گونه‌های #دبیره در #ایران #باستان (بخش #پنجم ):
دبیره‌ی #میخی_پارسی (4):
پس از تلاش‌های فراوان دانشمندان، #راولین_سن توانست راز سنگ‌نبشته‌ی #بیستون #داریوش بزرگ را که با سه زبان نوشته شده بود ( #پارسی_باستان، #ایلامی ، #آشوری ) آشکار کند.
این شوندی شد تا واج‌های زبان پارسی باستان آشکار شود و پانصد واژه از این زبان به‌دست آید.
همه‌ی نشانه های دبیره میخی دوم نیز به کوشش راولین سن در سال ۱۸۵۵ م. آشکار شد و دانسته شد که زبان آن زبان ایلامی یا زبان #شوش نوین است
. پس از این به خواندن دبیره سوم پرداختند در اینجا کار با دشواری‌های بسیار همراه بود زیرا این دبیره کمتر از دو دبیره دیگر جا گرفته بود. #مونتر در سال ۱۸۰۲ م. گفت که شماری از نشانه‌های دبیره سوم همانند نشانه‌هایی است که بر آجرهای بابل نوشته شده و از خرابه‌های این شهر کهن به‌دست آمده‌است.
درپی یافته‌های #الیاردا و #ابتتا در نینوا آشکار گردید که دبیره سوم سنگ‌نبشته‌های #هخامنشی همان دبیره‌ی آشوری و #بابلی است .دیگر گمانی نماند که شاهان هخامنشی پس از زبان #پارسی باستان و زبان ایلامی به دبیره و زبان آشور و بابل توجه داشته و آن را به کار می‌برده‌اند. درپی کوشش صدوپنجاه ساله‌ی این پژوهندگان ما امروزه از هر روی از زبان و دبیره‌ی روزگار هخامنشیان آگاهیم.
@farzandan_parsi
دبیره‌ی #میخی_پارسی (4):
پس از تلاش‌های فراوان دانشمندان، #راولین_سن توانست راز سنگ‌نبشته‌ی #بیستون #داریوش بزرگ را که با سه زبان نوشته شده بود ( #پارسی_باستان، #ایلامی ، #آشوری ) آشکار کند.
این شوندی شد تا واج‌های زبان پارسی باستان آشکار شود و پانصد واژه از این زبان به‌دست آید.
همه‌ی نشانه های دبیره میخی دوم نیز به کوشش راولین سن در سال ۱۸۵۵ م. آشکار شد و دانسته شد که زبان آن زبان ایلامی یا زبان #شوش نوین است
. پس از این به خواندن دبیره سوم پرداختند در اینجا کار با دشواری‌های بسیار همراه بود زیرا این دبیره کمتر از دو دبیره دیگر جا گرفته بود. #مونتر در سال ۱۸۰۲ م. گفت که شماری از نشانه‌های دبیره سوم همانند نشانه‌هایی است که بر آجرهای بابل نوشته شده و از خرابه‌های این شهر کهن به‌دست آمده‌است.
درپی یافته‌های #الیاردا و #ابتتا در نینوا آشکار گردید که دبیره سوم سنگ‌نبشته‌های #هخامنشی همان دبیره‌ی آشوری و #بابلی است .دیگر گمانی نماند که شاهان هخامنشی پس از زبان #پارسی باستان و زبان ایلامی به دبیره و زبان آشور و بابل توجه داشته و آن را به کار می‌برده‌اند. درپی کوشش صدوپنجاه ساله‌ی این پژوهندگان ما امروزه از هر روی از زبان و دبیره‌ی روزگار هخامنشیان آگاهیم.
@farzandan_parsi
گونه‌های #دبیره در #ایران #باستان (بخش #ششم ):
دبیره‌ی #میخی_پارسی (5):
همانگونه که گفته شد سنگ‌نبشته‌ی #بیستون و بیشتر سنگ‌نبشته‌های #تخت_جمشید ( #پارسه ) به سه زبان #ایلامی ، #بابلی ( #اکدی ) و #پارسی باستان نوشته شده‌اند. از این رو پس از رمز گشایی دبیره میخی هخامنشی، دبیره بابلی و پس از آن دبیره ایلامی نیز رمز گشایی شدند.
باید دانست که لوح‌های گلی و سنگ‌نبشته‌های به این دو زبان چند هزار برابر نبشته‌های زبان پارسی باستانی است. افزون بر آن، این دو دبیره حتی در روزگار #هخامنشیان ،پیشینه‌ای چندهزار ساله داشتند. پس باید گفت دانش‌های نوین #آشور شناسی و #سومر شناسی و ایلام شناسی همه مدیون دبیره میخی #هخامنشی هستند.
روندی که از آن سخن گفته شد تا اندازه‌ای گویای ریشخندی تاریخی است. چون زبان و دبیره میخی هخامنشی تا سال‌ها در میان مردمان و تیره‌های گوناگون شناخته شده نبود.پادشاهان هخامنشی و مردم،بیش از نوآوری این دبیره، از دو دبیره‌ی دیگر که در بالا گفته شد بهره‌میبردند تا گروه بیشتری از مردمان سرزمین بزرگ ایران، توان خواندن نوشته‌های آنان را داشته باشند. اما همین دبیره گمنام انگیزه‌ای برای رمزگشایی دو دبیره نامور آن روزگار گردید.
@farzandan_parsi
دبیره‌ی #میخی_پارسی (5):
همانگونه که گفته شد سنگ‌نبشته‌ی #بیستون و بیشتر سنگ‌نبشته‌های #تخت_جمشید ( #پارسه ) به سه زبان #ایلامی ، #بابلی ( #اکدی ) و #پارسی باستان نوشته شده‌اند. از این رو پس از رمز گشایی دبیره میخی هخامنشی، دبیره بابلی و پس از آن دبیره ایلامی نیز رمز گشایی شدند.
باید دانست که لوح‌های گلی و سنگ‌نبشته‌های به این دو زبان چند هزار برابر نبشته‌های زبان پارسی باستانی است. افزون بر آن، این دو دبیره حتی در روزگار #هخامنشیان ،پیشینه‌ای چندهزار ساله داشتند. پس باید گفت دانش‌های نوین #آشور شناسی و #سومر شناسی و ایلام شناسی همه مدیون دبیره میخی #هخامنشی هستند.
روندی که از آن سخن گفته شد تا اندازه‌ای گویای ریشخندی تاریخی است. چون زبان و دبیره میخی هخامنشی تا سال‌ها در میان مردمان و تیره‌های گوناگون شناخته شده نبود.پادشاهان هخامنشی و مردم،بیش از نوآوری این دبیره، از دو دبیره‌ی دیگر که در بالا گفته شد بهره‌میبردند تا گروه بیشتری از مردمان سرزمین بزرگ ایران، توان خواندن نوشته‌های آنان را داشته باشند. اما همین دبیره گمنام انگیزه‌ای برای رمزگشایی دو دبیره نامور آن روزگار گردید.
@farzandan_parsi
گونه‌های #دبیره در #ایران #باستان (بخش #هفتم ):
دبیره‌ی #پهلوی (1):
دبیره پهلوی نام یک دسته‌ی فراگیر از دبیره هایی است که برای نوشتن زبان (های) #پارسی میانه و پهلوی #اشکانی ( #پارتی ) به کار می‌رفته‌اند. این دبیره‌ها از دبیره‌ی #مانوی وابستگی ندارند.
همه‌ی این دبیره‌ها ریشه‌ی همسان با دبیره‌ی #آرامی دارند و مانند آرامی از راست به چپ نوشته می‌شوند.
دبیره‌ی پهلوی ،دبیره‌ای پیچیده به شمار می‌رود و پیچیدگی شماری از گونه‌های آن مانند پهلوی نامه‌ای، بیشتر از گونه‌های دیگر آن است.
در گونه‌های جدانویسی واج‌ها بیشترین پیچیدگی به‌شوند همسانی یک نویسه برای چندین واج است. در گونه‌ی پیوسته نیز افزون بر این گونه پیچیدگی‌ها، دشواری دیگری نیز پدیدار می‌گردد: پیوند چند واج به یکدیگر شوند همسانی گروهی از واج‌ها به واج دیگر می‌شود.
@farzandan_parsi
دبیره‌ی #پهلوی (1):
دبیره پهلوی نام یک دسته‌ی فراگیر از دبیره هایی است که برای نوشتن زبان (های) #پارسی میانه و پهلوی #اشکانی ( #پارتی ) به کار می‌رفته‌اند. این دبیره‌ها از دبیره‌ی #مانوی وابستگی ندارند.
همه‌ی این دبیره‌ها ریشه‌ی همسان با دبیره‌ی #آرامی دارند و مانند آرامی از راست به چپ نوشته می‌شوند.
دبیره‌ی پهلوی ،دبیره‌ای پیچیده به شمار می‌رود و پیچیدگی شماری از گونه‌های آن مانند پهلوی نامه‌ای، بیشتر از گونه‌های دیگر آن است.
در گونه‌های جدانویسی واج‌ها بیشترین پیچیدگی به‌شوند همسانی یک نویسه برای چندین واج است. در گونه‌ی پیوسته نیز افزون بر این گونه پیچیدگی‌ها، دشواری دیگری نیز پدیدار می‌گردد: پیوند چند واج به یکدیگر شوند همسانی گروهی از واج‌ها به واج دیگر می‌شود.
@farzandan_parsi
گونه‌های #دبیره در #ایران #باستان (بخش #هشتم ):
دبیره‌ی #پهلوی (2):
دبیره‌های پهلوی را بیشتر به زیرشاخه‌های زیر بخش‌بندی می‌کنند:
۱)پهلوی #اشکانی که با آن زبان را #پارتی می‌نوشتند.این دبیره سنگ‌نبشته‌ای و گسسته است.
۲)پهلوی #ساسانی سنگ‌نبشته‌ای که سنگ‌نبشته‌های #پارسی میانه را با آن می‌نوشتند.
۳)پهلوی ساسانی پیوسته یا پهلوی نامه‌ای که نسک‌های پارسی میانه را با آن نوشته اند.
۴)پهلوی #زبوری یا #مسیحی که برگردان کتاب مقدس به زبان پارسی میانه با آن نوشته شده است.
این دبیره‌ها گرچه بن و ریشه‌ای یکسان و همسانی‌هایی با یکدیگر دارند اما ناهمسانیشان به اندازه‌ای است که جداگانه از آنها یاد می‌شود.
واج‌های سنگ‌نبشته‌ای پارتی با پارسی میانه نیز ناهمگونی بسیار دارند.
هرچند خود واژه‌ی پهلوی برگرفته از پهلو است که خود گونه‌ای از واژه‌ی پرثوه (گونه‌ی باستانی واژه‌ی #پارت است) می‌باشد، اما به همه دبیره‌هایی که هم پارتی و هم پارسی میانه را با آنها نوشته‌اند، گفته می‌شود
@farzandan_parsi
دبیره‌ی #پهلوی (2):
دبیره‌های پهلوی را بیشتر به زیرشاخه‌های زیر بخش‌بندی می‌کنند:
۱)پهلوی #اشکانی که با آن زبان را #پارتی می‌نوشتند.این دبیره سنگ‌نبشته‌ای و گسسته است.
۲)پهلوی #ساسانی سنگ‌نبشته‌ای که سنگ‌نبشته‌های #پارسی میانه را با آن می‌نوشتند.
۳)پهلوی ساسانی پیوسته یا پهلوی نامه‌ای که نسک‌های پارسی میانه را با آن نوشته اند.
۴)پهلوی #زبوری یا #مسیحی که برگردان کتاب مقدس به زبان پارسی میانه با آن نوشته شده است.
این دبیره‌ها گرچه بن و ریشه‌ای یکسان و همسانی‌هایی با یکدیگر دارند اما ناهمسانیشان به اندازه‌ای است که جداگانه از آنها یاد می‌شود.
واج‌های سنگ‌نبشته‌ای پارتی با پارسی میانه نیز ناهمگونی بسیار دارند.
هرچند خود واژه‌ی پهلوی برگرفته از پهلو است که خود گونه‌ای از واژه‌ی پرثوه (گونه‌ی باستانی واژه‌ی #پارت است) می‌باشد، اما به همه دبیره‌هایی که هم پارتی و هم پارسی میانه را با آنها نوشته‌اند، گفته می‌شود
@farzandan_parsi
گونه‌های #دبیره در #ایران #باستان (بخش #نهم ):
دبیره‌ی #پهلوی (3):
ویژگی روشن دبیره‌ی پهلوی نوشتن باستانی و نیمه‌باستانی آن است
این ویژگی این‌گونه است که نگار نوشته‌شده، دنباله‌ی شیوه‌ی نگارشی باستانی است اما گونه گفتاری آن به روزگار میانه پیوند میخورد. از برجسته‌ترین ویژگی‌ها،خواندن واج‌های ت، پ، ک، چ است که پس از یک واج آوادار (مصوت) در #پارسی میانه به گونه‌ی د، ب، گ، ز و در پارتی د، ب، گ، ج خوانده‌میشود. در برابر، واج‌های د، ب، گ، پس از واج آوادار، در پارسی میانه ی، و، ی، و در #پارتی ذ، ب، غ، خوانده می‌شده‌است.
ویژگی دیگری که در همه‌ی گونه‌های دبیره‌ی پهلوی میبینیم، بودن هزوارش در نوشته‌هاست. هزوارش به این معنی است که در نوشتارهای پهلوی گاه واژه‌ای را به زبان آرامی می‌نوشتند اما به پارسی می‌خواندند.هزوارش یک گونه‌ی ویژه از واژه‌نگاشت است و با وام‌واژه همسان نیست. وام‌واژه یک نهاد(عادت) زبانی است اما هزوارش تنها یک نهاد نوشتاری است.
@farzandan_parsi
دبیره‌ی #پهلوی (3):
ویژگی روشن دبیره‌ی پهلوی نوشتن باستانی و نیمه‌باستانی آن است
این ویژگی این‌گونه است که نگار نوشته‌شده، دنباله‌ی شیوه‌ی نگارشی باستانی است اما گونه گفتاری آن به روزگار میانه پیوند میخورد. از برجسته‌ترین ویژگی‌ها،خواندن واج‌های ت، پ، ک، چ است که پس از یک واج آوادار (مصوت) در #پارسی میانه به گونه‌ی د، ب، گ، ز و در پارتی د، ب، گ، ج خوانده‌میشود. در برابر، واج‌های د، ب، گ، پس از واج آوادار، در پارسی میانه ی، و، ی، و در #پارتی ذ، ب، غ، خوانده می‌شده‌است.
ویژگی دیگری که در همه‌ی گونه‌های دبیره‌ی پهلوی میبینیم، بودن هزوارش در نوشته‌هاست. هزوارش به این معنی است که در نوشتارهای پهلوی گاه واژه‌ای را به زبان آرامی می‌نوشتند اما به پارسی می‌خواندند.هزوارش یک گونه‌ی ویژه از واژه‌نگاشت است و با وام‌واژه همسان نیست. وام‌واژه یک نهاد(عادت) زبانی است اما هزوارش تنها یک نهاد نوشتاری است.
@farzandan_parsi
گونه‌های #دبیره در #ایران #باستان (بخش #دهم ):
دبیره‌ی #پهلوی (4):
دبیره‌ی پهلوی که دبیره‌ای پیچیده بود، برای نگارش موبه‌موی آواها سودمند نبود و گاهی می‌توانست شوند دشواری در خوانش شود.
از دیگر سو، نوشته‌های #باستان و سخنان #اشوزرتشت به زبان اوستایی بود که در آن روزگار یک زبان مرده و کم کاربرد به شمار میرفت. به همین‌روی در روزگار #ساسانیان برای نوشتن #اوستا ،دبیره‌ی اوستایی از روی دبیره‌ی پهلوی نامه‌ای ساخته شد. دبیره‌ی اوستایی، آوایی است و واج‌های آن جداگانه هستند.
در این دبیره هر واج به جای اینکه بیانگر یک واج باشد ، بیانگر یک آواست.
در شماری از نوشتارهای پهلوی واژه‌های دشوار گاه به دبیره‌ی اوستایی نوشته می‌شدند.
ایران‌شناسان برای بازنگری و اندرنگرش نوشته‌های پهلوی آنها را به دبیره‌ی لاتینی برمی‌گردانند. این برگردانیدن به دو گونه‌ی واج‌نویسی و آوانویسی انجام می‌شود. در گامه‌ی نخست نوشتار را به دبیره‌ی لاتین واج‌نویسی می‌کنند و در گامه‌ی سپسین آن را آوانویسی می‌کنند. به شوند پیچیدگی دبیره‌ی پهلوی، حرف‌نویسی متن‌ها هم کار چندان آسانی نیست.
@farzandan_parsi
دبیره‌ی #پهلوی (4):
دبیره‌ی پهلوی که دبیره‌ای پیچیده بود، برای نگارش موبه‌موی آواها سودمند نبود و گاهی می‌توانست شوند دشواری در خوانش شود.
از دیگر سو، نوشته‌های #باستان و سخنان #اشوزرتشت به زبان اوستایی بود که در آن روزگار یک زبان مرده و کم کاربرد به شمار میرفت. به همین‌روی در روزگار #ساسانیان برای نوشتن #اوستا ،دبیره‌ی اوستایی از روی دبیره‌ی پهلوی نامه‌ای ساخته شد. دبیره‌ی اوستایی، آوایی است و واج‌های آن جداگانه هستند.
در این دبیره هر واج به جای اینکه بیانگر یک واج باشد ، بیانگر یک آواست.
در شماری از نوشتارهای پهلوی واژه‌های دشوار گاه به دبیره‌ی اوستایی نوشته می‌شدند.
ایران‌شناسان برای بازنگری و اندرنگرش نوشته‌های پهلوی آنها را به دبیره‌ی لاتینی برمی‌گردانند. این برگردانیدن به دو گونه‌ی واج‌نویسی و آوانویسی انجام می‌شود. در گامه‌ی نخست نوشتار را به دبیره‌ی لاتین واج‌نویسی می‌کنند و در گامه‌ی سپسین آن را آوانویسی می‌کنند. به شوند پیچیدگی دبیره‌ی پهلوی، حرف‌نویسی متن‌ها هم کار چندان آسانی نیست.
@farzandan_parsi
گونه‌های #دبیره در #ایران #باستان (بخش #یازدهم ):
دبیره‌ی #مانوی :
دبیره‌ی مانوی دبیره‌ای بود که به دست مانی و از روی دبیره‌ی #سریانی ساخته‌شد. در یادمان‌های به جا مانده از آیین مانوی بیش از هر چیز از این دبیره بهره برده شده است.
دبیره‌ی مانوی یکی از نخستین دبیره‌هایی است که مانویان با آن می‌نوشتند.
#ابن_ندیم در الفهرست آن را منانی خوانده و درباره آن سخن رانده و همچنین شماری از واج‌های آن را بازسازی نموده است. او این دبیره را آمیزه‌ای از پارسی و سریانی می‌داند. شمار واج‌های آن را نیز بیش از واج‌های عربی می‌شمارد.
به گفته ابن ندیم مردم #ورارود (ماوراالنهر) و #سمرقند نیز که در نوشته‌های دینی خود از این دبیره بهره می‌بردند آن را خط دینیمی نامیدند.
در یافته‌های باستانشناسان نمونه‌هایی از این دبیره در #ترکستان #چین به دست آمده است. دبیره‌ی مانوی گاهی برای نوشتن زبانهای پارسی میانه، #پارتی ، #سغدی و #ایغوری نیز به کار می‌رفته است.
@farzandan_parsi
دبیره‌ی #مانوی :
دبیره‌ی مانوی دبیره‌ای بود که به دست مانی و از روی دبیره‌ی #سریانی ساخته‌شد. در یادمان‌های به جا مانده از آیین مانوی بیش از هر چیز از این دبیره بهره برده شده است.
دبیره‌ی مانوی یکی از نخستین دبیره‌هایی است که مانویان با آن می‌نوشتند.
#ابن_ندیم در الفهرست آن را منانی خوانده و درباره آن سخن رانده و همچنین شماری از واج‌های آن را بازسازی نموده است. او این دبیره را آمیزه‌ای از پارسی و سریانی می‌داند. شمار واج‌های آن را نیز بیش از واج‌های عربی می‌شمارد.
به گفته ابن ندیم مردم #ورارود (ماوراالنهر) و #سمرقند نیز که در نوشته‌های دینی خود از این دبیره بهره می‌بردند آن را خط دینیمی نامیدند.
در یافته‌های باستانشناسان نمونه‌هایی از این دبیره در #ترکستان #چین به دست آمده است. دبیره‌ی مانوی گاهی برای نوشتن زبانهای پارسی میانه، #پارتی ، #سغدی و #ایغوری نیز به کار می‌رفته است.
@farzandan_parsi
گونه‌های #دبیره در #ایران #باستان (بخش #دوازدهم ):
دبیره‌ی #آرامی :
یکی از فرزندان دبیره‌ی #فنیقی،دبیره‌ی #آرامی است .آرامی‌ها مردمانی بودند که از صحرای شمالی #عربستان به سوی خاورمیانه کوچ کردند و در #میان_رودان ماندگار شدند. در آغاز هزاره‌ی نخست پیش از میلاد، پادشاهی‌هایی برای خود برپا کردند ولی به زودی باج‌گزار #آشوری ها گشتند.
زبان آرامی زمانی دراز در این بخش ماندگار شد و مهم‌تر این که برپایه‌ی واج‌های فنیقی، دبیره‌ی آرامی پدید آمد که به تندی گسترش یافت.زبان آرامی نیز که چندان دور از زبانهای #سامی آن بخش نبود،زبان همبستگی خاورمیانه گشت.پدید آمدن شاهنشاهی #هخامنشی که سرزمینی گسترده از #ورارود تا #میان_رودان را در برمی‌گرفت و نیاز به یک زبان یگانه برای کارهای اداری داشت، بر گسترش دبیره و زبان آرامی افزود.
دبیره‌ی میخی #پارسی برای نوشتن سنگ‌نبشته به کار می‌رفته‌است و از برای نامه‌ها و نوشتن بر چرم و کاغذ مناسب نبود از این رو دبیره‌ی ساده و واجی آرامی که از روزگار #کلدانی ها در آسیای کوچک نامور بود به اند‌ک‌اندک اهمیت پیدا کرد. گسترش روزافزون این دبیره با پشتیبانی شاهنشاهان هخامنشی به‌دست‌آمد که در شاهنشاهی خود واخواه(معترض) آیین ، رسم‌ها، دبیره و زبان سرزمین‌های فرمانبردار نمی‌شدند.دبیره و زبان آرامی در شاهنشاهی هخامنشی، زبان دیوانی بود و دبیران آرامی‌نژاد و آرامی‌زبان در دستگاه‌های دیوانی ساتراپ‌های سرزمین هخامنشی به کار گرفته‌شدند.
زبان و دبیره‌ی آرامی با نام «آرامی رسمی» یا «آرامی امپراطوری» پا به پای زبان پارسی #باستان و دبیره‌ی میخی که تنها در سنگ‌نبشته‌های هخامنشی به کار میرفت، در فرستادن نامه‌ها به کار گرفته شد. هرگاه نامه‌ای به ساتراپی نوشته می‌شد، دبیر آرامی‌زبان آن را به زبان و دبیره‌ی آرامی می‌نوشت و نامه به ساتراپ‌های دیگر فرستاده می‌شد و در آنجا دبیرهایی از همین گونه، آن را به زبان آن شهر برمی‌گرداندند و برمی‌خواندند
@farzandan_parsi
دبیره‌ی #آرامی :
یکی از فرزندان دبیره‌ی #فنیقی،دبیره‌ی #آرامی است .آرامی‌ها مردمانی بودند که از صحرای شمالی #عربستان به سوی خاورمیانه کوچ کردند و در #میان_رودان ماندگار شدند. در آغاز هزاره‌ی نخست پیش از میلاد، پادشاهی‌هایی برای خود برپا کردند ولی به زودی باج‌گزار #آشوری ها گشتند.
زبان آرامی زمانی دراز در این بخش ماندگار شد و مهم‌تر این که برپایه‌ی واج‌های فنیقی، دبیره‌ی آرامی پدید آمد که به تندی گسترش یافت.زبان آرامی نیز که چندان دور از زبانهای #سامی آن بخش نبود،زبان همبستگی خاورمیانه گشت.پدید آمدن شاهنشاهی #هخامنشی که سرزمینی گسترده از #ورارود تا #میان_رودان را در برمی‌گرفت و نیاز به یک زبان یگانه برای کارهای اداری داشت، بر گسترش دبیره و زبان آرامی افزود.
دبیره‌ی میخی #پارسی برای نوشتن سنگ‌نبشته به کار می‌رفته‌است و از برای نامه‌ها و نوشتن بر چرم و کاغذ مناسب نبود از این رو دبیره‌ی ساده و واجی آرامی که از روزگار #کلدانی ها در آسیای کوچک نامور بود به اند‌ک‌اندک اهمیت پیدا کرد. گسترش روزافزون این دبیره با پشتیبانی شاهنشاهان هخامنشی به‌دست‌آمد که در شاهنشاهی خود واخواه(معترض) آیین ، رسم‌ها، دبیره و زبان سرزمین‌های فرمانبردار نمی‌شدند.دبیره و زبان آرامی در شاهنشاهی هخامنشی، زبان دیوانی بود و دبیران آرامی‌نژاد و آرامی‌زبان در دستگاه‌های دیوانی ساتراپ‌های سرزمین هخامنشی به کار گرفته‌شدند.
زبان و دبیره‌ی آرامی با نام «آرامی رسمی» یا «آرامی امپراطوری» پا به پای زبان پارسی #باستان و دبیره‌ی میخی که تنها در سنگ‌نبشته‌های هخامنشی به کار میرفت، در فرستادن نامه‌ها به کار گرفته شد. هرگاه نامه‌ای به ساتراپی نوشته می‌شد، دبیر آرامی‌زبان آن را به زبان و دبیره‌ی آرامی می‌نوشت و نامه به ساتراپ‌های دیگر فرستاده می‌شد و در آنجا دبیرهایی از همین گونه، آن را به زبان آن شهر برمی‌گرداندند و برمی‌خواندند
@farzandan_parsi
گونه‌های #دبیره در #ایران #باستان (بخش #پایانی ):
دبیره‌ی #اوستایی :
دبیره‌ی اوستایی، برای نگارش نوشتارهای کهن ایران‌زمین در #اوستا به کار رفته و بر پایه‌ی دبیره‌ی #پهلوی #ساسانی نوآوری شده‌است.
این دبیره آوانگار هست و با پنجاه‌وسه یا پنجاه‌وهشت نشان بی‌آوا و آوادار از توان نگارش بسیار بالایی برخوردار است.
دبیره‌ی اوستایی دارای سی‌وهفت واج بی‌آوا و شانزده واج آوادار است.
دبیره‌ی اوستایی از راست به چپ نوشته می‌شود و #دین_دبیره نیز نامیده می‌شود.
از نخستین سده‌های اسلامی چون زبان و دبیره‌ی پهلوی کارکرد سازمانی خود را از دست داد،دشواری‌های آن بیشتر آشکار شد و برای سادگی در خواندن نوشتارهای پهلوی آن را به اوستایی برگرداندند.
این شیوه‌ی نگارش، پازند نامیده می‌شود. پازند، نوشتارهایی به زبان #پارسی میانه که روشن‌سازی بر متن اوستاست،می‌باشد.
هر یک از آواهای اوستایی یک نشانه دارد. نشانه‌های واجی جدا از هم نوشته می‌شده و در هر جای واژه که می‌آمده یک چهره داشته‌است.
این دبیره بسیار کامل است و نه مانند دبیره‌ی پارسی کنونی در نوشتن واج‌های آوادار یکسان‌انگار(بی‌تفاوت) است و نه مانند دبیره‌ی لاتین برای نوشتن برخی از واج‌ها مانند kh = خ، ch = چ، gh = ق،و sh = ش در انگلیسی یا sch = ش، در آلمانی نیاز به کنارهم‌چینی چند واچ دارد.
@farzandan_parsi
دبیره‌ی #اوستایی :
دبیره‌ی اوستایی، برای نگارش نوشتارهای کهن ایران‌زمین در #اوستا به کار رفته و بر پایه‌ی دبیره‌ی #پهلوی #ساسانی نوآوری شده‌است.
این دبیره آوانگار هست و با پنجاه‌وسه یا پنجاه‌وهشت نشان بی‌آوا و آوادار از توان نگارش بسیار بالایی برخوردار است.
دبیره‌ی اوستایی دارای سی‌وهفت واج بی‌آوا و شانزده واج آوادار است.
دبیره‌ی اوستایی از راست به چپ نوشته می‌شود و #دین_دبیره نیز نامیده می‌شود.
از نخستین سده‌های اسلامی چون زبان و دبیره‌ی پهلوی کارکرد سازمانی خود را از دست داد،دشواری‌های آن بیشتر آشکار شد و برای سادگی در خواندن نوشتارهای پهلوی آن را به اوستایی برگرداندند.
این شیوه‌ی نگارش، پازند نامیده می‌شود. پازند، نوشتارهایی به زبان #پارسی میانه که روشن‌سازی بر متن اوستاست،می‌باشد.
هر یک از آواهای اوستایی یک نشانه دارد. نشانه‌های واجی جدا از هم نوشته می‌شده و در هر جای واژه که می‌آمده یک چهره داشته‌است.
این دبیره بسیار کامل است و نه مانند دبیره‌ی پارسی کنونی در نوشتن واج‌های آوادار یکسان‌انگار(بی‌تفاوت) است و نه مانند دبیره‌ی لاتین برای نوشتن برخی از واج‌ها مانند kh = خ، ch = چ، gh = ق،و sh = ش در انگلیسی یا sch = ش، در آلمانی نیاز به کنارهم‌چینی چند واچ دارد.
@farzandan_parsi
☆ دانشمندانی از ایران باستان ☆
چندیست که برخی ایران ستیزان در گفتار و سخنرانی های نادرست خود می‌گویند: ایران پیش از اسلام هرگز #دانشمند نداشته است!!
این سخن بی پایه است چرا که اگر به بن‌مایه های پس از اسلام بنگریم، دانشمندان ایران باستان، نماد خردورزی و دانشمندی بوده‌اند؛ مانند #بزرگمهر و #برزویه که فراوان از آنها یاد شده است.
بدین روی در درازای پیشینه ایران، به ویژه پس از تازش اسکندر مغدونی و پس از تازش فرماندهان اَرَب، بن‌مایه ها، بن‌نوشت ها و نوشته های فراوانی نابود شدند و شوربختانه با آنکه یادبود های فراوان هنری و دانشی از ایران باستان به جا مانده، ولی نام پدیدآورندگان و گروه‌هایی که در ساختن آنها کوشیده‌اند به دست ما نرسیده است.
نام چند تن از برجسته‌ترین دانشمندان و اندیشمندان ایران باستان چنین است:
#هوشتانه
کیمیاگر (هوشتانه استاد سخنران پیدایش اتم بگونه ای دموکریت بوده است)– دوره هخامنشیان
#آرتاخه (آرتاخایس)
آگاه به هندازگری سازه(از گردانندگان آبراهه آتوس)– دوره هخامنشیان
#آذرپاد_مهراسپندان
فرازمند، اندیشمند، فرزانه (از هَنایش گذاران(تاثیر گذاران) فرزانگان در ادبسار پس از اسلام)– دوره ساسانیان
#باربد
خنیاگر بسیار بزرگ (از فرزانگان هَنایش گذار(تأثیر گذار) در دانش آهنگ و خنیا)– دوره ساسانیان
#بروزیه_پزشک
پزشک (پیشوای پزشکان)، اندیشمند، آشنا به زبانهای گوناگون– دوره ساسانیان
#بزرگمهر_بختگان
اندیشمند و وزیر خسرو انوشیروان (نماد خردمندی و کاردانی در دوره پس از اسلام)– دوره ساسانیان
#اسکیلاس
دریانورد، یابنده و مهندز سازنده کاریزها « زمان شاهنشاهی داریوش_ دوره هخامنشی
#ستاسپ
دریانورد و یابنده «زمان فرمانروایی خشایارشاه_ دوره هخامنشی
#بویر_اندا
مهندز «زمان خشایارشا»_ دوره هخامنشی
#استانس
کیمیاگر و استاد دموکریتوس_ دوره هخامنشی
#برازه
مهندز و بنیاد کننده شهر پیروزآباد پارس «در زمان اردشیر»_ دوره ساسانی
#برانوش
سازنده سازه‌های شادروان شوشتر_ دوره ساسانی
#فرغان
مهندز و سازنده ایوان خسرو_ دوره ساسانی
#جهن_برزین
سازنده تخت تاغدیس_ دوره ساسانی
#مهرنرسی
وزیر دانشمند بهرام گور_ دوره ساسانی
#نکیسا
خنیاگر_ دوره ساسانی
#ثرتیه
از نخستین پزشکان که در اوستا از او یاد شده است.
#ویونگهان
پدر جمشید، نخستین کسی که آشنا به فشردن گیاه هوم شد_ دوره پیشدادی
#جاماسپ
از فرزانگان و وزیر گشتاسب_ دوره کیانی
در پایان نام اَپَر دانشمند جاودانه ایران زمین، #اشوزرتشت_اسپنتمان که دانشمندان بزرگ جهان، به راه و بینش پاک ایشان باورمند هستند در کهکشان ایران #باستان درخشان است.
☆ واژه نامه ☆
✖ مهندسی ✖ ⬅️ ✔ هندازگری ✔
✖ منبع ✖ ⬅️ ✔ بن‌مایه ✔
✖ منبع ✖ ⬅️ ✔ بن‌نوشت ✔
✖ ادبیات ✖ ⬅️ ✔ ادبسار ✔
✖ موسیقی دان ✖ ⬅️ ✔ خُنیاگر ✔
✖ مهندس ✖ ⬅️ ✔ مهندز ✔
✖ شیمیدان ✖ ⬅️ ✔ کیمیاگر ✔
بن‌مایه:
برگرفته شده از درگاه
پژوهشگر فرهنگ ایران زمین
موبد #کوروش_نیکنام
@farzandan_parsi
چندیست که برخی ایران ستیزان در گفتار و سخنرانی های نادرست خود می‌گویند: ایران پیش از اسلام هرگز #دانشمند نداشته است!!
این سخن بی پایه است چرا که اگر به بن‌مایه های پس از اسلام بنگریم، دانشمندان ایران باستان، نماد خردورزی و دانشمندی بوده‌اند؛ مانند #بزرگمهر و #برزویه که فراوان از آنها یاد شده است.
بدین روی در درازای پیشینه ایران، به ویژه پس از تازش اسکندر مغدونی و پس از تازش فرماندهان اَرَب، بن‌مایه ها، بن‌نوشت ها و نوشته های فراوانی نابود شدند و شوربختانه با آنکه یادبود های فراوان هنری و دانشی از ایران باستان به جا مانده، ولی نام پدیدآورندگان و گروه‌هایی که در ساختن آنها کوشیده‌اند به دست ما نرسیده است.
نام چند تن از برجسته‌ترین دانشمندان و اندیشمندان ایران باستان چنین است:
#هوشتانه
کیمیاگر (هوشتانه استاد سخنران پیدایش اتم بگونه ای دموکریت بوده است)– دوره هخامنشیان
#آرتاخه (آرتاخایس)
آگاه به هندازگری سازه(از گردانندگان آبراهه آتوس)– دوره هخامنشیان
#آذرپاد_مهراسپندان
فرازمند، اندیشمند، فرزانه (از هَنایش گذاران(تاثیر گذاران) فرزانگان در ادبسار پس از اسلام)– دوره ساسانیان
#باربد
خنیاگر بسیار بزرگ (از فرزانگان هَنایش گذار(تأثیر گذار) در دانش آهنگ و خنیا)– دوره ساسانیان
#بروزیه_پزشک
پزشک (پیشوای پزشکان)، اندیشمند، آشنا به زبانهای گوناگون– دوره ساسانیان
#بزرگمهر_بختگان
اندیشمند و وزیر خسرو انوشیروان (نماد خردمندی و کاردانی در دوره پس از اسلام)– دوره ساسانیان
#اسکیلاس
دریانورد، یابنده و مهندز سازنده کاریزها « زمان شاهنشاهی داریوش_ دوره هخامنشی
#ستاسپ
دریانورد و یابنده «زمان فرمانروایی خشایارشاه_ دوره هخامنشی
#بویر_اندا
مهندز «زمان خشایارشا»_ دوره هخامنشی
#استانس
کیمیاگر و استاد دموکریتوس_ دوره هخامنشی
#برازه
مهندز و بنیاد کننده شهر پیروزآباد پارس «در زمان اردشیر»_ دوره ساسانی
#برانوش
سازنده سازه‌های شادروان شوشتر_ دوره ساسانی
#فرغان
مهندز و سازنده ایوان خسرو_ دوره ساسانی
#جهن_برزین
سازنده تخت تاغدیس_ دوره ساسانی
#مهرنرسی
وزیر دانشمند بهرام گور_ دوره ساسانی
#نکیسا
خنیاگر_ دوره ساسانی
#ثرتیه
از نخستین پزشکان که در اوستا از او یاد شده است.
#ویونگهان
پدر جمشید، نخستین کسی که آشنا به فشردن گیاه هوم شد_ دوره پیشدادی
#جاماسپ
از فرزانگان و وزیر گشتاسب_ دوره کیانی
در پایان نام اَپَر دانشمند جاودانه ایران زمین، #اشوزرتشت_اسپنتمان که دانشمندان بزرگ جهان، به راه و بینش پاک ایشان باورمند هستند در کهکشان ایران #باستان درخشان است.
☆ واژه نامه ☆
✖ مهندسی ✖ ⬅️ ✔ هندازگری ✔
✖ منبع ✖ ⬅️ ✔ بن‌مایه ✔
✖ منبع ✖ ⬅️ ✔ بن‌نوشت ✔
✖ ادبیات ✖ ⬅️ ✔ ادبسار ✔
✖ موسیقی دان ✖ ⬅️ ✔ خُنیاگر ✔
✖ مهندس ✖ ⬅️ ✔ مهندز ✔
✖ شیمیدان ✖ ⬅️ ✔ کیمیاگر ✔
بن‌مایه:
برگرفته شده از درگاه
پژوهشگر فرهنگ ایران زمین
موبد #کوروش_نیکنام
@farzandan_parsi
مهر پادشاهے داریوش بزرگ در هنگام پادشاهی‌اش ڪہ ایشان را سوار بر ارابہ اے در هنگام شڪار شیر نشان میدهد.
جاے نگهدارے: بریتانیا.
#باستان_شناسی.
📘🖌@FARZANDAN_PARSI.💡
🌾🦅🌾🦅🌾🦅
جاے نگهدارے: بریتانیا.
#باستان_شناسی.
📘🖌@FARZANDAN_PARSI.💡
🌾🦅🌾🦅🌾🦅
Forwarded from سرای فرزندان ایران.
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
👢پای‌افزار🥾
پای‌افزار(پوتین، چکمه) بزرگ‌زاده ساسانی به همراه چند استخوان‌بندی مردگان، که در کان نمک در چهره آباد زنجان پیدا شده.
براستی که ساخت و دووخت این پای‌افزار بسیار زیبا و شگفت‌انگیزه.
ما را بس ست تنها به گوونه‌ی بُرش این پای‌افزار نگاه کنید؛
چه هنرمندانه است در کنار بُرش به دوخت زیبای آن بنگرید.
انگار بهترین دستگاه‌های CNC کارِ برش و دوخت رو انجام داده‌اند.
این تنها یک پای‌افزار ساده نیست،!!
بالاترین تراز هنر و فرهنگ یک کشور پیشرفته و شارمند ست،
در ۱۴۰۰ تا ۱۸۰۰ سال پیش که توانایی آن را داشتند تا چنین پای‌افزارها و رَخت‌های زیبایی را برای نیازهای خود برنامه‌ریزی کنند.
این کار نیز، نشان دهنده این است که ایرانیان در زمان فرمانروایی ساسانیان از آسایش و دارایی خوب برخوردار بوودند. این پای‌افزار در گنجینه‌ی ایران باستان در تهران می‌باشد.
#کهن‌نگاری(تاریخ)
#باستان_شناسی
📘🖌@FARZANDAN_PARSI.💡
🌾🦅🌾🦅🌾🦅
پای‌افزار(پوتین، چکمه) بزرگ‌زاده ساسانی به همراه چند استخوان‌بندی مردگان، که در کان نمک در چهره آباد زنجان پیدا شده.
براستی که ساخت و دووخت این پای‌افزار بسیار زیبا و شگفت‌انگیزه.
ما را بس ست تنها به گوونه‌ی بُرش این پای‌افزار نگاه کنید؛
چه هنرمندانه است در کنار بُرش به دوخت زیبای آن بنگرید.
انگار بهترین دستگاه‌های CNC کارِ برش و دوخت رو انجام داده‌اند.
این تنها یک پای‌افزار ساده نیست،!!
بالاترین تراز هنر و فرهنگ یک کشور پیشرفته و شارمند ست،
در ۱۴۰۰ تا ۱۸۰۰ سال پیش که توانایی آن را داشتند تا چنین پای‌افزارها و رَخت‌های زیبایی را برای نیازهای خود برنامه‌ریزی کنند.
این کار نیز، نشان دهنده این است که ایرانیان در زمان فرمانروایی ساسانیان از آسایش و دارایی خوب برخوردار بوودند. این پای‌افزار در گنجینه‌ی ایران باستان در تهران می‌باشد.
#کهن‌نگاری(تاریخ)
#باستان_شناسی
📘🖌@FARZANDAN_PARSI.💡
🌾🦅🌾🦅🌾🦅