دفتر یادداشت صدرا امامی

✍ از پس دیدن جهان با من برقص

🔹 کیارستمی جایی در سر رسیدش نوشته:
«درست است که زندگی بسیار غم‌انگیز و بیهوده است امّا تنها چیزی است که ما داریم...» فکر می‌کنم این تنها دارایی، در کنار چگونگی مرگ کیارستمی از تناقض‌های عجیبی‌ست که می‌توان به آن فکر کرد.

🔹 انسان به عنوان تنها موجود خودآگاه بر هستی‌ش، مرگ را نیز درک می‌کند و این شروع تناقض‌های روزهایش می‌شود. هیچ موجود دیگری ( حداقل آن‌هایی که تا به حال شناخته‌ایم ) بر این موضوع واقف نیست که روزی، چشمانش باز نمی‌شود و جسدش را در خاک می‌گذارند یا می‌سوزانند. تصویری که تجسمش انسان را متفاوت از قبلش می‌کند.

🔹 دنیای مدرن و شهری ما، مرگ را دور می‌کند. قبرستان‌ها را با نام‌های قشنگی صدا می‌کند و آن‌ها را در جایی دور از شهر می‌سازد تا شاید انسان امروزی کمتر به آن بیندیشد و در سرعت روزگاران نو، گم شود و دقیقا همین ساختار باعث می‌شود که اگر انسان با واقعیت مرگ روبه‌رو شود به اضطرابی عمیق دچار شود. انسان گذشته به صبوری و زندگی آرام عادت دارد، به کشاورزی و صبر کردن برای بار، به این که روزها تلاش کند تا بتواند از گرما و سرما جان به در ببرد و شاید چند ماهی بتواند در مکانی اتراق کند؛ اما انسان مدرن همه‌چیز را سریع می‌خواهد و می‌بیند و این سرعت و هیاهو در مقابل مرگ بسیار متناقض‌تر است.

🔹 زیستن در ایران، موضوع را پیچیده‌تر نیز می‌کند. زیستن در سرزمینی که به سبب ساختار ملت - دولت آن، سرعت تحولاتش بیشتر هم می‌شود. سرعتی که باعث می‌شود انسان ایران امروزی کودتا، انقلاب، تسخیر سفارت آمریکا، جنگ، جام زهر، کوی دانشگاه، قتل‌های زنجیره‌ای، خرداد ۸۸، تحریم‌های آمریکا، آبان و دی ۹۸ و در کنار تمام این‌ها، کم شدن ۴ صفر از ارزش پول ملی‌ش را در کمتر از یک سده تجربه کند.

🔹 این انسان و تجربه تاریخیش، البته اگر بتواند از پس زیست روزانه‌ش بر بیاید لاجرم به سمت فضای فکری خاصی سوق داده می‌شود. یا دچار تصویری کوتاه مدت برای زندگی می‌شود یا برعکس غرق در آرمان‌هایی بلند مدت و باید بگویم لزوما هیچ کدامش به معنی عمق نداشتن نیست.

🔹 به گمانم اما پارادایم فکری کوتاه مدت اسیر ارزش‌هایی می‌شود که با آن بزرگ شده و از اصل و اساس زندگی را فراموش می‌کند، از زندگی می‌گوید ولی طعم زندگیش کم است، در این ارزش‌ها گویی زندگی گم شده. زندگی می‌کند که سیاست‌ورزی می‌کند، زندگی می‌کند که دین‌دار باشد، زندگی می‌کند که مبارز باشد، زندگی می‌کند که پول درآورد؛ و گویی فراموش می‌کند که از اساس تمام این فعالیت‌ها برای زندگی بهتر است نه زندگی برای آن‌ها.

🔹 قصدم به یک چوب راندن مبارزان و متفکران و فعالان اقتصادی نیست، قصدم یادآوری مفهومی‌ست که در روزهایمان رنگ باخته، یادآوری زندگی. بله، من هم از مشکلات روزانه زندگی خبر دارم و با آن‌ها روزگارم را می‌گذرانم اما به گمانم اتفاقا در همان افرادی که وضع اقتصادیشان چندان مناسب نیست زندگی یافت می‌شود. ( شاید دیدن مهمان مامان مهرجویی هم بتواند تصویر جالبی از موضوع ارائه دهد. )

🔹 من نمی‌خواهم فراموش کنم که برای زندگی بهتر انسان‌ها باید تلاش کرد اما می‌خواهم یادآور محدودیت‌هایی هم باشم که انسان و شهروند امروزی با آن دست و پنجه نرم می‌کند و اتفاقا در کنار قبول این محدودیت، باور دارم که راه بنا کردن روزهای خوب، مبارزه‌ای تن به تن نیست بلکه ستایش زندگی‌ست. استبداد بنای آن دارد که زندگی را خفه کند و انسان‌هایی عزلت‌نشین و عصبانی در مقابل تلویزیون بسازد؛ اما انسانی که زندگی را به یاد دارد به جای خو گرفتن به اخبار بد و چشم به راه اتفاقی مهیب بودن مولد است، از زندگی می‌گوید، از انسان‌های دیگر، از عشق و از امید.

🔹 دیدن فیلم‌های این‌چنین کمک‌ می‌کند یادمان بیاید و یادمان بماند که زیستن این زندگی تنها دارایی ماست و بهتر است از این دارایی بهتر استفاده کنیم. در نهایت بگویم که به دیدنش می‌ارزد، نه آن‌چنان عمیق است که در پی یافتن پاسخی سخت برای زندگی باشد و نه آن‌چنان سطحی که صرفا لبخندی لحظه‌ای را تحویلمان بدهد. چیزی شبیه زندگی.

پی‌نوشت:
در تمام طول فیلم حس می‌کردم که شاید از این به بعد خواندن سهراب و شنیدن صدای همایون برایم بیشتر کارساز باشد، به همین دلیل پس از این متن، آهنگی از همایون را هم می‌فرستم.

#فیلم

163 viewsedited 14:07