نقد و بررسی فرامرزنامۀ کوچک.pdf
2.1 MB
خطیبی، ابوالفضل، «نقد و بررسی متن انتقادی فرامرزنامۀ کوچک»، فصل‌نامۀ نقد کتاب میراث، س2، ش5، بهار 1394، ص19-58.
@dr_khatibi_abolfazl
@dr_khatibi_abolfazl
فرامرز و کنّاس دیو
روزی شماری از پهلوانان ایران در دربار کاووس به رامش مشغول بودند که ناگهان پیکی از سوی نوشاد شاه هند از راه می‌رسد و نامه‌ای می‌آورد. نوشاد در نامۀ خود، از پنج بلای آسیب‌رسان شکایت می‌کند: یکی دیوی به نام کنّاس که در وادی مرغزار زندگی می‌کند و هر سال به خانۀ من می‌آید و تا دختری از من بازنگیرد باز نمی‌گردد؛ دوم پادشاه نیرومندی به نام کید که هر سال باج و خراج بسیاری از من می‌خواهد؛ سوم در بیشۀ مرزقون گرگی سخنگو به نام گرگ گویا پیدا شده که به آبادی می‌تازد و مردم را از بین می‌برد؛ چهارم اژدهایی که در درّۀ کوه هند زندگی می‌کند و با نفس خود جهان را به آتش می‌کشد و همه چیز را می‌سوزاند؛ پنجم در بیشۀ خوم‌سار، سی هزار کرگدن پدید آمده‌اند که هرجا پا می‌گذارند، آنجا را ویران می‌کنند.
کاووس از این سخنان غمگین می‌شود و می‌گوید هر کس برای دفع این بلایا اقدام کند، کلاه و کمر به او خواهد داد و دو بهره از پادشاهی به او می‌رسد. هیچ‌کدام از پهلوانان سخن نمی‌گوید و تنها فرامرز است که داوطلب این کار می‌شود. بیژن نیز او را همراهی می‌کند و در نهایت فرامرز و بیژن به همراه گستهم، گرگین و گرسم با سپاه دو هزار نفری رهسپار هند می‌شوند. فرامرز در هند مورد استقبال گرم نوشاد قرار می‌گیرد و سپس رهسپار مرغزار کنّاس دیو می‌شود. در آنجا، نخست دو شیر را می‌کشد، سپس با دو مار بزرگ و دیوی دوسر روبه‌رو می‌شود که آنها را نیز از پای در می‌آورد. پس از آن، وارد گنبد کنّاس می‌شود و پس از ملاقات با دختران نوشاد، که یکی از آنها گل‌افروز نام دارد با کنّاس نبرد می‌کند و او را از بین می‌برد. گل‌افروز هم در ازای خدمتی که فرامرز بدو می‌کند، نشان گنج کنّاس را که درواقع از آن ضحاک بود، به فرامرز می‌دهد.
[فرامرزنامۀ کوچک (سرایش بین سال‌های ۵۵۵ تا ۵۷۱ ق)، رفیع‌الدّین مرزبان فارسی، پیشگفتار، متن انتقادی و شرح بیتهای دشوار دکتر ابوالفضل خطیبی، دکتر رضا غفوری، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۳۹۹، ص سی-سی‌و‌‌یک]
بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی و تحکیم وحدت ملی
@AfsharFoundation
@dr_khatibi_abolfazl
روزی شماری از پهلوانان ایران در دربار کاووس به رامش مشغول بودند که ناگهان پیکی از سوی نوشاد شاه هند از راه می‌رسد و نامه‌ای می‌آورد. نوشاد در نامۀ خود، از پنج بلای آسیب‌رسان شکایت می‌کند: یکی دیوی به نام کنّاس که در وادی مرغزار زندگی می‌کند و هر سال به خانۀ من می‌آید و تا دختری از من بازنگیرد باز نمی‌گردد؛ دوم پادشاه نیرومندی به نام کید که هر سال باج و خراج بسیاری از من می‌خواهد؛ سوم در بیشۀ مرزقون گرگی سخنگو به نام گرگ گویا پیدا شده که به آبادی می‌تازد و مردم را از بین می‌برد؛ چهارم اژدهایی که در درّۀ کوه هند زندگی می‌کند و با نفس خود جهان را به آتش می‌کشد و همه چیز را می‌سوزاند؛ پنجم در بیشۀ خوم‌سار، سی هزار کرگدن پدید آمده‌اند که هرجا پا می‌گذارند، آنجا را ویران می‌کنند.
کاووس از این سخنان غمگین می‌شود و می‌گوید هر کس برای دفع این بلایا اقدام کند، کلاه و کمر به او خواهد داد و دو بهره از پادشاهی به او می‌رسد. هیچ‌کدام از پهلوانان سخن نمی‌گوید و تنها فرامرز است که داوطلب این کار می‌شود. بیژن نیز او را همراهی می‌کند و در نهایت فرامرز و بیژن به همراه گستهم، گرگین و گرسم با سپاه دو هزار نفری رهسپار هند می‌شوند. فرامرز در هند مورد استقبال گرم نوشاد قرار می‌گیرد و سپس رهسپار مرغزار کنّاس دیو می‌شود. در آنجا، نخست دو شیر را می‌کشد، سپس با دو مار بزرگ و دیوی دوسر روبه‌رو می‌شود که آنها را نیز از پای در می‌آورد. پس از آن، وارد گنبد کنّاس می‌شود و پس از ملاقات با دختران نوشاد، که یکی از آنها گل‌افروز نام دارد با کنّاس نبرد می‌کند و او را از بین می‌برد. گل‌افروز هم در ازای خدمتی که فرامرز بدو می‌کند، نشان گنج کنّاس را که درواقع از آن ضحاک بود، به فرامرز می‌دهد.
[فرامرزنامۀ کوچک (سرایش بین سال‌های ۵۵۵ تا ۵۷۱ ق)، رفیع‌الدّین مرزبان فارسی، پیشگفتار، متن انتقادی و شرح بیتهای دشوار دکتر ابوالفضل خطیبی، دکتر رضا غفوری، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۳۹۹، ص سی-سی‌و‌‌یک]
بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی و تحکیم وحدت ملی
@AfsharFoundation
@dr_khatibi_abolfazl
Forwarded from Bukharamag
یادداشت دکتر ابوالفضل خطیبی
خدایا به سلامت دارش!
تقریباً همه مجلات ایران، از دورۀ زمانی انتشار خود از سه ماه تا چند سال عقب‌اند، اما دهباشی، مثلاً با چاپ همین شمارۀ نوروزی (شمارۀ 142، فروردین و اردیبهشت 1400) دو ماه از زمان خود جلوتر افتاد و گویا به خاطر همین، ویروس کرونا را هم گیج کرده باشد. با شناختی که از روحیۀ علی آقا داریم، به زودی کرونای پتیاره را فراری می‌دهد و به پشت میز کارش برمی‌گردد. جغدهایش منتظرند و کبوترهایش و همۀ ما نیز هم.
آیا کسی در غیاب علی آقا به کبوترها جغدهایش آب و غذا داده است؟
خدایا به سلامت دارش!
تقریباً همه مجلات ایران، از دورۀ زمانی انتشار خود از سه ماه تا چند سال عقب‌اند، اما دهباشی، مثلاً با چاپ همین شمارۀ نوروزی (شمارۀ 142، فروردین و اردیبهشت 1400) دو ماه از زمان خود جلوتر افتاد و گویا به خاطر همین، ویروس کرونا را هم گیج کرده باشد. با شناختی که از روحیۀ علی آقا داریم، به زودی کرونای پتیاره را فراری می‌دهد و به پشت میز کارش برمی‌گردد. جغدهایش منتظرند و کبوترهایش و همۀ ما نیز هم.
آیا کسی در غیاب علی آقا به کبوترها جغدهایش آب و غذا داده است؟
Audio
چنین گفت بهرام نیکو‌سخن
که "با مردگان آشنایی مکن"
نه ایدر همی‌ماند خواهی دراز
بسیچیده باش و درنگی مساز
به تو داد یک روز نوبت پدر
سزد گر تو را نایب آید پسر
چنین‌ست و رازش نیاید پدید
نیابی، به خیره چه جویی کلید
یکی داستان‌ست پر آبِ چشم
دلِ نازک از رستم آید به خشم
خوانش و شرح بیتهای پایانی از داستان رستم و سهراب
برداشت از درس گفتار شماره ۷۶ کلاس شاهنامه ابوالفضل خطیبی
خوانش بیتها : کیخسرو دهقانی
@dr_khatibi_abolfazl
که "با مردگان آشنایی مکن"
نه ایدر همی‌ماند خواهی دراز
بسیچیده باش و درنگی مساز
به تو داد یک روز نوبت پدر
سزد گر تو را نایب آید پسر
چنین‌ست و رازش نیاید پدید
نیابی، به خیره چه جویی کلید
یکی داستان‌ست پر آبِ چشم
دلِ نازک از رستم آید به خشم
خوانش و شرح بیتهای پایانی از داستان رستم و سهراب
برداشت از درس گفتار شماره ۷۶ کلاس شاهنامه ابوالفضل خطیبی
خوانش بیتها : کیخسرو دهقانی
@dr_khatibi_abolfazl
«به ماه سپندارمذ روز ارد»
به مناسبت ۲۵ اسفند، سالروز پایان سرایش شاهنامه
دوشنبه ۲۵ اسفندماه ۱۳۹۹
ساعت ۲۰
پخش زنده:
https://www.instagram.com/kheradsarayeferdowsi/
@dr_khatibi_abolfazl
به مناسبت ۲۵ اسفند، سالروز پایان سرایش شاهنامه
دوشنبه ۲۵ اسفندماه ۱۳۹۹
ساعت ۲۰
پخش زنده:
https://www.instagram.com/kheradsarayeferdowsi/
@dr_khatibi_abolfazl
به ماه سپندارمد روز ارد.pdf
292.4 KB
به ماه سفندارمد روز ارد
در باره تلفظ و اشتقاق ارد
سید رضا قائم مقامی ( دانشگاه تهران)
ابوالفضل خطیبی( فرهنگستان زبان و ادب فارسی)
نامه فرهنگستان شماره ۶۷
@dr_khatibi_abolfazl
در باره تلفظ و اشتقاق ارد
سید رضا قائم مقامی ( دانشگاه تهران)
ابوالفضل خطیبی( فرهنگستان زبان و ادب فارسی)
نامه فرهنگستان شماره ۶۷
@dr_khatibi_abolfazl
Audio
۲۵ اسفند ماه ۱۳۹۹ مقارن با به پایان رسیدن سرایش شاهنامه در ۱۴۰۰ هجری
برداشت از درس گفتارهای شاهنامه شماره ۱۶۹
@dr_khatibi_abolfazl
برداشت از درس گفتارهای شاهنامه شماره ۱۶۹
@dr_khatibi_abolfazl
Forwarded from جستارهای ابوالفضل خطیبی
چهارشنبه سوری در شاهنامه؟
امروزه ایرانیان با برگزاری جشن چهارشنبه‌سوری به استقبال نوروز می‌روند و چه نیکوست که به جای ترقّه‌بازی، آتشی برافروزند و مانند آنچه در گذشته اجرا می‌شد، از روی آتش بپرند و این شب را گرامی بدارند. این روزها مدام از من می‌پرسند: آیا در شاهنامه چهارشنبه‌سوری هست؟ و پاسخ می‌دهم معلوم است که نیست. برایم عجیب بود که چرا در سال‌های گذشته این پرسش مطرح نبود و چه شده است که امسال همه ردِّ این جشن را در شاهنامه پیگیری می‌کنند. دوست نازنینم بانو پروانه اسماعیل‌زاده نوشته‌ای منسوب به آقای هاشم رضی را فرستادند و یادآور شدند که شاید بر همین اساس برخی این باور را ترویج می‌کنند. نکتۀ مهم دربارۀ این جشن این است که برخلاف جشن‌های دیگر ایرانی چون نوروز و مهرگان و سده، پیشینۀ روشنی از آن در شاهنامه و آثار مربوط به ایران پیش از اسلام باقی نمانده است. اکنون بنگرید به شواهد و استدلال آقای علی‌محمد کاوه از شاگردان مرحوم ذبیح بهروز برای اثبات وجود این جشن در شاهنامه که آقای هاشم رضی در کتابش - البته با تردید در تاریخ‌گذاری‌های دقیق متن منقول- نقل کرده است: «سیاوش در پایان سال ۱۰۱۳ پیش از میلاد به دستور افراسیاب کشته شد و یک روز پس از کشته شدن سیاوش، فرزند وی کیخسرو در روز پنجشنبه، یکم فروردین ۱۰۱۲ پیش از میلاد در توران متولد می‌شود و چون در آیین زرتشتی سوگواری در رثای مردگان جایز نیست، پارسیان زرتشتی در آخرین شب چهارشنبه پایان سال از آتش می گذشته اند تا خاطره سیاوش به منظور دفاع از عفت و پاکدامنی، جاودان بماند»
به یادِ تاریخگذاری خودِ مرحوم ذبیح بهروز افتادم که زمان طوفان جم را به روز و ساعت و دقیقه و ثانیه تعیین کرده بود! سیاوش و افراسیاب و کیخسرو مگر شخصیت‌های اسطوره‌ای نیستند؟! پس چگونه می‌توان سال مرگ سیاوش را با این دقت و حتی به روز هفته (سه شنبه) مشخّص کرد؟ مگر ایرانیان عهد سیاوش هفته داشتند که سه‌شنبه یا چهارشنبه داشته باشند؟!
چهارشنبه سوری مبارک.
.
برداشت از صفحه فیس بوک دکتر خطیبی https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10209189492814498&set=a.2989649680367.99841.1835864820&type=3&theater
@dr_khatibi_abolfazl
امروزه ایرانیان با برگزاری جشن چهارشنبه‌سوری به استقبال نوروز می‌روند و چه نیکوست که به جای ترقّه‌بازی، آتشی برافروزند و مانند آنچه در گذشته اجرا می‌شد، از روی آتش بپرند و این شب را گرامی بدارند. این روزها مدام از من می‌پرسند: آیا در شاهنامه چهارشنبه‌سوری هست؟ و پاسخ می‌دهم معلوم است که نیست. برایم عجیب بود که چرا در سال‌های گذشته این پرسش مطرح نبود و چه شده است که امسال همه ردِّ این جشن را در شاهنامه پیگیری می‌کنند. دوست نازنینم بانو پروانه اسماعیل‌زاده نوشته‌ای منسوب به آقای هاشم رضی را فرستادند و یادآور شدند که شاید بر همین اساس برخی این باور را ترویج می‌کنند. نکتۀ مهم دربارۀ این جشن این است که برخلاف جشن‌های دیگر ایرانی چون نوروز و مهرگان و سده، پیشینۀ روشنی از آن در شاهنامه و آثار مربوط به ایران پیش از اسلام باقی نمانده است. اکنون بنگرید به شواهد و استدلال آقای علی‌محمد کاوه از شاگردان مرحوم ذبیح بهروز برای اثبات وجود این جشن در شاهنامه که آقای هاشم رضی در کتابش - البته با تردید در تاریخ‌گذاری‌های دقیق متن منقول- نقل کرده است: «سیاوش در پایان سال ۱۰۱۳ پیش از میلاد به دستور افراسیاب کشته شد و یک روز پس از کشته شدن سیاوش، فرزند وی کیخسرو در روز پنجشنبه، یکم فروردین ۱۰۱۲ پیش از میلاد در توران متولد می‌شود و چون در آیین زرتشتی سوگواری در رثای مردگان جایز نیست، پارسیان زرتشتی در آخرین شب چهارشنبه پایان سال از آتش می گذشته اند تا خاطره سیاوش به منظور دفاع از عفت و پاکدامنی، جاودان بماند»
به یادِ تاریخگذاری خودِ مرحوم ذبیح بهروز افتادم که زمان طوفان جم را به روز و ساعت و دقیقه و ثانیه تعیین کرده بود! سیاوش و افراسیاب و کیخسرو مگر شخصیت‌های اسطوره‌ای نیستند؟! پس چگونه می‌توان سال مرگ سیاوش را با این دقت و حتی به روز هفته (سه شنبه) مشخّص کرد؟ مگر ایرانیان عهد سیاوش هفته داشتند که سه‌شنبه یا چهارشنبه داشته باشند؟!
چهارشنبه سوری مبارک.
.
برداشت از صفحه فیس بوک دکتر خطیبی https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10209189492814498&set=a.2989649680367.99841.1835864820&type=3&theater
@dr_khatibi_abolfazl
رسیدن بهمن به نزدیک زال
شاهنامه ایلخانی
چنین داد پاسخ که" که من بهمنم!
نبیره جهاندار رویین تنم !"
@dr_khatibi_abolfazl
شاهنامه ایلخانی
چنین داد پاسخ که" که من بهمنم!
نبیره جهاندار رویین تنم !"
@dr_khatibi_abolfazl
نبیره جهاندار رویین 58764.pdf
158.7 KB
نبیره جهاندار رویین‌تنم
تفسیری دیگراز یک مصراعِ داستان رستم و اسفندیار
ابوالفضل خطیبی
@dr_khatibi_abolfazl
تفسیری دیگراز یک مصراعِ داستان رستم و اسفندیار
ابوالفضل خطیبی
@dr_khatibi_abolfazl
همه ساله بخت تو پیروز باد
فرا رسیدن نوروز بر همۀ دوستان نازنینم خجسته باد! در این زمانۀ ناسازگار که تندبادهای مسموم، از هر طرف بی‌رحمانه می‌تازند، بازهم برای عزیزانم تندرستی و شادمانی آرزومندم.
فرا رسیدن نوروز بر همۀ دوستان نازنینم خجسته باد! در این زمانۀ ناسازگار که تندبادهای مسموم، از هر طرف بی‌رحمانه می‌تازند، بازهم برای عزیزانم تندرستی و شادمانی آرزومندم.
Audio
ابوالفضل خطیبی
داستان کاموس کشانی ۲۴
از بیت۱۱۷۵ تا ۱۲۳۵
درس گفتار ۱۷۱
۱۲ فروردین ۱۴۰۰
همراه داستانکی از سیزده فروردین
@dr_khatibi_abolfazl
داستان کاموس کشانی ۲۴
از بیت۱۱۷۵ تا ۱۲۳۵
درس گفتار ۱۷۱
۱۲ فروردین ۱۴۰۰
همراه داستانکی از سیزده فروردین
@dr_khatibi_abolfazl
Audio
ابوالفضل خطیبی
بررسی بیتهایی الحاقی از داستان کاموس کُشانی
برداشت از درس گفتار ۱۷۳
نکاتی در باره #تصحیح_شاهنانه
@dr_khatibi_abolfazl
بررسی بیتهایی الحاقی از داستان کاموس کُشانی
برداشت از درس گفتار ۱۷۳
نکاتی در باره #تصحیح_شاهنانه
@dr_khatibi_abolfazl