🔖O’zimga mos universitetlarni qayerdan izlasam bo’ladi?

1)www.usnews.com/best-colleges

2)www.topuniversities.com

3)collegescorecard.ed.gov

@Geschaft_7

🤔 Qanday qilib Shvetsariya banklari maxfiyligi va ishonchliligini yoʻqotdi?

Bir paytlar Shvetsariya banklarining maxfiyligi shu qadar yuqori ediki, hattoki xotiningiz ham kartangizda qancha pul borligini bila olmasdi 😅.

Biroq 2008-yilga kelib vaziyat o‘zgardi. Dunyo moliyaviy inqirozga yuz tutdi. Bu inqiroz AQShdagi ipoteka kreditlari bozoridagi muammolar tufayli boshlandi. Asosiy sabab shuki, AQSh banklari ipoteka kreditlarini ortiqcha miqdorda tarqatib yuborishgan edi. Kreditlar vaqt o‘tishi bilan qaytarilmay qoldi va bu butun global bank tizimiga ta’sir qildi.

Agarda ularda ham “MIB” boʻlganda, vaziyat bu qadar jiddiylashib ketmagan boʻlarmidi? 😅

🔻Inqiroz davrida quyidagi voqealar sodir boʻldi:

✅ Lehman Brothers kabi yirik banklar kasodga uchradi.
✅ Butun dunyo bo‘ylab bank tizimlari inqirozga yuz tutdi.
✅ Hukumatlar banklarni qutqarish uchun milliardlab dollar sarflashga majbur bo‘ldi.

Bu davrda AQSh hukumati inqirozdan chiqish uchun soliqlardan qochayotgan fuqarolarni izlay boshladi. Tekshiruv natijasida Shvetsariyaning eng yirik banklaridan biri — UBS (Union Bank of Switzerland) AQSh fuqarolarining pullarini maxfiy saqlab, ularga soliqdan qochishga yordam bergani aniqlandi.

🔎 UBS mojarosi qanday boshlandi?

AQSh hukumati UBS bankiga qarshi tergov boshladi va mijozlar ma’lumotlarini oshkor qilishni talab qildi. Dastlab Shveysariya hukumati bunga qat’iy qarshilik ko‘rsatdi, chunki ularning qonunlariga ko‘ra, bunday ma’lumotlarni oshkor qilish noqonuniy edi.

Biroq, AQSh bosimi juda kuchli bo‘ldi. Agar UBS bu talabga bo‘ysunmasa, AQSh moliya tizimidan uzilishi mumkin edi. Natijada, 2009-yilda UBS AQSh hukumati bilan kelishuvga borib, 4,500 dan ortiq amerikalik mijozlarning maxfiy ma’lumotlarini topshirishga majbur bo‘ldi.

Bu Shvetsariya banklari maxfiyligiga berilgan ilk jiddiy zarba bo‘ldi.

🌍 Shundan keyin nima bo‘ldi?

Boshqa davlatlar ham “Agar Amerikaga ma’lumot bersang, menga ham ber!” deb Shvetsariyaga bosim o‘tkaza boshladi. Oxir-oqibat, Shvetsariyada global moliyaviy tizimda qatnashish uchun maxfiylik qonunlarini yengillashtirishga majbur bo‘ldi.

Xulosa:

📌2008-yilgacha: Shvetsariya banklari – Jeyms Bond (mutloq maxfiy)
📌2008-yildan keyin: O‘sha joyga kirganini ham videoga olib Instagramga qo‘yadigan bloger 😅

Shunday qilib, Shvetsariya banklarining maxfiyligi tarixga aylandi. Endi mijozlar ularga avvalgidek ishonmaydi.

@Geschaft_7

Geschaft kanali uchun grafik dizayner kerak!

Geschaft kanali uchun sifatli vizuallar tayyorlaydigan dizayner qidiryapmiz!

✅Talablar:

✔ Photoshop yoki boshqa foto montaj dasturini bilish
✔ Ozgina bo‘lsa ham tajriba
✔ Kreativ yondashuv va ijodkorlik

🎁Taklifimiz:

✨Kanal uchun vizual kontent yaratish
✨Erkin grafik ish uslubi
✨Jamoamiz a’zosi bo‘lish imkoniyati

Agar qiziqsangiz,[@islomprimkulov]akkauntiga bog‘laning! ✉️

📢Do‘stlaringiz va yaqinlaringizga tarqating! 🔥

@Geschaft_7

2008-yilgi Jahon Moliyaviy Inqirozi: Sabablari va Oqibatlari 📉 💰

O‘zi nima bo‘ldi?

1️⃣2008-yilda dunyo tarixidagi eng yirik moliyaviy inqirozlardan biri yuz berdi, bu AQShdagi ipoteka bozoridan boshlangan edi.
2️⃣Banklar past foizli kreditlar berishni boshladi, hatto kredit tarixiga ega bo‘lmagan odamlarga ham uy sotib olish uchun qarz berildi.
3️⃣Uyning narxi doim ko‘tariladi, degan ishonch bilan banklar tavakkal qildilar va bu kreditlarni sarmoyadorlarga obligatsiya (qarz majburiyati) sifatida sotishdi.
4️⃣Lekin uy bozori kutilmaganda quladi, narxlar tushib ketdi, kredit olgan ko‘plab odamlar qarzlarini to‘lay olmay qoldi.
5️⃣Natijada yirik banklar katta zarar ko‘rdi, investorlar vahimaga tushdi va aksiyalar keskin qadrsizlandi.

Dunyo bu inqirozdan qanday chiqdi?

✅Banklarni qutqarish: AQSh hukumati trillionlab dollar ajratib, yirik banklarni defoltga uchrashdan saqlab qoldi (masalan, JPMorgan va Bank of America).
✅Pul-kredit siyosati: Markaziy banklar foiz stavkalarini nolga yaqinlashtirib, bozorga ko‘proq pul tushirdi.
✅Regulyatsiya kuchaytirildi: Banklar kredit berishda ehtiyot bo‘lishi uchun yangi qonunlar qabul qilindi.
✅Investitsiyalar oshirildi: Hukumat infratuzilma va boshqa loyihalarga mablag‘ ajratib, iqtisodiy faollikni rag‘batlantirdi.

Natijada:

📈Inqirozdan keyingi yillarda aksiyalar (oldi-sotdi ulushlar) bozori tiklandi va iqtisodiy o‘sish qayta boshlandi.
📈Yangi qonunlar sababli bank tizimi barqarorlikka erishdi.
📈Biroq inqiroz dunyo bo‘ylab ishsizlik darajasining oshishi va ko‘plab odamlarning uylarini yo‘qotishiga sabab bo‘ldi.

@Geschaft_7

1929-YILGI BUYUK DEPRESSIYA:
DUNYO IQTISODIYOTINI LARZAGA SOLGAN INQIROZ

Tasavvur qiling,siz tez boyib ketmoqchi boʻlib, aksiyalar sotib oldingiz. Ertalab ular juda qimmat edi, lekin bir necha soat o‘tib, narxlar keskin tushib ketdi va hamma pulingiz havoga uchdi. Xuddi shu voqea 1929-yilda sodir bo‘ldi.

🔻 Nyu-York fond birjasining qulashi
1️⃣1920-yillarda odamlar aksiyalarni ko‘p sotib oldi va narxlar haddan tashqari oshib ketdi.
2️⃣Lekin aslida bu aksiyalar qimmatga arzimaydi – kompaniyalarning real qiymati past edi
3️⃣1929-yil 28-29-oktyabr kunlari yirik investorlar aksiyalarni sotishni boshladi.
4️⃣Buni ko‘rgan boshqalar ham vahimaga tushib, aksiyalarni tezda sotishga harakat qildi.

Oqibatda nima boʻldi? Sotuvchilar juda ko‘payib, xaridorlar kamaydi. Narxlar keskin tushdi va investorlar milliardlab dollar yo‘qotdi.

⚠️ Nega aksiyalar arzonlashib ketdi?
🔸 Sun’iy pufakcha – aksiyalar narxi real qiymatdan yuqori bo‘lgan.
🔸 Vahima va ishonchsizlik – hamma birdaniga sotishni boshlagan.
🔸 Xaridorlar yo‘q – talab past bo‘lgani uchun narxlar tushib ketgan.
🔸 Banklar inqirozi – odamlar kreditlarini to‘lay olmay, iqtisodiy ishonchsizlik kuchaygan.


💥 Natijada:
📉 1933-yilga kelib, Dow Jones indeksi 83% ga tushdi.
Dow Jones bu - AQSh iqtisodiyotining umumiy holatini ko‘rsatuvchi muhim ko‘rsatkich.
🏦 9000 bank bankrot bo‘ldi
👨‍👩‍👧 44 million odam ishsiz qoldi

Bu inqiroz faqat iqtisodga emas, balki siyosatga ham ta’sir qildi. Fashizm, millatchilik va Gitlerning kuchayishiga sabab bo‘ldi. Oqibatda, Ikkinchi jahon urushiga yo‘l ochildi.Xullas buyogʻi kapalak metodi😅

📌Xulosa
Iqtisodiyot bazi odamlar uchun oddiydek tuyulsada, undagi kichik bir xato butun dunyoni halokatga olib kelishi mumkin.

@Geschaft_7

❗️Agar postlardagi fikrlarni tushunmasangiz yoki qo‘shimcha izoh kerak bo‘lsa, bemalol so‘rashingiz mumkin.
👇👇

Yapon mahsulotlari nega eng sifatli?

Ikkinchi jahon urushidan keyin Yaponiya iqtisodiy inqirozga yuz tutdi. Biroq, AQSh Yaponiyaga mahsulotlarini eksport qilish uchun qattiq talablar qo‘ydi. "Agar sifat bo‘lmasa, bu yerga kira olmaysan!" tamoyili bilan, ular Yaponiyaning bozordagi kelajagini butkul o‘zgartirishdi.

Yapon kompaniyalari AQSh bozoriga kirish uchun ishlab chiqarish standartlarini keskin oshirishga majbur bo‘lishdi. Chunki sifat bo‘lmasa, eksport ham yo‘q, eksport bo‘lmasa – cho‘ntagida shamol esadi. Natijada, Yaponiya dunyodagi eng sifatli mahsulot ishlab chiqaruvchi davlatlardan biriga aylandi.

AQShning Yaponiyaga qo‘ygan talablarining sabablari:
1️⃣Bozorni himoya qilish – AQSh yapon mahsulotlarini shunchaki qabul qilib qo‘ya qolmadi. "Sifat yo‘qmi? Demak, chiqish eshigi mana bu tomonda!" usuli bilan, bozorda faqat eng yaxshilarni qoldirdi.
2️⃣Sifatni majburiy yaxshilash – Yapon kompaniyalari “Made in Japan” degan yozuv nafaqat mahsulotning kelib chiqishi, balki uning mukammal sifatini ham anglatishi kerakligini tushunishdi. Endi arzon, lekin buziladigan mahsulotlar o‘tmishda qoldi.
3️⃣Iqtisodiy o‘sishga yordam berish – AQSh Yaponiyani urushdan keyin iqtisodiy jihatdan tiklashga qiziqish bildirgan, shuning uchun Yaponiya yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarish orqali iqtisodini rivojlantirishga majbur bo‘ldi.

Natija:
- Yapon kompaniyalari amerikalik sifat boshqaruvi mutaxassislari – Deming va Juran usullarini o‘rganib, Total Quality Management (TQM) va Kaizen tizimlarini joriy qilishdi.
- Yapon avtomobillari va elektronika mahsulotlari yillar o‘tib, dunyodagi eng sifatli mahsulotlar qatoriga kirdi. Endi ular faqat ishlab chiqarish bilan cheklanmay, sifat bo‘yicha jahon yetakchisiga aylandi.
- 1980-yillarga kelib, Yaponiya mahsulotlari AQSh bozorida hatto amerikalik brendlar bilan tenglashdi yoki ulardan ustun keldi.Masalan, Toyota, Sony kabi kompaniyalar.(Amerikaliklar: "Bu qanday bo‘lishi mumkin?!")

Bugungi kunda Yaponiyaning sifatga bo‘lgan e’tibori va “doimiy yaxshilanish” (Kaizen) falsafasi uni texnologiya va innovatsiya sohalarida yetakchilardan biriga aylantirdi.

🔹 Siz qanday Yapon mahsulotlaridan foydalanasiz?
Agarda ulardan foydalangan boʻlsangiz, u haqida izohlarda yozib qoldiring! 🎌

@Geschaft_7

Inflyatsiya real hayotga qanday ta’sir qiladi? 💰📉

Inflyatsiya – bu narxlarning umumiy oshishi va pul qiymatining pasayishi natijasida yuzaga keladigan jarayon. Bu holat har bir insonning kundalik hayotiga ta’sir qiladi, lekin ko‘pchilik uning qanday ishlashini tushunavermaydi.

Inflyatsiya qanday ishlaydi? 🍞📈

Tasavvur qiling, bugun bozorda non 3 000 so‘m turadi. Bir yildan keyin esa aynan o‘sha non 3 500 so‘m bo‘lib qoladi. Bunda nonning o‘zi emas, balki pulning xarid qobiliyati pasaygan bo‘ladi. Agar daromadingiz o‘zgarmasa, oldingidek xarid qilish qiyinlashadi.

Inflyatsiya real hayotga qanday ta’sir qiladi?

✅ Jamg‘armalarning qadrsizlanishi 📊📉
Agar pulingizni shunchaki uyda saqlasangiz, uning qiymati pasayib boradi. Masalan, bugun 10 million so‘mga televizor olishingiz mumkin bo‘lsa, 1-2 yildan keyin inflyatsiya tufayli aynan shunday televizor ancha qimmatlashadi va jamg‘armangiz yetmay qolishi mumkin.

✅Ish haqi va pensiya 🏦💵
Inflyatsiya ortishi bilan real daromadni saqlab qolish uchun ish haqi va pensiyalarni ham oshirish zarur. Agar bu amalga oshmasa, odamlarning xarid qobiliyati pasayib, real daromad kamayadi.

✅Kredit va qarzlar 💳📈
Inflyatsiya baland bo‘lsa, banklar foiz stavkalarini oshiradi, natijada kredit olish qimmatlashadi. Shu bilan birga, avval olingan kreditlarni qaytarish nisbatan osonlashishi mumkin, chunki pul qadrsizlanganligi sababli oldingi qarzning qiymati kamayadi.

✅ Tadbirkorlik va investitsiyalar 🏪📈
Inflyatsiya oshganda xomashyo va mahsulot narxlari ham ko‘tariladi, bu esa tadbirkorlar uchun xarajatlarni oshiradi. Ba’zi bizneslar narxlarni ko‘tarishga majbur bo‘lsa, boshqalari zarar ko‘rib, yopilishi mumkin.

Keyingi postlarda O‘zbekiston inflyatsiyasi va inflyatsiyadan qanday himoyalanish mumkin degan mavzularni ko‘rib chiqamiz.

📌 @Geschaft_7

📌Inflyatsiyadan qanday himoyalanish mumkin?

1️⃣ Valyuta va aktivlarga sarmoya kiritish

🔹 Barqaror valyutalar – masalan, so‘m kursi doim o‘zgarib turadi, ammo AQSh dollari yoki yevro uzoq muddatda barqarorroq bo‘lib qoladi. Ko‘pchilik biznes egalari va investorlar o‘z jamg‘armalarini USD yoki EUR da saqlaydi.

🔹 Oltin va qimmatbaho metallar – 2015-yilda O‘zbekistonda 1 gramm oltin narxi taxminan 100 000 so‘m bo‘lgan, hozir esa 1 200 000 so‘mdan oshgan.Oltin uzoq muddatli sarmoya sifatida o‘zini oqlaydi.

🔹 Ko‘chmas mulk – Toshkentda 2020-yilda 1 xonali kvartiraning narxi o‘rtacha 30 000$ bo‘lsa, hozir ayrim hududlarda 50 000$ dan oshgan. Markaziy hududlardagi uy-joy narxlari yil sayin o‘sib borayotgani kuzatilmoqda. Bu inflyatsiyaga qarshi yaxshi himoya bo‘lishi mumkin.
(‼️Statistika uchun o’rtacha narxni oldik,albatta ba’zi hududlarda bu qiymatdan ancha yuqori narxlar)

2️⃣Daromadni oshirish va diversifikatsiya qilish
(
🔹 Dividend to‘laydigan aksiyalar – Masalan, Way Invest platformasi orqali dividend to‘laydigan kompaniyalarning aksiyalarini sotib olib, har ma’lum muddatda passiv daromad olish mumkin.

🔹 Passiv daromad manbalarini yaratish – Masalan, ijara biznesi. Kimdir Tashkent City yoki boshqa biznes markazlarda ofis sotib olib, uni ijaraga beradi va barqaror daromad oladi.

🔹 Malaka oshirish – Texnologiya sohasi bugungi kunda eng talabgir yo‘nalishlardan biri. Masalan, Python dasturlash tili yoki data analytics o‘rganib, ish haqi 2-3 baravar oshishi mumkin.

3️⃣ Xarajatlarni optimallashtirish

🔹 Narxi oshadigan mahsulotlarni oldindan sotib olish – Masalan, avtomobil ehtiyot qismlari, qurilish materiallari, yoki elektronika yil davomida qimmatlashib boradi. Agar oldindan xarid qilinsa, pulni tejash mumkin.

🔹 Aqlli xarid qilish – Masalan, oziq-ovqat mahsulotlarini yirik supermarketlarda aksiyalar paytida sotib olish yoki “Black Friday” va boshqa chegirmalardan foydalanish orqali sezilarli tejash mumkin.

4️⃣ Bank va moliyaviy vositalardan foydalanish

🔹 Inflyatsiya darajasidan yuqori foizli depozitlar – Masalan, O‘zbekistondagi ba’zi banklar yillik 25-30% lik foiz stavkasini taklif qilishi mumkin. Agar inflyatsiya 20%, foiz esa 30% bo‘lsa, real daromad olinadi.

🔹 Inflyatsiyaga bog‘langan obligatsiyalar – Ba’zi davlat obligatsiyalari inflyatsiya darajasiga mos ravishda foiz to‘laydi. Masalan, AQShda TIPS (Treasury Inflation-Protected Securities) obligatsiyalari mavjud bo‘lib, ular inflyatsiya oshganda ham foyda keltiradi.

📌 @Geschaft_7

Foydalangan atamalarga ta’rif beramiz:
1️⃣Obligatsiya – bu qarz majburiyatini ifodalovchi qimmatli qog‘oz bo‘lib, uni chiqargan (emissiya qilgan) tomon investorlarga ma’lum vaqt o‘tib foiz to‘lash va asosiy summani qaytarish majburiyatini oladi. Oddiy qilib aytganda, bu siz bankdan kredit olganingizga o‘xshaydi, lekin bu safar siz kredit beruvchi bo‘lasiz.
2️⃣Diversifikatsiya – bu moliyaviy risklarni kamaytirish maqsadida aktivlarni turli yo‘nalishlarga taqsimlash strategiyasidir. Oddiyroq qilib aytganda, bu “hamma tuxumlarni bitta savatga joylamaslik” tamoyiliga asoslanadi.

📌@Geschaft_7