دکتر سرگلزایی drsargolzaei
38.3K subscribers
1.88K photos
112 videos
174 files
3.37K links
Download Telegram
#چشم_تاریخ

#ساختار_اجتماعی_ایران
#ویژگیهای_طبیعی

ایران سده نوزدهم علی‌رغم عقب‌ماندگی اقتصادی‌اش، سرزمینی آکنده از تنوعات بی‌پایان، پیچیدگی اجتماعی و شکاف‌های منطقه‌ای بود، در یکی از نوشته‌های اخیر، این‌ ساختار اجتماعی به موزاییک رنگارنگ یا شهرفرنگی پیچیده تشبیه شده است.
ویژگی‌های طبیعی ایران علت این تنوع اجتماعی بود. نبود رودخانه‌ها و دریاچه‌های قابل کشتی‌رانی، بارش بسیار اندک باران و نیز وجود صحرای پهناور مرکزی که چهار رشته کوه عظیم آن را احاطه کرده است، موجب چندپارگیِ جمعیت در روستاهای دورافتاده، در شهرهای جدا افتاده و قبایل خانه به دوش شده بود، که بسیاری از آن‌ها از نظر اقتصادی مستقل بودند.
ارتباطات ضعیف هم نمودی از خودکفایی محلی بود و هم تقویت کننده آن، ادوارد استاک، کارمند دستگاه دولتی انگلیس در هند، اشاره می‌کند که در مسیر تهران بوشهر، مسافران به حدی کم بودند که "مشاهده آن‌ها بیننده را مضطرب می‌کرد." بنابراین حجم تجارت بین نقاط مختلف بسیار کم بود.
همین تجارت ناچیز نیز به علت جاده‌های خراب، زمین‌های ناهموار، فواصل طولانی، نبود رودخانه‌های قابل کشتی‌رانی و شورش‌های بی‌وقفه قبایل پیشرفتی نداشت.
حتی در سال‌های پایانی سده نوزدهم، جاده مهم تهران-خرمشهر آن‌قدر خراب بود که مسافرت از خلیج‌فارس به دریای سیاه با کشتی، از ارزروم به دریای خزر از راه زمینی، از باکو به انزلی با کشتی و بالاخره از انزلی به تهران از راه زمینی، بسیار سریع‌تر از طی مسیر نامبرده انجام می‌شد.
نبود امکانات حمل و نقل موجب بحران‌های دوره‌ای می‌شد که در آن، مردم یک ناحیه از گرسنگی تلف می‌شدند در حالی که مردم منطقه مجاور برداشت سالانه خوبی داشتند.

برگرفته از کتاب "ایران بین دو انقلاب" نوشته یرواند آبراهامیان

علی محمدی

@drsargolzaei