#نکته_ویرایشی ‌‌
بخش یازدهم
( ۱۱ )


در میانِ سبزی‌هایِ خوردنی،
گونه‌ای سبزی هست که،
مزه و بویی دلخواه دارد و اندکی نیز تُند مزه است
و پدران ما، آن را در میان "ترنانه‌ها"
از همه بیش‌تر با نان می‌خورند و به همین انگیزه به آن"نانو" می‌گفتند که از واژه‌یِ "نان" و پسوند وابستگی"و"ساخته شده است،
به چمِ "سبزی‌ای که وابسته به نان "است.
تازیان واژه‌یِ "نانو" را از ما گرفتند و بگونه‌یِ "نعنا" بکار بردند و گهگاه نیز یک "ع"به پایان آن افزوده ،"نعناع" هم گفته‌اند!!!!!



دکتر #ناصر_انقطاع
#در_ژرفای_واژه‌ها_پوشینه‌ی_سوم_برگه ۷۹۵.

#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم.
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بیاموزیم.


@farzandan_parsi.

#زیبایی‌های_زبان_پارسی.

واژه‌سازی و ما
بخش ششم

همدایش(ترکیب)هایی مانند«زیست‌شناسی»
و«جانورشناسی» در پارسی نیز همخوانی بخش‌به‌بخش با "Biologie و Zoologie" دارند و می‌توانند برگردان افزاره‌ای(مکانیکی) شمرده شوند،
و براستی برگردان افزاره‌ای نیستند و از ساخت بهنجار و همانند پارسی با فرانسه و دیگر زبان‌های هند و اروپایی برون جوشیده‌اند.
این همانندی ساختمان واژه در دو زبان آنچنان نیست که همه‌جا راه به برگردان افزاره‌ای بدهد. این نیز از گرایش‌های بهنجار پندار است که همیشه دنبال برابریابی خرده‌های یک واژه یا همدایش یا بازگویی در زبان خود برود و آن را به روش افزاره‌ای برگردان کند.
همچنانکه نُـمارش(اشاره) شد،
این روش گهگاه سودمند و کارآمد است اما همیشه نه.
برای روشن‌تر شدن این جُستار (مطلب) نمونه‌ای دیگر بیاورم: در برگردان Polytheism بهنجار است که گمانه می‌رود به دنبال واکاوی واژه به Poly- (= چند) + the- (خدا) + ism- برود و آمیختار «چندخداگرایی» برابر آن گذاشته شود. در این‌جا نخستین دشواری این است که مانک (معنی) Poly در این آمیختار چه بسا «چندین» یا «بسیار» است نه «چند»،
به چَم(معنی) باور داشتن به وجود چندین یا بسیار خدا.
افزون بر این، اگر بجای آتانش (توجه) به آمیختگی ریشه‌ای واژه به دنبال مانک آن برویم و در برابر آن، به گمان ما،
برای نمونه «ایزدان‌پرستی» را برگزینیم،
همدایش (ترکیب) ساده و بهنجار پارسی برابر با آن را به دست آورده‌ایم که به روشنی مانَک(معنی) آن را می‌رساند و بهتر و زیباتر به جای آمیختگی ناچسب «چندخداگرایی» می‌نشیند.

⏳ دنباله دارد

#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.

#بزرگمهر_صالحی.

@farzandan_parsi

#دستور_زبان.

#کارواژه_زمان_و_کَس

در گزاره بخش بنیادین"کارواژه"است.
هر سَهانی باید"کارواژه"داشته باشد.
نوشتاری که در آن"کارواژه"نباشد،
سَهان* نیست.

👈 "کارواژه"،
واژه‌ای است که کاری یا چرایی را می‌رساند
و مانیِ آن با زمان پیوند دارد.

زمان بر سه گونه است:
(گذشته، اکنون، آینده.)

👈 "کنون" زمانی است که سهان را می‌گوییم.
👈 "گذشته" زمانی ست که پیش از گفتنِ سهان بوده است.
👈 "آینده"زمانِ پس از گفتار است.

"کارواژه"افزون بر زمان همیشه بر یکی از سه کَسِ "گوینده، شنونده، دیگر کَس" نیز رهنمود می‌کند.
در کارواژه‌یِ "آمدم" هم پنداره‌یِ انجام دادن کار و هم زمان(گذشته) و هم کسی که این کار را انجام می‌دهد، هست.

در کارواژه‌یِ "می‌روی"همین سه پنداره هست.
یکی پنداره‌یِ انجام دادن کار که"رفتن"است.
دیگر پنداره‌یِ زمان که در این‌جا"اکنون"است.
سوم پنداره‌یِ کسی که کار رفتن را می‌انجامد،
و او کَسی است که گوینده با او می‌سخند‌.

در کارواژه‌یِ"خواهد رفت" هم سه پنداره‌یِ "گفتن"و "زمان آینده" و "کسی" که از او گفتگو می‌شود(نه گوینده و نه شنونده) هست.

👈 هر کارواژه سه پنداره‌یِ کار ، زمان و کَس را در بر دارد.

👈 کَسی که می‌سُخَنَد*،در دستور زبان،
یِکُم کَس خوانده می‌شود.

👈 کَسی که با او می‌سُخَنَند، در دستور زبان، دوم کَس خوانده می‌شود.

👈 کَسی که از او می‌سُخَنند، در دستور زبان، سوم کَس خوانده می‌شود.

برگرفته از دستور زبان پارسی،
روانشاد: #پرویز_ناتل_خانلری
(با اندکی ویرایش)

#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم
#دستور_زبان_پارسی_را_درست_بیاموزیم.

*سهان= گُزاره(جمله)
کارواژه= فعل
*می‌سُخَند= سُخن می‌گوید، گفتگو می‌کند.

بازنویسی #سیــاه_منـصـور.

@farzandan_parsi.

#نکته‌های_آموزشی_درباره_زبان_پارسی.

#پارسی این زیبای سخت جان را پاس را پاس بداریم.

در واژگانی
چون؛
تاریخ ها........ تواریخ
دفترها و دفتران..‌‌‌‌‌‌........ دفاتر
میدان ها....‌... میادین
استادان و استادها........... استاتید
و ادب............. ادبیات
که واژه های پارسی هستندرا به نادرستی به جم شکسته می‌بریم.
ادبیات، تواریخ، میادین، دفاتر، اساتید،....
که نادرست بهره برده می‌شود.
🔷️ در پارسی نویسی؛
هرگز و هیچ گاه در ادب و دستور زبان پارسی و نامه‌نگاری پیاده نکنیم و ننویسبم
.ادب.... بد ... دب: دبستان، دبیرستان، دبیر، هیربد می‌آید.
ادب گون ، و ادب واژه‌ایی پارسی است،
همین گونه با «ات» پیوند ندهیم.
«فرمایش ها» درست است.
«فرمایشات»، نادرست است.

سبزی «جات» نادرست است
با «ها» و «ان». می توان پیون داد و واژه را به چندتایی نشان داد.

#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم.
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بیاموزیم.

@farzandan_parsi.

#نکته‌های_آموزشی_درباره_زبان_پارسی.

#پارسی این زیبای سخت جان را پاس را پاس بداریم.

واژگان زیبای پارسی را جایگزین واژگان تازی و بیگانه کنیم.
چند واژه تنوین‌دار
هیچ نیازی نیست که آن ها را به کار برد


به‌تازگی....... اخیرا
دست‌کم........ اقلا
بیشتر........... اکثرا
نخست......... اولا
پیشتر......‌‌..... قبلا
آشکارا........... صراحا
هم اکنون.......‌...‌. عجالتا
در پی............. متعاقباً
تنها.....‌‌....‌.....‌ منحصرا
پَنامیدن........ منع (کردن)
پنام....... مانع
پنامش.......... منع
پنامیده، بَژکَم، ناروا....‌‌‌‌‌‌... ممنوع
پنامیدگی............ ممنوعیت.

#پارسی این زیبای سخت جان را پاس را پاس بداریم.

#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم.
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بیاموزیم.

@farzandan_parsi.

#پالایش_زبان_پارسی


از آنجایی که بندواژه‌ی (حرف ِ) «ط» تازی‌ ست
و جابی در زبان پارسی پاک ندارد،
پس نباید واژه‌هایی که پارسی‌اند و یا تازی نیستند را با «ط» نوشت!
از این رو واژه‌هایی مانند؛
«صد، طوطی، اطاق، طوفان، طراز، طاووس، طپش، طبرستان و طالش»
را باید به گونه‌ی «سد، توتی، اتاق، توفان، تراز، تاووس، تپش، تبرستان و تالش» بنویسیم.

🔹 ناگفته نماند که؛
👈 واژه‌ی «فلان» تازی
و واژه‌ی «بهمان» پارسی‌ست.

پس:
فلانی= بهمانی
فلان شخص= بهمان كَس
فلان و بهمان= بیسار و بهمان

#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم.
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بیاموزیم. .


@farzandan_parsi.

#نکته_ویرایشی


ناویراسته و درهم.👇
🔴هم‌اکنون بارش برف در مسیرهای کوهستانی در حال وقوع است.

ویراسته👇
🟢هم‌اکنون در راه‌های کوهستانی برف می‌بارد.


نکته👇
☜ چرا روان و ساده نمی‌نویسیم؟


#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم. #زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بیاموزیم

به✍
#سیــاه_منـصـور.
@farzandan_parsi.

#نکته‌‌_ویرایشی؛

پرسش👇
بلهوس یا بوالهوس؟

پاسخ👇
«بل» به‌چمِ «فراوان» و با واژه پارسی هوس،
به ریخت «بلهوس» نوشته می‌شود.
اگر واژه عربی باشد با «بو» نوشته می‌شود که،
کوتاه شده «ابو»ی تازی است،
مانند: بوالعجب.

#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم.
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بخوانیم.

به✍
#سیــاه_منـصـور.

@farzandan_parsi.

#زیبایی‌های_زبان_پارسی.

#درباره_شدن_و_گردیدن
گردیدن و گشتن در زبان فارسی در جایی به کار می‌رود که در آن نشان دادن دگرگونی در چیزی و از حالی به حالی گشتن آن چیز باشد.
مانند می‌گویند:
کتاب ترگمان(ترجمه) گشت (پیش از آن به زبان دیگری بوده است)
شهر ویران گردید (پیش از آن آباد بوده است)،
مرد پیر گشت (پیش از آن جوان بوده است)، درخت سبز گشت (پیش از آن نروییده بوده است)، چراغ روشن گشت (پیش از آن خاموش بوده است) و . . .
که در همه این کارها می‌توان شدن را نیز به کار برد.
و هر گاه نشان دادن دگرگونی در چیزی بکارنرفته باشد،
نمی‌توان از گشتن بهره گرفت و باید شدن به کار برد. مانند گفتن: «مداد پیدا گردید» نادرست است
«مداد پیدا شد» درست است.
چرا که چیزی در مداد دگرگون نشده است.


#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.
#زبان_پارسی_را_درست_ببیاموزیم.

ب‌ه ✍
#سیــاه_منـصـور.

@farzandan_parsi.

#نکته‌های_آموزشی_درباره_زبان_پارسی.

در بلندای روز بارها و بارها از سامانه‌های دیداری و شنیداری کشورمان ایران می‌بینیم و می‌شنویم
در باره واژه «پُرُتُکُل»
که این گفتارش بیشتر و بیشتر واژگان بیگانه را
به #زبان_پارسی، اندر می‌کند و به ویرانی و نابودی این زبان مادری ایران کمک می‌کند.

👈«پروتکل» واژه‌ای فرانسوی است.
🔹 در چمار: «برنامه، گزارش نشست‌های ساستاری، پیمان‌نامه، پیش‌پیمان.»
پیوند یک واژه‌ی فرانسوی در کنار یک واژه‌ی پارسی برای ما پارسی‌زبانان نه تنها خوشایند نیست و بازگویی آن سخت است.
ما می‌توانیم به‌جای پیوند «پروتکل بهداشتی»
آسان و ساده‌تر بگوییم:
- با ساز و کار بهداشتی گرد هم بیاییم.
- پاکیزگی و دورخیزی را فراموش نکنیم.
- پاکیزه و دورخیز…

#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم.
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بیاموزیم.

به ✍
#سیــاه_منـصـور.


@farzandan_parsi

#نکته‌های_آموزشی.

🔅#پالایش_زبان_پارسی.

«اهلی» و «وحشی» واژه‌هایی تازی و بیگانه‌اند
و به‌جای آن‌ها می‌توان واژگان نغز و شیوای پارسی را به‌کار بُرد.

#اهلی= آرام، رام، خانگی، خوگیر
#وحشی= جنگلی، دشتی، بیابانی، توسن، سرکش، درنده، ددمنش، دد
#وحش= دشتی، ددمنشی، جنگلی، بیابانی
#وحشیانه= ددمنشانه.


✍ نمونه‌ها:
🔻اسب، حیوانی اهلی است =
اسب، جانوری خانگی است

🔺خارپشت، حیوان اهلی نیست، ولی وحشی هم نیست=
خارپشت جانور خانگی نیست، و درنده(دد) هم نیست.

🔻او انسانی وحشی‌ست=
او آدمی تندخوست.
او آدمی ددمنش است.
او آدمی سرکش است.

🔺آن اسب وحشی مهار نمی‌شد=
آن اسب سركش، رام نمی شد.

🔻اسب و گربه حیواناتی اهلی هستند=
اسب و گربه جانورانی خانگی هستند.

🔺شیر حیوانی وحشی است=
شیر جانوری ددمنش است.

🔻تاتارها قومی وحشی بودند=
تاتارها تیره‌ای بیابانی بودند.

🔺ما، هم انار اهلی داریم و هم انار وحشی=
ما، هم انار خانگی داریم و هم انار دشتی، جنگلی‌.

🔻جمعیت حمایت از حیوانات= گروه پشتیبان جانوران.

🔺حمله‌ی وحشیانه= تازش ددمنشانه.

✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
@farzandan_parsi.

#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم
#زبان_پارسی_را_درست_بیاموزیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.

@farzandan_parsi.

#نکته_ویرایشی

«واژه تنها»

🔸در زبان پهلوی «ها» نشان چندینه یا جم نبوده است،
پسوند سان‌واژه‌ای(قید) بوده که «iha» گفته می‌شده.
این پسوند برابرِ پسوند امروزیِ «انه» بوده.
مانند: به‌جای مردانه می‌گفته‌اند مردیها.

در پایان پادشاهی ساسانی به نشان جم دگرگون
شد و به‌ آرامی و اندک اندک «i» از آن افتاد.

این پسوندِ کهن از واژه «تنها» جدا نشد و با آن ماند.
با اینکه امروز این واژه را ساده می‌انگاریم،
این واژهِ «تنها»
در آغاز و از هنگام پیدایش «تن+یها» بوده،
مانند: به تنِ خود، ویژه خود،

👈 در لارستان، پسوند«iha» همچنان نشانِ جم.
است.

#زبان_و_فرهنگ‌پارسی_این
زیبای سخت جان را پاس بداریم.


#زبان_پارسی_را_درست_بگویم
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.


💡 @farzandan_parsi. 💡

#نکته‌های_ویرایشی؛

🔶 عقیده؛
عقیده، اعتقاد= باور، پندار، پنداشت، دیدگاه
بی اعتقاد= ناباور.

نمونه‌ها:
👇👇👇👇
🔶 عقیده‌ی مسیحیان بر تثلیث الهی است=
باور ترسایان به سه‌گانگی ایزدی‌ ست.

🔶 كتب ظالّه كه عقاید كفار را انتشار می‌دهند ممنوع هستند.=
نسک‌های گمراه‌گر كه باورهای بَد دین‌ها را می‌گسترند، ناروایند.

🔶 من معتقدم كه او را مجبور كرده‌اند=
من می‌پندارم كه او را واداشته‌اند.
به باور من، او را وادار كرده‌اند.
به پندار من، او را وادار كرده‌اند.
به پنداشت من، او را وادار كرده‌اند.

🔶 آیا باید به اعتقادات همه احترام گذاشت.؟=
آیا باید به باورهای همه ارج نهاد.؟
آیا باید باورمندی‌های همگان را به‌دیده‌ی ارج نگریست.؟

#پارسی_پاسداشت_زبان_و_فرهنگ_ایرانی_ست.
#زبان_پارسی_را_درست_بگوییم.
#زبان_پارسی_را_درست_بنویسیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بخوانیم.
#زبان_پارسی_را_درست_بیاموزیم.


@FARZANDAN_PARSI.💡