#پرسش_و_پاسخ


*پرسش:

سلام و عرض ادب خدمت استاد بزرگوار و تشکر بابت مطالب آموزنده ی شما

مسئله ی #جبر_و_اختیار اخیرا ذهن من را بسیار مشغول خود ساخته، می دانیم تنها اعمالی از انسان اختیاری است که با تفکر و سپس تصمیم گیری همراه باشند. ما از بدو تولد تنها اسیر جبریم و طبق غریزه و در واکنش به محیط رفتار می کنیم تا زمانی که قدرت تفکر در ما رشد کند و توانایی تصمیم گیری داشته باشیم. امّا چه مسائلی باعث می شوند ما تصمیمی بگیریم و راهی را نسبت به راه دیگر ترجیح دهیم؟ با بررسی عوامل تعیین کننده نهایتا به نقش تجربیات گذشته و ژنتیک بر تصمیم گیری می رسیم که این دو نیز از اختیار ما خارج اند. ما اغلب چون جبر و اختیار را فقط در واکنش انسان به محیط و اجتماع و یا به نقش کودکی و تربیت در شخصیت وی و توانایی تغییر شرایط بررسی می کنیم، به حالتی بین جبر و اختیار معتقد می شویم، این در حالی است که با این نحوه تفکر نقش محیط و وراثت را بر "خود" فرد که حال تسلیم عوامل محیطی نمی شود و حالتی بین جبر و اختیار را پدید می آورد بی توجهیم.

از طرفی به گفته بسیاری از فلاسفه وجود قدرت اختیار با قانون علیت متناقض است، چرا که عاملی به نام اختیار که تحت تاثیر عوامل دیگر نباشد و عاملی جهت انتخاب راه های مختلف باشد در زنجیره علّی پدیده ها نمی گنجد.

با اعتقاد به این مسائل جبرگرایانه احساسات بدی از جمله قربانی جبر حاکم بودن به انسان دست می دهد و به علاوه چارچوب های قضاوت در وی از بین می روند.

ناتاناییل براندن در کتاب "روانشناسی حرمت نفس" به بررسی این اعتقاد می پردازد و اشکالاتی را در این اعتقاد بیان می کند که اغلب قابل پذیرش نیستند.

به نظر شما آیا اعتقاد به اینچنین جبری منطبق بر واقعیت است؟ و اگر اینطور است تاثیرات این اعتقاد بر انسان را چگونه می دانید؟
با تشکر


*پاسخ #دکترسرگلزایی :

با سلام و احترام
روان شناسی امتداد فلسفه است. بنابراین نظریه پردازانی همچون زیگموند #فروید (پایه گذار روانکاوی) و کارل گوستاو #یونگ (پایه گذار روان شناسی تحلیلی) که تحت تأثیر فیلسوفان جبرگرا همچون آرتور #شوپنهاور و گئورگ ویلهلم #هگل قرار داشته اند به جبرگرایی نزدیک بوده اند در حالی که روانپزشکانی همچون #ویکتور_فرانکل ، #ویلیام_گلسر و #اروین_یالوم که تحت تأثیر #اگزیستانسیالیسم قرن بیستم قرار دارند به اختیارگرایی نزدیک تر هستند. من با فیلسوفان و روان شناسان جبرگرا نزدیکی فکری بیشتری دارم و باورم این است که قاعده بر جبر است، اختیار، استثنای جبر است و در هنگامه های نادری در میان جبرهای بی شمار جا باز می کند؛ با این حال ویلیام جیمز فیلسوف، پزشک و روان شناس پراگماتیک آمریکایی باور دارد که کسانی که اختیارمحور هستند رضایت بیشتری از زندگی دارند. 

این مباحث را در مجموعه سمینارهای «بنیان های فلسفی روان شناسی» به تفصیل بحث می کنم. سمینار بعدی با این موضوع از آبان ماه در مؤسسهٔ آفتاب مهر (تهران-یوسف آباد) کلید خواهد خورد.

سبز باشید

T.me/drsargolzaei

#آهنگ
#جبر
کاری از #محسن_نامجو
@drsargolzaei

#پرسش_و_پاسخ


*پرسش:

عرض ادب و احترام 
چند روز پيش در يك برنامه علمي مطلبي پخش شد كه براي من بسيار عجيب بود و به نظرم پاسخ مشخصي به مباحث #جبر_و_اختيار ميده و در واقع مهر تاييدي به نظر طرفداران جبر ميزند .

موضوع از اين قرار بود كه طبق تحقيقات و آزمايشات اخير پژوهشگران  يكي از دانشگاه هاي معتبر امريكا، متوجه شدند كه مغز ٧ ثانيه قبل از اينكه شخصي  بخواهد به موضوعي فكر كند يا تصميم بگيرد، فعل و انفعالات مربوط به توليد آن فكر را انجام ميدهد.
ميخواستم نظر شما را در اين خصوص جويا شوم.

با سپاس



*پاسخ #دکترسرگلزایی :

سلام و احترام

#رنه_دکارت چند قرن پیش در کتاب #گفتار_در_روش_به_کاربردن_عقل (ترجمه محمدعلی فروغی) به این نکته اشاره کرده است که آن بخش از ذهن که تصمیم می گیرد با آن بخش از ذهن که به آن تصمیم فکر می کند (و خیال می کند بر اساس دلایلی که می شناسد تصمیم گرفته است) فرق دارد. ویلهلم فریدریش #نیچه نیز گفتاری دارد به این مضمون که ما باید به جای عبارت
I think
از عبارت It thinks استفاده کنیم زیرا ما دریافت کنندهٔ محصول فرایندی هستیم که از آن فرایند بی خبریم و آن محصول را به اشتباه دستاورد آنچه می شناسیم تلقّی می کنیم. در پاسخ به پرسشی در حوزهٔ #تئوری_انتخاب و پرسش دیگری در حوزهٔ #فلسفه در دو #فایل_صوتی دیدگاهم را راجع به جبر و اختیار بیان کرده ام که چندی پیش در کانال تلگرام گذاشته شده است.

سبز باشید

T.me/drsargolzaei

ادامه #پرسش_و_پاسخ
#جبر_و_اختيار

*پرسش:

با عرض سلام و احترام خدمت استاد گران‌قدر؛
در کانال تلگرام شما پرسشی بازتاب یافته بود درباره #جبر_و_اختيار، خواستم در این مورد بگویم که احتمالا منظور سؤال، آزمایش بنجامین لیبت روی آگاهی در سال ۱۹۸۳ است که اختلاف زمان ۰.۳ ثانیه به دست آمده و نه هفت ثانیه، و آزمایش ‌های پیشرفته تر در سال ۲۰۱۰ اختلاف ۱.۵ ثانیه را نشان داده‌اند؛ در این مورد کتاب کوچک #آگاهی از سوزان بلک‌مور برای این پرسش پیشنهاد میگردد.


*پاسخ #دکترسرگلزایی :

با سلام و احترام
از همراهی شما سپاسگزارم.
در کانال انعکاس خواهد یافت.

تندرست باشید

T.me/drsargolzaei

#شعر
#جبر!

من
همیشه مسافرم
باور نکن رسیدنم را!

#دکترمحمدرضاسرگلزایی

@drsargolzaei

#پرسش_و_پاسخ

❓پرسش:

سلام آقای دکتر 
پیام‌های شما و مقالات شما را سال‌هاست دنبال می‌کنم و حیطه‌های جدید زیادی برای مطالعه و جستجو در این گفتارها به رویم باز شدند. یکی از چالش‌های من مفهوم آزادی و در کنارش مسئول بودن است. انسان اسیر جبر نسبی است و شاید پذیرش این امر رنج انسان را خیلی کاهش بدهد. الگوریتم‌های مغز ما در بیشتر شرایط با اراده و اختیار ما شکل نمی‌گیرند تا از رویداد‌های زندگی‌مان تجربه واحدی برای ما خلق کند. شاید در خوشبینانه‌ترین شرایط بتوانیم بگوییم ممکن است تا حدی قابلیت خطا کردن در نقطه آغاز آفرینش مغز ما وجود داشته باشد. اینطوری راحت‌تر خودم و دیگران را می‌بخشم. شما به حیطه‌هایی که در زمینه mind epistemology  کار می‌کنند آشنایی زیادی دارید. یک جور اعتقاد به آزادی و مسئولیت سنگین را در نوشتار شما حس می‌کنم که برایم گیج‌کننده است. ما اینقدر آزاد نیستیم که مسئول باشیم.


✍ پاسخ #دکترسرگلزایی:

با سلام و احترام

از عنایت و اعتمادی که به بنده دارید ممنونم.

اصولاً پارادایم اخلاق هنجاری و پیش‌فرض روشنگری، باور داشتن به آزادی و مسؤولیت است.
ممکن است این پیش‌فرض غلط باشد اما گفتمان نقد آنجا شکل می‌گیرد که این پارادایم و این پیش‌فرض را قبول کنیم. اگر این «قاعدۀ بازی» را کنار بگذاریم اساساً این بازی تعطیل می‌شود، یعنی من باید از نقد و روشنگری دست بکشم. اما پارادوکس ماجرا در این است که اگر من آزاد و مسؤول نباشم، آزاد به دست کشیدن از این بازی نیز نخواهم بود، پس نقد قاعدۀ بازی نیز تغییری در رفتار من ایجاد نخواهد کرد.

سرسبز باشید

#دکترمحمدرضاسرگلزایی_روانپزشک

#جبر #اختیار #اراده #آزادی #دکتر_سرگلزایی
#drsargolzaei

@drsargolzaei