🤔Siz propaganda qurbonimisiz?

Propaganda – bu ma’lum bir g‘oya, e’tiqod yoki manfaatni targ‘ib qilish uchun mo‘ljallangan, ko‘pincha manipulyativ axborot vositasi. U odamlarni ishontirish, fikrlarini o‘zgartirish yoki ma’lum bir yo‘nalishda harakat qilishga undash maqsadida ishlatiladi.

Masalan, ijtimoiy tarmoqlarda ko‘rgan “hozir sotib oling, chegirma faqat bugun!” degan reklamalar yoki bir tomonlama yangiliklar – bularning barchasi propaganda shakllari bo‘lishi mumkin.

Ammo bu gʻoyalar qachondan boshlab shakllangan ?

Propaganda insoniyat tarixi bilan birga rivojlangan. Qadimgi Rimda imperatorlar o‘z hokimiyatini ulug‘lash uchun hikoyalar va tasvirlardan foydalangan.
Ammo propaganda haqiqiy kuchini bosma nashrlar davrida ko‘rsatdi. XVI asrda Martin Lyuter katolik cherkoviga qarshi chiqib, o‘zining 95 tezisni bosma varaqlarda tarqatdi. U nemis tilida oddiy xalqqa yo‘naltirilgan broshyuralar yozdi va diniy islohot g‘oyalarini millionlab odamlarga yetkazdi. Lyuter ushbu harakatlari orqali Yevropaning 50% dan koʻp aholisini protestantga aylantirdi va katolik cherkovini parchalab tashladi. Bu – zamonaviy propagandaning dastlabki shakllaridan biri edi! Keyinchalik, XX asrda Ikkinchi Jahon urushida plakatlar va radio orqali ommaviy targ‘ibot yanada kuchaydi. Masalan, AQShning “Uncle Sam Wants You” plakati yoshlarni armiyaga jalb qilish uchun ishlatildi, Germaniyada esa fashistlar “yagona rahbar” g‘oyasini targ‘ib qiluvchi plakatlar tarqatdi.

Propagandaning bir qancha turlari bor lekin asosiylarini koʻrib oʻtamiz.

1️⃣Ajratish va ziddiyat

Bu usulda bir guruh yoki shaxs o‘zini “yaxshi” sifatida ko‘rsatib, boshqa tomonni “yomon” yoki “dushman” sifatida qoralaydi. Maqsad – jamiyatni “biz va ular”ga bo‘lish, dushman qiyofasini mustahkamlash va o‘z tarafini birlashtirish. Masalan, Ikkinchi Jahon urushida natsistlar yahudiylarni yovuzlashtiruvchi plakatlar tarqatib, ularni “xalq dushmani” sifatida ko‘rsatdi

2️⃣Yangi til

Propagandaning yana bir keng tarqalgan turi – yangi til yoki evfemizmlar. Bu usulda noxush hodisalar yumshoqroq so‘zlar bilan yoritiladi, aholining xavotirini kamaytirish maqsad qilinadi.Masalan :

Pasayish — salbiy oʻsish
Suv toshqini — uylar suv ostida qoldi
Ishsizlik — mehnat bozoridagi oʻzgarishlar
Ekologik falokat — tabiiy hodisa

Bunday oʻzgarishlarni koʻpchilik payqamasligi mumkin . Chunki ular eshitganda bu soʻzlarni yangi termin boʻlsa kerak deb oʻylaydi va eʼtibor qaratmaydi.

3️⃣ Soxta dilemma

Soxta dilemma propagandasi odamlarga faqat ikki yo‘l bor deb ko‘rsatib, boshqa imkoniyatlarni e’tibordan chetda qoldiradi. Bu “yoki biz bilan, yoki bizga qarshisan” kabi tanlovni taqdim qiladi. Masalan, siyosiy kampaniyada: “Bu partiyani qo‘llamasa, mamlakat xarob bo‘ladi.” Yoki ijtimoiy tarmoqlarda: “Vaksinadan bosh tortsan, sog‘liqqa xavf solasan.” Aslida, boshqa yechimlar (masalan, partiyasiz islohot yoki vaksinaga muqobil choralar) bo‘lishi mumkin. Bu usul fikrlashni cheklaydi va manipulyatsiya qiladi. Undan saqlanish uchun har bir tanlovni tahlil qiling, boshqa variantlarni o‘rganing. Siz bunday “ikkitadan boshqa yo‘l yo‘q” xabarlarini sezganmisiz?

4️⃣Koʻpchilik illuziyasi va mashhurlar fikri

Ko‘pchilik illuziyasi odamlarga bir fikr yoki harakat “hamma tomonidan qabul qilingan” deb ko‘rsatadi, bu ularni o‘sha yo‘nalishga ergashishga undaydi. Masalan, “Hamma bu mahsulotni sotib olyapti!” yoki “Ko‘pchilik bu partiyani qo‘llaydi.” Aslida, bu ko‘pincha soxta statistika yoki manipulyatsiya. Mashhurlar fikri esa taniqli shaxslarning obro‘sini ishlatib, odamlarni ishontiradi. Misol: “Bu yulduz ushbu kremni maqtadi!” yoki “Mashhur bloger bu g‘oyani qo‘llab-quvvatladi”. Bazida oʻlgan odamlar nomidan ham turli yolgʻon gaplar ishlatilishi mumkin. Chunki ular tirilib kelib bu maʼlumot yolgʻon ayta olmaydi.

5️⃣ Takrorlash

Takrorlash usuli propagandada bir xil xabar yoki g‘oyani qayta-qayta aytish orqali odamlar ongida uni “haqiqat” sifatida mustahkamlashga xizmat qiladi. Masalan odamlar rekalamadagi mahsulotlarni sotib olishga moyilroq. Chunki ular televizorda har kuni takrorlanadi.

📌Xulosa

Propagandaga uchmaslik uchun siz quyidagi ishlarni qilishingiz kerak.
1) Oʻqigan eshitgan maʼlumotlaringiz har doim tekshiring. Ularning barchasi ham toʻgʻri boʻlib chiqmaydi.
2) Oʻsha mavzu haqida oʻzingizga savollar bering. Bu orqali vaziyatni anglab olishingiz mumkun.

Biz davlatlarni siyosatda shashka oʻynayapti deb oʻylaymiz. Aslida ular shahmat oʻynashyapti. Shunchaki bizning bilimimiz unga yetarli emas.Shuning uchun siyosiy bilimlaringizni muntazam ravishda oshirib boring. Buni Geschäft bilan amalga oshirishingiz mumkin. Zero, siyosat bilan qiziqmaydigan xalqni, xalq bilan qiziqmaydigan amaldorlar boshqaradi.

@Geschaft_7

DIKTATURA NIMA ?

Diktatura — bu hokimiyat bir shaxs yoki tor doiradagi guruh qo‘lida jamlangan boshqaruv shakli bo‘lib, unda erkinliklar cheklanadi, muxolifat yo‘q qilinadi va odamlar qo‘rquv vositasida boshqariladi. Bu tizim turli shakllarda namoyon bo‘ladi.

Keling, diktaturaning turli ko‘rinishlariga sayohat qilamiz. Xavotir olmang, bu sayohat uchun viza kerak emas 😅, faqat fikr kerak.

1️⃣ Harbiy diktatura
Hokimiyat armiyaning qo‘lida. Odatda, harbiylar hokimiyatni to‘ntarish orqali egallaydi. “Tartib-intizom” degan bahona bilan siyosatga kirib kelishadi.

Misol:
Augusto Pinochet — Chili xalqi demokratiya deb turganda, u armiyani chaqirib hokimiyatni egallagan.

Xususiyatlari:

📌Fuqarolik erkinliklari keskin cheklanadi
📌Siyosiy faoliyat deyarli yo‘q
📌Odamlar harbiy tartib asosida boshqariladi

2️⃣ Shaxsiy diktatura
Bu yerda hokimiyat bir shaxs qo‘lida markazlashadi. Davlat boshlig‘i qonunlardan yuqorida turadi, o‘zini xalqqa emas, balki davlatga tenglashtiradi.

Misol:  
- Adolf Gitler (Germaniya) — o‘zini «Führer» deb e’lon qildi va totalitar boshqaruv o‘rnatdi.  

Iosif Stalin (SSSR) — yagona mafkura va qo‘rquv orqali mamlakatni boshqargan.

Xos jihatlar:  
📌Diktatorni maqtash majburiy  
📌Propaganda keng tarqalgan  
📌Ixtilofchilar yo‘q qilinadi

3️⃣ Teokratik diktatura
Din siyosat ustidan ustun bo‘ladi. Qonunlar diniy asosda belgilanadi, hokimiyat diniy rahbarlar qo‘lida bo‘ladi.

Misol:  
- Eron — Oliy rahbar (Ayatollah) eng yuqori hokimiyat manbaidir. 

Xos jihatlar:  
📌Din asosida siyosat yuritiladi  
📌Qonunlar shariat yoki muqaddas matnlarga asoslanadi  
📌Dinni tanqid qilish jinoyat sanaladi

4️⃣ Partiyaviy diktatura
Bunday diktaturada bitta siyosiy partiya davlatning barcha tizimlarini boshqaradi. Boshqa partiyalar taqiqlanadi yoki rasmiylashtirilmagan.

Misol:  
- Xitoy Xalq Respublikasi — Kommunistik partiya yagona hukmron kuch.  
- Sovet Ittifoqi — KPSS yagona ruxsat etilgan partiya edi.

Xos jihatlar:  
📌Partiya mafkurasi — qonun ustidan ustun  
📌Barcha lavozimlar partiya roziligi bilan belgilanadi  
📌Siyosiy ixtiloflarga nisbatan qat’iy jazolar

5️⃣ Oilaviy yoki irsiy diktatura
Hokimiyat bir oilaning qo‘lida avloddan avlodga o‘tadi. Tashqi tomondan bu monarxiyaga o‘xshab ko‘rinadi, lekin amalda rasmiy monarxiya emas — demokratik ko‘rinishlar faqat ko‘zbo‘yamachilik

Misollar:
- Shimoliy Koreya — Kimlar sulolasi
- Suriya — Asadlar oilasi

Xos jihatlar:
📌Hokimiyat nasldan-naslga o‘tadi
📌Siyosiy qarorlar oilaviy manfaatlar asosida belgilanadi
📌Xalq ishtiroki deyarli mavjud emas

Bu — monarxiyaga o‘xshash, lekin konstitutsion asosga ega bo‘lmagan diktatura shaklidir.

Xulosa:
Diktatura boshqaruvda barqarorlikni ta’minlashi mumkin, ammo bu odatda inson erkinliklari, adolatli sud va so‘z huquqi evaziga amalga oshiriladi. Tarix esa bu kabi tizimlarning oqibati odatda zo‘ravonlik, inqiroz va xalq noroziligi bilan yakunlanishini ko‘rsatgan.

@Geschaft_7

6 oydan biroz ko‘proq vaqt davomida kanalni yuritar ekanmiz, iqtisodiyot bo‘yicha yuzlab post yozdik. Bugun men ayrim materiallarni alohida mavzular bo‘yicha guruhlab chiqdim.

📌Korrupsiya

1. Korrupsiya nima va u jamiyat va iqtisodiyotga qanday ta’sir qiladi?

2. Singapur korrupsiyani qanday yengdi?

📌Inflyatsiya

1. Inflyatsiya o’zi nima?

2. Inflyatsiya real hayotga qanday ta’sir qiladi?

3. Inflyatsiyadan qanday himoyalanish mumkin?

📌Nega savollari

1. Zero-Waste hayot tarzi nega muhim?

2. Neft narxlari nega oshadi yoki arzonlashadi?

3. Yapon mahsulotlari nega eng sifatli?

4. Nega dollarning narxi oshadi yoki tushadi?

📌Termin ta’riflari

1. Demokratiya nima?

2. Mafkuralarga ta’rif

3. Iqtisod nima?

4. Bepul va iqtisodiy tovarlar

5. Neft embargosi nima?

6. NYSE VA NASDAQ nima?

7. Propaganda nima?

8. Diktatura nima?

📌Statistika

1. Ohirgi 10 yilda markaziy osiyo aholisi qanday o’sdi?

2. Oltin bo’yicha yetakchilar kimlar?

3. Dunyoning asosiy iqtisodiyotlari kimlar?

4. Mamlakat boy yoki kambag’al ekanligini qayerdan bilsa bo’ladi?

5. Markaziy Osiyo hududi

📌Inqirozlar

1. Rossiya inqirozi

2. Germaniya inqirozi

3. 2008-yil inqirozi

4. Buyuk depressiya

O’zingiz o’qib chiqing va do’stlaringizga tarqating!

@Geschaft_7

Tarixdagi eng aqlbovar qilmas reklama shartnomasi

1960-yillar oxirida futbol faqat o‘yin emasdi. Bu — siyosat, brendlar urushi va marketing maydoniga aylangandi. Ayniqsa, ikki nemis brendi — Adidas va Puma o‘rtasidagi raqobat yuqori darajada edi.

Bu ikki kompaniya bir paytlar aka-uka Dasslerlar tomonidan asos solingan. Ammo shaxsiy ziddiyatlar tufayli ular yo‘llarini ajratdi va bir-biriga raqib bo‘ldi.Brendlar urushi shu darajaga yetganki, ular o‘zaro norasmiy kelishuv —"Pele Pakti" ni tuzishadi.

Shart shunday edi:
"Futbolning eng yirik yulduzi - Pele bilan ikkala tomon bilan ham shartnoma tuzmaydi"

Bu shartnoma tuzilishiga bir sabab bor. Agar kompaniyalardan biri Pele bilan hamkorlik qilsa, ikkinchisi inqirozga uchrashi muqarrar edi. Ular bu halokatni oldini olish uchun ushbu kelishuvni oʻylab topishadi.

Biroq uni Puma buzdi.1970 yili Futbol bo‘yicha jahon chempionati, Braziliyaning Peruga qarshi chorak final bahsi, Pele oʻyin boshlanishidan oldin hakamdan butsi bog‘ichini bog‘lash uchun vaqt so‘radi. Kameralar uni yirik planda ko‘rsatdi, u maydon markazida sekin tizzasiga o‘tirib, Puma yozuvi tushirilgan butsisi bog‘ichini bog‘ladi. Puma o‘yingacha u bilan shartnoma imzolagani ma'lum bo‘ldi. Hattoki operatorlarga ham ushbu kadrlarni namoyon qilish tayinlangan edi. Pele ushbu harakati uchun Pumadan $120000 oldi. Bu pul hozirgi vaqtga inflatsiya sababli $1.000.000 ga toʻgʻri keladi. Tasavvur qilyapsizmi, oddiy oyoq kiyimni bogʻlash uchun shuncha pul. Ajoyib-a!

Bu voqeaning oqibatlari:

📌Puma qisqa muddat ichida ulkan savdo o‘sishini qayd etdi.
📌Pele reklama orqali sport marketingida yangi davr boshlanishiga sabab bo‘ldi.
📌"Pele Pakti" tarixga aylandi .

Xulosa:
Bu voqea nafaqat reklama tarixida, balki sport va biznes olamida ham misli ko‘rilmagan burilish bo‘ldi. Shartnoma rasman oddiy ko‘rinishi mumkin, lekin uning orqasidagi strategiya “yangi avlod marketingi” uchun esdalik bo‘lib qoladi. Shuningdek bu hodisa orqali biz, oʻsha davrdagi Peleni qay darajada katta shaxs boʻlganini bilib olsak boʻladi.

❓ SAVOL

Bir sportchi o‘z harakati orqali mashhur brendga qarshi anti-reklama qilgan, yaʻni kompaniya foydasiga emas, zarariga ishlagan. Bu reklama amalda o‘zini oqlagan va kuchli ta’sir ko‘rsatgan. Ushbu voqea qaysi sportchi va qaysi brend bilan bog‘liq?

Javobingizni izohlarda yozib qoldiring.

@Geschaft_7

Kanalimizda qaysi mavzular yoritilsin?
Fikringizni izohlarga yozing.👇

Muammar Qazzofiy: Inqilobchi, Diktator yoki O‘z yo‘lining Shahzodasi?

U bir paytlar o‘zini “Afrika qiroli”, “Islom olamining etakchisi” va “butun arab dunyosining birlashtiruvchisi” deb atagan. Uning qaddi g‘ururli, liboslari g‘aroyib, nutqlari esa goh anti-G‘arb, goh utopik edi. Bu — Muammar Qazzofiy, Liviyani 42 yil boshqargan, shubhasiz, zamonaviy tarixdagi eng qarama-qarshi shaxslardan biridir.

1️⃣ Dastlabki hayoti

Muammar Qazzofiy hayoti juda sirli boʻlgan.Uning oʻzi 1942-yilda tugʻulganini takidlasa , tarjimayi hollarda 1940- yil koʻrsatilgan. Qazzofiy diniy maktabda boshlang‘ich taʼlim olgani, keyin Sirte va Sabhadagi maktablarda o‘qigani maʼlum. U yoshlikda Misr va Arab dunyosidagi voqealarni diqqat bilan kuzatib, arab millatchiligi g‘oyalariga havas qildi. 1963–1966-yillarda Bengazidagi Qirollik Harbiy Akademiyasida tahsil olib, 1964-yilda Ozod Ofitserlar harakati nomli mahfiy guruhni tashkil qilgan. 1965-yilga kelib kommuni­katsiya zobiti boʻlib bitirgan.

2️⃣ Qazzofiyning hukumatga kelishi:

Qirollik tugadi — inqilob boshlanadi
1969-yil 1-sentyabr kuni ertalab Liviya tarixida burilish nuqtasi yuz berdi. 27 yoshli kapitan Muammar Qazzofiy boshchiligidagi harbiy ofitserlar guruhi — “Erkin Ofitserlar Harakati” — qirol Idris I hukumatini ag‘darib, hokimiyatni qo‘lga oldi. Qazzofiy bu harakatni "xalq inqilobi" deb atadi. Qirol o‘sha paytda Turkiyada davolanayotgan edi va inqilob deyarli hech qanday qon to‘kilmasdan amalga oshdi.

Nega bu to‘ntarish yuz berdi?

📌Qirol Idris davrida mamlakat boy neft zaxiralariga ega bo‘lishiga qaramay, oddiy xalq og‘ir sharoitda yashardi.

📌Qirol aristokratik hukumatni olib borar, korrupsiya kuchli edi.

📌Arab millatchiligi, ayniqsa Gamol Abdul Naserning Misrda olib borgan siyosati, yosh ofitserlar ongini egallagan edi.

📌Qazzofiy va uning safdoshlari Liviya xalqi nomidan sotsial adolat va mustaqillik g‘oyalarini ilgari surdi.

Toʻntarishdan so‘ng:

📌Liviya Arab Respublikasi e’lon qilindi.

📌Monarxiya tugatildi, qirol qochqinlikka yo‘llandi.

📌Qazzofiy rasman prezident lavozimini egallamagan bo‘lsa-da, barcha real hokimiyat uning qo‘lida to‘plandi.

📌Davlatning siyosiy tuzilmasi o‘zgartirildi: parlamentlar o‘rniga xalq qo‘mitalari, boshqaruvning yuqori darajasi sifatida esa Revolyutsion rahbariyat kengashi tashkil etildi.Qazzofiy o‘z hokimiyatini xalq nomidan olib borayotganini da’vo qilgan bo‘lsa-da, tez orada har qanday muxolifatga joy qolmadi. Barcha siyosiy partiyalar taqiqlanib, faqat Qazzofiy mafkurasi — “Yashil kitob” asosida yuritiladigan tuzum amal qila boshladi.

3️⃣ Siyosati: ichki va tashqi mojaro maydoni

🏛️ Ichki siyosat:

Sotsialistik tartib o‘rnatildi, xorijiy korxonalar milliylashtirildi.

Neftdan tushgan daromad sog‘liqni saqlash, ta’lim va infratuzilmani rivojlantirishga yo‘naltirildi.

Ammo siyosiy muxolifatga joy qolmadi — norozilar qamoqqa tashlandi yoki yo‘q qilindi.

“Yashil kitob” nomli mafkuraviy qo‘llanmasi orqali o‘zining alternativ siyosiy-falsafiy tizimini targ‘ib qildi.

🌎 Tashqi siyosat:

Dastlab Arab dunyosini birlashtirishga urindi.

Keyin esa Afrika Ittifoqi g‘oyasini ilgari surib, o‘zini “Afrika shohi” deb atadi.

G‘arb bilan muntazam ziddiyatlarga bordi: Lockerbie portlashi, terror guruhlarini moliyalashtirish ayblovlari va 1986-yildagi AQSh bombardimoni.

2000-yillarda esa G‘arb bilan murosaga kelishga urinib, yadroviy dasturdan voz kechdi.

Qazzofiy bir vaqtning o‘zida Arab millatchisi, sotsialist, pan-afrikachilik tarafdori, antiimperialist va mashhur notiq edi. Ammo u shunday murakkab obraz ediki, ko‘pchilik uni tushunishda qiynalardi.

@Geschaft_7

4️⃣Ajalini kutgan rahbar

2011-yilda “Arab bahori” Liviya eshiklarini taqillatdi. Mamlakat ichkarisida ommaviy noroziliklar avj oldi. NATOning havodan bergan yordamiga suyangan isyonchilar Qazzofiy hokimiyatini qulatdi.

🎯20-oktabr, 2011-yil — Sirte shahri yaqinida, tug‘ilgan joyiga yaqin cho‘lda Muammar Qazzofiy qo‘lga olindi va ommaviy tarzda o‘ldirildi. U 42 yil boshqargan mamlakatda sudsiz, hukmsiz, betartiblik ichida hayotdan ko‘z yumdi.

📌 Keyingi postda biz Qazzofiy davrida Liviyaning neft boyligi, xalq farovonligi, va iqtisodiy siyosati ortidagi haqiqatlarni tahlil qilamiz. “Qazzofiy neftdan tushgan milliardlarni qayerga yo‘naltirgan?” — degan savolga javob izlaymiz.

@Geschaft_7

Diabetga shakar emas, go‘sht sabab bo‘ladi!

Ko‘pchilik diabetni faqat shakar iste'moli bilan bog‘laydi, ammo bu haqiqatning faqat bir tomoni.Yaqinda o’zim Harvard universiteti olimlari qilgan tadqiqotni o’qib chiqdim,tadqiqot shuni ko‘rsatmoqdaki, hayvoniy mahsulotlarga boy, ayniqsa qayta ishlangan go‘sht (kolbasa, sosiskalar, dudlangan go‘shtlar) iste’moli 2-tur diabet xavfini sezilarli oshiradi.

🔬 Nima uchun?

1. Qayta ishlangan go‘shtlar ko‘pincha yashirin shakar, konservantlar va nitritlarga boy bo‘ladi.
2. Hayvoniy yog‘lar organizmda insulin qarshiligini oshiradi, bu esa diabet rivojlanishiga yo‘l ochadi.
3. Go‘sht markazli ovqatlanish ratsioni meva-sabzavotlarga bo‘lgan ehtiyojni kamaytiradi, bu esa tolalar tanqisligiga olib keladi – bu ham diabet xavfini kuchaytiradi.

🤔Yechim nima?

1.Ratsionda sabzavot, meva, butun donli mahsulotlar va o‘simlikka asoslangan oqsillar (masalan, dukkaklilar) ulushini oshiring.
2.Go‘sht iste’molini kamaytiring, ayniqsa qayta ishlangan turlaridan ehtiyot bo‘ling.

📌Shakarni cheklash muhim, lekin butun ovqatlanish uslubini ko‘rib chiqish — sog‘lom hayot sari muhim qadamdir.

@Geschaft_7

🇱🇾 Qazzofiy davridagi Liviya (1969–2011)

Muammar Qazzofiy hokimiyatda bo‘lgan yillarda Liviya siyosiy erkinliklardan ancha yiroq edi. Saylovlar o‘tkazilmasdi, muxolifat ovozi esa bo‘g‘ib qo‘yilgan edi. Matbuot faqat hukumatning so‘zlovchi quroliga aylangan.

Ammo boshqa tomondan, ko‘chalarda xavfsizlik bor edi. Markazlashgan hukumat tufayli davlatda tartib saqlanardi. Tashqi siyosat esa barqarorlikni asrashga qaratilgan edi.

Neft – Liviyaning asosiy quroliga aylangan edi. Kuniga 1,5 million barrel neft sotuvi orqali davlat bepul sog‘liqni saqlash, bepul ta’lim, subsidiyalar va hatto uy-joy bilan ta’minlash imkoniyatiga ega edi. Odamlar davlat hisobidan qurilgan uyda yashar, shifokor yoniga borish uchun pul to‘lamas edi.

Ijtimoiy sohada ham yutuqlar yo‘q emasdi:savodxonlik darajasi 80% dan oshgan, sog‘liqni saqlash tizimi esa Afrika miqyosida ilg‘or edi. Ammo bu barqarorlik erkinlik evaziga edi. Inson huquqlari muntazam ravishda buzilar, resurslar faqat yuqori tabaqadagilarga taalluqli bo‘lar edi. Fikr bildirganlar yo‘q qilingan, tanqid esa jinoyatga tenglashtirilgan.

⚔️ Qazzofiydan keyingi Liviya: erkinlik ichidagi betartiblik (2011–hozirgi kun)

2011-yilda Qazzofiy ag‘darilgach, Liviya yangi davrga qadam qo‘ydi. Ammo bu davr kutilgandek erkinlik va taraqqiyot emas, balki betartiblik va zo‘ravonlik bilan boshlandi.

Bugungi Liviya – bir emas, bir nechta hukumatlar da’vogarlik qilayotgan, qurolli guruhlar shaharlarga egalik qilayotgan, chet ellik aralashuvlar bilan to‘la hududga aylangan. Rossiyami, Turkiyami, Misrmi yoki AQSh – har birining bu yerda o‘z manfaatlari bor.

Neft ishlab chiqarish yarmiga tushib ketgan. Infratuzilma vayron, yo‘llar buzilgan, zavodlar ishsiz. Oziq-ovqat taqchilligi, inflyatsiya, ishsizlik – oddiy odam uchun kundalik haqiqatga aylangan. Ijtimoiy xizmatlar deyarli yo‘q. Aksincha, xalq chet el yordami va kreditlariga qarab qolgan.

Millionlab liviyaliklar o‘z uyini tark etgan. Qashshoqlik chuqurlashgan. Odam o‘g‘irlash, suiqasdlar, portlashlar odatiy voqeaga aylangan. Xotin-qizlar va yoshlar esa hayotda o‘z o‘rnini topa olmayapti – imkoniyatlar yo‘q, kelajak esa noaniq.

📌 Xulosa:
Qazzofiy davrida xalq erkin emasdi, ammo davlat bor edi. Bugun esa erkinlik bordek tuyuladi, ammo davlatning o‘zi parchalanib ketgan. Bu ikki davr bir-biriga qarama-qarshi: biri tartib evaziga erkinlikni qurbon qilgan, ikkinchisi erkinlik uchun hamma narsani yo‘qotgan. Liviya hanuz oraliqda – barqarorlik bilan erkinlik o‘rtasida yo‘l izlamoqda.

@Geschaft_7

❌1. "Chap va o‘ng miya turlicha ishlaydi: biri ijodiy, biri mantiqiy"

✅Ammo neyrofan nima deydi?

MRI (magnit-rezonans tomografiya) asosidagi tadqiqotlar (University of Utah, 2013) shuni ko‘rsatdiki, ikkala miya yarim shari birgalikda faol ishlaydi, ularni "faqat ijod" yoki "faqat mantiq" deb bo‘lish noto‘g‘ri. Bu mif ko‘proq ommaviy psixologiyadan kelgan.

❌2. "Ko‘p suv ichish sog‘liq uchun yaxshi – kuniga 8 stakan iching"

✅ Ammo ilmiy asos yo‘q:

Harvard Health va boshqa nufuzli tibbiyot manbalari buni noaniq va har kimga to‘g‘ri kelmaydigan tavsiya deb hisoblaydi. Suv ehtiyoji — odamning yoshi, vazni, faoliyatiga bog‘liq. Ko‘p ichish hatto buyrakka zarar yetkazishi mumkin.

❌3. "Vitamin C grippni davolaydi yoki oldini oladi"

✅ Ammo tadqiqotlar nima deydi?

Plasebo-nazoratli ko‘plab tadqiqotlar (Cochrane Review, 2013) vitamin C grippning oldini olmaydi, lekin faqat kasallik boshlanganidan so‘ng yengil sharoitlarda simptomlarni biroz yumshatishi mumkin.


❌4. "Ko‘proq o‘qish – yaxshi baho olib keladi"

✅ Ammo samarali o‘qish ≠ ko‘p o‘qish:

2011 yildagi pedagogik psixologiya tadqiqotlari shuni ko‘rsatdiki, takrorlashdan ko‘ra intervallik, aktiv test yechish va o‘quvchini qiziqtiruvchi metodlar samaraliroq. Uzoq vaqt yod olish – qisqa muddatli yutuq beradi, uzoq muddatda unutiladi.


❌5. "Bir vaqtning o’zida bir nechta vazifa bajarish– zamonaviy insonning eng kuchli qobiliyati"

✅ Ammo neyropsixologik faktlar buni rad etadi:

Stanford universiteti tadqiqotlari shuni ko‘rsatdiki, Bir vaqtning o’zida bir nechta vazifa bajarish- produktivlikni oshirmaydi, aksincha, e’tiborni bo‘lib yuborib, har bir vazifani sekinlashtiradi va xatolar ehtimolini oshiradi. Bu ayniqsa yoshlar uchun dolzarb muammo.

@Geschaft