محمل گفتار/محمد دهدشتی

🔹آگاهی برای تغییر

▪️اگر گوشی همراه دارید، اگر برای هویت و‌ شیوه زندگی و اندیشه خود احترام قائلید، و اگر...؛ این کتاب یا حداقل گزیده‌های آن را بخوانید، به دیگران معرفی کنید یا هدیه بدهید.

معرفی، نقد و گزیده‌هایی از کتاب:
ارتباطات گسترده و ملالت‌های آن/راجرز بروبیکر؛ علیرضا میردیده._ تهران: انتشارات شیرازه کتابِ ما؛ چاپ اول ۱۴۰۲؛ ۳۵۶ ص.
(بخش اول)
عنوان اصلی:
Hyperconnectivit and its Discontents؛ 2023. Polity Press، Cambridge، UK.

"ارتباطات گسترده دیجیتالی که در این کتاب از آن همچون زیست بوم جدید جهان در دهه دوم قرن بیست و یکم یاد می‌شود، پدیده‌ای است که با گسترش شبکه‌های اجتماعی و عمومی شدن استفاده از گوشی‌های هوشمند، اکنون تمامی موقعیت‌های حیات بشر و همه جوانب زیست ما و نیازهای‌مان را از مصرف و کار و آموزش گرفته تا پزشکی و درمان و سرگرمی ذیل سلطه خویش درآورده است. به این معنا، ارتباطات گسترده دیجیتالی که با اندکی اغراق می‌توان گفت هر فرد و هر چیز را بر همه‌ی سایر چیزها و همه‌ی سایر افراد متصل کرده است، نه فقط تعامل‌های فرهنگی و سیاسی و اقتصادی ما را منقلب کرده، بلکه خویشتنِ ما را نیز دگرگون ساخته است. هدف از تحریر این کتاب دست یافتن به آگاهی و درک عمیق از چگونگی پدید آمدن این تغییر گسترده و چیستی آن است.
◀️فناوری دیجیتال که اغلب ناظران در دهه ۱۹۸۰، عمومی و اجتماعی‌شدنش را پیش‌بینی و ستایش می‌کردند و درباره‌اش می‌گفتند که به فعالان اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی این امکان را می‌دهد که با دور کردن واسطه‌ها _ دولت و احزاب و بازارها و بنگاه‌های بزرگ _ به طور مستقیم خریدار و فروشنده، رای‌دهنده و نامزد انتخابات، تولید‌کننده و مصرف‌کننده، گوینده و شنونده، و در یک کلام مردم را با مردم در تماس با یکدیگر قرار می‌دهد، امروز به برآمدن زیست‌بومی انجامیده که در آن، وجود ارتباطات گسترده، حاصلی جز استعمار همه جوانب زندگی اجتماعی ندارد.
◀️در عمل هیچ واسطه‌زدایی‌ای اتفاق نیفتاد و ارتباطات‌ گسترده فقط واسطه‌های آشکار را با واسطه‌های پنهان و نامریی جایگزین کردند.
واسطه‌هایی که میانجیِ استعمار مستمر و مداوم افرادی هستند که با استفاده از برنامه‌های تعبیه‌شده بر سکوهای دیجیتال و قابل دسترسی توسط برنامه‌های کاربردی، عملن داده‌های خصوصی، عمومی، ذهنی و عینی ما را در اختیار دستگاه‌ها قرار می‌دهند. افرادی که به ایجاد پایگاه‌های داده‌ای مدد می‌رسانند که از این طریق هم بر ذهن و زبان‌شان حکم برانند، و هم با هدایت و نظارت بر علائق و سلائق آن‌ها، در عمل به‌جای آن‌ها دست به انتخاب می‌زنند.
◀️از بین رفتن واسطه‌های عیان و آشکار و جایگزین شدن‌شان توسط واسطه‌های نامریی، به سطحی‌‌شدن فرهنگ و تک افتادگی فردی و کاهش تعاملات رودررو انجامیده، و زمینه را برای آرمانشهرِ بازار یا آرمانشهرِ اجتماعی مهیا کرده است که نمونه‌هایی از آن عبارتند از:
◀️اقتصاد جلب توجه،
تغییر شیوه حکمرانی اعم از دولتی و خصوصی و مردمی که بیش از پیش به صورت سیاستِ نظارت رخ نموده،
قطبی‌سازی عاطفی که نه‌فقط پخش و تجربه خشم را امکان‌پذیر می‌سازد بلکه به آن پاداش نیز می‌دهد،
تبدیل سرگرمی به سردرگمی،
تفوق شغل‌های گذرا بر مشاغل پایدار و برخوردار‌ از حقوق و مزایای اجتماعی،
غیر‌حضوری‌شدن بیش از پیشِ آموزش و درمان،   و فقدان پاسخگویی نهادهای دولتی دید؛
که اکنون با استفاده از همین واسطه‌های نامریی، به نحو متناقضی هم عوام‌گرا هستند و هم فن‌سالار.
◀️همه اینها از سویی نتیجه‌ی انباشت دانشی است که ما خود در اختیار غول‌های فناوری قرار می‌دهیم و از سوی دیگر، حاصل کوتاه و محدود‌شدن زمانِ تعاملات ما با دیگران به دلیل برقرار کردنِ ارتباطاتی هر چه گسترده‌تر."
            یادداشت دبیر مجموعه/دکتر مراد ثقفی

▪️پس نوشت نگارنده:
۱_ چنان‌که دیدید کتاب اصلی در سال ۲۰۲۳ نگاشته و تدوین شده، و کاملن به روز است.
۲_ کتاب دارای بیش از هزار منبع و صدها پاورقی بسیار کاربردی است.
۳_ ضمن احترام و سپاس فراوان از مترجم و ناشر برای انتخاب، ترجمه، آماده‌سازی و چاپ خوب این کتاب، توجه آن‌ها را به چند نکته جلب می‌کنم:
الف:
بهتر بود در عنوان بعد از "ارتباطات گسترده"، کلمه "دیجیتالی" هم اضافه می‌شد تا ذهن خواننده فقط متوجه ارتباطات در جهان دیجیتالی شود، نه هرگونه ارتباطاتی میان انسان‌ها.
ب:
انتخاب برابرهایی مانند ناخشنودی، نارضایتی و تشویش در برابر discontents درست‌تر بود. چون ملال و ملالت بیشتر به تیرگی و اندوه در درونِ نفس یا دل یک انسان مربوط می‌شود تا روابط اجتماعی انسان‌ها.

#کتاب_ارتباطات_گسترده_و_ملالت‌های_آن
#ارتباطات_گسترده_و_ملالت‌‌های_آن
#راجرز_بروبیکر
#علیرضا_میردیده
#انتشارات_شیرازه_کتاب_ما

                        ۲۷/مرداد/۱۴۰۳

@mgmahmel
https://chat.whatsapp.com/LnlsWcgWAtk10r97qddJN4