📚 آشفتگی #اتنونیمیک در دستهبندیهای زبانی و گویشی لری:
Ethonymic Crisis
اتنونیمیک (Ethonymics) به دانش و پایههای نامگذاری ها و دستهبندی پدیده های درون دودمان گفته میشود و از دو ستاک(ethno) به چم مردمی و -nym(نام) گرفته شده است.
در زمینه نامگذاری شاخههای زبانی یا گویشهای لری همواره یک ناهماهنگی و آشفتگی میباشد که گاه برخی از آنها را در برابر نام لری ایستاده است با اینکه همه لری هستند و یک دوگانهی ویرانکننده درست کرده است.
مانند گویش های بالاگریوهای، خرم آبادی، شوهانی، طرهانی، گیانی و.... همه یک شاخه یا یک زبان هستند ولی نام یگانهای ندارند و بیشتر با نام لری شناخته میشوند که این نمونه به دوگانهی ویرانکننده لرو بختیاری یا لری و بختیاری می انجامد،
پژوهشگران گوناگون نامهای بسیاری به آن دادهاند چون در زمینه دانشیک و دستهبندی دانشیک نامگذاری نیاز است.
آنونبی این گویشها از زبان مردم لر را با هم #لری_لرستانی نامیده است.
هرچند از #لری_شمالی هم استفاده کرده است. دیگرانی نیز هستند که به آن لری لرستانی میگویند.
سکندر امان الهی از این شاخه با نام#لری_باختری(غربی) یاد کرده است و دیگرانی هم هستند که این شاخه را لری باختری مینامند.
نام #مینجایی در دو دههی پایانی هم فراوان به کار رفته است و تازه به نگرشها و نوشتهها و پایان نامههای دانشگاهی هم شده است(مانند پایاننامه زبان شناسی سرکار بانو الهام خدایی از دانشگاه الزهرا.)
بانو بدیع الزمان در کتاب نگاهی به تاریخ خوزستان و برخی دیگر از این شاخه با نام #لری_مدی(مدی Mady: عراق عجم) نام بردهاند.
دکتر زهراکار، دکتر فتاحی و استاد علی اشرف صادقی و بسیاری دیگر از این شاخه با نام #لری_فیلی نام برده اند.
در زمینهی بختیاری، نام گروه نوشته شده و روشن است: #لری_بختیاری
ولی نام گویش ها، بخش و دستهبندی و شماری درست گویش ها هنوز روشن و نوشته شده نیست هرچند نام هایی مانند گویش میوندی، میانی و جانکی کم کاربرد نیستند.
در زمینهی آنچه به آگاهی و کارشناسیِ برخی زبانشناسان خارجی #لری_جنوبی نامیده میشود هنوز نه این نام لری جنوبی( نام کل مجموعه) جا افتاده است یا بکار گرفته و پذیرش همگان است و نه شمار یا نام راستین گویشها.
هنگام پرسیدن دربارهی شمار و چگونگی گویشهای این زبان، نامها و گویشهای گوناگون و بسیار و گاه ناهماهنگ با نبود بخشبندی روشن پیشنهاد میشود.
نام #ثلاثی برای گویش لری شهرهای ملایر، نهاوند، شازند، تویسرکان، بروجرد و....
هنوز نوشته شده نیست و اینکه آیا ثلاثی خود شاخهای جدای از لری است؟
یا یک گویش از شاخه زبانی لری دیگری است.؟ هنوز جای گفتگو دارد.
سختی اتنونیمیک لر و لری بسته به اینها نیست؛ این تنها بخشی از این آشفتگی یا #آشفتگی_اتنونیمیک است که نه تنها پژوهشگران و جویندگان را سردرگم میسازد ولکه به واپاشی چبود وهویتی هم کمک میکند.
هیچکدام از این بخشبندیها و نامگذاریها هم (کاملا) بیخودی ست یا مطلق نیست شاید هر کدام برتری و کاستیهایی داشته باشند.
بهتر است به جای دشمنیهای نابجا و نفرین و یا سرخوردگی و بردباری نگرش، بجا و بر پایه دوستی برگزید زور هم نباید بکار گرفته شود.
بازنویسی و ویرایش به پارسی پاک:
به ✍؛
#سیــاه_منـصـور.
📘🖌@FARZANDAN_PARSI.💡
🌾🦅🌾🦅🌾🦅🌾🦅🌾
Ethonymic Crisis
اتنونیمیک (Ethonymics) به دانش و پایههای نامگذاری ها و دستهبندی پدیده های درون دودمان گفته میشود و از دو ستاک(ethno) به چم مردمی و -nym(نام) گرفته شده است.
در زمینه نامگذاری شاخههای زبانی یا گویشهای لری همواره یک ناهماهنگی و آشفتگی میباشد که گاه برخی از آنها را در برابر نام لری ایستاده است با اینکه همه لری هستند و یک دوگانهی ویرانکننده درست کرده است.
مانند گویش های بالاگریوهای، خرم آبادی، شوهانی، طرهانی، گیانی و.... همه یک شاخه یا یک زبان هستند ولی نام یگانهای ندارند و بیشتر با نام لری شناخته میشوند که این نمونه به دوگانهی ویرانکننده لرو بختیاری یا لری و بختیاری می انجامد،
پژوهشگران گوناگون نامهای بسیاری به آن دادهاند چون در زمینه دانشیک و دستهبندی دانشیک نامگذاری نیاز است.
آنونبی این گویشها از زبان مردم لر را با هم #لری_لرستانی نامیده است.
هرچند از #لری_شمالی هم استفاده کرده است. دیگرانی نیز هستند که به آن لری لرستانی میگویند.
سکندر امان الهی از این شاخه با نام#لری_باختری(غربی) یاد کرده است و دیگرانی هم هستند که این شاخه را لری باختری مینامند.
نام #مینجایی در دو دههی پایانی هم فراوان به کار رفته است و تازه به نگرشها و نوشتهها و پایان نامههای دانشگاهی هم شده است(مانند پایاننامه زبان شناسی سرکار بانو الهام خدایی از دانشگاه الزهرا.)
بانو بدیع الزمان در کتاب نگاهی به تاریخ خوزستان و برخی دیگر از این شاخه با نام #لری_مدی(مدی Mady: عراق عجم) نام بردهاند.
دکتر زهراکار، دکتر فتاحی و استاد علی اشرف صادقی و بسیاری دیگر از این شاخه با نام #لری_فیلی نام برده اند.
در زمینهی بختیاری، نام گروه نوشته شده و روشن است: #لری_بختیاری
ولی نام گویش ها، بخش و دستهبندی و شماری درست گویش ها هنوز روشن و نوشته شده نیست هرچند نام هایی مانند گویش میوندی، میانی و جانکی کم کاربرد نیستند.
در زمینهی آنچه به آگاهی و کارشناسیِ برخی زبانشناسان خارجی #لری_جنوبی نامیده میشود هنوز نه این نام لری جنوبی( نام کل مجموعه) جا افتاده است یا بکار گرفته و پذیرش همگان است و نه شمار یا نام راستین گویشها.
هنگام پرسیدن دربارهی شمار و چگونگی گویشهای این زبان، نامها و گویشهای گوناگون و بسیار و گاه ناهماهنگ با نبود بخشبندی روشن پیشنهاد میشود.
نام #ثلاثی برای گویش لری شهرهای ملایر، نهاوند، شازند، تویسرکان، بروجرد و....
هنوز نوشته شده نیست و اینکه آیا ثلاثی خود شاخهای جدای از لری است؟
یا یک گویش از شاخه زبانی لری دیگری است.؟ هنوز جای گفتگو دارد.
سختی اتنونیمیک لر و لری بسته به اینها نیست؛ این تنها بخشی از این آشفتگی یا #آشفتگی_اتنونیمیک است که نه تنها پژوهشگران و جویندگان را سردرگم میسازد ولکه به واپاشی چبود وهویتی هم کمک میکند.
هیچکدام از این بخشبندیها و نامگذاریها هم (کاملا) بیخودی ست یا مطلق نیست شاید هر کدام برتری و کاستیهایی داشته باشند.
بهتر است به جای دشمنیهای نابجا و نفرین و یا سرخوردگی و بردباری نگرش، بجا و بر پایه دوستی برگزید زور هم نباید بکار گرفته شود.
بازنویسی و ویرایش به پارسی پاک:
به ✍؛
#سیــاه_منـصـور.
📘🖌@FARZANDAN_PARSI.💡
🌾🦅🌾🦅🌾🦅🌾🦅🌾