‍ 📚 حکمت نامه امام صادق علیه السلام (1)
▪️بهترین ها در پارسایی، عبادت، زهد و کوشایی

✨امام صادق علیه السّلام فرمودند:
اَورَعُ النّاسِ مَن وَقَف عِندَ الشُّبهَهِ؛
اَعبَدُ النّاسِ مَن اَقامَ الفَرائِضَ؛
اَزهَدُ النّاسِ مَن تَرَکَ الحَرامَ؛
اَشَدُّ النّاسِ اِجتِهاداً مَن تَرَکَ الذُّنوبَ؛

پارساترین مردم کسی است که در برخورد با شبهه، توقف و درنگ کند؛ 
عابدترین مردم کسی است که واجبات را برپا دارد؛ 
زاهدترین مردم کسی است که حرام را ترک کند 
و کوشاترین مردم کسی است که گناهان را ترک کند.

بحارالانوار، ج۷۵، ص۱۹۲


✍🏻 شرح حدیث:

🖌وقتی احتمال بدهیم، غذایی مسموم است، از مصرف آن خودداری می کنیم. اگر احساس کنیم خطری در کمین است، هر چند یقین نداشته باشیم، به راه نمی افتیم.
شبهات و مشتبهات، جایی است که احتمال بدهیم، چیزی حرام و نامشروع است و شرط عقل و احتیاط آن است که از آن بپرهیزیم.
🖌بعضی از مردم برای این که نشان دهند اهل عبارت و بندگی اند، نماز مستحبی می خوانند، روزه ی مستحبی می گیرند و کارهایی که ثواب دارد، انجام می دهند. در عین حال، گاهی بعضی از تکالیف واجب را ترک می کنند. کسی که واجبات را انجام بدهد، عابدترین مردم است (ترک واجب کرده ای، سنّت به جا آورده ای!)
🖌پارساترین و زاهدترین مردم نیز کسی است که از حرام دوری کند، نه آن که به اسم زهد، حلال های الهی را بر خود حرام سازد.
🖌پرتلاش ترین افراد نیز کسانی اند که گناهان را ترک کنند.
ترک گناه، همتی عالی و اراده ای قوی می خواهد. بعضی از افراد، بازوهای قوی و اندام ستبر دارند و وزنه های سنگین بلند می کنند، امّا حریف نفس خود نیستند و گرفتار عادت های ناپسندند. این افراد، در واقع، بسیار ضعیفند، هر چند در میان مردم قهرمان به شمار آیند.


☝️مسلمان، کسی است که تسلیم اوامر خدا باشد. این برترین عبادت و بندگی است


#حکمت_نامه
#امام_صادق علیه السلام
#شوال
🆔 @Fatemyeh_com

‍ 📚 حکمت نامه امام صادق علیه السلام (2)
▪️دشمن‌ترین دشمنان

✨امام صادق علیه السّلام فرمودند:
اِجعَل نَفسَکَ عَدُوّاً تُجاهِدُهُ وَ عارِیَهً تَرُدُّها؛

نفس خودت را دشمنی قرار بده، که با آن مبارزه می کنی و عاریه ای بشمار، که آن را برمی گردانی.

تحف العقول، ص۳۰۴


✍🏻 شرح حدیث:
🖌 در روایات ائمّه معصومین علیهم السلام از «نفس امّاره» به عنوان دشمن ترین دشمنان یاد شده است.
مقصود از نفس، نیرویی در باطن انسان است که او را به هوی و هوس، گناه، حرام، مَرزشکنی، هنجارشکنی، تجاوز به حقوق دیگران و بهره گیری از لذّت های حرام و... فرا می خواند.
🖌انسان، میان دو نیروی «نفس» و «عقل» قرار دارد و از نعمت «اختیار» برخوردار است، تا خواسته دل را برآورد، یا فرمانبردار عقل گردد. یکی به دوزخ می کشاند و دیگری به بهشت دعوت می کند. اطاعت از یکی سعادت و تبعیت از دیگری، شقاوت به بار می آورد.
🖌پس وقتی نفس یک دشمن شد، باید با آن مبارزه کرد، نه آشتی و باید با آن مخالفت کرد، نه همراهی. از این رو، در توصیه های اخلاقی به «جهاد با نفس» توصیه شده و از آن به عنوان «جهاد اکبر» یاد شده است، تا از آن رهگذر، انسان، اسیر تمایلات نفسانی نشود.
🖌معنای دیگر نفس، روح و جان آدمی است. جانی که ودیعه ی الهی و امانت خداست و روزی این جان به خداوند جان آفرین تسلیم خواهد شد، در طول زندگی همراه ماست و ما وظیفه داریم آن را به کمال برسانیم و این عاریه را روزی نیز برگردانیم.
🖌آمادگی برای مرگ، نشانه آن است که در زندگی با این ودیعه و عاریه خوب رفتار کرده ایم و حسابمان پاک است و بیمی از مرگ نداریم.
🖌فکر «برگرداندن عاریه» ما را به یاد این حقیقت می اندازد که عمرها محدود است و اجل در پیش و روز حساب و قیامت فرا خواهد رسید.

👈 نفس ملکوتی را تربیت کنیم و با نفس امّاره و وسوسه های دل، مبارزه نماییم.


#حکمت_نامه
#امام_صادق علیه السلام
#شوال
🆔 @Fatemyeh_com

‍ 📚 حکمت نامه امام صادق علیه السلام (3)
▪️حق مسلمان بر مسلمان

✨امام صادق علیه السّلام فرمودند:

حَقُّ المُسلِمِ عَلَی المُسلِمِ اَن لا یَشبَعَ وَ یَجُوعُ اَخُوهُ؛

حق مسلمان بر مسلمان آن است که خودش سیر نباشد و برادرش گرسنه بماند.

کافی، ج۲، ص۱۷۰

✍🏻 شرح حدیث:

بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی غمی نشاید که نامت نهند آدمی
گلستان، سعدی
🖌علاوه بر حقّ انسانی و وظیفه ای که در برابر همنوع، بر دوش ماست، تکلیف دینی نیز نسبت به هم کیش و هم آیین دارم. مسلمان، در برابر مسلمانِ دیگر وظایفی دارد، که ادای این تکالیف و وظایف نیز واجب است.
🖌یکی از این وظایف، مواسات، ایثار و خدمت است.
☀️ پیامبر فرموده است: «کس که سیر بخوابد، در حالی که همسایه اش گرسنه است، به من ایمان نیاورده است».
🖌 این سخن اشاره به این گونه حقوق و وظایف دارد. اگر برادر دینی کسی گرسنه، تشنه عریان و فقیر باشد و او تمکّن مالی داشته باشد و بتواند کمک کند، ولی در عین حال بی خیال باشد، طعم ایمان و مسلمانی را نچشیده است.
🖌اگر این حسّ عاطفی و همبستگی دینی در جامعه زنده باشد، محرومیّت و فقر، از امّت مسلمان رخت برمی بندد.
🖌در سیره ی پیشوایان دین، نمونه های فراوانی دیده می شود که به همنوعان و هم کیشان خود مساعدت و انفاق می کردند و به طور ناشناس و بی خبر، به آنان کمک می رساندند.

☝️این است، راه و رسم مسلمانی.


#حکمت_نامه
#امام_صادق علیه السلام
#شوال
🆔 @Fatemyeh_com

‍ 📚 حکمت نامه امام صادق علیه السلام (4)
▪️آنچه برای خود می‌پسندی

✨امام صادق علیه السّلام فرمودند:

اَحِبُّوا لِلنّاسِ ما تُحِبُّونَ لِاَنفُسِکُم؛

برای مردم دوست بدارید آنچه را برای خودتان دوست می دارید.

تحف العقول، ص۶۳۵

✍🏻 شرح حدیث:
🖌این مضمون در روایات بسیاری آمده است و آن را توضیح و تبیین مفهوم «انصاف» بیان کرده اند.
🖌برخی افراد همه چیز را برای «خود» و همه سختی ها و بدی ها را برای «دیگران» می خواهند. این تقسیم، ناعادلانه و غیرمنصفانه است.
🖌انصاف، آن است که خوب و بد، رنج و راحتی، غم و شادی را میان خودمان و دیگران به طور مساوی تقسیم کنیم و در غم دیگران شریک باشیم و در شادی خودمان دیگران را هم شریک کنیم. این، حقیقت انصاف است.
🖌اگر دوست دارید که کسی مزاحمتان نشود، یا وقت شما را نگیرد، یا پشت سر شما غیبت نکند، شما نیز مزاحم دیگران نشوید و از آنان بدگویی نکنید.
🖌اگر دوست دارید دیگران با احترام از شما یاد کنند و قدردان زحمات و خدمات شما باشند و شما عزیز و محبوب باشید، همین برخورد را نیز خودتان با دیگران داشته باشید و از عزّت و محبوبیت آنان خوشحال شوید، نه آن که حسادت بورزید و ناراحت شوید.
🖌صداقت و صمیمیت در دوستی با مردم، ضامن تداوم این رابطه است.
🖌نکته ای که در این حدیث به آن اشاره شده است، تضمینی بر استمرار دوستی هاست.

👈 برای مردم هم، حقّی قائل باشیم.

#حکمت_نامه
#امام_صادق علیه السلام
#شوال
🆔 @Fatemyeh_com

‍ 📚 حکمت نامه امام صادق علیه السلام (5)
▪️بهترین دوست

✨امام صادق علیه السّلام فرمودند:

اَحَبُّ اِخوانی إلَیَّ مَن اَهدی اِلَیَّ عُیُوبی؛

محبوب ترین برادرانم نزد من کسی است که عیب های مرا به من به عنوان «هدیه» بازگوید.

کافی، ج۲، ص۶۳۹

✍🏻 شرح حدیث:
🖌هر کس، کم یا زیاد، عیوب و نقایصی دارد. پوشاندن یا انکار، آن را از بین نمی برد، بلکه شناختن عیوب و کاستی ها و تلاش برای رفع آنها، مفید و سازنده است.
🖌نخستین گام «اصلاح خویش»، شناختن عیوب است، پس، باید ممنون کسانی باشیم که صادقانه و از روی خیرخواهی عیب ما را به ما بگویند، تا آن را برطرف کنیم، نه این که از آنان برنجیم و هر تذکر را بر دشمنی و غرض ورزی حمل کنیم.
☀️ امام صادق(علیه السلام)، از عیبی که توسّط یک برادر به انسان گفته می شود، به عنوان «هدیه» یاد کرده است که باید پذیرفت، آن هم با آغوش باز و روی گشاده، نه اخم و ناراحتی.

دوست دارم که دوست عیبِ مرا
همچو آیینه رو به رو گوید

نه که چون شانه با هزار زبان
پشت سر رفته، مو به مو گوید

🖌کسی به رفع عیوب و اصلاح خود می تواند توفیق یابد که «پندپذیر» و «نقدپذیر» باشد، و گرنه تا به ابد در دامن عیب ها، رذایل و خصلت های بد خواهد ماند.
🖌برخی صالحان خود ساخته، با دوستان صمیمی خود قرار می گذاشتند که اگر عیب، خصلت ناپسند و عمل نادرستی را از آنان دیدند، گوشزد کنند.

☝️ این گام، مقدمه خودسازی است.

#حکمت_نامه
#امام_صادق علیه السلام
#شوال
🆔 @Fatemyeh_com

‍ 📚 حکمت نامه امام صادق علیه السلام (6)
▪️ملاک شیعه بودن

✨امام صادق علیه السّلام فرمودند:
لَیسَ مِن شیعَتِنا مَن قالَ بِلِسانِهِ و خالَفَنا فی اَعمالِنا و آثارِنا؛

از شیعیان ما نیست، کسی که به زبان دم از ما بزند، ولی در اعمال و آثار ما، با ما مخالفت کند.

بحارالانوار، ج۸، ص۱۶۴

✍🏻 شرح حدیث:
🖌از این که پیشوایی پاک ترین انسان ها و زبده ترین مخلوقات عالم هستی یعنی ائمّه و اهل بیت علیهم السلام را پذیرفته ایم، افتخار می کنیم، ولی باید نشان دهیم که پیرو و تابعیم.
🖌تشیع، پیروی از خاندان عصمت و طهارت است. این پیروی، هم در افکار و اندیشه و اعتقادات است، هم در موضوعات دینی و حلال و حرام و هم در اخلاق و رفتار و سلوک فردی و اجتماعی.
🖌«راه امامان» را با دو شیوه می توان شناخت:
☝🏻یکی سیره و زندگی و خلق و خوی آنان در عمل و زندگی شان
✌🏻و دیگری آثار حدیثی و سخنان و احادیث نورانی آنان.

🖌خوشبختانه کتب دینی ما از هر دو جهت غنی و سرشار است. هم روایات معصومین علیهم السلام و هم کتب تاریخ و سیره در دسترس است که ما را با زندگی آنان آشنا می سازد.
🖌ادّعای شیعه بودن به زبان، کارساز نیست.همراهی و همسویی و گوش به فرمان بودن و اطاعت، نشان می دهد که این ادّعا تا چه حدّ ریشه دار و عمیق و تا چه اندازه سطحی و زبانی است.
🖌وقتی امامان، در عبادت و نماز، سرآمد دیگرانند، نمی توان پذیرفت که کسی شیعه باشد و در نماز، سستی نشان دهد.
🖌وقتی پیشوایان ما، اهل صدق و وفای به عهد و خداترسی اند آیا پذیرفته است که شیعه آنها اهل دروغ و پیمان شکنی و بی مبالاتی در امور دینی باشد؟
🖌شاخص شیعه، «عمل» است و «به عمل کار برآید، به سخن دانی نیست».

👈 مسلمانی به عمل است، نه به زبان.
👈 شیعه بودن نیز به تبعیّت است، نه شعار و ادّعا.

#حکمت_نامه
#امام_صادق علیه السلام
#شوال
🆔 @Fatemyeh_com

‍ 📚 حکمت نامه امام صادق علیه السلام (7)
▪️عامل فقر و ثروتمندی

✨امام صادق علیه السّلام فرمودند:
اِنَّ السَّرَفَ یُورِثُ الفَقرَ وَ اِنَّ القَصدَ یُورِثُ الغِنی؛

اسراف موجب فقر می شود و میانه روی ثروتمندی ایجاد می کند.

وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۲۵۸


✍🏻شرح حدیث:
🖌محدودیّت امکانات طبیعی، ضرورت صرفه جویی و قناعت را الزام می کند.
🖌شناخت ارزش نعمت های الهی، ما را متعهّد می سازد که از هدر رفتن آنها جلوگیری کنیم و بهترین و مناسب ترین استفاده را از آنها داشته باشیم.
🖌اسراف، هدر دادن نعمت ها و امکانات است و اعتدال و میانه روی در مصرف، بهره وری از آن را افزایش می دهد.
🖌از نشانه های سنّت های الهی، آن است، که قدرشناسان نعمت، از نعمت ها برخوردارتر شوند و ناسپاسان، محروم گردند.
🖌«قصد» و «اقتصاد» که در روایات آمده و به معنای میانه روی، اعتدال و پرهیز از افراط و تفریط است، در همه ی امور، از جمله، در مسائل مالی، مادّی و خرج و مصرف مطلوب است.
🖌با اعتدال، جلوی اسراف گرفته می شود و این، موجب افزایش نعمت و ثروت می گردد.
🖌با اسراف، هم داشته ها در می رود، هم موجب فقر و تنگدستی می گردد.
🖌اسراف در مصرف آب، نان، مواد غذایی، میوه، سوخت، انرژی، وسائل خانه و ابزار کار، همه ی این ها به اقتصاد فرد و جامعه آسیب می رساند و بحران مالی می آفریند.
🖌وقتی که خداوند، اهل قناعت و اعتدال را دوست دارد، چرا میانه رویی را پیشه نکنیم؟
🖌وقتی قرآن، اسراف کاران را «برادران شیاطین»، معرفی می کند، چرا با شیطان، برادری و دوستی کنیم؟


👈قدر نعمت ها را بدانیم، تا استحقاق تداوم و افزایش آن ها را پیدا کنیم.

#حکمت_نامه
#امام_صادق علیه السلام
#شوال
🆔 @Fatemyeh_com

‍ 📚 حکمت نامه امام صادق علیه السلام (8)
▪️نیکی کردن، توفیق و هدیه الهی ست

✨امام صادق علیه السّلام فرمودند:
اَلمَعروُفُ هَدِیَّهٌ مِنَ اللهِ اِلی عَبدِهِ، وَ لَیسَ کُلُّ مَن یُحِبُّ اَن یَصنَعَ المَعرُوفَ اِلی النّاسِ یَصنَعُهُ وَ لا کُلُّ مَن رَغِبَ فیهِ یَقدِرُ عَلَیه؛

نیکی (به مردم) هدیه ای است از سوی خداوند به بنده اش ، و چنان نیست که هر که دوست دارد به مردم نیکی کند، آن را انجام دهد، و چنان نیست که هر کس علاقه به کار نیک داشته باشد، بر آن قادر شود.

تحف العقول، ص۳۶۳

✍🏻شرح حدیث:
🖌همیشه امکان و فرصت کار خیر برای ما فراهم نیست. پس، باید فرصت های خیر را غنیمت شمرد و پیش از بروز موانع یا مانع تراشی های شیطان و یا غلبه ی نفس، کار نیک کرد و ثواب برد.
🖌کسی که توفیق خدمتگزاری به بندگان خدا را پیدا می کند، از موهبت الهی برخوردار است؛ زیرا همه ی انسانها این توفیق را ندارند و همیشه مهیا نیست و همه جا فراهم نمی شود.
🖌چه بسا، کسانی که بر فرصت های خیر از دست رفته، غصّه می خورند.
🖌چه بسا، از کار افتادگانی که آرزوی سلامت، نشاط و توانایی دارند، تا بتوانند کار خیر و خدمتی انجام دهند، ولی توانایی آن را ندارند و حسرت می خورند.

ای که دستت می رسد، کاری بکن
پیش از آن کز تو نیاید هیچ کار

🖌آنان که از این هدیه ی الهی، یعنی توفیق خدمت و خیررسانی برخوردارند، قدر آن را بدانند و خسته نشوند و بدانند، که مورد عنایت ویژه پروردگارند و اگر از این کار، ملول گردند، خداوند از آنان می گیرد و به دیگران ارزانی می دارد.
🖌پس، نه همه علاقه مندان به نیکوکاری، توفیق می یابند، و نه همه ی مشتاقان، توانایی آن را دارند.

👈 هدیه ی الهی را به دیده ی منّت نهیم و بدین وسیله، آخرت خود را آباد سازیم.

#حکمت_نامه
#امام_صادق علیه السلام
#شوال
🆔 @Fatemyeh_com

‍ 📚 حکمت نامه امام صادق علیه السلام (9)
▪️برتری رضایت الهی بر رضایت بنده

✨امام صادق علیه السّلام فرمودند:
ما عَلَیکَ اَن تَکونَ مَذمُوماً عِندَ النّاسِ، اِذا کُنتَ عِندَاللهِ مَحمُوداً؛

تو را چه باک، از این که نزد مردم ناپسند باشی، آن گاه که پیش خداوند، پسندیده ای.

تحف العقول، ص۳۵۷

✍🏻شرح حدیث:

خدایا چنان کن سرانجام کار *** تو خشنود باشی و ما رستگار

🖌این، بالاترین مرتبه سعادت انسان است، یعنی رضایت خالق از مخلوق. وقتی اجر و پاداش اعمال ما را خداوند می دهد، نه مردم؛ وقتی در قیامت، رضایت الهی کارساز است، نه پسند مردم؛ وقتی نارضایی مردم در کنار پسند و رضایت پروردگار، قابل تحمّل است، پس، چرا این ارزش را از دست بدهیم و به خاطر رضای مردم، خدا را از خودمان ناراضی کنیم؟
🖌طاعت و بندگی، عامل رضایت خدا از بنده است.
🖌عصیان و بی تقوایی، سبب دوری از رحمت و رضایت الهی است.
🖌با این ملاک و معیار، معادله ها نیز تغییر می کند و کسی که با چنین عینکی به جهان، مردم و دنیا و آخرت بنگرد، نحوه عملش نیز فرق می کند و رضایت خداوند ذوالجلال را بر محبوبیّت نزد مردم ترجیح می دهد.
🖌عاقبت اندیشان و خداجویان، هیچ چیز را با رضا و پسند خدا عوض نمی کنند.

🤲 خدایا! ما را چنان ساز که در راه رضای تو گام برداریم؛
🤲 ما را به عملی بگمار، که نزد تو محبوب و محمود باشیم.


#حکمت_نامه
#امام_صادق علیه السلام
#شوال
🆔 @Fatemyeh_com

‍ 📚 حکمت نامه امام صادق علیه السلام (10)
▪️ارزش و اهمیت دین‌شناسی

✨امام صادق علیه السّلام فرمودند:
لَیتَ السِّیاطُ عَلی رُؤوس أصحابی حَتّی یَتَفَقَّهُوا فی الحَلالِ وَ الحَرامِ؛

کاش، تازیانه بالای سر اصحاب من بود، تا در حلال و حرام، دین شناس شوند.

المحاسن، ج۱، ص۳۵۸

✍🏻شرح حدیث:
🖌بیشترین لغزش های فکری و عملی افراد، از ضعف بینش دینی سرچشمه می گیرد. آنان که در مسائل فکری و اعتقادی «گمراه» می شوند، یا در مسائل عملی و رفتاری به حرام و گناه می افتند، گاهی به دلیل عدم شناخت معارف دینی و ناآگاهی از مسائل شرعی است.
🖌از این رو، «تفقّه در دین» برای یک مسلمان ضروری است. این مسأله در روایات بسیاری تأکید شده است؛ یعنی دین شناسی آگاهانه، بصیرت عمیق در مسائل مذهبی و دانستنِ حلال و حرام خدا.
☀️ #امام_صادق علیه السلام با آن همه مهربانی که نسبت به دوستان، شیعیان و اصحابِ خود دارد، آرزو می کند که کاش، تازیانه بالای سر اصحابش باشد تا دین شناس شوند که این اهمیّت «شناخت دین» را می رساند.
🖌بعضی از کسانی که به درآمدهای حرام روی می آورند، نمی دانند که حرام است. برخی افراد که در عمل خود دچار «خلاف شرع» می شوند، خبر ندارند که محدوده ی شروع دین کجاست، مانند کسی که از ممنوعیت ورود به یک منطقه بی خبر باشد، یا قوانین مربوط به رفت و آمد در اماکن و خیابانها و رانندگی در جاده ها را نداند، به راحتی دچار خلاف می شود. پس آگاهی دقیق از مقرّرات رانندگی لازم است، تا تخلّفی صورت نگیرد.
🖌علمای دین نیز فتوا داده اند که فراگرفتن احکام و مسائلی که مورد نیاز انسان است، واجب است.

☝️ بکوشیم عوام نباشیم و در مسائل دینی «آگاه» شویم.


#حکمت_نامه
#امام_صادق علیه السلام
#شوال
🆔 @Fatemyeh_com