еўрапейскімі каштоўнасцямі, — гэта свабода. Гэта тое, куды ўпісваюцца беларускія каштоўнасці. Тое, што адрознівае нас ад рускага міру».

А што думаеце вы? Распавядзіце ў каментарах, калі для вас гэта бяспечна.

@honestpeople_by
#мычестныелюди #мысумленныялюдзі #каштоўнасці

🗣 «Мы павінны перастаць лічыць сябе людзьмі другога гатунку». Што рабіць?

Беларусь перажывае складаныя часы. Што рабіць нам, беларускам і беларусам, каб прыйсці да лепшай будучыні? Пра гэта *Сумленныя людзі спыталі ў гасцей падчас дыскусіі пра каштоўнасці.

Які досвед дапаможа нам на нашым шляху? Якія каштоўнасці беларусак і беларусаў дапамагаюць глядзець у будучыню з аптымізмам? Вось што думаюць Зміцер Лукашук, Аліна Коўшык і Аляксандр Дабравольскі.

💬 Зміцер Лукашук: «Не бывае ў гісторыі такога, каб мы пераскочылі нейкі кавалак гістарычнага шляху, які мусім прайсці. Так гэта не працуе. Нашыя суседзі, краіны постсацыялістычнага лагера, вымушаныя былі праходзіць праз складанасці. І быў адкат: былі абраныя пракамуністычныя кіраўнікі. Так было і ў Літве, і ў Польшчы. Але потым выбіралі людзей, якія ішлі шляхам дэмакратычнага будаўніцтва. А мы гэтага шляху не прайшлі. Мы як выбралі папуліста-балабола і дыктатара, так мы іншага вопыту і не праходзілі. Але мусім прайсці».

💬 Аліна Коўшык: «Што нам можа дапамагчы прайсці свой шлях? Досвед, які мы атрымліваем, у тым ліку досвед жыцця ў Еўропе, можа быць усім нам вельмі карысным. Бо мы на рэальных прыкладах бачым, як працуе ці не працуе еўрапейская дэмакратыя. Гэты досвед дапаможа нам зрабіць правільны выбар у будучыні».

💬 Аляксандр Дабравольскі: «Перад маімі вачыма досвед Украіны. Яна прайшла праз цяжкую палітычную практыку. Некалькі рэвалюцый. Гэта спатрэбілася для таго, каб народ навучыўся адказваць за лёс сваёй краіны. Беларусы мусяць абапірацца на свае відавочныя каштоўнасці: працавітасць, салідарнасць, павагу да правіл і парадку. Гэта можа даць нам магчымасць не дапусціць вялікай карупцыі і зрабіць рэформы. Таксама мы павінны перастаць лічыць сябе людзьмі другога гатунку. Цаніць, развіваць і бараніць сваё. Калі мы будзем мець супольную адказнасць за лёс сваёй краіны, усё атрымаецца».

А што думаеце вы? Распавядзіце ў каментарах, калі для вас гэта бяспечна.

@honestpeople_by
#мычестныелюди #мысумленныялюдзі #каштоўнасці

У чым сіла, беларус?

https://youtu.be/rXGWDxjV6LY

Шмат з таго, што адбываецца ў Беларусі зараз, у тым ліку рэпрэсіі, тлумачыцца культам сілы. Правы той, хто можа навязаць сваю волю. Гэты культ сілы з'явіўся не за адзін дзень, ён узрошчваўся дзесяцігоддзямі. У турмах Расійскай імперыі, у лагерах ГУЛАГа, у Савецкай арміі і бандыцкіх разборках 90-х.

А таксама — у масавай культуры. Даніла Багроў з «Брата» і Саша Белы з «Бригады» вучылі беларусаў вырашаць праблемы з дапамогаю зброі і паплечнікаў, якія гатовыя забіваць дзеля лепшага жыцця. На жаль, і сёння працэс насаджэння культу сілы не спыняецца: расійскія медыяпрадукты кшталту «Слова пацана» дагэтуль папулярныя ў Беларусі.

▶️ Як усё гэта паўплывала на беларусаў і што з гэтым рабіць — разбіраем у новым відэа: https://youtu.be/rXGWDxjV6LY

Калі вы лічыце, што мы гаворым пра важныя рэчы, дапамажыце нам стварыць наступнае відэа гэтага цыкла: https://bit.ly/donate_hp

@honestpeople_by
#мычестныелюди #мысумленныялюдзі #каштоўнасці

От войны до тюрьмы: какие факторы влияют на уровень преступности

С преступностью можно бороться по-разному: например, одни страны ужесточают наказания, а другие тратят больше средств на правоохранительные органы. Но это борьба не с причиной, а со следствием. Чтобы устранить источник проблемы, нужна работающая система реабилитации и помощи тем, кто потенциально может нарушить закон в будущем.

В СССР резкий рост преступности случился сразу после начала Афганской войны. С 1980-го по 1991-й количество зарегистрированных преступлений росло в среднем на 75% в год, значительно ускорившись после вывода войск. Многие солдаты, вернувшись домой, не могли найти себя в мирной жизни и возвращались в привычную среду, где правит насилие.

Но кроме войн есть ещё много факторов, которые влияют на уровень насилия и преступности в обществе. Какие именно и что с этим делать — смотрите в нашем видео: https://youtu.be/rXGWDxjV6LY

@honestpeople_by
#мычестныелюди #мысумленныялюдзі #каштоўнасці

$10 миллиардов в трубу: зачем министр Каранкевич построил БелАЭС?

https://youtu.be/BqXeWOvhPp8

У атомной энергетики много преимуществ:

➖Это один из самых чистых видов энергии: для её производства не нужно ничего сжигать, как, например, на газовых или угольных ТЭЦ.

➖В перспективе это дешевле: стоимость урана намного ниже, чем ископаемого топлива той же энергоёмкости.

Конечно, всегда есть опасения из-за безопасности, но считается, что реакторы последних поколений намного более надёжны, чем их предшественники, которые были на ЧАЭС или Фукусиме.

Казалось бы, одни плюсы. Обычно — да, но здесь вступает в силу человеческий фактор. Если быть точнее, то фактор двух конкретных людей: Лукашенко, который принял решение строить станцию, и министра энергетики Каранкевича — который её достроил и ввёл в эксплуатацию.

Как этим двоим удалось превратить перспективный проект БелАЭС в один из самых крупных провалов, рассказываем в новом видео: https://youtu.be/BqXeWOvhPp8

☝️ Помогите создать следующее видео этой рубрики. Поддержите *Честных людей донатом: https://bit.ly/donate_hp

@honestpeople_by
#мычестныелюди #диалог #министры

«Добра быць у дарозе, якую ты сам сабе выбіраеш», — Якуб Колас

Чатыры гады прайшло пасля 9 жніўня 2020-га, якое падзяліла жыццё сотняў тысяч беларусаў і беларусак на «да» і «пасля».

Ці маглі мы ведаць, што 9 жніўня 2024 года будзем сустракаць вось так: сотні беларусаў на сапраўднай вайне, тысячы беларусаў за кратамі, сотні тысяч у вымушанай эміграцыі?

Напэўна — не.

А калі б ведалі, ці сталі б рабіць тое, што рабілі? Бараніць свой выбар, свае правы, сваю будучыню і самае галоўнае — адзін аднаго?

Напэўна — так.

Бо годнасць не прадаецца і не ўзважваецца. Гісторыя не паварочвае назад. Беларусы абралі быць адказнымі: за сябе, свой выбар і сваю будучыню. І нясуць гэтую адказнасць з годнасцю, незалежна ад таго, з якога боку кратаў ці мяжы яны знаходзяцца. Выжываюць у самых складаных абставінах, працуюць на знос, аб’яднаныя супольнай мэтай, і самае галоўнае — працягваюць падтрымліваць адно аднаго.

У гэтай салідарнасці, акіян якой адкрыў у беларусах дзве тысячы дваццаты, і ёсць яго сэнс. 9 жніўня, магчыма, — будучы Дзень незалежнасці. Але сёння гэта Дзень салідарнасці.

Дапамажыце людзям: палітвязням і іх сем’ям, людзям на вайне і ў вымушанай эміграцыі. З вашай дапамогай яны змогуць перажыць самыя змрочныя часы.

Дапамажыце беларускім арганізацыям: каму вы ўдзячныя ці лічыце, што яны робяць карысную працу. З вашай дапамогай яны змогуць зрабіць яшчэ больш.

Дзень прыйдзе новы, нават калі сёння ізноў у бясконцы раз няма сіл і надзеі. Салідарнасць, вера ў сябе і лепшую будучыню — гэта і ёсць адказ на пытанне, што беларусам рабіць сёння, заўтра, праз яшчэ 4 ці нават 400 год.

@honestpeople_by
#мычестныелюди #мысумленныялюдзі

🎙 Что ж ты, жандарм, сдал назад? Je ne suis pas à ton goût?

Шарль Азнавур и Эдит Пиаф. Михаил Круг и Елена Ваенга. Кто не знает этих знаменитых шансонье? Но несмотря на то, что и тех, и тех называют исполнителями «шансона», найти что-то общее у них непросто.

«Русский» шансон отличается от «французского» главным образом блатной тематикой песен. Несмотря на такую специфику, он стал одним их основных элементов современной российской культуры, распространившихся в Беларуси. «Гоп-стоп», «мусорок» и «шмон» — как правило, первое знакомство беларуских детей с этими понятиями происходит именно из песен исполнителей «блатняка», играющих из колонок где-нибудь на улице.

Как шансон связан с ценностями беларусов и откуда вообще появился жанр блатной песни — рассказываем в видео: https://youtu.be/rXGWDxjV6LY

#мычестныелюди #мысумленныялюдзі #каштоўнасці

Папулярнасць расійскіх серыялаў, турэмная культура, войны — як гэта паўплывала на каштоўнасці беларусак і беларусаў і на нашае стаўленне да гвалту?

Пасля 2020 году нарадзіўся мем, што беларусы — коцікі. Што для нас непрымальны гвалт, што мы ўсё робім па правілах. Але ці сапраўды гэта так? Ці гэта толькі прыгожы міф?

У Беларусі былі неверагодна папулярнымі фільмы і серыяла пра бандытаў, знятыя ў Расіі: “Брат”, “Брыгада” і ім падобныя. Можна было б сказаць, што гэта засталося ў мінулым, але нядаўні серыял “Слова пацана” кажа аб іншым.

Да таго ж, праблема хатняга гвалту застаецца вельмі вострай. Нават па афіцыйных звестках кожны год міліцыя рэгіструе 80 тысяч паведамленняў аб гвалце ў сям’і — і гэта толькі зафіксаваныя выпадкі. А кожнае трэцяе забойства ў Беларусі здзяйсняецца рукамі блізкіх. І не трэба забываць, што ўвесь той масавы гвалт, які распачаўся з 2020 года, робіцца таксама рукамі беларусаў і беларусак.

З другога боку, можна ўзгадаць масавыя мірныя пратэсты. Асэнсавана негвалтоўны супраціў. Павагу да правілаў і законаў.

Дык ўсё ж такі, ці ёсць сярод каштоўнасцяў беларусак і беларусаў культ сілы? Як мы ставімся да гвалту? Прапануем абмеркаваць падчас новай дыскусіі *Сумленных людзей. Удзельнікі дыскусіі:

— Генадзь Коршунаў, сацыёлаг, старшы даследчык Цэнтра новых ідэй
— Кацярына Раецкая, вядоўца, прадусарка тэле- і відэакантэнта
— Тарас Тарналіцкі, журналіст, кінааглядальнік
— Ксенія Малюкова, каардынатарка медыя-праекта Girls Power Belarus
— Вадзім Мажэйка, палітычны аналітык

Рэгістрацыя на анлайн-дыскусію ў зуме: https://us06web.zoom.us/webinar/register/WN_ItjuT1wBRm-YxHn8IGO9Hw

Калі вы знаходзіцеся ў Беларусі ці плануеце ехаць у краіну да дэмакратычных зменаў, памятайце, калі ласка, пра правілы бяспекі: карыстайцеся псеўданімам падчас дыскусіі.

Да сустрэчы!

@honestpeople_by
#мычестныелюди #мысумленныялюдзі #каштоўнасці