#منیر_شاھرودی_فرمانفرمائیان

به جهت سبک و نوع کار، #منیر_شاهرودی_فرمانفرمائیان یکی از استثنایی‌ترین هنرمندان #نوگرای ایرانی است. او از نخستین هنرمندانی است که برای تحصیل به خارج رفته‌اند هم‌دوره با «پدر هنر مدرن ایران»، #جلیل_ضیاءپور و با تجربه‌ی هنر معاصر غرب به ایران بازگشته‌اند. منیر شاهرودی پس از مشق سبک‌های نوی هنر غربی در آثارش؛ آن‌چنان که دیرتر و در دهه‌ی سی و چهل شمسی رواج پیدا می‌کند، راه میان‌بری برای تلفیق #هنرهای_ایرانی_اسلامی (به لحاظ فرم و مواد) با #هنر_مدرن_غربی می‌یابد. منیر شاهرودی یکی از نوترین و مستحکم‌ترین فرم‌های هنرهای زمان خود را می‌سازد. از این حیث آثار او را می‌توان به عنوان یکی از ایرانی ترین و مدرن‌ترین (مدرن به معنای نوگرا و نه لزوماً سبک مدرن بین المللی) گرایش‌ها در هنر ایران برشمارد. پیشگامی وی در برساخت پله‌های اول هنر #نوگرا و البته دیرتر، هنر #پست_مدرن ایران تا حدی است که می‌شود او را #مادر_هنر_مدرن ایران خواند.

#منیر_شاهرودی_فرمانفرمائیان، متولد 1302 شمسی، که از کودکی به واسطه‌ی پدرش با طراحی فرش آشنا بوده و خود دستی در نقاشی از طبیعت و همچنین بافندگی‌های سنتی همچون قلاب‌دوزی و سوزن‌دوزی و مانند اینها داشته، در جوانی به هدف نقاش شدن به دانشکده‌ی هنرهای زیبای تهران می‌رود و سپس راهی نیویورک می‌شود؛. در این آنجا ضمن تحصیل، برای مجله‌ی مد #وگ تصویرسازی می‌کرده و با #اندی_وارهل هنرمند #پاپ_آرت همکاری داشته است.

در اواخر دهه‌ی چهل شمسی، منیر شاهرودی اولین پیشرفت هنری‌اش را در ترکیب با زبان #معماری_بومی خود می‌یابد. او رفته‌رفته از نقاشی گل و طبیعت بی‌جان دو بعدی فراتر می‌رود، تا قطعات هندسی #سه_بعدی بسازد. ترکیب تکنیکی کهن از نقاشی پشت شیشه، آینه کاری، خاتم کاری با چوب و صدف و منبت‌کاری، هندسه‌ی اسلامی و طراحی‌های معماری حاصل کارهای او هستند. او با ھنرمندی بسیار، نوع تازه‌ای از آثار هنری را با طنین معمارانه‌ی قوی خلق می‌کند که با مدرنیسمی که وی پیشتر در نقاشی‌های چکه‌ای خود بر پشت شیشه و با آینه کاری انجام می‌داد، ترکیب شده بود. آثاری که به دلیل تراشخوردگی چندوجهی، به شکلی ظریف نور را بازتاب می‌دادند و رنگشان با توجه به محیط اطراف تغییر می‌کرد.

ویژگی ھنر منیر شاھرودی یافتن ارزش‌های بصریِ #مدرن هندسه‌ی اسلامی است، آن‌چنان که حتی می‌تواند گاه ابزارها و فرم‌های سنتی را به آثاری به غایت #فرمال و به غایت #مفهومی بدل کند. منیر شاهرودی در آمیختن فرمال شیشه‌های نقاشی شده و آینه‌کاری‌ها مواجه هستیم، درهم‌آمیختگی‌هایی جاندار که آثار یادبودیِ آنرا به لحاظ مضمونی احساسی، تراژیک و به لحاظ فرمی عجیب و درخشان کرده است. در مجموعه‌ی مناره‌ها نیز به نوعی دیگر، ایده اصلی عاریت گرفتن بخشی از هنر سنتی و در این جا معماری اسلامی است. تغییر سایز (بازسازی وسیله‌ای معمولی در اندازه‌ای غیرعادی و اغلب بسیار بزرگ) یکی از روش‌های ساخت مجسمه در هنر امریکا بخصوص بعد از 1960 بود. کار منیر از این منظر شبیه کار هنرمندان معاصر امریکایی و اغلب به عکس آن‌ها است. منیر شاهرودی #مناره را که فرمی منحصربفرد و شاخص در معماری اسلامی است می‌گیرد و آن را با مواد نو و در فرم خلاقانه‌ی خود، با ترکیب رنگی جدید اما عاریت گرفته از سنت، در اندازه‌ای بسیار کوچک‌تر به مجسمه بدل می‌کند.

اغلب آثار منیر شاهرودی آنقدر از ترکیب‌بندی‌های #خلاقانه و #جسورانه بهره‌مند هستند که هرگز نمی‌توان آن‌ها را کپی‌برداری از هندسه‌ی معماری گذشته دانست. سازه‌ها از درخشان‌ترین آثار او هستند، همنامی این سری از آثار با آثار کمتر فضایی که از نمونه کارهای معمول منیر شاهرودی هستند (واریاسیون های شش ضلعی) و نهایی شدن #فرم به شیوه‌ای #کانستراکتیویسیتی، #معماری‌گون و تا حدودی #منیمالیستی همه نشان از قابلیت تبدیل و ارتقا موضوع و کار او از تزئین به فرم ناب دارد. به عبارتی می‌توان مدعی بود تأثیرپذیری آثار وی از جنبش‌های هنری مدرن: به لحاظ شناخت، کار و بازی با نور و رنگ از #آپ_آرت، به لحاظ امکان ایجاد حرکت از #کنتیک_آرت و به لحاظ ساختار محکم و طراحی‌های معمارانه از #کنستراکتیویسم، به مراتب بیشتر حس می‌شود تا صرفاً عنصر تزئین در معماری اسلامی. در واقع منیر شاهرودی فرمانفرمائیان در بسیاری از آثار خود با گستردن بی‌پروای واژگان بصری‌اش توانسته بر عنصر کم‌جانی از گذشته روح مدرن بدمد.