شاعرانه

#درسنامه
#کاریکلماتور، #هایکو، #شعر_کوتاه

«شعر کوتاه، طرح، هایکو، آنک، ترانک، کاریکلماتور، کلمات قصار و...»

باز هم از این نام‌ها می‌توان نوشت و بحث کرد که فلان شعر کوتاه از فلان شاعر، کاریکلماتور است و شعر نیست. یا فلان سروده، هایکو نیست و کلمات قصار است. برای سامان بخشیدن به این مباحث بی‌پایان، تأمل در چند نکته لازم است:

۱- در مباحث مربوط به شعر، نباید انتظار داشته باشیم که مانند تعاریف فیزیکی، مرزبندی‌های دقیق و قاطع ترسیم شود. مانند آن نویسنده‌ی خوش‌خیالی که معیار قطعی برای تشخیص شعر از غیر شعر تعریف کرده است و آن چیزی نیست جز وزن و قافیه و تساوی در مصراع! در شعر، با طیفی از مفاهیم و گونه‌ها مواجه می‌شویم؛ مانند مرز میان رنگ‌ها که با کم‌رنگ شدن یکی، به تدریج به رنگی دیگر می‌رسیم؛ چندان که مثلاً در میان دو رنگ زرد و قرمز، طیفی از زردها، نارنجی‌ها و قرمزها هستند.

۲- تعریف در مباحث شعری تا آنجا که جنبه‌ی توصیفی و شناخت تجربی داشته باشد، کارآمد است. ولی اگر با نگاه تجویزی و قطعی باشد، فایده‌ی چندانی نخواهد داشت.

۳- برای شناخت گونه‌های مختلف نوشته‌های کوتاه شاعرانه، می‌توان به عناصر سازنده‌ی آن‌ها نگاه کرد؛ مانند «تخیل / تصویر، عاطفه، اندیشه، زبان، موسیقی، ابهام هنری و نظایر این‌ها».

۴- بر این اساس، مثلاً می‌توانیم بگوییم که در کاریکلماتور، زبان بر سایر عناصر غالب است، موسیقی و عاطفه نقش چندانی ندارد، ولی تخیل و اندیشه کم و بیش دیده می‌شود.

۵- درباره‌ی هایکو حرف چندانی نمی‌توان گفت؛ زیرا بخش اعظم هویت هنری هایکو وابسته به موسیقی و بیان در زبان ژاپنی‌ست که در ترجمه از بین می‌رود. اما اگر فقط بر اساس ترجمه‌ها سخن بگوییم، هایکو را باید شعر مبتنی بر تخیل / تصویر و عاطفه بنامیم.

۶- در کلمات قصار، اندیشه بر همه چیز مقدم است و پس از آن زبان اهمیت دارد. اما موسیقی و عاطفه و تخیل در کلمات قصار کم‌رنگ است.

پس از این تأملات، باز هم باید به نکته‌ی آغاز بازگردیم که این معیارها مانند مرزبندی‌های فیزیکی نیستند که قطعی و خدشه‌ناپذیر باشند (البته اصلاً اگر چنین قطعیتی در شناخت جهان میسر باشد!). ما می‌توانیم برای هر یک از این معیارهای شناختِ گونه‌های شعری، موارد نقض مثال بزنیم. اما باید این سخن را پیش چشم بیاوریم که شناخت توصیفی، مبتنی بر وجه غالب است. مانند آن که وقتی از جنگل حرف می‌زنیم، همگان آن را به رنگ سبز می‌شناسند؛ با آن که جنگل، دنیای رنگ‌های گوناگون است، اما وجه غالب و دورنمای جنگل سبز است.

بنابراین به نظر می‌رسد که هنگام داوری درباره‌ی آثار دیگران، بهتر است به جای نام‌گذاری‌های قطعی، با تأمل در عناصر سازنده‌ی اثر بگوییم که این نوشته مثلاً به کاریکلماتور نزدیک شده است، یا آن جمله‌ی قصار، رنگ و بوی شعر دارد.

برگی از کتاب #جلسه_شعر
نوشته‌ی دکتر #اسماعیل_امینی
انتشارات #شهرستان_ادب
@h_rezaeian

224 viewsedited 11:16

2:28

اجرای غزل #ظرفیت_ادراک
توسط #حسین_رضائیان
در #شب_شعر_مجازی
مؤسسه فرهنگی هنری #شهرستان_ادب
@h_rezaeian

79 views14:50

روبروی دو قبله‌ی چشمت ساعتی غرق ربنا بودم خیرگی ذکر «لا اله» م بود شک ندارم که با خدا بودم دو سه ساعت نگاه و اشک و سکوت می‌سرودم تو را، عیارم را من چگونه به واژه بسپارم این سلوکی که با تو دارم را؟ تو همانی که هرچه غم دارم در حضور تو می‌رود از یاد وقت لرزیدن…

2:13

اجرای غزل #پدرم
توسط #حسین_رضائیان
در #شب_شعر_مجازی
مؤسسه فرهنگی هنری #شهرستان_ادب
@h_rezaeian

372 views11:01

خون می‌چکد ز دست حقوق بشر، چرا؟ داغی نشسته بار دگر بر جگر، چرا؟ آری شرف دوباره به تقصیر برده شد برپا منای آدمیت، سر به سر، چرا؟ کوهی بنا ز کشته‌ی طفل و جوان و پیر کز هر خطا و جرم و گنه بی خبر، چرا؟ کوچه به کوچه خشم و خشونت چه کرده است کشته به روی کشته هزاران…

2:24

شعرخوانی #حسین_رضائیان در #شب_شعر_مجازی موسسه #شهرستان_ادب:

به مناسبت گرامیداشت #روز_قدس:

ای مسلمین به زیر گلو تیغ کینه است
آخر نشسته‌اید چرا بی شرر، چرا؟
@h_rezaeian

646 views06:11

Forwarded from شاعرانه

2:13

اجرای غزل #پدرم
توسط #حسین_رضائیان
در #شب_شعر_مجازی
مؤسسه فرهنگی هنری #شهرستان_ادب
@h_rezaeian

60 views20:05

Forwarded from شاعرانه

2:24