در اوستا و کتابهای پهلوی چندین نوع #دیو داریم: دیو آز، نیاز، خشم، رشک، ننگ، کین، نمام، دوروی، نا پاکدین، ناشکری
خوب پس نمی توانیم بگوییم که اینها ساکنان اولیه سرزمین ایران بودند، خیر.
پیش از آمدن ایرانیان به فلات ایران تمدن عیلامی ها و دیگر اقوام لولوبی ها، میتانی ها و ... را داشتیم و دکتر #ذبیح_الله_صفا از تپوران و کادوسیان و آماردها هم نام می برد. کشفیات گیرشمن هم نشان داده که این اقوام غیر ایرانی خیلی هم متمدن بودند و آریایی ها چیزهای زیادی از آنها آموختند.
خوب حالا برویم روی #واژه_شناسی که موضوع مورد علاقه من است.
واژه #"مجنون" در عربی از ریشه "جن" می آید. این ریشه در اصل یعنی "پنهان". جن چون از نظر ها پنهان است نامش جن است. "جنین" و "جنت" و "مجنون" هر سه از یک ریشه اند : وجه مشترکشان این است که از نظر پنهان هستند. مجنون چون سر به بیابان نهاده بود و از نظر ها دور شده بود او را "مجنون" می گفتند. البته شما ممکن است بگویید "مجنون" یعنی "جن زده یا دیوانه" . من می گویم بله درست است. اما یادمان باشد که #عربی یک #زبان_دینامیک است یک لغت باید شمول معنایی داشته باشد و شامل معنی های دیگر هم باشد. مجنون چون سر به بیابان نهاد و از نظرها دور شد کارش عاقلانه نبود . هر دو معنی با هم هستند.
واژه alienation (بیگانگی) را که دوست فرهیخته مان ذکر کردند از واژه alius لاتین به معنی " دیگر" می آید و نیز alienus به معنی " مال دیگری" است از آن فعل alienare ساخته می شود که alienation به معنی "بیگانگی از خود یا از دیگران " از آن ساخته می شود.
واژه "دیوانه" با "دیو" هم ریشه است . هر دو از ریشه dei به معنی درخشیدن می آیند که توضیح دادم.
اما "دیوار" هیچ ربطی به "دیو" ندارد و از دو جزء ساخته شده:
dega-va:ra
همان طوری که در کتاب #علی_نورایی آمده dega یعنی ساختن از خاک رس و ریشه var همان wer 3 هندواروپایی به معنی محافظت کردن و پوشاندن است. لغت paru-zana فارسی باستان به معنی شهر کوچک یا برزن از آن ساحته شده که paru همان "پر" یا "زیاد" است و zana یعنی مرد. پس تحت اللفظ یعنی پر از مردان یا دارای مردان زیاد.
این واژه در اصل #مادی است چون در فارسی باستان به جای z باید d می داست. همچنین vardana فارسی باستان که در اوستا vareza:na می شود به همین معنی شهر کوچک یا برزن است.
@farzandan_parsi
خوب پس نمی توانیم بگوییم که اینها ساکنان اولیه سرزمین ایران بودند، خیر.
پیش از آمدن ایرانیان به فلات ایران تمدن عیلامی ها و دیگر اقوام لولوبی ها، میتانی ها و ... را داشتیم و دکتر #ذبیح_الله_صفا از تپوران و کادوسیان و آماردها هم نام می برد. کشفیات گیرشمن هم نشان داده که این اقوام غیر ایرانی خیلی هم متمدن بودند و آریایی ها چیزهای زیادی از آنها آموختند.
خوب حالا برویم روی #واژه_شناسی که موضوع مورد علاقه من است.
واژه #"مجنون" در عربی از ریشه "جن" می آید. این ریشه در اصل یعنی "پنهان". جن چون از نظر ها پنهان است نامش جن است. "جنین" و "جنت" و "مجنون" هر سه از یک ریشه اند : وجه مشترکشان این است که از نظر پنهان هستند. مجنون چون سر به بیابان نهاده بود و از نظر ها دور شده بود او را "مجنون" می گفتند. البته شما ممکن است بگویید "مجنون" یعنی "جن زده یا دیوانه" . من می گویم بله درست است. اما یادمان باشد که #عربی یک #زبان_دینامیک است یک لغت باید شمول معنایی داشته باشد و شامل معنی های دیگر هم باشد. مجنون چون سر به بیابان نهاد و از نظرها دور شد کارش عاقلانه نبود . هر دو معنی با هم هستند.
واژه alienation (بیگانگی) را که دوست فرهیخته مان ذکر کردند از واژه alius لاتین به معنی " دیگر" می آید و نیز alienus به معنی " مال دیگری" است از آن فعل alienare ساخته می شود که alienation به معنی "بیگانگی از خود یا از دیگران " از آن ساخته می شود.
واژه "دیوانه" با "دیو" هم ریشه است . هر دو از ریشه dei به معنی درخشیدن می آیند که توضیح دادم.
اما "دیوار" هیچ ربطی به "دیو" ندارد و از دو جزء ساخته شده:
dega-va:ra
همان طوری که در کتاب #علی_نورایی آمده dega یعنی ساختن از خاک رس و ریشه var همان wer 3 هندواروپایی به معنی محافظت کردن و پوشاندن است. لغت paru-zana فارسی باستان به معنی شهر کوچک یا برزن از آن ساحته شده که paru همان "پر" یا "زیاد" است و zana یعنی مرد. پس تحت اللفظ یعنی پر از مردان یا دارای مردان زیاد.
این واژه در اصل #مادی است چون در فارسی باستان به جای z باید d می داست. همچنین vardana فارسی باستان که در اوستا vareza:na می شود به همین معنی شهر کوچک یا برزن است.
@farzandan_parsi
☀️ آشنایے با جشنهاے ایرانی:
☀️ جشن آغاز تابستان؛
🌳 در آغازین روز تابستان، با آغازیدن تیر، ماہ آرش شیواتیر، این استورهے ڪمانگیر، جشنهاے پرشمار تابستانے در ایران باستان آغاز میشد. جشنهایے در ستایش روشنایے بیشتر و بلندترین روز سال، جشنهایے در ستایش فرزانگے و جشنهایے براے شادے! واپسین روز خرداد نیز جشنے براے پیشوازے جشنهاے تابستانے برپا میشد.
🍃 در ایران آغاز هر فَرشیم/وَرشیم(فصل) بهانهاے براے جشن بود و در گاهشمارے گاهنبارے ایران، آغاز سال نو با آغاز تابستان همزمان بود.
در این زمان چلهے تموز(تموز بہ چمار گرماے سخت) نیز آغاز میشد و تا دهم امردادماہ دنبالہ داشت.
جشنهاے تابستان، جشنهاے گرامیداشت آب و آفتاب بودند و بیشتر جشنهایے ڪہ در چلهے تموز برگزار میشدند،
یڪ ریشہ داشتند.
🌴 در آغاز تابستان، خورشید بیش از هر زمان دیگرے در بالاترین جایگاہ خود بودہ و روزها بسیار بلند است. از سویے مردم جهان باستان بہ پدیدههاے ڪیهانے دلبستگے بسیارے داشتند و رویدادهاے ڪیهانے را با باورهایشان میآمیختند.
ایرانیان براے بازشناسی(تشخیص) روز نخست تابستان و دگرگونے تابستانے از سازههاے خورشیدے و گاهشمار آفتابے همچون "چهارتاغی" بهرہ میبردند ڪہ هنوز از یڪ نمونہ از آن در نیاسر ڪاشان بهرهبردارے میشود.
☘ در پگاہ یڪم تیر و همزمان با سر زدن خورشید، زنان اسپند دود میڪردند و درآیهی(ورودے) خانہ را آب و جارو میڪردند.
یڪے از شناختهشدهترین آیینهاے یڪم تیر، برگزارے یادبودے براے گرامیداشت جانسپاران(شهیدان) میهن بود.
بہ باور پیشینیان در این روز بسیارے از ایرانیان باستان در راہ پاسدارے از خاڪ میهن جان سپردند. اڪنون این آیین در میان زرتشتیان برگزار میشود.
🌿 امروز در یڪم تیر گرامیداشت چلهے تموز در استان خراسان و جشن آبپاشونڪ در چند شهر میانے ڪشور همچون اراڪ و فراهان برگزار میشود.
در جشن آبپاشونڪ، مردم در گردشگاهها و دشتها آببازے میڪنند.
این آیین همسان و همریشہ با جشن آبریزگان در میانهے تیر است.
🌴 در نیمروز(جنوب) خراسان از یڪم تیر تا دهم امرداد را چلهے تموز و از دهم امرداد تا آخر این ماہ را «چلهے خرد» میگویند.
«جشن ۹۰روز» است ڪہ هنوز در روستاے «حوضماهی» شهرستان مبارڪہ برگزار میشود، بہ جا ماندہ از جشنهاے چلهے تموز است.
🌾 جشن "روز زیادی" در واپسین روز خرداد براے پیشواز فرارسیدن بلندترین روز سال و آغاز تابستان برگزار میشد و گفتہ میشود ڪہ براے همین نام خرداد بہ مانَڪ(معنے) رسایے را براے این ماہ برگزیدند.
🕊 در سال ۲۰۱۴ ترسایی(میلادی)، هندوستان توانست روز یڪم تیر را با نام روز جهانے یوگا و با آیینهاے"درود بر خورشید" در سازمان ڪشورهاے همبسته(ملل متحد) نیز آیینمَند(رسمے) ڪند. بسیار پیش از این، آیینهاے گرامیداشت خورشید و هماهنگے با آن در آیین مهرپرستے یا میتراگرایے پدید آمدہ بود.
____________
📚 برداشت آزاد از:
۱- راهنماے زمان جشنها و گردهماییهاے ملے ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی.
۲- گاهشمارے و جشنهاے ایران باستان #هاشم_رضی.
۳- ایراننامہ #شاهین_سپنتا.
۴- گاهشمارے و جشنهاے ملے ایرانیان #ذبیح_الله_صفا.
____________
#جشن_های_ایرانے #چله_تموز #تیرگان #جشن_آغاز_تابستان #آب_پاشونڪ.
📘🖌@FARZANDAN_PARSI.💡
☀️ جشن آغاز تابستان؛
🌳 در آغازین روز تابستان، با آغازیدن تیر، ماہ آرش شیواتیر، این استورهے ڪمانگیر، جشنهاے پرشمار تابستانے در ایران باستان آغاز میشد. جشنهایے در ستایش روشنایے بیشتر و بلندترین روز سال، جشنهایے در ستایش فرزانگے و جشنهایے براے شادے! واپسین روز خرداد نیز جشنے براے پیشوازے جشنهاے تابستانے برپا میشد.
🍃 در ایران آغاز هر فَرشیم/وَرشیم(فصل) بهانهاے براے جشن بود و در گاهشمارے گاهنبارے ایران، آغاز سال نو با آغاز تابستان همزمان بود.
در این زمان چلهے تموز(تموز بہ چمار گرماے سخت) نیز آغاز میشد و تا دهم امردادماہ دنبالہ داشت.
جشنهاے تابستان، جشنهاے گرامیداشت آب و آفتاب بودند و بیشتر جشنهایے ڪہ در چلهے تموز برگزار میشدند،
یڪ ریشہ داشتند.
🌴 در آغاز تابستان، خورشید بیش از هر زمان دیگرے در بالاترین جایگاہ خود بودہ و روزها بسیار بلند است. از سویے مردم جهان باستان بہ پدیدههاے ڪیهانے دلبستگے بسیارے داشتند و رویدادهاے ڪیهانے را با باورهایشان میآمیختند.
ایرانیان براے بازشناسی(تشخیص) روز نخست تابستان و دگرگونے تابستانے از سازههاے خورشیدے و گاهشمار آفتابے همچون "چهارتاغی" بهرہ میبردند ڪہ هنوز از یڪ نمونہ از آن در نیاسر ڪاشان بهرهبردارے میشود.
☘ در پگاہ یڪم تیر و همزمان با سر زدن خورشید، زنان اسپند دود میڪردند و درآیهی(ورودے) خانہ را آب و جارو میڪردند.
یڪے از شناختهشدهترین آیینهاے یڪم تیر، برگزارے یادبودے براے گرامیداشت جانسپاران(شهیدان) میهن بود.
بہ باور پیشینیان در این روز بسیارے از ایرانیان باستان در راہ پاسدارے از خاڪ میهن جان سپردند. اڪنون این آیین در میان زرتشتیان برگزار میشود.
🌿 امروز در یڪم تیر گرامیداشت چلهے تموز در استان خراسان و جشن آبپاشونڪ در چند شهر میانے ڪشور همچون اراڪ و فراهان برگزار میشود.
در جشن آبپاشونڪ، مردم در گردشگاهها و دشتها آببازے میڪنند.
این آیین همسان و همریشہ با جشن آبریزگان در میانهے تیر است.
🌴 در نیمروز(جنوب) خراسان از یڪم تیر تا دهم امرداد را چلهے تموز و از دهم امرداد تا آخر این ماہ را «چلهے خرد» میگویند.
«جشن ۹۰روز» است ڪہ هنوز در روستاے «حوضماهی» شهرستان مبارڪہ برگزار میشود، بہ جا ماندہ از جشنهاے چلهے تموز است.
🌾 جشن "روز زیادی" در واپسین روز خرداد براے پیشواز فرارسیدن بلندترین روز سال و آغاز تابستان برگزار میشد و گفتہ میشود ڪہ براے همین نام خرداد بہ مانَڪ(معنے) رسایے را براے این ماہ برگزیدند.
🕊 در سال ۲۰۱۴ ترسایی(میلادی)، هندوستان توانست روز یڪم تیر را با نام روز جهانے یوگا و با آیینهاے"درود بر خورشید" در سازمان ڪشورهاے همبسته(ملل متحد) نیز آیینمَند(رسمے) ڪند. بسیار پیش از این، آیینهاے گرامیداشت خورشید و هماهنگے با آن در آیین مهرپرستے یا میتراگرایے پدید آمدہ بود.
____________
📚 برداشت آزاد از:
۱- راهنماے زمان جشنها و گردهماییهاے ملے ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی.
۲- گاهشمارے و جشنهاے ایران باستان #هاشم_رضی.
۳- ایراننامہ #شاهین_سپنتا.
۴- گاهشمارے و جشنهاے ملے ایرانیان #ذبیح_الله_صفا.
____________
#جشن_های_ایرانے #چله_تموز #تیرگان #جشن_آغاز_تابستان #آب_پاشونڪ.
📘🖌@FARZANDAN_PARSI.💡