پولاک و اشاره به چشمه‌تباری لک‌ها نسبت به لرها و بختیاری‌ها💮💮💮

یاکوب ادوارد پولاک در سال ۱۸۶۵میلادی کتابی تحت عنوان ایران و توصیفات مردم‌نگاری ساکنان آن به زبان آلمانی چاپ کرده‌است که توسط کیکاووس جهانداری به فارسی ترجمه گردیده‌است. این کتاب مردم ایران را از لحاظ تباری در هجده گروه جای داده‌است. پولاک قسمت اعظم سکنه‌ی مستقر در حوالی شیراز را تیره‌های باستانی لک و تاجیک دانسته که طعمه‌ی شمشیر مهاجمان عرب شدند و بازماندگان آن‌ها پس از بیرون رانده شدن از موقف‌های مستحکم خویش به‌ناچار زندگی شبانی و چادرنشینی پیشه کردند. به اعتقاد پولاک طوایف چادرنشین ایرانی‌نژاد همچون لرها و بختیاری‌ها از امتزاج لک‌ها و تاجیک‌ها به‌وجود آمده‌اند.
به‌نظر می‌رسد با معیار قرار دادن مؤلفه‌ی زبان نیز بتوان گونه‌های لری و بختیاری را حاصل امتزاج لکی و گونه‌های تاجیکی/دری دانست که مطابق با گفته‌های پولاک در خصوص تبار لرها و بختیاری‌ها از چشمه‌هایی به نام لکی و تاجیکی‌ست.
د.داودی

توضیحات بیشتر در کتاب لک و لکستان اثر د.داودی

#اتنیک_لک
@golvani_lak

ویلیام پرایس و توصیف زبان لکی💮

ویلیام پرایس در مجله‌ای که سفارت بریتانیا در سال ۱۸۲۵میلادی به ایران اختصاص داده‌است در صفحات ۴۵تا ۴۸از اطراق در سیاه‌چادرهای مردم لک در ظهران‌چای زنجان سخن گفته‌است. او ضمن اینکه فهم لکی را دشوارتر از فارسی و ترکی دانسته، از این زبان با نام زبان ایلیات نیز نام برده‌است. ویلیام پرایس با ذکر جملاتی از زبان لکی معادل فارسی و انگلیسی آن جملات را نیز آورده‌است. او این زبان ایلیاتی را قابل مقایسه با پهلوی دانسته و می‌گوید ممکن است چندان تفاوتی هم با زبان ایران در زمان هجوم اسکندر نداشته باشد.

پ‌ن: لکی تنها زبان بومی ایرانی‌ست که در متون غیرمحلی، بی‌طرف و خارج از نفوذ جریانات ناسیونالیسم پیش از اوایل سده‌ی بیست میلادی مورد اشاره قرار گرفته و برای مطالعات زبان‌شناسی پیشنهاد شده‌است.
این زبان در میان زبان‌ها و گویش‌های امروزی ایران حالتی چشمه‌تبار دارد.
عجیب است چنین زبانی در ایران فاقد رسانه‌ی رسمی‌ باشد و عجیب‌تر اینکه در غرب کشور از سوی جریانات سرکوب‌گر به حاشیه رفته است.
توضیحات بیشتر در کتاب لک و لکستان اثر د.داودی
د.داودی
#اتنیک_لک
#زبانشناسی_تاریخی #iranianlanguages #iranian_languages #iranianlanguage #iranian_language_house #iranian_language_house #iranian_language
https://www.instagram.com/p/CQItLLrL-6Y/?utm_medium=share_sheet

جمعیت‌ قبایل پیش‌کوه و پشت‌کوه لرستان از نگاه بارون.د.بود

بارون.د.بود سیاح روسی در سال ۱۸۴۰میلادی به غرب و جنوب‌غرب ایران سفر کرد و در سال ۱۸۴۵میلادی کتاب دو جلدیش تحت عنوان سفرهایی به لرستان و عربستان را در لندن به‌چاپ رسانید.
بارون‌د.بود در جلد دوم کتابش قبایل عمده‌ی پیش‌کوه، پشت‌کوه و محور خرم‌آباد-بروجرد را با ذکر تعداد خانوارهای برخی از قبایل نام برده‌است.

او قبایل پیش‌کوه را در دو دسته‌ی تباری لک و لر تقسیم کرده‌است. برای قبایل لکِ سیله‌سیله و دلفان جمعیتی در حدود ۳۰‌هزار خانوار ذکر شده‌است.
د.بود قبایل بالاگریوه و عمله را لر دانسته‌است. او می‌گوید جمعیت بالاگریوه از ۴هزار خانوار تجاوز نمی‌کند و سایر لرهای پیش‌کوه هم بین ۲تا۳هزار خانوار برآورد می‌شوند.
د.بود قبایل پشت‌کوه که تحت عنوان فیلی معروف شده‌اند را بسیار کمتر از قبایل پیش‌کوه دانسته و بر اساس یادداشت‌های راولینسون جمعیت آن‌ها را حدود ۱۲‌هزار خانوار تخمین زده‌است که شامل کردها، دیناروندها، شوهان، کلهر، بدره‌ای و مهکی هستند.
او جدا از قبایل پیش‌کوه و پشت‌کوه از قبایل باجلان و بیرانوند نام می‌برد که در دشت‌های هرو، بین خرم‌آباد و بروجرد ساکن بوده‌ و از تبار لک‌ هستند.
پ‌ن۱: منظور بارون. د.بود از عربستان، خوزستان است.
پ‌ن۲: بالاگریوه محدوده‌ای‌ست که جنوب خرم‌آباد، پلدختر و شمال اندیمشک را دربرمی‌گیرد. محاسبات جمعیتی بارون‌.د.بود برای لرهای بالاگریوه و عمله‌ها با احتساب جمعیت‌های لک این ناحیه بوده‌است که به‌مرور زمان در فرهنگ لری ادغام شده‌اند.

د.داودی
#اتنیک_لک
https://www.instagram.com/p/CQYgqdyrvmU/?utm_medium=share_sheet

اشاره متون تاریخی به تبار لکستانی ایل زند

ایل زند یکی از کهن ایلات فلات ایران است که در متون قدیمی نویسندگانی چون لیدی‌شیل، مک‌گریکور، ادوارد بالفور، زین‌العابدین‌بن‌اسکندرشیروانی، رابینو، افضل‌الملک‌کرمانی، بارون‌دبود، سر هارفوردجونز، سرجان‌ملکم، اسکات وارینگ، کلمنتس مارکهام، میرزایوسف لاهیجی و حسن فسایی به عنوان یکی از ایلات لک نام برده شده‌اند. بیشتر این متون وجه‌تسمیه زند را از آن‌جهت ذکر کرده‌اند که به باور زندها، زرتشت پیامبر پاسداری از زند اوستا را به آن‌ها سپرده‌است.
ویلیام فرانکلین در کتاب مشاهدات سفر بنگال به ایران که در دوره‌ی حکومت زندیه در کلکته به چاپ رسیده‌است، برخی از حوادث پس از مرگ کریم‌خان و ایفای نقش زکی‌خان را شرح داده‌است. او گفته است که زکی‌خان از جانب مادر با کریم‌خان پیوند داشته و به ایل زند یا لکستانی‌ها تعلق دارند. فرانکلین لکستانی‌ها را با املای لاتینLackeries ضبط نموده‌است. پیشتر توماس هربرت در متن سفرنامه‌اش مربوط به زمان شاه‌عباس اول صفوی سکونتگاه ایلات زند و زنگنه در حدفاصل ملایر، خنداب، شازند و سیلاخور را به‌صورتLaccary و در نقشه به‌صورتLackary ذکر کرده‌ بود که ترکیبی‌ست از واژه‌ی لک و پسوندary به‌معنی تعلق و ستان. این جای‌نام به‌طور دقیق با پری‌زنگنه از توابع ملایر امروزی مطابقت دارد‌. لکری یا لکستان به عنوان خاستگاه حاکمان زند، در نقشه‌های اواخر صفوی، افشار، زند و قاجار نیز با اشکال LackariوLukari ضبط شده‌است.
برای اطلاعات بیشتر مراجعه شود به کتاب لک و لکستان اثر د.داودی

شرح تصاویر
۱.کتاب ویلیام فرانکلین
۲. اشاره به تبار لکستانی زندها در کتاب فرانکلین
۳. کتاب توماس هربرت
۴. اشاره به لکستان در متن سفرنامه توماس هربرت
۵. اشاره به لکستان در نقشه‌ی توماس هربرت

پ‌ن: به نظر می‌رسد نقشه‌ی توماس هربرت اولین نقشه‌ی تهیه شده از ایران توسط اروپایی‌ها باشد، چراکه با وجود چاپ سفرنامه در سال ۱۶۷۷میلادی، نقشه در زمان سفر هربرت به ایران در سال ۱۶۲۸میلادی ترسیم شده‌است.

د.داودی
#اتنیک_لک
https://www.instagram.com/p/CQsqV7CrJky/?utm_medium=share_sheet

انجمن مبلغان مسیحی و توصیف ساکنان ایران در زمان قاجار

جلد ششم ماهنامه‌ی مبلغان مسیحی که سال ۱۸۷۰میلادی در لندن به چاپ رسیده‌است، جمعیت ایران را ۱۰میلیون نفر برآورد کرده که به دو دسته‌ی اسکان یافته و کوچرو تقسیم شده‌اند. این ماهنامه ایلات ایران را در سه نژاد لک، ترک و عرب دسته‌بندی کرده و کردها را به عنوان دسته‌ی احتمالی چهارم به آن‌ها افزوده‌است که البته بیشتر جمعیتشان در قلمرو ترکیه یا عثمانی بوده‌است. این ماهنامه لک‌ها و کردها را فرس قدیم و گروه‌هایی با خون اصیل ایرانی دانسته‌است. ماهنامه‌ی مذکور ایل لک کلهر در ناحیه‌ی کرمانشاه را ۱۱۵۰۰خیمه با زنان زیبا و مردان بلند قامت و رعنا توصیف کرده‌است.
د.داودی
#اتنیک_لک
https://www.instagram.com/p/CRGFndTLQ-C/?utm_medium=share_sheet

به‌مناسبت سال‌روز ثبت ملی زبان لکی

▫️توصیف ویلیام پرایس از شکوه دختر لک تقدیم به هم‌تبارانم به‌ویژه زنان و دختران که نقش بارزی در انتقال زبان به فرزندان دارند

▫️ویلیام پرایس حدود ۲۰۰سال پیش به سیاه‌چادرهای عشایر لک در زهران‌چای زنجان می‌رود و در منزل رئیس سالخورده‌ی طایفه اطراق می‌کند. پسر جوان رئیس طایفه از ماجرای دلدادگیش نسبت به دختری هم‌ سن و سال از سیاه‌چادرهای همسایه و سخت‌گیری‌های پدرش برای دیدن دختر می‌گوید. پرایس با شنیدن جزئیات ماجرا آن را به داستان لیلی‌ومجنون تشبیه کرده‌ و تصمیم می‌گیرد به سیاه‌چادر خانواده‌ی دختر برود.

توصیف جالب ویلیام پرایس پس از دیدن آن دختر:

«بعد از گرفتن آدرس سیاه‌چادر محل سکونت دختر، به آنجا رفته و خودم را برای خانواده‌ی او معرفی کردم. تنها فرزند آن خانواده یعنی همان دختر جذاب در سنی نزدیک به ازدواج بود. قد بلند و تناسب اندام خوبی داشت. او مانند زنان لوند کشور ما چندان اهل نمایش نبود. صورت سبزه‌ی زیبا، چشمان مشکی و گونه‌های سرخ شده‌ای مانند گل رُز داشت. موهای دل‌فریبش به رنگ قهوه‌ای تیره و به حالت دو فاق بر روی پیشانی قرار داشت که در پشت سر به حالت گیس شده آویزان بود. دندان‌هایش چون رشته‌ی مروارید و لب‌هایش به رنگ درخشان‌ترین گوهر یاقوت بود. شکوه رفتارش او را جذاب نشان می‌داد. صدایش کامل و آهنگین بود و به زبان لکی مایل به زبان دری یا زبان معیار صحبت می‌کرد.
نزد رئیس سالخورده‌ی طایفه‌اش بازگشتم تا برای عزیمت او را در جریان بگذارم. در حین گفتگو به او توصیه کردم که مانعی در راه وصلت پسرش با این لیلی ثانی که بسیار شایسته اوست ایجاد نکند و گفتم که مبادا پسرش سرنوشت مشابهی مانند مجنون تجربه کند. رئیس سالخورده با رضایت لبخندی زد و از همدیگر جدا شدیم».
▫️▪️▫️▪️▫️▪️▫️▪️▫️▪️▫️▪️▫️▪️
شرح تصاویر:
۱. صفحه‌ی شناسه‌ی کتاب ویلیام پرایس
۲. توصیفات پرایس از شکوه دختر لک
۳. نکات مستند درباره‌ی زبان لکی
۴. حکم ثبت ملی زبان لکی
▫️▪️▫️▪️▫️▪️▫️▪️▫️▪️▫️▪️▫️▪️
با احترام به فارسی به عنوان زبان رسمی کشور، امیدوارم والدین لک به ویژه زنان و دختران در اوج شکوه با فرزندان‌شان به زبان لکی سخن بگویند.

به امید حفظ تشخُص زبان لکی توسط گویشوران این زبان ارزشمند ایرانی در قالب تولیدات فاخر و اجتناب از به کارگیری ادبیات سخیف در تولیدات.

به امید برچیده شدن تفکرات فاشیستی، لک‌ستیز و لک‌گریز رایج در استان‌های لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان.

به امید دستیابی زبان لکی به رسانه‌های رسمی سمعی‌بصری و آموزش این زبان در آموزشگاه‌های بومی.
د.داودی
#اتنیک_لک
https://www.instagram.com/p/CSANsWEN3jg/?utm_medium=share_sheet

بیانات استاد محمدرضا درویشی در جشنواره‌ی موسیقی دره‌شهر

استاد محمدرضا درویشی اتنوموزیکولوجیست یا موسیقی‌قوم‌شناس برجسته‌ی کشور، آهنگ‌ساز، پژوهشگر موسیقی و مؤلف دایرة‌المعارف سازهای ایران است

▪️سخنرانی ایشان در جشنواره‌ی سرناوا در دره‌شهر از توابع استان ایلام به تاریخ فروردین ۱۳۹۷خورشیدی حاوی نکات کلیدی مهمی چون دیرینگی زبان و موسیقی لکی، گستره‌ی زبان لکی در گذشته، ناراحتی از کم‌رنگ شدن لکی و تعجب از تعدد قومیتی به وجود آمده از درون فرهنگ لکی‌ست

#محمدرضا_درویشی #اتنیک_لک #قوم_لک #موسیقی_لکی #زبان_لکی
#دره_شهر #جشنواره #ایلام
@lakmusiic

قوم‌شناسی کردستان و کرمانشاه

گفتگوی دکتر داودی در برنامه‌ی اینجا چراغی روشن است (رادیو گفتگو)، با حضور عبدالرضا مجدی استاد موسیقی‌شناسی قومی و امین خرمی کارشناس‌مجری برنامه
شنبه ۲۷ آذر ۱۴۰۰

#اتنیک_لک

@Golvani_lak

میترائیسم حلقه‌ی اتصال بابانوئل مسیحیت و خیربراکر لکی

(به‌مناسبت شب آغاز چله و شروع سال نو میترائی و نوروز لکی)

میترائیسم یکی از آیین‌های ایرانی پیش از ظهور زرتشت است. میترا یا مهر، ایزد پیمان و سرسپردگی‌ست. یک لوح به خط میخی متعلق به پانزده قرن پیش از میلاد شامل پیمان‌نامه‌ای بین هیتی‌ها و میتانی‌هاست که در آن به میترا سوگند یاد شده‌است. در اوستا سرودی به‌نام مهریشت به میترا اختصاص داده شده‌است. در کتیبه‌های اردشیر دوم و سوم از ایزد میترا یاد شده‌است.
دریانوردان کلیکیه که متحد میتراداد شاه مهرپرست پنتوس بودند ۶۷ سال پیش از میلاد اروپا را با میترائیسم آشنا کرده بودند.
تا پیش از ظهور مسیحیت، میترائیسم به طور نسبی در اروپا یک آیین شناخته شده و مورد پذیرش بود.
در سال ۵۷ میلادی هم زمانی که تیرداد اول شاه ارمنستان به روم رفت تا تاج پادشاهی را از نرون امپراتور روم بگیرد به او گفت: من فرمانروا هستم، از تخمه‌ی ارشک...، اما برده تو هستم، نزد تو آمده‌ام تا میترا را در لباس تو نیایش کنم.
آیین‌های میترائیسم و مسیحیت در روم  همانندی‌های بسیاری داشته‌اند و عقیده‌ی غالب بر این است که مسیحیت چهارچوب اصلی خود را از میترائیسم گرفته‌است. از آنجایی که در زمان دقیق تولد عیسی مسیح اختلافاتی وجود داشت، زمان زایش میترا، مهر یا خورشید به عنوان حدود زمانی تولد او در نظر گرفته شده‌است.
شخصیتی به‌نام بابانوئل یا پاپانوئل در باور مسیحیت شخصیتی تاریخی با نام سن نیکولاس است که یکی از کشیشان مسیحی قرن چهارم میلادی بوده‌است. اما به‌نظر می‌رسد مسیحیت در این خصوص هم متأثر از میترائیسم بوده‌است. چراکه در نواحی خاستگاه میترائیسم به ویژه لکستان در غرب ایران نیز شخصیت افسانه‌ای مهربان و بخشنده‌ای به‌نام خیربراکر وجود دارد که در شب آغازین چله‌ی بزرگ و زمانی که مردم به خواب می‌روند به عنوان فرستاده‌ای از جانب میترای تازه متولد شده به منازل سرکشی کرده و خیر را در میان آن‌ها تقسیم می‌کند. زایش میترا در گاهشماری لکی مبدأ سال جدید است، بنابراین اولین ماه تقویم لکی نوروژ نام دارد که منطبق بر گاهشماری میترائیسم است. در گذشته زایش میترا در شب آغاز چله در لکستان با مراسمات مفصلی چون برپایی آتشی معروف به آگر نوروژی، بزم، موسیقی، تنقلات و خوراکی و شال‌اندازی یا شال‌دورکی همراه بوده‌است که هر کدام فلسفه‌ی خود را داشته، اما هم‌پوشانی نقش و کارکرد دو شخصیت خیربراکر لکی و بابانوئل مسیحیت در نوع خود جالب توجه و بیانگر پیوستگی فرهنگ‌های کهن بشری در حوزه‌ی نفوذ میترائیسم است.

✏️د.داودی
#lak_ethnic
#اتنیک_لک

@Golvani_lak

‍ به مناسبت سال روز ثبت ملی زبان لکی

دهم مرداد سال روز ثبت ملی زیان لکی
زبان لکی یکی از ریشه دارترین زبانهای مردمان زاگرس است که هنوز پاهای استوارش را در اعماق فرهنگ و زبان ایران زمین محکم و استوار نگه داشته است. زبان لکی یکی از زبان‌های بسیار قدیمی است. تعداد واژه‌ها در این زبان را تا 30 هزار واژه اعلام کرده‌اند. در زبان لکی بسیاری از لغات، واژه‌ها و اصطلاحات موجود در اوستا و پهلوی به همان شکل اولیه بدون هیچ تغییری رایج و معمول هستند.
اشعار پیشینه‌ی تاریخی و فرهنگ قوم لک بر پیشانی این زبان می‌درخشد.
هنوز اشعار شاخُشین، باباطاهر، ملامنوچهر، ترکه میر، نوشاد، ملا حقعلی، و هزاران اختر تابناک شعر و ادب از زبان گویشوران لک جاری و ساری است.
هنوز مردم لک به خود می‌بالند که زمانی در این کشور نوای وکیل الرعایای لک دست مرهمی شد بر دل سوختگان عدالت و اتحاد اقوام ایرانی.
هنوز ادبیات فولکلور لکی بر سر بازار دلهای عاشق این فرهنگ زمزمه‌ی هر صبح و شام مردمان و هنرمندان و خوانندگان این دیار بوده و چه بسا کسانی از روزنه‌ی دید خود و استفاده‌ی قطره‌هایی از آبشخور این دریای گسترده در سطح ملی مطرح شده و نامی و نانی کسب کرده‌اند.

ذکر نکاتی بر اساس منابع موثق ضروری است:

الف) دگرگونی‌های هویتی ناشی از جنگ جهانی اول و سپس هویت سازی تعمدی حکومت پهلوی برای گروهی از همسایگان لک در نیمه اول سده بیست میلادی، تشدید مناقشه‌های هویتی، حاشیه نشینی و چالش های بیش از پیش را برای لک تباران در پی داشت.
ب) تا پیش از سده بیست میلادی، هیچ منبع غیرمحلی و بی طرفی وجود ندارد که لکی را زیر مجموعه گونه‌های زبانی پیرامونش به شمار آورده باشد.
ج) برخی از منابع بی‌طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی، گویش های همسایه لکی را منشعب از لکی دانسته اند.
د) لکی تنها زبانی است که اصالت و ایرانی بودنش در منابع بی‌طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی مورد اشاره قرار گرفته است.
ه) لکی تنها زبان ایرانی است که در منابع بی‌طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی برای تحقیقات زبان شناسی پیشنهاد شده است.
و) لکی تنها زبان ایرانی است که در منابع بی‌طرف و غیر محلی پیش از سده بیست میلادی به عنوان زبان اصیل ایران با ذکر جملات و ترجمه های فارسی و انگلیسی مورد اشاره قرار گرفته است.
ز) لکی تنها زبان ایرانی است که در منابع بی طرف و غیرمحلی پیش از سده بیست میلادی به عنوان زبانی دشوارتر و کهن‌تر نسبت به گونه‌های پیرامون مورد اشاره قرار گرفته است.
از تمام لک تباران عزیزی که بنا به دلایل مختلف در مرداب الیناسیون و آسیمیلاسیون گیر افتاده‌اند خواهشمندیم با کمی تفکر ارزش فرهنگ و زبان اجدادی خود را بدانند و برای معرفی خود از عنوان افتخارآمیز لکِ ایرانی استفاده کنند.
به امید حفظ تشخُص زبان لکی توسط گویشوران این زبان ارزشمند ایرانی در قالب تولیدات فاخر و اجتناب از به کارگیری ادبیات سخیف در تولیدات.
به امید برچیده شدن تفکرات فاشیستی، لک‌ستیز و لک‌گریز رایج در استان‌های لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان.
به امید دستیابی زبان لکی به رسانه‌های رسمی سمعی‌بصری و آموزش این زبان در آموزشگاه‌های بومی.
با تشکر از تمام کسانی که به هر نحوی در ثبت ملی زبان لکی نقش آفرین بوده‌اند.

شماره ثبت: 1438
تاریخ ثبت زبان لکی : 10 مرداد 1396
تاریخ ابلاغ : 1 شهریور 1396

#داوود_داوودی #زبان_لکی #قوم_لک #اتنیک_لک #ایران #لکستان
کانال تلگرامی گلونی
🌹🌹🌹🌹


@Golvani_lak