#خاندان _روحانى قمى 🔹
شهر مقدس #قم، از سده هاى آغازين اسلامى تاكنون، آكنده از عالمان و فرزانگان بوده است. فقيهان، محدثان، مفسران و فيلسوفان اين شهر دانش اسلامى را حفظ كردند، پرورش دادند، به دست آيندگان رساندند و در حفظ باورهاى دينى مردم كوشيدند. از شمار اين فرزانگان - كه هم اكنون نيز زبانزد مردم قم و شهره شهر است - مرحوم آيت الله العظمى حاج سيد #صادق قمى است. وى مرجع دينى مردم در نيمه نخست قرن چهاردهم هجرى فقيهى متنفّذ و رئيسى مطاع بود «كه عقده كارهاى متنازع فيه، به ناخن رأى ايشان گشوده مى شد و فيصل حكومات شرعيه، به كلك مشكين ايشان حوالت مى رفت...».
او پايه گذار بيت شريف «#روحانى» و بنيانگذار مسجد و مدرسه حاج سيد صادق در قم است، كه همه آنها بيش از يك صد سال است كه در قم، منشأ اثرند. در اين مقاله، به گوشه اى از زندگى علمى و خدمات دينى و اجتماعى وى اشارتى مى رود.
ولادت
آيت الله حاج سيد صادق قمى، در يكى از بيوت اصيل و متدين قم - كه ديانت و تجارت را توأم ساخته بودند - در سال 1255 ق زاده شد. وى پس از پشت سر نهادن دوران كودكى و نوجوانى، به تشويق پدرش، حاج ميرزا زين العابدين كه اهل علم و دانش بود، علوم دينى را فراگرفت و تا هجده سالگى مقدمات را پايان برد.
در محضـر آن فقيه فرزانـه، شاگردانـى چند پرورش يافتند كه عبارتند از آيات عظام و حجج اسلام:
1. شيخ حسن #فاضل (م 1366 ق)؛
2. سيد فخرالدين #سيدى، نوه دخترى مرحوم ميرزاى قمى(م1363 ق)؛
3. شيخ محمد #كبير قمى( 0129 ـ 1369ق)؛
4. آخوند ملاعلى #اكبرقمى؛
5. شيخ ابوالقاسم #صغير(م 1352 ق)؛
6. حاج سيد ابوالقاسم #مرتضوى.
از ميان اين گروه، حاج شيخ حسن فاضل از قم مهاجرت نكرد. وى شاگرد مخصوص آن استاد عالى قدر شد و به درجات عاليه فقاهت و اجتهاد نايل آم
از آن جا كه ايشان به جز امامت جماعت و مرجعيت امور دينى مردم، متصدى امر قضاوت، فصل دعاوى و رفع خصومات بود، لذا كم تر تأليفى از او به يادگار مانده است. اما همان نوشته هاى اندك او، گواه روشنى بر فضل و فقاهت اوست. به گفته آيت الله سيد مهدى روحانى: «وى مجلدى از مباحث عقليه را نگاشته بود، كه در جريان سيل معروف قم (1352 ق)، از ميان رفت. و نيز حدود هزار ورق ـ يا بيشتر ـ از مباحث مختلف در فقه و اصول نگاشت، كه متفرق است. و چون اوراق بسيارى از آنها مفقود شده، مرتب ساختن آنها ناممكن است».
اما كتابى كه هم اينك از او در دست است، شرح كتاب الزكاة از كتاب شرائع و از آغاز زكات تا اصناف مستحقين مى باشد، كه نزد نوادگان وى است.
بناى #مسجد و مدرسه
در سال 1311 ق آقاى حاج سيد صادق، شروع به ساخت مسجد و مدرسه اى ـ نزديك خانه مسكونى اش ـ نمود. بنياد مسجد در سال 1313 ق به پايان رسيد و به تدريج حجره هاى مدرسه نيز در سال هاى بعد تكميل شد. و اينك، اين مدرسه مورد استفاده جمعى از طلاب و فضلاى حوزه علميه قم است.
اين مدرسه، به خواست آيت الله سيد صادق روحانى، در سال 1395 ق به طور كامل بازسازى و تعمير شد. سال هاى بسيارى امامت جماعت مسجد، بر عهده مرحوم آيت الله آقاى حاج سيد مهدى روحانى بود.
درگذشت
آيت الله حاج سيد صادق، پس از 83 سال زندگى آكنده از خدمات دينى و اجتماعى، ـ به نقل از آيت الله روحانى به نقل از والد خويش ـ در پنجشنبه پنجم ماه ربيع الاول 1338 ق و براساس نوشته روى قبرش، چهارم ربيع الاول ـ بدرود حيات گفت، و پس از يك تشييع با شكوه، در سمت شمال مرقد ميرزاى قمى ـ در قبرستان شيخان كبير ـ به خاك خفت.
در ماده تاريخ وفات وى گفتند:
قد ذهب نور الدجى و اندك طود العلى
و نيز گفته شد: «بدا بعده فى الاسلام ثلمة لايسدّها شي ء».
از آن فقيه بزرگ، فرزندان متعددى بر جاى ماندند، كه هر يك از مفاخر روحانيت و حوزه علميه قم به شمار مى رفتند. آنان عبارتند از:
1. آيت الله حاج ميرزا #محمود _روحانى: وى در سال 7013 ق به دنيا آمد. وى پس از خواندن مقدمات، ادبيات و سطوح نزد حضرات آيات: حاج شيخ حسن فاضل و آخوند ملا غلامرضا صاحب قلائد و حاج آقا احمد طباطبائى، در سال 0133 ق به نجف مشرف شد و از محضر آيت الله سيد ابوالحسن #اصفهانى و ميرزاى #نائينى بهره برد. وى مدتى نيز در #مشهد، از محضر آيت الله حاج آقا #حسين قمى استفاده كرد. سپس، او به قم مراجعت كرد و پس از آن، سال هاى فراوان از درس هاى فقه و اصول آيت الله العظمى حاج شيخ عبدالكريم #حائرى يزدى بهره برد، تا بدانجا كه يكى از معاريف علماى قم به شمار مى رفت و پس از پدر بزرگوارش، به جاى وى اقامه جماعت مى كرد. او عالمى عامل و فقيهى زاهد و متعبد بود .
وفاتش در هيجده شعبان المعظم 1381 ق رخ داد و در مسجد بالا سر حرم حضرت معصومه عليها السّلام مدفون شد.
او والد مرحوم آيت الله العظمى حاج سيد#محمد روحانى و آيت الله حاج سيدصادق روحانى بود.
2.
شهر مقدس #قم، از سده هاى آغازين اسلامى تاكنون، آكنده از عالمان و فرزانگان بوده است. فقيهان، محدثان، مفسران و فيلسوفان اين شهر دانش اسلامى را حفظ كردند، پرورش دادند، به دست آيندگان رساندند و در حفظ باورهاى دينى مردم كوشيدند. از شمار اين فرزانگان - كه هم اكنون نيز زبانزد مردم قم و شهره شهر است - مرحوم آيت الله العظمى حاج سيد #صادق قمى است. وى مرجع دينى مردم در نيمه نخست قرن چهاردهم هجرى فقيهى متنفّذ و رئيسى مطاع بود «كه عقده كارهاى متنازع فيه، به ناخن رأى ايشان گشوده مى شد و فيصل حكومات شرعيه، به كلك مشكين ايشان حوالت مى رفت...».
او پايه گذار بيت شريف «#روحانى» و بنيانگذار مسجد و مدرسه حاج سيد صادق در قم است، كه همه آنها بيش از يك صد سال است كه در قم، منشأ اثرند. در اين مقاله، به گوشه اى از زندگى علمى و خدمات دينى و اجتماعى وى اشارتى مى رود.
ولادت
آيت الله حاج سيد صادق قمى، در يكى از بيوت اصيل و متدين قم - كه ديانت و تجارت را توأم ساخته بودند - در سال 1255 ق زاده شد. وى پس از پشت سر نهادن دوران كودكى و نوجوانى، به تشويق پدرش، حاج ميرزا زين العابدين كه اهل علم و دانش بود، علوم دينى را فراگرفت و تا هجده سالگى مقدمات را پايان برد.
در محضـر آن فقيه فرزانـه، شاگردانـى چند پرورش يافتند كه عبارتند از آيات عظام و حجج اسلام:
1. شيخ حسن #فاضل (م 1366 ق)؛
2. سيد فخرالدين #سيدى، نوه دخترى مرحوم ميرزاى قمى(م1363 ق)؛
3. شيخ محمد #كبير قمى( 0129 ـ 1369ق)؛
4. آخوند ملاعلى #اكبرقمى؛
5. شيخ ابوالقاسم #صغير(م 1352 ق)؛
6. حاج سيد ابوالقاسم #مرتضوى.
از ميان اين گروه، حاج شيخ حسن فاضل از قم مهاجرت نكرد. وى شاگرد مخصوص آن استاد عالى قدر شد و به درجات عاليه فقاهت و اجتهاد نايل آم
از آن جا كه ايشان به جز امامت جماعت و مرجعيت امور دينى مردم، متصدى امر قضاوت، فصل دعاوى و رفع خصومات بود، لذا كم تر تأليفى از او به يادگار مانده است. اما همان نوشته هاى اندك او، گواه روشنى بر فضل و فقاهت اوست. به گفته آيت الله سيد مهدى روحانى: «وى مجلدى از مباحث عقليه را نگاشته بود، كه در جريان سيل معروف قم (1352 ق)، از ميان رفت. و نيز حدود هزار ورق ـ يا بيشتر ـ از مباحث مختلف در فقه و اصول نگاشت، كه متفرق است. و چون اوراق بسيارى از آنها مفقود شده، مرتب ساختن آنها ناممكن است».
اما كتابى كه هم اينك از او در دست است، شرح كتاب الزكاة از كتاب شرائع و از آغاز زكات تا اصناف مستحقين مى باشد، كه نزد نوادگان وى است.
بناى #مسجد و مدرسه
در سال 1311 ق آقاى حاج سيد صادق، شروع به ساخت مسجد و مدرسه اى ـ نزديك خانه مسكونى اش ـ نمود. بنياد مسجد در سال 1313 ق به پايان رسيد و به تدريج حجره هاى مدرسه نيز در سال هاى بعد تكميل شد. و اينك، اين مدرسه مورد استفاده جمعى از طلاب و فضلاى حوزه علميه قم است.
اين مدرسه، به خواست آيت الله سيد صادق روحانى، در سال 1395 ق به طور كامل بازسازى و تعمير شد. سال هاى بسيارى امامت جماعت مسجد، بر عهده مرحوم آيت الله آقاى حاج سيد مهدى روحانى بود.
درگذشت
آيت الله حاج سيد صادق، پس از 83 سال زندگى آكنده از خدمات دينى و اجتماعى، ـ به نقل از آيت الله روحانى به نقل از والد خويش ـ در پنجشنبه پنجم ماه ربيع الاول 1338 ق و براساس نوشته روى قبرش، چهارم ربيع الاول ـ بدرود حيات گفت، و پس از يك تشييع با شكوه، در سمت شمال مرقد ميرزاى قمى ـ در قبرستان شيخان كبير ـ به خاك خفت.
در ماده تاريخ وفات وى گفتند:
قد ذهب نور الدجى و اندك طود العلى
و نيز گفته شد: «بدا بعده فى الاسلام ثلمة لايسدّها شي ء».
از آن فقيه بزرگ، فرزندان متعددى بر جاى ماندند، كه هر يك از مفاخر روحانيت و حوزه علميه قم به شمار مى رفتند. آنان عبارتند از:
1. آيت الله حاج ميرزا #محمود _روحانى: وى در سال 7013 ق به دنيا آمد. وى پس از خواندن مقدمات، ادبيات و سطوح نزد حضرات آيات: حاج شيخ حسن فاضل و آخوند ملا غلامرضا صاحب قلائد و حاج آقا احمد طباطبائى، در سال 0133 ق به نجف مشرف شد و از محضر آيت الله سيد ابوالحسن #اصفهانى و ميرزاى #نائينى بهره برد. وى مدتى نيز در #مشهد، از محضر آيت الله حاج آقا #حسين قمى استفاده كرد. سپس، او به قم مراجعت كرد و پس از آن، سال هاى فراوان از درس هاى فقه و اصول آيت الله العظمى حاج شيخ عبدالكريم #حائرى يزدى بهره برد، تا بدانجا كه يكى از معاريف علماى قم به شمار مى رفت و پس از پدر بزرگوارش، به جاى وى اقامه جماعت مى كرد. او عالمى عامل و فقيهى زاهد و متعبد بود .
وفاتش در هيجده شعبان المعظم 1381 ق رخ داد و در مسجد بالا سر حرم حضرت معصومه عليها السّلام مدفون شد.
او والد مرحوم آيت الله العظمى حاج سيد#محمد روحانى و آيت الله حاج سيدصادق روحانى بود.
2.